شاید بایدن با سیاستی که ترامپ در پیش گرفته بود ناگزیر شد تا شتاب زده نیروهای آمریکا را از افغانستان خارج کند اما با این اقدام خود، زیرپای متحدان خود را خالی کرد و به طالبان و شرکای تروریست آن فرصت داد تا به سرعت قدرت را به دست گیرند و زندگی میلیون ها انسان را تباه کنند.
ادامه مطلب
با توجه به آنچه گفته شد و با نگاهی به تحولات اخیر می‌توان به روشنی دریافت که افغانستان هیچ یک از ویژگی‌های قابل پیش‌بینی برای برقراری موفقیت آمیز دموکراسی از طریق مداخله نظامی آمریکا را نداشته بلکه از تمام ویژگی‌های پیش‌بینی شده برای شکست این اقدام برخوردار بوده است. افغانستان ده سال بعد به یک دموکراسی تبدیل نخواهد شد، نرخ شکست آمریکا در این کشور ۸۶ درصد است.
ادامه مطلب
امیرحسین عرب پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این یادداشت به دنبال آن است که آیا طالبان تغییر کرده است و اگر تغییر کرده، به صورت ماهوی بوده یا صرفا هنر تصویرسازی، چهره این گروه را برای مخاطبین عرصه بین الملل متفاوت نمایش میدهد. در پایان نیز به چگونگی تعامل ایران با افغانستان جدید می پردازد.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: به راستی سازمان ملل متحد چه نقش ویژه‌ای در تحولات افغانستان ایفا کرده است؟ نماینده ویژه دبیرکل این سازمان در چه جایگاهی نسبت به «زلماى خلیل زاد» نماینده مرموز دولت آمریکا در امور افغانستان قرار دارد؟ به‌عبارت روشن، نماینده ویژه دبیرکل در کجای تصمیم‌هایی که برای افغانستان رقم خورد، حضور و نقش پر رنگ داشته است؟
ادامه مطلب
هفته نخست ماه سپتامبر خبرهایی منتشر شد مبنی بر این که پنتاگون سه پایگاه خود در سوریه را ترک کرده است. گام بعدی می تواند، خروج نیروهای ناتو از عراق باشد. در مجموع، خلائی در حال شکل گیری است و ایران خود را برای پر کردن آن آماده می کند.
ادامه مطلب
وزارت امور خارجه ایران به شدت از طالبان که به جای گفت وگو برای تصرف پنجشیر به زور متوسل شده است انتقاد کرد. در کابینه طالبان هیچ نماینده ای از گروه موسوم به "شورای مشهد" که ایران سال ها برای شکل گیری آن تلاش کرده است، وجود ندارد. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در مخالفت با کابینه جدید افغانستان گفت رهبری جدید این کشور ضرورت تشکیل دولت فراگیر را نادیده گرفته است.
ادامه مطلب
حسین ابراهیم خانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر خلاف امیدواری ها و انتظارات در پاکستان، چندان محتمل نخواهد بود که برپایی مجدد امارت اسلامی تحت سلطه قوم پشتون در افغانستان فصل زرینی در کلیت روابط اسلام آباد با کابل مفتوح سازد. اختلاف ارضی مزمن پاکستان- افغانستان، روابط ویژه افغانستان با هند و ایده بلند پروازانه پاکستان برای تثبیت خود به عنوان تنها مجرای تجارت خارجی و نیز صدور انرژی کشورهای آسیای میانه عوامل مهم دخیل در طراحی سیاست افغانی پاکستان بوده که اراده ای راسخ در نصب یک حاکمیت متحد و پشتون در کابل را موجه ساخته اند.
ادامه مطلب
به‌علاوه، برخی نشانه‌ها حاکی از آن است که طالبان در پیروی از فرامین حامی اصلی‌شان یعنی پاکستان مطابق انتظارات اسلامآباد عمل نخواهند کرد، دست‌کم برای اینکه در برابر مردم افغانستان تظاهر به استقلال و عدم وابستگی کنند. پاکستان در افغانستان به‌شدت منفور است و طالبان هوشیارانه تلاش می‌کند که در چشم مردم این کشور دست‌نشانده اسلامآباد به‌نظر نرسد.
