ایران که از نظر راهبردی تضعیف شده، سیگنال‌هایی ارسال کرده که مایل است درباره نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای خود با ایالات متحده گفتگو کند، اما هرگونه پیشرفت دیپلماتیک بسیار بعید به نظر می‌رسد.
ادامه مطلب
حافظ حاجی کریم جباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر یک از سه کشور انگلیس، فرانسه و آمریکا (در صورت بازگشت آمریکا به برجام) می تواند به تنهایی، شش قطعنامه ی تحریمی شورای امنیت سازمان ملل متحد را که طی سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ میلادی، مطابق با سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ (به اضافه ی قطعنامه ۲۲۲۴ سال ۲۰۱۵ میلادی-۱۳۹۴) علیه جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده بازگرداند. بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام و بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این امکان در حال حاضر کاملا برای انگلیس و فرانسه فراهم است. بر اساس اطلاعیه های دو کشور مذکور، خصوصا انگلیس قصد دارد تا پیش از مهلت تعیین شده در برجام، یعنی ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (برابر با ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) این سازوکار را فعال کند.
ادامه مطلب
از چهارشنبه هفته گذشته عرصه سیاست خارجی ایران تحولات سیال و پرشتابی را به خود دیده است. مجموعه این حوادث در روزهای منتهی به پایان سال ۱۴۰۳، شرایط پیچیده و در‌عین‌حال مبهمی را با تمرکز بر دیپلماسی هسته‌ای برای سال پیش‌رو به وجود آورده است، اما در جدیدترین اتفاق، صبح دیروز جمعه پکن میزبان نشست سه‌جانبه‌ای با حضور معاونان وزرای امور خارجه روسیه، چین و ایران درباره پرونده هسته‌ای کشورمان بود که در نهایت با یک بیانیه مشترک هشت‌بندی به کار خود پایان داد.
ادامه مطلب
گفت‌وگوهای احتمالی ایران و اروپا در فرصت سه ماهه پیش رو تا نشست بعدی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بعید است که به نتیجه‌ای ملموس و قابل‌توجه برسد. چرا که باید چندین جنبه مختلف از این مذاکرات و شرایط پیچیده آن را در نظر بگیریم.اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، شرایط پیچیده روابط ایران و کشورهای اروپایی در سال‌های اخیر است. با وجود تلاش‌های دیپلماتیک مداوم و چندین دور گفت‌وگو، هیچ‌کدام از این مذاکرات نتوانسته‌اند به توافقات پایداری منجر شوند. به عبارت دیگر، زمینه‌های تاریخی این مذاکرات نشان می‌دهد که مسیر رسیدن به یک توافق جامع و پایدار، به‌ویژه در حوزه هسته‌ای، با چالش‌های متعددی همراه بوده است. حالا این که در سه ماه آینده به یک نتیجه قطعی دست یابند، کار دشواری به نظر می‌رسد، چرا که مسائل هسته‌ای ایران به‌طور مستقیم با امنیت ملی این کشور و نیز با موقعیت سیاسی ایران در منطقه و جهان در ارتباط است.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: اگرچه گفته می‌شود دور اخیر مذاکرات میان ایران و اروپا بهتر از قبل بوده اما گویا اینها بیشتر تعارفات دیپلماتیک باشد که اگر مذاکرات خوب پیش رفته بود، رئیس جمهوری فرانسه و مقامات سوئدی علیه ایران اظهار نظر نمی‌کردند و کشورهای اروپایی همچنان به شهروندانشان نسبت به سفر به ایران هشدار نمی‌دادند. همین هفته گذشته بود که در نشست شورای حکام سه کشور اروپایی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به تندی انتقاد کردند.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: دونالد ترامپ نه‌تنها نمی‌خواهد امتیازی به ایران بدهد بلکه هدفش چیزی جز تسلیم آن نیست. در دایره واژه‌های جمهوری اسلامی ایران نیز چون چیزی به معنای تسلیم تعریف نشده، بنابراین حاضر است فشار ترامپ را تحمل کند و به دنبال راه‌های مقابله با آن باشد، حتی اگر هزینه‌های آن سخت یا سنگین باشد.
