آسیب‌پذیری‌های داخلی آذربایجان البته قابل توجه است. اقتصاد وابسته به نفت و گاز، به‌رغم سودهای اخیر، از تنوع کافی برخوردار نیست و کاهش قیمت انرژی در سال ۲۰۲۵ زنگ خطر را برای ثبات مالی جمهوری آذربایجان به‌صدا درآورده است. سرکوب سیاسی در دوران حکومت طولانی الهام علی‌اف نیز افزایش نارضایتی اجتماعی را موجب شده است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این شرایط نه تسامح با اوباش پانترک مزدور ترکیه و اسرائیل و انگلیس در ایران صحیح است و نه تداوم سیاست منفعل و مبتنی بر تعارف و تسامح کشورمان با گستاخی‌های بی‌پایان اردوغان. ایران باید ابزار تهاجمی خود علیه اردوغان متوهم را با قدرت هر چه تمام‌تر به کار گیرد تا او دریابد اگر به خانه همسایه سنگ پرت کند، حتما تمام شیشه‌های خانه خودش خورد خواهد شد!
ادامه مطلب
حسین صالحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با وجود آتش‌بس‌های مقطعی و میانجی‌گری‌های بین‌المللی، روند صلح در قره‌باغ به‌دلیل ترکیبی از عوامل قومی، ملی‌گرایانه، مداخلات بازیگران منطقه‌ای و فقدان اعتماد متقابل، همواره شکننده باقی مانده است.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خبرها حاکی از درخواست رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از الهام علی اف برای شناسایی سریع بخش ترک نشین قبرس به عنوان یک کشور است. این درخواست به دلایل مختلف جمهوری آذربایجان را در وضعیت دشواری قرار داده است.
ادامه مطلب
انگلیس نگران است که تقویت محور مسکو – باکو – تهران، وابستگی اروپا به منابع انرژی قفقاز را تحت تأثیر قرار دهد. در حالی که روسیه روابط نزدیکی با ایران و آذربایجان دارد و از تقویت محور مسکو – باکو – تهران حمایت می‌کند.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نزدیکی ایران به آذربایجان همزمان با مذاکرات دیپلماتیک، اقدامی چندوجهی با اهداف گوناگون است. ایران با تقویت عمق استراتژیک و ارتباطات منطقه‌ای خود، در تلاش است تا در مواجهه با فشارهای بین‌المللی در موضع ضعف قرار نگیرد و از طریق ایجاد کانال‌های همکاری (به ویژه در حوزه انرژی و ترانزیت) قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهد.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به دلایل متعدد داخلی و منطقه ای، افکار عمومی کشور با حساسیت، کم و کیف سفر رئیس جمهور به جمهوری آذربایجان را از منظر پیگیری الزامات منافع ملی ایران دنبال می کنند.
ادامه مطلب
کشورهای قفقاز جنوبی در یک مقطع حساس ژئوپلیتیکی قرار دارند. ارمنستان، آذربایجان و گرجستان هر کدام به شیوه خود در تلاش برای تقویت سوبژکتیویته و کاهش وابستگی به بازیگران خارجی هستند. با این حال، محدودیت‌های داخلی، درگیری‌های منطقه‌ای و فشارهای قدرت‌های بزرگ همچنان چالش‌هایی برای دستیابی به خودمختاری کامل ایجاد می‌کنند.
ادامه مطلب
در دنیای کنونی، جغرافیای قدرت دیگر تنها از طریق توان نظامی تعیین نمی‌شود. به‌طور فزاینده‌ای، کشورها بر اساس شاخص‌هایی همچون قدرت اقتصادی، دیپلماسی هوشمندانه، سرمایه‌گذاری خارجی، حجم مبادلات تجاری، و انسجام داخلی جایگاه خود را در معادلات جهانی تعیین می‌کنند. در این راستا، ایران با وجود دارا بودن ظرفیت‌های عظیم در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی، با چالش‌هایی در سیاست داخلی و خارجی روبه‌رو است که باعث کاهش توان تاثیرگذاری‌اش در عرصه بین‌المللی شده است. مسئله‌ای که به‌ویژه در ارتباط با تحولات اخیر در سیاست‌های کشورهای همسایه ایران، همچون ترکیه، جمهوری آذربایجان، امارات متحده عربی و طالبان، بیش از پیش به چشم می‌آید.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مدتی است که ارومیه خواسته و ناخواسته به محلی تبدیل شده که در جهت تبلور تعلقات قومی حرکت می کند. این جریان از سویه های مختلف حاکمیتی، جریانات پان کرد و ترک و با حمایت های بیرونی می رود تا مستعدترین شهری شود که تحریکات قومی در آن اگر تدبیر نشود، دامن ایران را به اشکال مختلف فرا بگیرد و خطری جدی شود.