ادامه مطلب
مسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بیشترین توجهات کشورهای خارجی به معادن لیتیوم افغانستان متمرکز است که در بخش باتری‌های قابل شارژ مانند باتری‌های تلفن، کامپیوتر، باتری‌های موتور و وسایل الکترونیکی استفاده می‌شود. بر اساس برخی برآوردهای رسمی، ذخایر لیتیوم افغانستان قابل مقایسه با ذخایر بولیوی، یکی از بزرگترین تامین کنندگان جهان است. ذخایر غنی لیتیوم محلی در ابتدا توسط شوروی سابق کشف شد. با این حال توسعه واقعی آنها هرگز تحقق نیافته است.
ادامه مطلب
سید حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خروج آمریکا از افغانستان وضعیت جدیدی را برای ایران به همراه دارد. از یک سو، خروج به عنوان یک اتفاق و پیشرفت مثبت تلقی می‌شود، زیرا ایران دیگر حضور نیروهای ایالات متحده را در مرزهای شرقی خود احساس می‌کند و چه‌بسا تهران امیدوار است که ایالات متحده متعاقباً نیروهای خود را از عراق نیز خارج کند. از سوی دیگر، ایران و افغانستان دارای ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک هستند و نبود حکومت‌داری در افغانستان پیامدهای فوری برای اقتصاد و امنیت ایران خواهد داشت. بنابراین ارزیابی‌ها حاکی از این امر است که ایران با وجود اختلافات اساسی ایدئولوژیکی و مذهبی در قبال طالبان برای حفظ منافع خود، سیاست عمل‌گرایانه‌ای را با طالبان اتخاذ می‌کند.
ادامه مطلب
علی سینا محمود در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هندی ها در نقشه های استراتژیک خود جنوب آسیا را به صدر اولویت شان در سیاست خارجی خود قرار داده اند و چون افغانستان هم در محدوده جنوب آسیا قرار می گیرد و بلکه شاهراه وصول به آسیای مرکزی تلقی می شود از اهمیت مضاعفی در سیاست خارجی این کشور برخوردار است. لذا هندی ها نگاه خاصی به افغانستان دارند.
ادامه مطلب
توافق امریکا با طالبان، به آبروی آمریکا لطمه زد و پیامدهای آن دامنگیر کسانی خواهد شد که مجبورند تحت سلطه طالبان زندگی کنند. پیامدها و آسیب های روی کار آمدن طالبان در افغانستان، کشورهای منطقه و حتی غرب را تحت تاثیر قرار می دهد.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد به نقد برنامه «پرونده ویژه» درباره افغانستان که از شبکه سه سیما پخش شد می پردازد و می نویسد: بی مجامله می گویم، آقای موگویی در موضع بی طرفی، در عین حال دچار نوعی خودرأیی در تحلیل هم هست که ناگفته های زیادی را جا می گذارد. در گزارش او به ظلم های وارده به مردم ناحیه اشاره ای نمی شود، همه چیز فعلا آرام است و طرف مهاجم هم مرکز ایالت را گرفته، مغازه ها اما بسته، هشتاد درصد مردم به طور موقت کوچ کرده اند، چندان خبری هم از آثار ستم های وارده بر مردم نیست، تعداد کشته شدگان همان شش هفت نفری است که قبلا ویدئویش را فرستاده و تو گویی طالبان دیگر اینجا کسی را نکشته است
ادامه مطلب
افغانستان به دست طالبان افتاد. آمریکا این کشور را در شرایط مشابه سال ۲۰۰۱ رها کرد: بی ثبات و در خطر. وضعیتی که استراتژیست های بایدن امیدوارند این کشور را به یک باتلاق غیرقابل مدیریت و ضداقتصادی برای چین، روسیه و ایران و سایر رقبا تبدیل سازد.