ادامه مطلب
محمدجواد جمالی‌نوبندگانی در گفت وگویی تاکید دارد که هرچه تنش بین زلنسکی و ترامپ و جدال بین اروپا و آمریکا بیشتر شود، در کوتاه‌مدت، اثر آن بر سیاست خارجی ایران، آن خواهد بود که فضا و بستری برای اجماع‌سازی علیه تهران شکل نخواهد گرفت. به‌خصوص که این روزها زمزمه تلاش‌ها برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه و فشار دولت ترامپ و کنگره آمریکا بر سه کشور اروپایی عضو برجام در زمینه ارجاع پرونده هسته‌ای ایران از شورای حکام به شورای امنیت و بازگشت قطع‌نامه‌های این شورا (امنیت) مطرح است.
ادامه مطلب
بعدازظهر دیروز سه‌شنبه ۲۵ فوریه برابر با هفتم اسفند ۱۴۰۳، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، با هدف دیدار و گفت‌وگو با عباس عراقچی، همتای ایرانی خود، وارد تهران شد. وزیر امور خارجه روسیه آخرین بار اول آبان‌ماه ۱۴۰۲ با هدف شرکت در نشست وزرای خارجه سازوکار منطقه‌ای مشورتی «۳+۳» برای جنوب قفقاز (ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، ایران، روسیه، ترکیه) به تهران سفر کرده بود.
ادامه مطلب
نگرانی‌های ایران کاملاً به‌جاست. ترامپ و دولت او مواضع متناقض و چندلایه‌ای اتخاذ کرده‌اند. از یک سو، او تأکید دارد که رسیدن به یک توافق هسته‌ای گزینه ترجیحی اوست؛ اما هفته گذشته، او بار دیگر تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ای را علیه ایران اعمال کرد و تعهد خود را به ازسرگیری راهبرد «فشار حداکثری» که در دوره قبلی خود اجرا کرده بود، تأیید کرد. از سوی دیگر، او گزینه‌های تهران را محدود کرده است. او می‌گوید که ایران دو انتخاب دارد: یا توافقی مکتوب که متفاوت از توافق قبلی باشد یا حملات نظامی.
ادامه مطلب
شماری از اعضای مجلس نمایندگان و سنای آمریکا با ارائه طرح‌هایی خواستار پیروی سه کشور اروپایی طرف برجام از سیاست فشار حداکثری علیه ایران و همچنین فعال‌کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمام تحریم‌ها علیه تهران شده‌اند. به نوشته انتخاب و به نقل از رادیو لیبرتی، سناتور پیت ریکتس ارائه‌دهنده این طرح به سنا و کلودیا تِنی طراح آن در مجلس نمایندگان آمریکا هستند. پیت ریکتس روز پنجشنبه ۲۵ بهمن بازگرداندن تمام تحریم‌ها علیه ایران (مکانیسم ماشه) را امری کلیدی در موفقیت سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ خواند و گفت که طرح او پیامی قدرتمند به متحدان اروپایی ایالات متحده می‌دهد.
ادامه مطلب
رضا نصری در گفت وگویی باور دارد؛ اینکه کشورهای اروپایی در نشست آتی شورای حکام برای احیای قطع‌نامه‌های پیشین شورای امنیت اقدام کنند یا نکنند، در نهایت به این بستگی دارد که تا چه اندازه مایل‌اند با تندروی‌های ترامپ در زمینه فشار حداکثری همراه شوند. در اینجا بُعد حقوقی چندان مطرح نیست و موضوع کاملا «سیاسی» است و به رویکردی بستگی دارد که اروپا در قبال دولت جدید آمریکا اتخاذ خواهد کرد. به هر حال، ایران باید برای چنین سناریویی آماده باشد.
ادامه مطلب
ایران به دلیل پیام‌های متناقض دولت ترامپ، بی‌اعتمادی عمیق تاریخی به ایالات متحده به‌ویژه پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ و نبود نماینده جدیدی برای روابط ایران و آمریکا، در روزهای اخیر از مواضع محتاطانه خود درباره مذاکرات مستقیم با ایالات متحده عقب‌نشینی کرده است.
