ایران

رقابت آمریکا و چین و تأثیر بر مذاکرات هسته‌ای ایران

معادلات ژئوپلیتیکی و نقش ایران در توازن قدرت جدید

فرشید باقریان تاکید دارد که حضور ایران در سوریه، به‌عنوان بخشی از محور مقاومت، یک اصل ایدئولوژیک مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی است و برای تهران غیرقابل‌مذاکره تلقی می‌شود. این حضور نه‌تنها برای ایران، بلکه برای چین نیز اهمیت دارد، زیرا پکن به دنبال گسترش نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در سوریه از طریق همکاری با تهران است. آمریکا و متحدانش، از جمله اسرائیل، خواستار کاهش نفوذ ایران در منطقه هستند، اما تهران این خواسته را رد می‌کند، که مذاکرات را پیچیده‌تر می‌کند. ایران با حفظ حضور منطقه‌ای و تقویت روابط با چین، توانسته مذاکرات را در مسیری هدایت کند که منافع ملی‌اش حفظ شود، و این امر به‌عنوان یک اهرم فشار در برابر خواسته‌های آمریکا عمل می‌کند.

ادامه مطلب

امور در دست ترکیه و قطر است

ایران در تکاپوی بازیابی نقش خود در سوریه پس از اسد جدید

ایران اعلام کرده است که هنوز عجله‌ای برای بازسازی روابط کامل دیپلماتیک با سوریه ندارد.

ادامه مطلب

واکاوی آینده روابط ایران با آژانس، اروپا و آمریکا ‌

توپ هسته‌ای در زمین اروپا و آمریکا‌ جدید

سیدجلال دهقانی‌فیروزآبادی تاکید دارد که پرونده هسته‌ای ایران بیش از آنکه ابعاد فنی، حقوقی و علمی و کارشناسی داشته باشد، ماهیت امنیتی و سیاسی و راهبردی پیدا کرده است. به‌همین‌دلیل راه‌حل پرونده هسته‌ای ایران هم یک راه‌حل فنی و حقوقی صرف نیست، بلکه یک راه‌حل سیاسی و راهبردی است.

ادامه مطلب

تراژدی نبرد چالداران

اشغال تبریز و لزوم شناسایی نسل کشی آذریها توسط ترکان جدید

سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: کتب و رساله های مفتیان و مورخان عثمانی و دیگر مستندات تاریخی از کشتار دهها هزار آذری بهمراه ارامنه و کردهای ایرانی و سایر شهروندان در تبریز، اردبیل و دیگر شهرهای ایران حکایت دارد.

ادامه مطلب

نقش ایران کجاست

کریدورهای سایبری جدید

زهرا صدرا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: پروژه‌هایی مانند «جاده ابریشم دیجیتال» از سوی چین، پروژه Gaia-X در اروپا و شبکه‌های فیبر نوری آمریکا در آمریکای لاتین و آفریقا، مصادیق عملیاتی از سیاست‌گذاری قدرت‌های جهانی در ساخت و تسلط بر کریدورهای سایبری هستند. جایگاه ایران در این نظم در حال شکل‌گیری است و از جهات مختلف قابل بررسی است.

ادامه مطلب

افزایش امید با توجه به واقعیت‌های موجود

نسیم توافق مسقط از شش‌جهت می‌وزد جدید

اسفندیار خدایی در یادداشتی که در اختیار دیپلماسی ایرانی قرار داده است، می‌نویسد: امروز شش عامل کلیدی، مذاکرات ۲۰۲۵ را از مذاکرات ۲۰۱۵ متمایز می‌سازند و احتمال دستیابی به توافقی موفق‌تر و پایدارتر را افزایش می‌دهند.

ادامه مطلب

نگاهی به نکات فنی پرونده هسته ای

مذاکرات و دو تحول جدید جدید

کوروش احمدی می نویسد: روزهای گذشته شاهد دو تحول مهم در روند مذاکرات ایران و آمریکا بوده‌ایم. از یک سو آمریکا چارچوب و رئوس طرح خود برای یک توافق نهایی با ایران را ارائه داده‌ است و از سوی دیگر آژانس با ارائه دو گزارش جدید و چهار کشور غربی با تهیه پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای علیه ایران برای ارائه به شورای حکام آژانس گام‌های جدیدی در مسیر زمینه‌سازی برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه برداشته‌اند.