ادامه مطلب
تا پیش از حمله وحشتناک ۲۶ اوت در خارج از فرودگاه بین المللی کابل، واکنش ایران به شرایط سیاسی جدید افغانستان شبیه ایالات متحده بود: انتظار داشت دولت اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، چندین ماه دوام آورد و فضا برای نوعی تقسیم قدرت وجود داشته باشد. رهبران طالبان از تحقق دولت «فراگیر» سخن گفتند، اما شرایط برای اقلیت هایی مانند تاجیک ها یا هزاره های شیعه دشوار است. طالبان همچنین باید با داعش خراسان، گروه متشکل از رهبران ناراضی طالبان و مخالف مذاکره با ایالات متحده، دست و پنجه نرم کنند. داعش خراسان احتمالا به نبردهای متعدد علیه طالبان ادامه خواهد داد به این امید که خشونت های فرقه ای و ضرب وشتم به اعمال دیدگاه آن درباره «خلافت» بر همه افغان ها از جمله جنبش طالبان و پیروانش، تحمیل کند.
ادامه مطلب
دولت ایران روی ثبات در افغانستان برای درو کردن چهار مزیت اصلی اقتصادی در دوره آتی حساب می‌کند که عبارت است از: باز شدن فضای اقتصادی گسترده بدون نظارت آمریکا با کشورهای آسیای مرکزی و نیز کاهش فشارهای تحریم‌های تجاری و اقتصادی آمریکا. در نتیجه می‌تواند در حالی وارد مذاکرات لغو تحریم‌ها با آمریکا شود که در وضعیت تجاری بهتری در مقایسه با قبل از خروج آمریکا از افغانستان قرار دارد. مزیت بعدی افزایش حجم تجارت ایران با افغانستان است که از نظر تکنولوژیکی عقب افتاده است و از تنگنای بین المللی مالی در زمان کنونی رنج می‌برد. مزیت چهارم نیز بهره‌برداری از مرزهای جغرافیایی افغانستان با چین برای عبور کامیون‌های تجاری این کشور به صورت مستقیم به چین است.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد مطمئن باشید نشست پیشرو در تاجیکستان هم مانند نشست های قبلی خواهد بود. حتی اگر نهایتا جمهوری اسلامی به صورت عضو رسمی به سازمان همکاری شانگهای ملحق شود، اتفاق شگرفی روی نداده است. چون در سایه این میزان از اختلافات سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی که به درگیری نظامی بین اعضای سازمان همکاری شانگهای، آن هم اعضای اصلی و تعیین کننده هم کشیده شده است پیوستن ایران، نه سود و آورده سیاسی و دیپلماتیک دارد و نه می تواند به بهبود وضعیت امنیتی ایران در مقابله با افراط گرایی، جدایی طلبی و تروریسم کمک کند.
ادامه مطلب
ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اینک در آستانه سده ای نو ایستاده ایم و ققنوس وار سر از میان دشواری های بسیار برآورده ایم و هنوز بارقه های امید برای ساختن فردایی بهتر دل و جانمان را گرم می کند «که آتشی که نمیرد، همیشه در دل ماست».
ادامه مطلب
مهرآسا محبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نیروهای کمک رسان به لحاظ شکل ظاهری، نوع پوشش و نوع ابزار و ماشین های مورد استفاده به راحتی قابل شناسایی هستند و علی رغم وجود قواعد متعدد بین‌المللی راجع به مصونیت این گونه افراد و محل استقرار ایشان یا اتومبیل ها و آمبولانس حامل آنها، گزارش های حاکی از آن است که این افراد علی رغم مصونیت شان مورد حمله قرار گرفته اند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الگوی نظامی، جنگی و سیاسی طالبان در ۲۰۲۱ را می‌توان بسیار متفاوت از الگوی ۱۹۹۰ این گروه دانست. برعکس الگوی دهه ۱۹۹۰، این‌بار طالبان چند تاکتیک جدید را در دستورکار خود برای تصرف ولایت‌ها و سرنگونی دولت مرکزی داشتند.
