برجام

هشدار عراقچی به تروئیکای اروپایی

بازی خطرناک با مکانیسم ماشه جدید

هشدار عراقچی به تروئیکای اروپایی نشان‌دهنده حساسیت لحظه کنونی در روابط ایران و اروپا است. درحالی‌که مذاکرات تهران و واشنگتن در جریان است، تروئیکا با تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بازی دیپلماتیک خطرناکی را پیش می‌برد. شاید از یک منظر، واشنگتن به دنبال تقسیم وظایف با اروپا، ذیل نقش پلیس خوب و بد باشد و یا کاخ سفید با حفظ اهرم مکانیسم ماشه در دست اروپا، چندان بی میل به تشدید فشار روی تهران نباشد، اما خروجی آن به سود هیچ کدام از طرف ها نخواهد بود و صرفا تصاعد تنش را به دنبال دارد.

ادامه مطلب

ترامپ در برابر دو راهی

امریکا «بیشتر در برابر بیشتر» را می‌تواند پیشنهاد دهد

در چنین وضعیتی به دولت امریکا و شخص دونالد پیشنهاد می‌شود که به‌جای تکرار برجام که ترامپ از آن ابراز انزجار می‌کند، یک توافق «بیشتر در برابر بیشتر» را پیشنهاد دهد: رفع تحریم‌های بیشتر، در برابر محدودیت‌های شدیدتر، نظارت گسترده‌تر و شاید حتی مهار برنامه موشکی و حمایت‌های نظامی ایران از دشمنان آمریکا.

ادامه مطلب

آنچه ترامپ دنبال می‌کند

توافق با مضمون تحمیل؟

رسول عبدالهیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این مقاله، تلاش می‌شود راهبرد جدید ترامپ در قبال ایران مورد بررسی قرار گیرد؛ راهبردی که به‌وضوح فراتر از کنترل برنامه هسته‌ای بوده و به دنبال خلع سلاح راهبردی و محدودسازی نفوذ منطقه‌ای ایران است. همچنین واکنش‌های ایران و دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در این چارچوب تحلیل خواهد شد تا چشم‌اندازی واقع‌گرایانه از آینده روابط دو کشور ارائه شود.

ادامه مطلب

تنش های ایران - آمریکا:

خطر جنگ، چشم انداز صلح

با این حال تهدید واقعی هسته‌ای در کنار پیامدهای فاجعه‌بار استفاده از سلاح‌های اتمی، انگیزه‌ای جدی برای رسیدن به توافق فراهم کرده است. تا کنون سه دور گفت‌وگو پیش رفته و چالش‌های سیاسی داخلی هر دو کشور بزرگ‌ترین مانع در برابر رسیدن به راه‌حل‌ هستند اما هم دونالد ترامپ و هم جمهوری اسلامی ایران عزم خود را برای جلوگیری از جنگ نشان داده‌اند.

ادامه مطلب

چالش‌های مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا

آیا توافق ممکن است؟

آرش رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در مقطع حساسی قرار دارد. در حالی که امکان دستیابی به توافقی واقع‌بینانه وجود دارد، پیام‌های متناقض دولت آمریکا و اصرار بر خواسته‌های غیرعملی مانند برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران، خطر بن‌بست را افزایش می‌دهد. تجربه برجام نشان داد که دیپلماسی می‌تواند مؤثر باشد، اما نیازمند انعطاف‌پذیری و اعتماد متقابل است.

ادامه مطلب

گفتاری در اقتضائات و الزامات مسیر دیپلماسی

مذاکرات ایران و آمریکا به کدام سو می رود؟

سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: همان گونه که ماهیت و رفتارهای طرف مقابل و تجربه به دست آمده از مذاکرات برجام نشان می دهد باید همه عناصر و الزامات یک مذاکرات را مورد توجه و محاسبه قرار داد. 

ادامه مطلب

رویکرد چند جانبه؛

الزامی برای به فرجام رسیدن مذاکرات هسته ای

محمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر چند عمل متقابل در برابر مواضع غیر دوستانه کشورهای اروپایی به‌ویژه انگلیس، فرانسه و آلمان، در برخی موارد ضروری است، اما این کشورها در فرجام مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا نقشی حساس دارند؛ از این رو، حفظ هماهنگی با تمام طرف‌های توافق ۲۰۱۵ از جمله این سه کشور حیاتی است و می تواند مفید باشد.

