به بهانه حضور رئیس MI۶ انگلیس در باکو

گسترش بازیگری اروپا در قفقاز جنوبی؛ چرا و به چه علت؟

۲۶ شهریور ۱۴۰۳ | ۱۲:۰۰ کد : ۲۰۲۸۲۳۶ اخبار اصلی آسیا و آفریقا
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور مقامات دو کشور مهم اتحادیه در قفقاز و به‌ویژه سفر رئیس سرویس اطلاعاتی مخفی انگلیس به باکو دارای اهمیت خاصی است. ریچارد مور، رئیس ام‌آی ۶ در دیدارهای خود با مقامات جمهوری آذربایجان به‌طور ضمنی از ایده تشکیل نیروی نظامی مشترک کشورهای به‌اصطلاح ترک در قفقاز و آسیای مرکزی سخن راند. او همچنین با حضور در جمع تعدادی از دانشجویان در شهر باکو، بر علاقه‌مندی لندن برای تقویت همگرایی میان جمهوری آذربایجان با کشورهای آسیای مرکزی تأکید کرد. اما اینکه وی چرا در این بازه زمانی از همگرایی میان کشورهای منطقه قفقاز و آسیای مرکزی سخن می‌گوید معنادار است. 
گسترش بازیگری اروپا در قفقاز جنوبی؛ چرا و به چه علت؟

دیپلماسی ایرانی: موقعیت ژئوپلتیک و ژئواکونومیکی قفقاز جنوبی در چند دهه اخیر اهمیت روزافزون آن در عرصه بین‌المللی را سبب شده است. در دوره پساشوروی و شکل‌گیری سه جمهوری مستقل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، معادلات امنیتی در این جغرافیا به تحولات اساسی دچار شده که زمینه مناسبی برای حضور قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم کرده است. در این میان، اتحادیه اروپا که به عنوان یکی از بازیگران مهم نظام بین‌الملل با گسترش به شرق به همسایه بی‌واسطه قفقاز تبدیل شده و از بحران‌های شکل گرفته در این منطقه متأثر می‌شود، با آغاز جنگ اوکراین و درک محدودیت‌های منابع انرژی بر این منطقه متمرکز شده است.

به‌ویژه دو کشور انگلیس و فرانسه به دنبال ارتقای سطح همکاری‌های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و انرژی با جمهوری‌های قفقاز ازجمله جمهوری آذربایجان و ارمنستان هستند. این در حالی است که اکنون فضای سیاسی جهانی و منطقه پس از حمله روسیه به اوکراین به‌شدت تغییر کرده و در سه سال اخیر تقابل روسیه با ناتو در شرق اروپا شکل گرفته و دامنه نزاع به قفقاز هم کشیده شده و بحران در این جغرافیا را به نقطه جوش رسانده است. موفق نبودن اروپا در وارد کردن ضربه‌ای کاری به روسیه در جنگ اوکراین سبب شده است ناتو به استفاده از ظرفیت‌های مهم قفقاز ازجمله در حوزه‌های اقتصادی و نظامی رو آورد. سفر دو مقام ارشد اروپایی یعنی سفر آتی «استفان سژورنه» وزیر امور خارجه فرانسه به ارمنستان و نیز «ریچارد مور» رئیس سرویس اطلاعات مخفی انگلیس (ام‌آی۶) به جمهوری آذربایجان که روز گذشته انجام شد، نشان از اهمیت قفقاز جنوبی در معادلات اروپایی و تلاش اتحادیه برای بازیگری در تحولات این حوزه است. هرچند باید به رقابت پنهان انگلیس و فرانسه نیز در این عرصه توجه داشت.

حضور مقامات دو کشور مهم اتحادیه در قفقاز و به‌ویژه سفر رئیس سرویس اطلاعاتی مخفی انگلیس به باکو دارای اهمیت خاصی است. ریچارد مور، رئیس ام‌آی ۶ در دیدارهای خود با مقامات جمهوری آذربایجان به‌طور ضمنی از ایده تشکیل نیروی نظامی مشترک کشورهای به‌اصطلاح ترک در قفقاز و آسیای مرکزی سخن راند. او همچنین با حضور در جمع تعدادی از دانشجویان در شهر باکو، بر علاقه‌مندی لندن برای تقویت همگرایی میان جمهوری آذربایجان با کشورهای آسیای مرکزی تأکید کرد. اما اینکه وی چرا در این بازه زمانی از همگرایی میان کشورهای منطقه قفقاز و آسیای مرکزی سخن می‌گوید معنادار است. 