ادامه مطلب
تأکید رئیس‌جمهور پزشکیان بر احترام ایران به تمامیت ارضی کشورهای منطقه قفقاز در ایروان به‌عنوان پیامی مثبت تعبیر شد، مبنی بر اینکه تهران اجازه نخواهد داد تعیین مرزهای ایران و آذربایجان برخلاف منافع ارمنستان انجام شود و همچنین اجازه نخواهد داد “دالان زنگزور” با زور باز شود.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آذربایجان می خواهد یک واقعیت تاریخی را وارونه جلوه دهد و با همراهی ترکیه، اسرائیل و انگلیس به مرجعیت سازی هویتی و تمدنی و تاریخی قلابی برای آذری های ایران بپردازد، و این کار نشانه اهداف بدخواهانه و شوم این کشور برای تشدید واگرایی ملی است که به دستور کشورهای دیگری اجرا می شود و سوءتفاهم تلقی کردن این رفتارها و تلاش برای مقابله با آنها با ابزار باج دهی و نادیده گرفتن واقعیات تنها باکو را گستاخ تر خواهد کرد.
ادامه مطلب
سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از جنگ سوم قراباغ، جمهوری آذربایجان ماموریت گروه مینسک که همان رسیدن به صلح از طریق تحقق تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و تعیین وضعیت حقوقی منطقه قراباغ بود را پایان یافته می داند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نتیجه جنگ در قره باغ کوهستانی (آرتساخ) در سال ۲۰۲۰ واقعیت جدیدی را در قفقاز جنوبی به وجود آورد و توازن قوا را به نفع ترکیه و باکو تغییر داد. در نتیجه ادغام و همگرایی بیشتر دولت‌های عضو سازمان کشورهای ترک تسهیل شد. این سازمان هم اکنون از قابلیت قابل توجهی در عرصه ژئوپلیتیک برای مهار نفوذ روسیه و ایران برخوردار است. علاوه براین، امکان ایجاد یک ناتوی ترکی در منطقه، با هدف محاصره روسیه و تهدید چین و ایران با مشارکت ترکیه و کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی وجود دارد که نتیجه آن به نفع اتحادیه اروپا و ایالات متحده خواهد بود.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: جمهوری آذربایجان سالهاست که به تحریف وقایع تاریخی در کتابهای درسی در تمام سطوح دبستان تا دانشگاه و آکادمی، نسبت به مصادره شخصیتهای علمی و فرهنگی و ادبی و نیز شهرهای تاریخی ایران اقدام می کند.
ادامه مطلب
رامین فرهودی زرنق در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در هم تنیدگی روابط منطقه ای ایران و روسیه در نقطه اتصال جمهوری آذربایجان از طریق کریدور شمال – جنوب و منافع غرب در سواحل خزر با مرکزیت قفقاز جنوبی موجب شده است تا برخی برنامه های خصمانه آنان توسط بازیگران داخلی هر دو کشور به شکلی خزنده دنبال شود؛ به عبارتی دیگر هر دو دولت باید از نفوذ خارجی در ساز و کارهای روابط دو جانبه احساس خطر داشته باشند.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران باید در این شرایط بر مواضع اصولی خود به صورت علنی و با صراحت و قاطعیت پافشاری کند و به علیف هشدار دهد که کماکان مخالف ایجاد کریدور جعلی زنگزور است، چون این مسئله باعث خفگی ژئوپولیتیک ایران، قطع مرز با ارمنستان، کم اثرشدن کریدور شمال – جنوب ایران و محاصره ایران توسط نیروهای ناتو، پانترک و تجزیه طلب و صهیونیستها خواهد شد. لذا اگر نیت باکو از ایجاد کریدور اتصال ساده به نخجوان است، مسیر امن و ارزان ایران مثل همیشه در دسترس است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: برگزاری کنفرانس بین المللی تغییرات اقلیمیCOP۲۹ در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان با صرف هزینه های گزاف سوال برانگیز بوده است.