ادامه مطلب

هم‌زمان با پیشبرد مذاکرات

رونمایی پهپادی ایران، پاسخی است به تهدیدها

این پهپادها با نام‌های «هما»، «دیدبان» و «شاهین-۱» معرفی شده‌اند. پهپاد «هما» برای جنگ الکترونیک و شناسایی طراحی شده، «دیدبان» برای هدف‌گیری دقیق کاربرد دارد و «شاهین-۱» برای حملات نقطه‌ای به مواضع دشمن ساخته شده است. نیروی دریایی ایران به‌ویژه به این پهپادها نیاز دارد.

ادامه مطلب

سمت و سوی بغداد

اگر عراق به جایگاه خود برگردد

محمد علی مهتدی در یادداشتی می‌نویسد: اگر عراق جایگاه مناسب خود را در جهان عرب به دست آورد می تواند دروازه ای برای گسترش روابط ایران با دیگر کشورهای عرب باشد.

ادامه مطلب

سفر ناگهانی وزیر خارجه عمان به تهران پس از انتشار گزارش جامع آژانس

کورسوی امید یا بازی چندلایه؟!

همزمان با انتشار گزارش جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۱۰ خرداد ۱۴۰۴، که ایران را به افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی و فعالیت‌های اعلام‌نشده در سه سایت متهم کرده، سفر ناگهانی بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، به تهران برای ارائه بسته پیشنهادی آمریکا، توجهات را جلب کرده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که این پیشنهاد در چارچوب «اصول، منافع ملی و حقوق ملت ایران» بررسی و پاسخ داده خواهد شد. این همزمانی، معنادار به نظر می‌رسد و گمانه‌زنی‌هایی را درباره سناریوی چندلایه آمریکا برانگیخته است که آیا این بسته پیشنهادی کورسوی امیدی برای دیپلماسی است یا بخشی از بازی پیچیده‌ای برای تحت‌فشار قراردادن ایران؟

ادامه مطلب

تعاملات نیروهای فعال در منطقه و بازتعریف رابطه با امریکا

خاورمیانه جدیدی که در حال شکل‌گیری است

علی معموری در یادداشتی اختصاصی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تحولات دنیای کنونی و جنگ‌های جاری آن در اروپای شرقی، خاورمیانه، و شبه‌قاره هند از تحقق درگیری‌ها تمدن‌ها در خطوط برخورد بین آنها نشان دارد؛ چنان چه رقابت‌های قدرت‌های بزرگ جهان نیز دارای ابعاد فرهنگی و دینی اساسی است. در نتیجه به نظر می‌رسد نقشه دنیای جدید بر اساس مناطق هویتی دینی – فرهنگی در حال شکل‌گیری است. این واقعیت در خاورمیانه نیز صدق می‌کند. خاورمیانه در تاریخ معاصر خود نیروهای سیاسی فعال مختلفی را شاهد بوده که در رقابت با یکدیگر به شکل مستمر در حال تغییر نقشه سیاسی منطقه و پس و پیش بردن مناطق نفوذ بوده‌اند.   

ادامه مطلب

مذاکرات تهران و معادلات پیش رو

جایگاه اسرائیل در رویکرد جدید آمریکا به خاورمیانه

سید‌حسین موسوی می نویسد: در هر حال رویکرد نخست آمریکا در دولت ترامپ از یک سو و افراطی‌گری سرسختانه اسرائیل در خاورمیانه از سوی دیگر، شرایط پیچیده‌ای را ایجاد کرده است که در چارچوب آن به نظر نمی‌رسد اتحاد آمریکا و اسرائیل در حال فروپاشی باشد، اما به احتمال بسیار با باز‌تعریف جدیدی مواجه خواهد بود و در عین حال گرچه به نظر نمی‌رسد اسرائیل دیگر تنها سنگ‌بنای سیاست واشنگتن نسبت به منطقه باشد، این احتمال وجود دارد درک درست این شرایط فرصت تازه‌ای را برای رویکرد جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه فراهم کند؛ از‌جمله افزون بر افزایش قدرت چانه‌زنی در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای همکاری‌های گسترده‌تر منطقه‌ای فراهم آورد.

ادامه مطلب

به مناسبت سفر رئیس جمهوری به مسقط

دیپلماسی اقتصادی ایران و عمان: سه توافق مهم اقتصادی دو کشور

عباس عبدالخانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: نکته حائز اهمیت تأثیر هم‌افزا و مکمل این سه سند کلیدی در کنار یکدیگر است. ترکیب تسهیل رویه‌های گمرکی، اعطای ترجیحات تعرفه‌ای و تضمین حقوق سرمایه‌گذاران، بستری پویا برای رشد پایدار روابط اقتصادی ایجاد می‌کند. در شرایطی که ایران به‌دنبال تنوع‌بخشی به شرکای تجاری و توسعه بازارهای منطقه‌ای است، این الگو می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای موفق برای تعامل با سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس مورد استفاده قرار گیرد.