ادامه مطلب
ایشان با اشاره به پُر کاری وزارت امور خارجه کشورمان در زمینه مذاکره و رفت و آمد و انعقاد قرارداد با همه کشورهای دنیا، تأکید کردند: تنها استثنایی که در این زمینه وجود دارد آمریکا است. البته اسم رژیم صهیونیستی را به‌عنوان استثنا نمی‌بریم؛ چرا که این رژیم اساساً دولت نیست بلکه یک باند جنایتکار و غاصب سرزمین است. برخی وانمود می‌کنند اگر پشت میز مذاکره بنشینیم فلان مشکل حل می‌شود اما واقعیتی که باید درست بفهمیم این است که مذاکره با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد.
ادامه مطلب
در حالی طی روزهای اخیر و پس ازمواضع محمدجواد ظریف در نشست داووس شاهد فعالیت پررنگ برخی تریبون‌ها و بلندگوهای داخلی علیه مذاکرات و تنش‌زدایی با غرب هستیم که هنوز در طرف مقابل اقدام عملی برای تعامل با دولت چهاردهم صورت نگرفته است
ادامه مطلب
هر-زوی توصیه کرد که اسرائیل باید برای مذاکرات سریع بین ایالات متحده و ایران آماده باشد. او گفت که نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو باید بر تقویت هماهنگی راهبردی و نظامی با دولت آمریکا تمرکز کند.
ادامه مطلب
طی روزهای اخیر شاهد موضع‌گیری‌های متفاوتی از جانب دونالد ترامپ درباره ایران هستیم که شاخص‌ترین آنها، گفت‌وگوی رئیس‌جمهور جدید آمریکا با شبکه فاکس‌نیوز است. مسعود پزشکیان هم پنجشنبه هفته گذشته با خواندن این بیت که «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا»، با مثالی از کشور چین افزود «این کشور (چین) با تمام عظمتی که دارد اولین دشمن خود را آمریکا می‌داند، با این حال با او مدارا می‌کند برای اینکه می‌خواهد حداکثر منفعت را از دنیایی که در آن زندگی می‌کند داشته باشد». لذا رئیس‌جمهور ایران با یادآوری این نکته که «مقام معظم رهبری سیاست خارجی را بر اساس عزت و مصلحت و حکمت تبیین کرده‌اند»، تأکید داشت که «به جز اسرائیل باید با همه ارتباط داشته باشیم».
ادامه مطلب
در حالی طی ۴۸ ساعت گذشته مواضع دونالد ترامپ در خصوص ایران، اینده مذاکرات هسته‌ای و نیز تأیید و تکذیب‌ها در خصوص انتخاب استیو ویتکاف به عنوان مسئول پرونده هسته‌ای ایران در صدر خبرها بود که دونالد ترامپ در اولین سخنرانی خارجی خود به موضوع ایران اشاره‌ای نداشت.
ادامه مطلب
دیروز دوشنبه پرونده دولت جو بایدن که تنها یک دوره چهار‌ساله را تجربه کرد، بسته شد. هرچند که از منظر تحلیلی، عملکرد دولت او نیز مانند همه دولت‌های آمریکا با فراز‌و‌فرود، قوت و ضعف و مخالفان و موافقان بسیاری همراه است.
ادامه مطلب
علی مطهری در گفت وگویی باور دارد که باید مذاکرات مستقیمی با دولت ترامپ انجام شود؛ اینکه بخواهیم برای مذاکرات با دولت ترامپ واسطه قرار بدهیم و با میانجی‌گری، کار را پیش ببریم به نتیجه نخواهد رسید. کما اینکه در گذشته هم تجربه این دست مذاکرات غیرمستقیم نشان داد که چندان به نفع ما نیست که مذاکرات را با واسطه پیش ببریم.
ادامه مطلب
در آستانه مراسم تحلیف ترامپ و بازگشتش به کاخ سفید، گزینه‌های پیشنهادی او برای تأیید صلاحیت در مجلس سنا حاضر شدند و شامگاه چهارشنبه هفته گذشته نوبت به مارکو روبیو به عنوان نامزد وزارت امور خارجه دولت جدید دونالد ترامپ رسید. روبیو با اصالتی کوبایی از جدی‌تری حامیان اسرائیل به شمار می‌رود که همواره نگاهی خصمانه علیه چین، ایران، ونزوئلا، کوبا و روسیه داشته است. از همین حیث بدیهی بود که روبیو اظهارات خصمانه‌ای را متوجه تهران کند.