ادامه مطلب
محمدحسین معصوم‌زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به عدم توازن قوا میان باکو و ایروان و همچنین شواهد موجود در خصوص تحرکات طرف آذربایجانی در تجهیز خود و دست نکشیدن از گفتارهای تهاجمی علیه ارمنستان، ادعای نزدیکی صلح پایدار در منطقه قفقاز جنوبی رد می‌شود و بالعکس احتمالاً باید درگیری جدیدی در منطقه را شاهد باشیم.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: تغییرات اقلیمی اخیر (طوفان در شرق آمریکا و سیل در اسپانیا) نشان می دهد که این تغییرات پدیده هایی بین المللی شده اند. ریزگردهایی که از عراق و شبه جزیره عربستان استانهای غربی و جنوب غربی ایران را تحت تاثیر قرار می دهند، طوفان شن در استان سیستان و بلوچستان، خشک شدنت تالابها و تغییرات اقلیمی دور از انتظار، موضوعاتی منطقه ای و بین المللی است که انتظار می رود در صورت مشارکت، نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس بین المللی مطرح شود.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۴، در جریان برگزاری مجمع پارلمانی بریکس در سن پترزبورگ، صاحب گافارووا، رئیس پارلمان آذربایجان اعلام کرد آذربایجان علاقمند به عضویت کامل در بریکس است. این اقدام، همانطور که در توافقنامه اعلامیه مشترک چین و آذربایجان ذکر شده، مورد حمایت پکن قرار گرفت و پوتین نیز اخیرا از این امر حمایت کرده است.
ادامه مطلب
احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انتخاب باکو برای میزبانی بیست و نهمین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل که تحت تاثیر ملاحظات تامین هزینه های مالی این کنفرانس صورت گرفته، عمدتا با واکنش های منفی از سوی سازمان ها، گروه ها و فعالان مستقل و مدافع محیط زیست و حقوق بشر در جهان مواجه شده است. از دیدگاه آنها مجموعه ای از دلایل و متغیرهای حقوقی و فنی موید آن هستند که جمهوری آذربایجان، انتخاب شایسته ای برای میزبانی کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل نیست.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: روسیه با تجاوز نظامی به اوکراین، و ناگزیر به فراخوان نیروهای نظامی حافظ آتش بس از قفقاز، عملا از صحنه قفقاز جنوبی خارج شده است. اگرچه هنوز دو منطقه اداری از جمهوری گرجستان (اوستیای جنوبی و آبخازیا) را در اشغال نظامی و تشکیل دولت خودخوانده در اخیتار دارد، ولی هیمنه روسیه در قفقاز جنوبی در حال فروکش است که سفر اخیر رئیس جمهور پوتین به باکو و تاکید وزیر امور خارجه روسیه بر اجرای کریدور به اصطلاح زنگه زور موجب اعتراض جمهوری اسلامی ایران شده است که با موافقت جمهوری آذربایجان در حال احداث و تکمیل «کریدور ارس» از داخل خاک ایران برای ارتباط نخجوان و جمهوری آذربایجان طراحی واجرا می شود که بخشی از آن منطبق بر همان مسیری است که از زمان فروپاشی شوروی، جمهوری اسلامی ایران اجازه تردد از آن را برای ارتباط آذربایجان و نخجوان فراهم کرده است.