ادامه مطلب

نگاهی به مناسبات سیاسی سفیر جدید

ره‌توشه‌ای برای مسافر چین

غلامرضا نظربلند می نویسد: در ادبیات دیپلماسی، رئیس مأموریت سیاسی را سفیر (ambassador) و رئیس مأموریت کنسولی را سرکنسول (consul general) می‌نامند. در‌این‌میان سفیر از منظر خاستگاه، به دو گونه است؛ دیپلمات حرفه‌ای (career diplomat) و منصوب سیاسی (political apointee)‌ خاستگاه گونه نخست، بدنه دستگاه سیاست خارجی کشور متبوع سفیر (وزارت امور خارجه) و خاستگاه گونه دوم، خارج از این بدنه است.

ادامه مطلب

هماهنگی ایران، روسیه و چین در آستانه نشست شورای حکام؛

پلن B ایران و معادلات پیش رو

تحرکات دیپلماتیک اخیر ایران، از دیدار اولیانوف و نجفی در وین تا گفت‌وگوهای غریب‌آبادی در تهران، نشان‌دهنده عمق استراتژیک و هوشمندی ایران در مدیریت چالش‌های بین‌المللی است. هماهنگی با روسیه و چین، به‌عنوان دو قدرت جهانی، نه‌تنها سپری در برابر فشارهای غرب ایجاد کرده، بلکه به ایران امکان داده تا با اقتدار از حقوق هسته‌ای خود دفاع کند. در آستانه نشست شورای حکام، این دیپلماسی فعال پیامی روشن به غرب دارد که ایران نه‌تنها در برابر تهدیدات تسلیم نخواهد شد، بلکه با تقویت ائتلاف‌های خود، آماده نقش‌آفرینی فعال‌تر در نظم نوین جهانی است. این رویکرد، در راستای منافع ملی و عزت ایران، گامی بلند در جهت تحقق ثبات و عدالت در منطقه و جهان است. 

ادامه مطلب

بررسی احتمالات

پیامدهای تعلل ایران در توافق با آمریکا

مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: آغاز به پایان رسیدن مهلت دو ماهه‌ای که ایالات متحده برای دستیابی به توافق جامع با ایران تعیین کرده، به‌طور همزمان با شروع فرآیند فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل متحد و احتمال شروع حمله نظامی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای و نظامی ایران پیامی روشن دارد: فرصت ایران برای رسیدن به یک توافق پایدار با غرب در حال پایان است و در صورت عدم توافق، پیامدهای فاجعه‌باری برای امنیت ملی و معیشت مردم خواهد داشت. 

ادامه مطلب

تهران، دبی، دهلی:

شکلات، ویژند ملی و امید

مجید افشانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: فناوری می‌تواند و باید حکمرانی را زیر و رو کند به شرطی که حاکمیت به جوانان اجازه بدهد به جای پیرمردها برای حل مسائل قابل حل، آستین بالا بزنند و سیستم قفل‌شده‌ی فعلی را کاملاً دور بزنند.

ادامه مطلب

مزایایی که بهبود و توسعه روابط تهران و ریاض در بر دارد

راهبردِ شش سَر بُرد برای ایران

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: قدر متقین اما می‌توان تعارض منافع میان امریکا و اسرائیل در خاورمیانه را امری مسلم دانست و از شکاف ایجاد شده برای کاهش تهدیدات علیه ایران بهره برد. چگونه؟ به نظر می رسد تقویت روابط ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به‌خصوص عربستان می‌تواند بازی چند سر برد برای ایران ایجاد کند که یکی از آنها، استفاده بهینه از تعارض منافع امریکا و اسرائیل به سود ایران است.

ادامه مطلب

بابد هر دو طرف انعطاف نشان دهند

غنی‌سازی و تحلیل هزینه-فایده

کوروش احمدی می نویسد:اگر اولویت را ادامه مذاکرات و جلوگیری از توقف آن بدانیم، هر دو طرف قاعدتا باید در ارتباط با ایده‌های عمان انعطاف لازم را نشان دهند. ترامپ به نحوی فزاینده در حال تمرکز بر اقتصاد و جلوگیری از افزایش قیمت نفت و داشتن دستاوردی در سیاست خارجی و... است و به این خاطر او به‌جد باید دنبال احتراز از جنگ و جلوگیری از ماجراجویی اسرائیل باشد. ایران نیز باید قاعدتا لازم بداند که بر طیفی از مشکلات اقتصادی-اجتماعی، از‌جمله ناترازی‌ها و نیز شرایطی کاملا جدید در منطقه متمرکز شود؛ مشکلاتی که می‌توانند در صورت ادامه تنش و تحریم‌ها تشدید شوند. در چنین شرایطی، ممکن است مقامات ما نیز بخواهند نوعی تحلیل  هزینه-فایده و تمرکز بر مشکلات واقعا موجود را در دستور کار قرار دهند. تنها در این صورت می‌توان به نجات مذاکرات و یافتن راه‌حلی امیدوار بود.