ادامه مطلب

همچنان دیپلماسی بهترین گزینه است

جدال با عقل در مذاکرات ایران و امریکا

سید علی موسوی خلخالی می‌نویسد: تداوم مذاکرات، حتی بی‌فایده، می‌تواند به مثابه به تعویق افتادن زمان تنش سخت و جنگ باشد که همان هم غنیمت است. طرف‌های بسیاری هستند که برای ورود به جنگ با ایران لحظه‌شماری می‌کنند.

ادامه مطلب

سیاست خارجی هوشمندانه عراقچی:

تقویت همسایگی، حمایت از مذاکرات هسته‌ای و به حاشیه‌راندن اسرائیل

احمد جرفی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخلاف دوره‌های پیشین، که برخی کشورهای منطقه با مذاکرات هسته‌ای ایران (گروه ۵+۱) مخالفت می‌کردند، رویکرد هوشمندانه عراقچی توانسته است حمایت کشورهای همسایه را جلب کند.

ادامه مطلب

دو سناریو و احتمالاتی که در پی آن می‌توان تصور کرد

آینده مذاکرات، تلفیقی از بدبینی و خوش‌بینی

حسین حاجی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترامپ درصدد برگرداندن قدرت آمریکا به اواخر جنگ جهانی دوم است، دوره ای که آمریکا قدرت بلامنازع و مطلق جهان بود. زیاده خواهی های ترامپ در خروج از پیمان های بین المللی، تنش با اروپا، باج خواهی از کشورهای کانادا، چین، روسیه، مکزیک و خاصتا جمهوری اسلامی ایران در راستای بازیابی هژمونی و سلطه جهانی است. 

ادامه مطلب

فضای خوش‌بینی ادامه دارد

بررسی دور سوم مذاکرات به کمک هوش مصنوعی

گزارش‌ها حاکی از آن است که مذاکرات به مرحله بررسی جزئیات و مطالبات دو طرف وارد شده است. صداوسیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که گفت‌وگوهای کارشناسی و فنی پیشرفت کرده و هیئت‌های کارشناسی برای مشورت به کشورهای خود بازمی‌گردند. این نشان‌دهنده حرکت از بحث‌های کلی (مانند تعیین چارچوب و اصول) به مذاکرات تخصصی‌تر در مورد مسائل فنی، مانند سطح غنی‌سازی اورانیوم، ذخایر اورانیوم غنی‌شده و رفع تحریم‌هاست.

ادامه مطلب

آنچه امریکایی‌ها از گفت‌وگوها انتظار دارند

جهت استحضار مذاکره کنندگان ایرانی در شنبه سخت

امید موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نگاهی به شرایط دریافت سوخت هسته ای با غنای پایین از بانک سوخت هسته ای آژانس که در قزاقستان مستقر است نشان می دهد که اکنون و بیش از همیشه، نگاه استکباری این نهاد بر فعالیت های حرفه ای آن سایه انداخته و در این میان بر مذاکره کنندگان واجب و لازم است که برای حفظ دستاوردهای ارزشمند دانشمندان کشورمان و نیز حفظ ساختار صنعت هسته ای، بر حفظ صنعت غنی سازی در داخل ایران تاکید و تمرکز شود و پیشنهادهای طرف آمریکایی مبنی بر تامین اورانیم مورد نیاز ایران را با قاطیت رد کنند.

ادامه مطلب

درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا

توافق موقف شاید، اما توافق جامع در کوتاه مدت بعید است

کارشناسان معتقدند که مذاکرات مسقط می‌تواند زمینه‌ساز توافقی موقت باشد، اما دستیابی به یک توافق جامع مشابه برجام در کوتاه‌مدت بعید است.

ادامه مطلب

به نتیجه رسیدن مذاکرات مهم است

مذاکرات هسته‌ای؛ اهمیت روایت سازی با کمک هوش مصنوعی

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری، تقویت شرکتهای دانش بنیان، افزایش بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، مشارکت با بخش خصوصی و همکاری با شرکت‌های معتبر بین‌المللی می تواند مقدمات این امر را فراهم کند. هر چند همه این موارد مستلزم بازگشت آرامش به فضای سیاست خارجی کشور، رفع تحریم‌ها و عادی شدن روابط سیاسی – اقتصادی ایران با جهان است؛ امری که مجدداً اهمیت به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای جاری و روایت سازی های دیپلماتیک مؤثر کشورمان در این اثنا را نشان می دهد.