ادامه مطلب
ساعات اولیه دیروز چهارشنبه بود که شبکه تلویزیونی ان بی سی آمریکا، مصاحبه رئیس‌جمهوری ایران با این رسانه را با اجرای لستر هولت منتشر کرد. طیفی از ناظران و تحلیلگران معتقدند که انجام این مصاحبه در فاصله زمانی کمتر از یک هفته تا بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید می‌تواند یک پالس مثبت و جدی برای آغاز تعامل و مذاکرات با دولت جدید در ایالات متحده آمریکا باشد، کما اینکه مسعود پزشکیان هم در این گفت‌وگو بر آمدگی مذاکرات با دولت ترامپ تاکید داشت.
ادامه مطلب
در حالی روز یکشنبه جاری نشستی به میزبانی عربستانی درباره ترسیم آینده سوریه و بدون حضور ایران برگزار شد که معاونان و مدیران سیاسی تروئیکای اروپا عصر روز دوشنبه (۲۴ دی ماه) با همتایان ایرانی خود دیدار و درباره موضوعات هسته‌ای، تحولات ناشی از جنگ اوکراین و وضعیت جاری خاورمیانه گفت‌وگو کردند.
ادامه مطلب
پرستو بهرامی‌راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این شرایط، دیپلماسی و مذاکره می‌توانند بهترین گزینه برای مدیریت بحران باشند. اگر این روند عملی نشود، احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک) و حتی خروج ایران از پیمان ان‌پی‌تی، پرونده قطور برجام را وارد مرحله‌ای خطرناک خواهد کرد.
ادامه مطلب
ساسان کریمی در گفت وگویی تاکید دارد که،باید در سمتی حرکت کنیم که اجازه ندهیم دشمنان جمهوری اسلامی ایران تصویری منفی از کشورمان برای دولت جدید آمریکا و شخص دونالد ترامپ بسازند که این تصویر منفی، جریان ساز اقدامات و تصمیمات واشنگتن علیه تهران باشد. بلکه باید کنشگری ما این تصویرسازی را برای ترامپ شکل دهد.
ادامه مطلب
از زمان روی کار آمدن عباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه دولت چهاردهم، وی بارها از اعلام آمادگی برای مذاکره با غرب، چه با طرف اروپایی و چه با طرف آمریکایی سخن گفته است. هرچند در مقام عمل، اتفاق خاصی درخصوص تنش‌زدایی با غربی‌ها و آغاز مذاکرات نیفتاد و تنها شاهد برگزاری یک دور گفت‌وگو در ژنو بودیم، اما در فاصله کمتر از سه هفته تا روی کار آمدن دونالد ترامپ، مجددا سکاندار سیاست خارجی ایران در مصاحبه با سی‌سی‌تی‌وی چین روی مذاکره و توافق با غربی‌ها مانور داد و در این رابطه عنوان کرد «برای ازسرگیری مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران آمادگی داریم. بیش از دو سال با کشورهای ۱+۵ با حسن‌نیت مذاکره کردیم و نهایتا موفق شدیم به توافقی برسیم که همه دنیا این توافق را به‌عنوان یک دستاورد دیپلماسی قبول و تحسین کرد».
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: مختصات خواست کلان غرب در صورت توافق برسر خواست‌های فوری دامنه بیشتری دارد: ۱- توافق برسر برنامه هسته‌ای مطابق با سلیقه غرب. ۲_ مشارکت فعالانه تهران در ایجاد ثبات ایده‌ال غرب در منطقه. ۳_ تعمیم تنش‌زدایی در همه سطوح "موضوعی" و "موردی" اختلافات. ۴_کاهش نفوذ مشترک تهران و روسیه در منطقه. ۵_ توقف مواضع اعتراضی به حضور نظامی ایالات متحده و به تبع آن ناتو در منطقه. ۶_ پرهیز از نامشروع خواندن رژیم اسرائیل در اشغال سرزمین‌های فلسطینی. هردو خواست فوری و کلان از تهران اهداف راهبردی غرب و به ویژه واشنگتن را در منطقه دنبال می‌کند: حل بحران جاری در چارچوب رقابت با چین؛ کنترل روسیه و قطع نفوذ تهران؛ تعدیل مواضع تهاجمی جمهوری اسلامی یا واداشتن آن به قبول خواست‌های غرب با تهدید اقدام نظامی.