ادامه مطلب

اهرم فشار دیپلماتیک طالبان در برابر حقوق مشروع ایران

وعده‌های خشک و دیپلماسی تشنه

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در مجمع گفت‌وگوی تهران با ابراز تأسف از خشکسالی سیستان و بلوچستان، تأمین آب را «وظیفه شرعی» خواند و مدعی پایبندی به معاهده هیرمند شد. با این حال، این اظهارات در تضاد با اقدامات عملی طالبان است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که طالبان آب هیرمند را به شوره‌زار گودزره هدایت کرده و از رهاسازی حق‌آبه ایران خودداری می‌کند. این تناقض میان گفتار و عمل، یادآور سیاست‌های دولت اشرف غنی است که آب را به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران به کار گرفت. 

ادامه مطلب

از A تا F؛

چگونه می‌توان یک توافق هسته‌ای احتمالی با ایران را ارزیابی کرد

این چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیت‌های برنامه هسته‌ای، نظارت و راستی‌آزمایی، پیامدها و ضمانت‌های اجرایی، و تأثیرات منطقه‌ای.

ادامه مطلب

تأثیرات احتمالی بر موضوعات هسته‌ای، ژئوپلیتیکی و نظم منطقه‌ای

پیامدهای انتصاب ژیو وانگ متهم به جاسوسی در ایران به‌عنوان مشاور ارشد وزارت امور خارجه آمریکا

طبق گزارش پولیتیکو در ۲۱ مه ۲۰۲۵، ژیو وانگ به‌عنوان مشاور ارشد در اداره امور خاور نزدیک وزارت امور خارجه آمریکا منصوب شده است. این انتصاب توسط دو مقام آمریکایی تأیید شده که به دلیل نداشتن مجوز برای اظهارنظر عمومی، ناشناس باقی مانده‌اند. نقش وانگ به‌طور خاص بر امور مرتبط با ایران متمرکز است، اما جزئیات دقیق وظایف او هنوز علنی نشده است. این انتصاب در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم (۲۴ مه ۲۰۲۵) و در شرایطی که تنش‌های منطقه‌ای و اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران ادامه دارد، توجه رسانه‌های بین‌المللی را جلب کرده است.

ادامه مطلب

سریع‌ترین، صریح‌ترین و مفیدترین روش در مذاکرات

مزیت‌های مذاکره مستقیم با آمریکا

جلیل سازگارنژاد می نویسد: روش مذاکرات غیرمستقیم در دیپلماسی امروز دنیا و در عصر ارتباطات پیشرفته، کمتر قرین توفیق و فرجام مؤثر و نتیجه‌بخش بوده است. برای حل اختلافات بین کشورها، معمولا دو مسیر حقوقی و سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش حقوقی، منازعات به مراجع حقوقی بین‌المللی مانند دادگاه لاهه یا به شیوه حکمیت و داوری ارجاع داده می‌شود؛ اما در بهره‌گیری از روش‌های سیاسی برای حل اختلافات، معمولا از طرق مختلف مانند مذاکرات دوجانبه ‌یا چندجانبه یا میانجیگری استفاده می‌شود. بدون تردید سریع‌ترین، صریح‌ترین و مفیدترین روش در مذاکرات دو‌جانبه، برگزاری نشست‌های مستقیم است.

ادامه مطلب

در حاشیه اعدام عامل حمله به سفارت باکو

پایان یکی از پرونده‌های حساس در مناسبات ایران و آذربایجان

احسان هوشمند می نویسد: عامل حمله به سفارت باکو در تهران به اشد مجازات رسید. تهران در این دوره سه‌ساله تلاش کرد‌ ثابت کند که حمله به سفارت سازمان‌یافته نبود و در نهایت هم حکم اعدام عامل حمله به سفارت اجرا شد و به این ترتیب، یکی از عوامل رفع مسئله بین تهران و باکو بر‌طرف شد. دولت جمهوری آذربایجان ضمن پیگیری اجرای حکم اعدام حسین‌زاده، اینک خرسندی خود را از اجرای این حکم اعلام کرده است.