ادامه مطلب

پرونده‌ای که خود تبدیل به چالش شد

برجام: آزمونی ناتمام برای تعامل و مقاومت در سیاست ایران

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آینده پرونده هسته‌ای بیش از آنکه به مذاکرات فنی وابسته باشد، به تحولات داخلی و تغییر موازنه قوا میان جناح‌های حکومتی بستگی دارد. برجام نشان داد که دیپلماسی ایران در عین انعطاف‌پذیری محدود، ظرفیت‌هایی برای تعامل سازنده دارد، اما این ظرفیت‌ها همواره تحت تأثیر ملاحظات امنیتی و رقابت‌های جناحی قرار می‌گیرند.

ادامه مطلب

ایران در شطرنج استراتژیک مقابل آمریکا

مسقط، آینه دیپلماسی بزرگ

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عمان، با سابقه‌ای درخشان در میانجی‌گری، بار دیگر بستری برای گفت‌وگو فراهم کرده است. اما آیا این مذاکرات به گشایشی تاریخی منجر خواهد شد یا در سایه بی‌اعتمادی و فشار حداکثری به بن‌بست می‌رسد؟

ادامه مطلب

تجارب تلخ گذشته، چراغ راه اکنون و آینده

راه پر از سنگلاخ مذاکرات؛ تهدیدها و فرصت‌ها

غلامرضا نظربلند در یادداشتی می نویسد: نخستین جلسه مذاکرات ایران و آمریکا راجع به موضوع هسته‌ای و احیانا دیگر موضوعات در مسقط برگزار شد. این جلسه در حالی پایان یافت که دست‌کم تا آنجا که پیوست رسانه‌ای دلالت می‌کند، متضمن رضایت‌مندی طرفین بوده است. اهمیت این امر در آن است که پیش‌تر، فضایی آکنده از بی‌اعتمادی، نااطمینانی و ابهام و ایهام بر کلیت امر سایه افکنده بود.

ادامه مطلب

به رویکرد اقدامات «بزرگ» در برابر «بزرگ» نیازمد است

ضرورت اتخاذ رویکرد جدید در دیپلماسی هسته ای

وحید نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بالطبع این یادداشت منتقدان زیادی خواهد داشت؛ عده ای آن را بلندپروازانه خواهند دانست؛ عده ای آن را بر خلاف ماهیت انقلابی جمهوری اسلامی می‌دانند و عده دیگری احتمالاً «غیرعملی»؛ نگارنده از هویت متصلب و نهادینه شده در سیاست خارجی ایران و نیازمندی رویکرد «بزرگ در برابر بزرگ» به چرخش استراتژیک در سیاست خارجی واقف است؛ دشواری چنین چرخشی و ملاحظات فکری تصمیم سازان بر این قلم پوشیده نیست؛ با این حال، تاریخ روابط بین‌الملل نشان داده نام نیکوی سیاستمداران در وفاداری به منافع و امنیت ملّی است و توجه به این امر، می تواند جسارت لازم را برای اتخاذ رویکرد بزرگ در برابر بزرگ هموار سازد.

ادامه مطلب

آیا واقعا جدیتی هست؟

دیپلماسی هسته‌ای ایران و آمریکا در جنب‌وجوش دوباره

ایران که از نظر راهبردی تضعیف شده، سیگنال‌هایی ارسال کرده که مایل است درباره نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای خود با ایالات متحده گفتگو کند، اما هرگونه پیشرفت دیپلماتیک بسیار بعید به نظر می‌رسد.

ادامه مطلب

نگاهی موشکفانه به برجام

چگونگی بازگشت خودکار شش قطعنامه تحریم شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران

حافظ حاجی کریم جباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر یک از سه کشور انگلیس، فرانسه و آمریکا (در صورت بازگشت آمریکا به برجام) می تواند به تنهایی، شش قطعنامه ی تحریمی شورای امنیت سازمان ملل متحد را که طی سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ میلادی، مطابق با سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ (به اضافه ی قطعنامه ۲۲۲۴ سال ۲۰۱۵ میلادی-۱۳۹۴) علیه جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده بازگرداند. بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام و بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این امکان در حال حاضر کاملا برای انگلیس و فرانسه فراهم است. بر اساس اطلاعیه های دو کشور مذکور، خصوصا انگلیس قصد دارد تا پیش از مهلت تعیین شده در برجام، یعنی ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (برابر با ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) این سازوکار را فعال کند. 