ادامه مطلب
عبدالحکیم هوشمند در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تاریخ روابط افغانستان و ایران نشان داده است که صرفاً مسائل سیاسی نتوانسته است به اشتراک منافع عینی دو کشور بی‌انجامد. اما امروزه با گسترش تعاملات اقتصادی، می‌توانند سطحی از همکاری‌ها، اهداف و منافع مشترک قابل‌دسترس را پیش‌بینی کنند. تحقق منافع هر دو کشور از راه تعاملات اقتصادی، مستلزم به کار گرفتن راهبردهای مختلف است. تنوع صادرات ایران و واردات کالاهای موردنیاز از افغانستان به‌منظور برقراری نسبی توازن تجاری و سرمایه‌گذاری، حضور سرمایه‌داران ایرانی در افغانستان، در افزایش وابستگی متقابل، توسعه و تعمیق روابط اقتصادی نقش ارزنده‌ای دارد. با توجه به تمایلی که ایران در بازار مصرفی افغانستان دارد، می‌توان خطوط اهمیت اقتصادی دو کشور را درک کرد. و نقش پررنگ افغانستان را در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ایران به‌خوبی فهم کرد.
ادامه مطلب
هشدار جدی‌تر برای تمام جهان این است که دولت تازه در کابل از مردانی تشکیل شده است که القاعده و داعش از آنها به گرمی استقبال خواهند کرد. ترکیب این دولت نشان میدهد که جو بایدن در قمارش مبنی بر اینکه طالبان برای همکاری با واشنگتن در مبارزه با تروریسم جهادی انگیزه‌های مشترک دارد، یک بازنده است. دولت بایدن باید باور کند که اعضای دولت موقت طالبان تمام تلاششان را به‌کار خواهند بست تا بار دیگر افغانستان را به پناهگاه امن تروریسم تبدیل کنند.
ادامه مطلب
حسین میرحمد صادقی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نگاهی به فرهنگ غنی و سنت‌محور موسیقیایی افغانستان، بعد دیگری از اشتراکات ژرف میان ایران و همسایه شرقی خود را نمایان می‌کند: می‌توان در ضرب آهنگ «دهل» و «سرنا»، از ابزارهای مشترک موسیقایی در میان اقوام ایرانی و افغانستانی، در نوای ساز «دایره» و در لرزش تارهای ساز «رباب» و «تنبور»، همواره ژرفنای همدلی ریشه‌دار در دردهای تاریخی مشترک اقوام را به‌تکرار کشف کرد و بی‌تکلف، در فرهنگ صمیمی و بی‌آلایش همسایگانی غرق شد که در دو سوی مرز، اشتراکات خود را با نقش و نوای موسیقی فریاد می‌زنند.
ادامه مطلب
خطیب زاده در پاسخ به این سوال که دستگاه دیپلماسی وقایع رخ داده در پنجشیر را محکوم کرده اما این وقایع ادامه دارد آیا کمکی به این منطقه از سوی ایران صورت خواهد گرفت و همچنین با توجه به اینکه ایران گفته خواهان تشکیل دولت فراگیر در افغانستان است، آیا دولت اعلام شده از سوی طالبان از دید ایران فراگیر است، گفت: آنچه به عنوان سرپرستی امور معرفی شده دولت فراگیر مورد نظر جامعه جهانی و جمهوری اسلامی نیست و ما باید واقعا منتظر باشیم و ببینیم نوع پاسخ طالبان به درخواست های جامعه جهانی چیست. در خصوص وضعیت پنجشیر عرض کردم که باید جان و مال و ناموس مردم محترم شمرده شود و خط قرمز اصلی همین است و باید از محاصره پنجشیر که به گرسنگی دادن مردم این منطقه منتهی شده اجتناب شود. پنجشیر و افغانستان راهی جز گفت‌وگو ندارند و گفته‌ایم در این راستا امکانات خود را در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهیم.