ادامه مطلب
دو رکن اصلی روابط اسرائیل و آذربایجان در واقع همکاری‌ها در زمینهٔ انرژی و همکاری‌های دفاعی است. اکتشافات گاز طبیعی در سواحل اسرائیل بخش عمده‌ای از نیازهای انرژی آن را تأمین می‌کند، اما اسرائیل همچنان به واردات نفت نیاز دارد. آذربایجان سالهاست که تأمین‌کننده بسیار قابل اعتمادی برای نفت بوده است. در حوزهٔ دفاعی، آذربایجان مصرف‌کننده عمدهٔ محصولات دفاعی اسرائیل است و هر دو کشور جاه‌طلبی‌های تجدیدنظرطلبانه ایران را تهدیدی بسیار جدی می‌دانند. در سال‌های اخیر روابط اقتصادی و همکاری در زمینه‌هایی مانند هوانوردی، گردشگری و سازگاری با تغییرات اقلیمی توسعه داشته است. روابط اسرائیل و آذربایجان دوره‌های پیشینِ درگیری در غزه را تحمل کرده، اگرچه جنگ فعلی به وضوح بسیار شدیدتر است.
ادامه مطلب
در حالی که برخی از روزنامه ها ترجیح داده اند با بایکوت خبری کامل از کنار این واقعه عبور کنند تا جایی که گویی هیچ اتفاقی رخ نداده است، برخی دیگر اما سعی کرده اند تا به درکی اندک دقیق تر از شرایط منطقه، پیش بینی آینده و تاثیر آن بر جمهوری آذربایجان دست یابند.
ادامه مطلب
محمدحسین معصوم زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طی یک سال اخیر پس از آغاز عملیات طوفان‌الاقصی، با وجود اینکه بسیاری از کشورهای مسلمان در واکنش به نسل‌کشی مردم غزه، اسرائیل را محکوم کردند و در روابطشان با این رژیم تأثیرگذار بود، باکو روابط خود را با تل‌آویو بیش از گذشته ادامه می‌دهد. چنین توافقاتی برای طرفین امر جدیدی نیست. همکاری نظامی باکو – تل‌آویو از دهه پیشین میلادی به این سو افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الهام علیف حامی برقراری صلح نیست، بلکه هدف وی آماده شدن برای دور بعدی اقدامات نظامی در جنوب ارمنستان است. سخنان او درباره ارمنستان و سیاست بین‌الملل تنها ثابت می‌کند که علی‌اف و رژیمش به جای جست‌وجوی راه‌حل‌های صلح‌آمیز، در حال افزایش قدرت نظامی، لفاظی‌های تهاجمی و بی‌ثبات کردن منطقه هستند.
ادامه مطلب
روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: منشاء ایجاد چنین مشکلات و چالش هایی برای ایران را باید عدم توانایی ایران در شکل دهی به روابط همزمان همکاری و رقابت با دیگر کشورها در نظر گرفت که نتیجه آن کاسته شدن از قدرت مانور و بازی ایران در معادلات منطقه است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور مقامات دو کشور مهم اتحادیه در قفقاز و به‌ویژه سفر رئیس سرویس اطلاعاتی مخفی انگلیس به باکو دارای اهمیت خاصی است. ریچارد مور، رئیس ام‌آی ۶ در دیدارهای خود با مقامات جمهوری آذربایجان به‌طور ضمنی از ایده تشکیل نیروی نظامی مشترک کشورهای به‌اصطلاح ترک در قفقاز و آسیای مرکزی سخن راند. او همچنین با حضور در جمع تعدادی از دانشجویان در شهر باکو، بر علاقه‌مندی لندن برای تقویت همگرایی میان جمهوری آذربایجان با کشورهای آسیای مرکزی تأکید کرد. اما اینکه وی چرا در این بازه زمانی از همگرایی میان کشورهای منطقه قفقاز و آسیای مرکزی سخن می‌گوید معنادار است.
ادامه مطلب
سابقه همکاری اسرائیل و آذربایجان در زمینه‌های مختلف نشان می‌دهد که این ابتکار در این زمینه نیز موفق خواهد بود. تنها سوالی که مطرح می شود این است که آیا این برنامه منحصراً در خدمت اهداف اعلام شده خود خواهد بود یا اهداف دیگری نیز خواهد داشت؟
ادامه مطلب