ادامه مطلب

مجموعه تحولات ۷۲ ساعت گذشته در عرصه سیاست خارجی

ایران و سه روز پرماجرا

از چهارشنبه هفته گذشته عرصه سیاست خارجی ایران تحولات سیال و پرشتابی را به خود دیده است. مجموعه این حوادث در روزهای منتهی به پایان سال ۱۴۰۳، شرایط پیچیده و در‌عین‌حال مبهمی را با تمرکز بر دیپلماسی هسته‌ای برای سال پیش‌رو به وجود آورده است، اما در جدیدترین اتفاق، صبح دیروز جمعه پکن میزبان نشست سه‌جانبه‌ای با حضور معاونان وزرای امور خارجه روسیه، چین و ایران درباره پرونده هسته‌ای کشورمان بود که در نهایت با یک بیانیه مشترک هشت‌بندی به کار خود پایان داد.

ادامه مطلب

احتمال ادامه گفت‌وگوهای ایران و اروپا

نفس‌های آخر دیپلماسی هسته‌ای؟

گفت‌وگوهای احتمالی ایران و اروپا در فرصت سه ماهه پیش رو تا نشست بعدی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بعید است که به نتیجه‌ای ملموس و قابل‌توجه برسد. چرا که باید چندین جنبه مختلف از این مذاکرات و شرایط پیچیده آن را در نظر بگیریم.اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، شرایط پیچیده روابط ایران و کشورهای اروپایی در سال‌های اخیر است. با وجود تلاش‌های دیپلماتیک مداوم و چندین دور گفت‌وگو، هیچ‌کدام از این مذاکرات نتوانسته‌اند به توافقات پایداری منجر شوند. به عبارت دیگر، زمینه‌های تاریخی این مذاکرات نشان می‌دهد که مسیر رسیدن به یک توافق جامع و پایدار، به‌ویژه در حوزه هسته‌ای، با چالش‌های متعددی همراه بوده است. حالا این که در سه ماه آینده به یک نتیجه قطعی دست یابند، کار دشواری به نظر می‌رسد، چرا که مسائل هسته‌ای ایران به‌طور مستقیم با امنیت ملی این کشور و نیز با موقعیت سیاسی ایران در منطقه و جهان در ارتباط است.

ادامه مطلب

ارجحیت واشینگتن بر تهران برای بروکسل باوجود همه اختلافات (بخش دوم)

همکاری اروپا با ایران در مقابل امریکا توهم است

علی موسوی خلخالی می نویسد: اگرچه گفته می‌شود دور اخیر مذاکرات میان ایران و اروپا بهتر از قبل بوده اما گویا اینها بیشتر تعارفات دیپلماتیک باشد که اگر مذاکرات خوب پیش رفته بود، رئیس جمهوری فرانسه و مقامات سوئدی علیه ایران اظهار نظر نمی‌کردند و کشورهای اروپایی همچنان به شهروندانشان نسبت به سفر به ایران هشدار نمی‌دادند. همین هفته گذشته بود که در نشست شورای حکام سه کشور اروپایی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به تندی انتقاد کردند.

ادامه مطلب

نبود هیچ‌گونه شرایطی برای گفت‌وگو میان ایران و امریکا (بخش اول)

چرا امیدی به مذاکره نیست؟!

علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: دونالد ترامپ نه‌تنها نمی‌خواهد امتیازی به ایران بدهد بلکه هدفش چیزی جز تسلیم آن نیست. در دایره واژه‌های جمهوری اسلامی ایران نیز چون چیزی به معنای تسلیم تعریف نشده، بنابراین حاضر است فشار ترامپ را تحمل کند و به دنبال راه‌های مقابله با آن باشد، حتی اگر هزینه‌های آن سخت یا سنگین باشد.

ادامه مطلب

بررسی تبعات تنش واشنگتن-کی‌یف بر سیاست خارجی تهران

تقابل ترامپ و زلنسکی، اجماع جهانی علیه ایران را به تاخیر می اندازد؟!

