گام های اشتباه واشنگتن، جسارت دشمنان و دلسردی متحدان

نویسنده: علمدین باریا

دیپلماسی ایرانی: قرار بود جو بایدن در صحنه بین المللی ضد ترامپ عمل کند – اعتماد متحدان را جلب، چند جانبه گرایی را تقویت کند و با رهبری داهیانه، تنش ها را فرونشاند. چه شد که همه این ارزیابی ها اشتباه از آب درآمد؟

شاید بایدن با سیاستی که ترامپ در پیش گرفته بود ناگزیر شد تا شتاب زده نیروهای آمریکا را از افغانستان خارج کند اما با این اقدام خود، زیرپای متحدان خود را خالی کرد و به طالبان و شرکای تروریست آن فرصت داد تا به سرعت قدرت را به دست گیرند و زندگی میلیون ها انسان را تباه کنند. 

اکنون شاهد شکل گیری ائتلاف تازه ای بین آمریکا، انگلیس و استرالیا هستیم که بر اساس "طرح زیردریایی اقیانوس اطلس "AUKUS  استوار است که بیم آن می رود به جای مهار چین، این کشور را تحریک کند. در هشداری بی سابقه از سوی یک روزنامه دولتی چین، این طرح، عاملی برای تبدیل شدن استرالیا به هدفی برای حمله هسته ای توصیف شده است. این طرح به تیره شدن روابط کشورهای غربی انجامیده و وزیر امور خارجه فرانسه آن را خنجر زدنی از پشت نامیده است. این احتمال وجود دارد که ائتلاف جدید بین امریکا، انگلیس و استرالیا، به نزدیکتر شدن روابط چین و اتحادیه اروپا بیانجامد. 

نخست وزیر استرالیا، قرار گرفتن کشورش زیر چتر حمایتی آمریکا را مایه افتخار دانسته و آن را مشارکتی ابدی توصیف کرده است. بهتر است نخست وزیر استرالیا از سرنوشت دولت افغانستان و کردها و بسیاری از رهبران که آنها نیز از ائتلاف ابدی خود با آمریکا سخن می گفتند، درس عبرت بگیرد چون آمریکا آنها را در برابر خشم دشمنانشان یا شهروندان کشورشان تنها گذاشت. 

عقب نشینی بایدن از افغانستان ادامه سیاست انزوا طلبی آمریکاست که از یک دهه پیش آغاز شد و در دوران زمامداری ترامپ شدت گرفت. بایدن می گوید می خواهد تهدیدهای برخاسته از جانب چین، روسیه و ایران را اولویت بندی کند اما واقعیت این است که این سه کشور برندگان اصلی عقب نشینی آمریکا از آسیای میانه هستند.

رویای اتحادیه اروپا درباره اینکه به تنهایی روزگارش بهتر خواهد بود خواب و خیالی بیش نیست چون اختلافات ایدئولوژیک جدی در میان اعضای این اتحادیه وجود دارد و وجود دولت های خودکامه توده گرا در لهستان و مجارستان، این اتحادیه را متزلزل ساخته است. چگونه می توان تصور کرد که رهبران 20 کشور برای ورود به جنگ تصمیم مشترک بگیرند، مگر اینکه بخواهند علیه یکدیگر بجنگند. 

جو بایدن می گوید قصد دارد تهدید ناشی از روسیه، چین و ایران را اولویت بندی کند اما شاهد هستیم این سه کشور از کشورهایی که آمریکا در برابرشان جبهه گرفته است به سرعت به حمایت برخاسته اند. تردیدی وجود ندارد که در آینده چین برتری آمریکا در صحنه بین المللی را به چالش خواهد گرفت.  

باید از این تحولات نگران بود چون نظمی که آمریکا و متحدانش در دوره پس از فروپاشی شوروی ایجاد کرده بودند بر حکومت قانون، ارزش های دموکراتیک و احترام به حقوق بشر استوار بود و حتی غیردمکراتیک ترین کشورها نیز تلاش می کردند تا خود را دموکراتیک جلوه دهند اما امروزه زمامداران مردم فریب، بدون هیچ گونه ملاحظه ای، قانون اساسی کشور و روند قانونی انتخابات و نهادهای کشور را زیر پا می گذارند.

زمانی گزینه مطلوب زمامداری، پیوستن به جرگه ملت های متمدن جهان بود چون قطب مخالف، تبدیل شدن به کشوری یاغی علیه غرب همچون کره شمالی بود. اما امروزه کشورهای یاغی علیه غرب همچون روسیه، چین، ایران و ترکیه  به یاغی بودن خود افتخار می کنند و با تشکیل جرگه ای تبهکار، قصد دارند ساختار نظام مالی جهان را که روی دلار استوار است به هم بریزند.  

جو بایدن پس از خروج از افغانستان اکنون در نظر دارد خود را از قید و بند تعهدات واشنگتن در عراق و سوریه خلاص کند. اکنون با گسترش نیروهای نیابتی ایران و قدرت گرفتن دوباره داعش، عقب نشینی آمریکا از افغانستان باعث شده است تا پیروزی طالبان طبیعی جلوه کند.  

اگر اختلافات میان آمریکا و اروپا حل نشود و جامعه بین المللی به کمک دولت های آسیب پذیر نشتابد، آشوب و مناقشه جهان را فرا خواهد گرفت و به جای اینکه تروریسم از میان رخت بربندد، داعش و القاعده و دیگران با قدرت گرفتن هر چه بیشتر در نقاط مختلف، جنگی کینه توزانه علیه دنیای متمدن به راه خواهند انداخت.

منبع: عرب نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11