ادامه مطلب

مذاکره در سایه بازدارندگی

راهبرد هسته‌ای ایران در مواجهه با آمریکا از منظر رئالیسم تدافعی

رسول محمدی گهروئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این گزارش، تلاش خواهد شد تا باتکیه‌بر نظریه رئالیسم تدافعی (Defensive Realism) از شاخه‌های واقع‌گرایی ساختاری، به بررسی رویکرد مطلوب ایران در مذاکرات هسته‌ای با آمریکا پرداخته شود. رئالیسم تدافعی بر این باور است که هدف اصلی دولت‌ها در نظام بین‌الملل نه کسب سلطه بلکه حفظ بقا و امنیت در مواجهه با تهدیدات خارجی است. این چارچوب، امکان تحلیل واقع‌گرایانه از راهبرد ایران را که گاه میان «اعتمادسازی محدود» و «بازدارندگی مؤثر» در نوسان بوده‌اند، فراهم می‌آورد.

ادامه مطلب

ژئوپلیتیک کریدورها:

جایگاه ایران در مبادلات منطقه ای

بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می‌نویسد: طبق تعریف کریدور عبارت است از مسیری از یک کشور که کشور مبداء با گذر از آن با کشور مقصد ارتباط برقرار می کند. هر کریدور از سه لایه کاملا متفاوت تشکیل می شود.

ادامه مطلب

هسته مرکزی سیاست‌های توسعه‌ای در سواحل مکران و خلیج فارس

توسعه دریا محور (اقتصاد آبی)، محور سیاست ‌های کلان توسعه ایران در دهه آینده است

محمد فرازمند، سفیر پیشین ایران در بحرین و ترکیه و مدیرکل پیشین اداره خلیج فارس وزارت امور خارجه طی مقاله ای با عنوان «سیاست‌های امنیت محور و پارادیم‌های جدید در خلیج فارس» در مجله تخصصی مجمع گفت‌وگوی تهران تاکید دارد که توسعه دریا محور  (اقتصاد آبی)، محور سیاست ‌های کلان توسعه ایران در دهه آینده خواهد بود.  

ادامه مطلب

علی نصری واکاوی کرد:

مشارکت چندقطبی ایران: شکل‌دهی به ساختارهای نوین اقتصاد جهانی

علی نصری، تحلیل‌گر حوزه ژئوپلیتیک و متخصص روابط بین‌الملل در مقاله ای با عنوان «مشارکت چندقطبی ایران: شکل‌دهی به ساختارهای نوین اقتصاد جهانی» برای مجله تخصصی مجمع گفت‌وگوی تهران نوشت: با تضعیف تدریجی نظم تک‌قطبی جهانی، ایران در حال بازتعریف جایگاه خود در نظم نوظهور چندقطبی است.

ادامه مطلب

منطقه‌ای که هنوز مهمترین است

اهمیت ایران در تحولات جاری منطقه غرب آسیا

سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: کنشگری کشور بزرگ و اثرگذاری چون ایران بسیار حائز اهمیت است چرا که ورود و عدم ورود این کشور در تحولات پیش رو بر موفقیت یا عدم موفقیت آنها تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. به همین دلیل و با توجه به توان بازدارندگی ایران، آمریکا به اتخاذ رویکرد مذاکراتی مجبور شده و گفت‌وگوها در موضوع پرونده هسته‌ای در جریان است که هر چه جلوتر می رویم دشواری‌ها و فراز و نشیب های آن بیشتر نمایان می‌شود.

ادامه مطلب

دیپلماسی یا بن‌بست؟!

همه چیز در ابهام

طرف آمریکایی با توافق برای دور ششم، انعطاف محدودی نشان داده، اما اصرار بر محدودیت‌های غیرقانونی، مذاکرات را پیچیده کرده است. میانجیگری عمان و میزبانی ایتالیا، فرصتی برای دستیابی به توافقی عادلانه فراهم کرده که حق غنی‌سازی ایران را تضمین و تحریم‌ها را رفع کند. دیپلماسی، با وجود موانع، همچنان تنها مسیر برای ثبات و عدالت است. بااین‌حال، باید اذعان کرد که فعلا همه چیز میان پیروزی و شکست در نوسان است؛ ابهام کل فضای مذاکرات را دربر گرفته؛ تا جایی که‌ نه می‌توان حصول توافق را صددرصدی دانست و نه پیشاپیش از ناکامی خبر داد.

ادامه مطلب