محمدجواد جمالی‌نوبندگانی در گفت وگویی تاکید دارد که هرچه تنش بین زلنسکی و ترامپ و جدال بین اروپا و آمریکا بیشتر شود، در کوتاه‌مدت، اثر آن بر سیاست خارجی ایران، آن خواهد بود که فضا و بستری برای اجماع‌سازی علیه تهران شکل نخواهد گرفت. به‌خصوص که این روزها زمزمه تلاش‌ها برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه و فشار دولت ترامپ و کنگره آمریکا بر سه کشور اروپایی عضو برجام در زمینه ارجاع پرونده هسته‌ای ایران از شورای حکام به شورای امنیت و بازگشت قطع‌نامه‌های این شورا (امنیت) مطرح است.

ادامه مطلب

لاوروف در تهران چه می خواهد؟

پیام کرملین

بعدازظهر دیروز سه‌شنبه ۲۵ فوریه برابر با هفتم اسفند ۱۴۰۳، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، با هدف دیدار و گفت‌وگو با عباس عراقچی، همتای ایرانی خود، وارد تهران شد. وزیر امور خارجه روسیه آخرین بار اول آبان‌ماه ۱۴۰۲ با هدف شرکت در نشست وزرای خارجه سازوکار منطقه‌ای مشورتی «۳+۳» برای جنوب قفقاز (ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، ایران، روسیه، ترکیه) به تهران سفر کرده بود.

ادامه مطلب

میان نگرانی ایران و بی‌پروایی آمریکا

در برابر ترامپ حق با تهران است

نگرانی‌های ایران کاملاً به‌جاست. ترامپ و دولت او مواضع متناقض و چندلایه‌ای اتخاذ کرده‌اند. از یک سو، او تأکید دارد که رسیدن به یک توافق هسته‌ای گزینه ترجیحی اوست؛ اما هفته گذشته، او بار دیگر تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ای را علیه ایران اعمال کرد و تعهد خود را به ازسرگیری راهبرد «فشار حداکثری» که در دوره قبلی خود اجرا کرده بود، تأیید کرد. از سوی دیگر، او گزینه‌های تهران را محدود کرده است. او می‌گوید که ایران دو انتخاب دارد: یا توافقی مکتوب که متفاوت از توافق قبلی باشد یا حملات نظامی.

ادامه مطلب

فشار آمریکایی‌ها بر ۳ کشور اروپایی عضو برجام برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه

دست‌ها روی ماشه؟

شماری از اعضای مجلس نمایندگان و سنای آمریکا با ارائه طرح‌هایی خواستار پیروی سه کشور اروپایی طرف برجام از سیاست فشار حداکثری علیه ایران و همچنین فعال‌کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمام تحریم‌ها علیه تهران شده‌اند. به نوشته انتخاب و به نقل از رادیو لیبرتی، سناتور پیت ریکتس ارائه‌دهنده این طرح به سنا و کلودیا تِنی طراح آن در مجلس نمایندگان آمریکا هستند. پیت ریکتس روز پنجشنبه ۲۵ بهمن بازگرداندن تمام تحریم‌ها علیه ایران (مکانیسم ماشه) را امری کلیدی در موفقیت سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ خواند و گفت که طرح او پیامی قدرتمند به متحدان اروپایی ایالات متحده می‌دهد.

ادامه مطلب

نگاهی به راهبرد نهایی ترامپ در قبال تهران

گروکشی آمریکایی

رضا نصری در گفت وگویی باور دارد؛ اینکه کشورهای اروپایی در نشست آتی شورای حکام برای احیای قطع‌نامه‌های پیشین شورای امنیت اقدام کنند یا نکنند، در نهایت به این بستگی دارد که تا چه اندازه مایل‌اند با تندروی‌های ترامپ در زمینه فشار حداکثری همراه شوند. در اینجا بُعد حقوقی چندان مطرح نیست و موضوع کاملا «سیاسی» است و به رویکردی بستگی دارد که اروپا در قبال دولت جدید آمریکا اتخاذ خواهد کرد. به هر حال، ایران باید برای چنین سناریویی آماده باشد.

ادامه مطلب

برای تهران هیچ چیز روشن نیست

ایستِ ایران در مسیر گفتگو با ترامپ

ایران به دلیل پیام‌های متناقض دولت ترامپ، بی‌اعتمادی عمیق تاریخی به ایالات متحده به‌ویژه پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ و نبود نماینده جدیدی برای روابط ایران و آمریکا، در روزهای اخیر از مواضع محتاطانه خود درباره مذاکرات مستقیم با ایالات متحده عقب‌نشینی کرده است.

ادامه مطلب