ادامه مطلب
ذبیح الله جعفری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: علاوه بر پاکستان، تنها دو دولت حکومت طالبان را که از سال ۱۹۹۶ تا اواخر سال ۲۰۰۱ به عنوان «امارت اسلامی افغانستان» حکومت می کرد را به رسمیت شناختند و این دو کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی بودند. اکنون که طالبان تقریباً تمام افغانستان را تحت کنترل خود درآورده کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از وضعیت کنونی در افغانستان نگران هستند، زیرا احتمال وقوع یک جنگ داخلی وسیع در افغانستان برای کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار خطرناک است؛ چرا که داعش و القاعده که به عنوان دو سازمان تروریستی افراطی به شمار می روند، هر دو به دنبال جذب شهروندان عرب از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و جلب حمایت مالی از منطقه هستند و این دو سازمان می توانند به راحتی ثبات این کشورها را با دامن زدن به هرج و مرج مخدوش کنند.
ادامه مطلب
فاز جدید روابط این دو گروه بازتابی است از مسئولیت‌های تازه طالبان به عنوان یک ماهیت حاکمیتی، نه یک نیروی شوروشی و همچنین بیانگر گسترش سایر گروه‌های تروریستی، به ویژه دولت اسلامی خراسان، است که که هم القاعده و هم طالبان با آن به شدت مخالف هستند.
ادامه مطلب
نصیر مشایخ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ثمره ی سالها مبارزه و تلاش و آرمانخواهی این دو ملت، به دست آوردن شاهد «قانون اساسی» بود، اما آرزوی نگاشته شده و ثبت شده در این قانون، تنها «اسلامی بودن» نبود. «جمهوریت» نیز به عنوان رکن دوم حکمرانی در این دو کشور در هر دو قانون اساسی، خواسته تاریخی این دو ملت بوده است. از همین رو، در مقدمه و ماده و اصل اول قوانین اساسی ایران و افغانستان، جمهوری بودن شکل حکومت به عنوان رکن پایه ای و تغییر ناپذیر بیان شده است.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می توان مدعی شد نحوه جایگزینی و فرآیند جانشینی طالب ها و استقرار"امارت اسلامی" به جای"جمهوری اسلامی" در افغانستان، از موارد نادر و منحصر به فرد در تاریخ روابط بین الملل است. این که یک قدرت خارجی به عنوان ضامن نظام سیاسی مستقر، به جای دولت مستقر قانونی با همان گروه مخالف که قبلا ً خود سرنگون کرده بر سر ترتیبات مربوط به خاتمه حضور نظامی اش مذاکره می کند، باید به عنوان ابداعی تازه و خطرناک در بحث جانشینی دولت ها و حکومت ها مورد توجه صاحب نظران و صاحب منصبان قرار گیرد.
ادامه مطلب
شهیندخت ملاوردی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک و با تکیه بر سالیان دیرین همبستگی زبانی، قومی، سرزمینی، تاریخی و دینی، ایران و افغانستان، دو همراه جدایی‌ناپذیر در گذر تاریخ بوده‌اند؛ گواه آن، اکتشاف بقایای تمدن کهن در منطقه «داشلی»، در جوار «مزار شریف» است که قدمت آن، به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد و در آن، بقایای سفالینه و ابزارهای برنزی وارداتی از ایران باستان کشف شده است. کتاب «اوستا»، از متون کهن «آئین زرتشت»، به نواحی شمال سرزمین افغانستان چون «بلخ» اشاره دارد که برخی مورخان، آن را مبداء این آئین می‌دانند.
ادامه مطلب
عیسی محمدحسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از هم اکنون زمزمه های بروز اختلاف در درون طالبان آغاز شده است. به هر حال طیف متنوعی از جریان های فکری در درون طالبان وجود دارد که در آینده ای نه چندان دور سرآغاز بروز جنگ های داخلی در بین گروه های تروریست طالبان خواهد بود، ریشه این جنگ ها را می توان در اختلافات جدی بر سر تقسیم قدرت دید که زمان، آن را روشن تر خواهد کرد. از طرفی گروه ها و انشعاباتی از گروه های طالبان و داعش و القاعده و بسیاری دیگر باعث پیچیدگی بیشتر منازعات داخلی افغانستان خواهد شد و برای مردمش فقر و تنگدستی و بی خانمانی بیشتر و برای همسایگان ناامنی بیشتر را فراهم خواهد کرد.
ادامه مطلب