ادامه مطلب
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: فرمت و زمان‌بندی مذاکرات و سندی که باید مبنای مذاکرات باشد، مهم است. درباره فرمت سؤال این است که مذاکرات احتمالی به طور دوجانبه انجام شود یا در قالب کمیسیون برجام و با حضور پنج کشور دیگر. درباره زمان‌بندی نیز با توجه به ضرب‌الاجل انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۶ مهر و دوره دوماهه لازم برای مکانیسم ماشه، محتمل است که فرصت طرفین از حدود پنج ماه تجاوز نکند. درباره سندی هم که باید مبنای مذاکرات باشد، از هر جهت به سود ایران است که برجام چنین سندی باشد
ادامه مطلب
بهرام قاسمی در گفت وگویی باور دارد که، ایران نگاه خود را می‌تواند بر اساس نوع رفتاری آمریکای آقای ترامپ تنظیم کند. البته این همه شاید بسیار خوش‌بینانه باشد و او نه، تکاملی رو به جلو که حتی در اثر این گذر زمان گام‌هایی به عقب نیز برداشته باشد. اگرچه علی‌الاصول انتظار آن است که با پختگی بیشتری نسبت به دور گذشته به کاخ سفید وارد شود.
ادامه مطلب
محمد ایرانی در گفت و گویی باور دارد که، هرگونه تنش، چه در قالب جنگ نظامی یا ضربه نظامی، بستگی به رفتار تهران دارد؛ اینکه بناست ما چه اقدامی در قبال واقعیات منطقه و جهان داشته باشیم که بخشی از این واقعیت‌ها به روی کار آمدن دونالد ترامپ از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ باز‌می‌گردد. بله یک طرف این داستان، دونالد ترامپی است که نه‌تنها مناسبات حزب جمهوری‌خواه را دارد، بلکه نگاه و قرائت خاص در حوزه سیاست خارجی نیز مطرح است. اما در سوی دیگر، اینکه ما چگونه باید رفتار کنیم و صحنه را چگونه باید ارزیابی و ترسیم کنیم و چه سناریو یا سناریوهایی را برای تعامل یا تقابل احتمالی با آمریکا و دونالد ترامپ داشته باشیم، مسئله مهم‌تر است. این در حالی است که متأسفانه ما اکنون روابط‌مان با اتحادیه اروپا هم چندان مطلوب نیست. لذا متأسفانه من شرایط خوبی را برای سیاست خارجی ایران در سال ۲۰۲۵ متصور نیستم.
ادامه مطلب
باید دید با روندی که در نشست پایانی سال ۲۰۲۴ برای قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان ضامن اجرایی برجام طی شد و مواضعی که هر کدام از اعضا داشتند، طرف‌های غربی و مشخصاً سه کشور اروپایی حاضر در توافق هسته‌ای (آلمان، فرانسه و انگلستان) چه برنامه‌ای در تعامل یا تقابل با تهران دارند؟ از همه مهم‌تر آنکه باید منتطر ماند با آغاز به کار دولت دونالد ترامپ از ۲۰ ژانویه سال جدی میلادی، چه مسیری برای پرونده هسته‌ای رقم خواهد خورد؟ آیا به باور طیفی برلین، پاریس و لندن با حمایت ترامپ نهایتاً مسیر تهدید، ارعاب، افزایش فشار، فعال شدن مکانیسم ماشه و نهایتاً بازگشت قطع نامه‌های شورای امنیت را در دستور کار خواهند داش یا می‌توان به مذاکره و راه حل دیپلماتیک امیدوار ماند؟ هرچند که باید اذعان داشت در صورت آغاز مذاکرات هم فرصت چندان زیادی برای تهران وجود ندارد. چون اروپایی‌ها در نشست فصلی شورای حکام در اسفند ماه سال جاری (شمسی)، احتمالاً گام‌های اولیه برای فعال کردن مکانیسم ماشه را بردارند و از سوی دیگر باید معترف بود که آخرین بازه زمانی برای رسیدن به یک راه حل جدی، مرداد ماه ۱۴۰۴ خواهد بود. آیا می‌توان در این فرصت کوتاه به انبوهی از اختلافات جدی با غرب پایان داد؟
ادامه مطلب