در تشریح وضعیت باید گفت امروز سیستم اشتراک‌گذاری اطلاعات محرمانه و تبادل داده‌های جاسوسی به نام «پنج چشم» میان استرالیا، کانادا، نیوزیلند، انگلیس و ایالات متحده آمریکا برقرار است. بیان چنین مطلبی از سوی ریچارد مور به معنای حمایت از کشورهای ترک‌زبان برای سازماندهی سیستم مشابه اطلاعاتی و امنیتی در قفقاز و آسیای مرکزی است. به عقیده او، آن‌ها می‌توانند با اشغال جنوب ارمنستان، تمام منطقه قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی را از طریق ایجاد یک سازمان امنیتی هدایت کنند که این مسئله دو راهبرد مهم در عرصه‌های نظامی و اقتصادی شکل می‌دهد؛ نخست از نظر اقتصادی می‌تواند خفقان ژئوپلتیکی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد و تمام کریدورهای تجاری کشورمان را مختل کند و دوم، با سرازیر کردن نیروهای ضدایرانی ازجمله نظامیان ناتو، تجزیه‌طلبان پان ترک، تکفیری‌ها و تشدید حضور رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای ایران، امنیت و تمامیت ارضی کشورمان را هدف قرار دهد.

افزایش توان بازیگری انگلوساکسون‌ها در قفقاز تا حدی هم به اشتباهات کرملین بازمی‌گردد. شاید اگر روسیه بازیگری خود را در شرق اروپا، منطقه بالکان و بالتیک و در نهایت در قبال اوکراین به‌درستی انجام می‌داد، امروز تا این حد مانور اروپایی‌ها در قفقاز را ٖ شاهد نبودیم. مسکو سیاست خارجه خود را مبتنی بر رویدادهای لحظه‌ای و فرصت‌های مثبت آنی پیش می‌برد. امروز هم روس‌ها به‌خاطر نداشتن راهبرد مناسب در سیاست خارجی خود، با بسیاری از کشورهای اروپای شرقی، بالتیک و منطقه بالکان به چالش برخورده‌اند. در راستای همین رویکرد اشتباه در سال ۲۰۲۰ و در جنگ قره‌باغ، مسکو قصد داشت نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان را به خاطر گرایش به غرب تنبیه کند اما باکو، ترکیه، صهیونیست‌ها و انگلیس از این فرصت استفاده کردند، نفوذ خود را تشدید کردند و سرانجام پای دیگر کشورهای فرامنطقه‌ای به قفقاز باز شد. 

در این شرایط ایران می‌تواند از طریق همکاری منطقه‌ای به‌ویژه با ارمنستان، روسیه، هند، فرانسه ی نگران از کنترل بیش از حد مسیرهای انتقال کالا و انرژی قفقاز توسط کشورهای ترک متحد انگلیس و گرجستان، شرایط را به نفع خود حفظ کند. افزایش درهم‌تنیدگی امنیتی، اقتصادی و فرهنگی با ارمنستان به‌ویژه در منطقه سیونیک و ایجاد منطقه آزاد مغری پس از سال‌ها معطلی، تعریض و بهینه‌سازی راه‌های موجود ترانزیتی با ارمنستان، تکمیل سریع کریدور ارس، آگاه‌سازی رسانه‌ای عموم مردم از تهدیدات ناشی از تعلل در قفقاز، فعال تر کردن فرمت مذاکره ۳+۳ و تلاش برای انتقال انرژی منطقه به دیگر کشورها از طریق ایران برخی از راه‌حل‌های قابل‌ذکر است.

کلید واژه ها: ارمنستان آذربایجان جمهوری آذربایجان آذربایجان و ارمنستان انگلیس ایران و ارمنستان ایران و آذربایجان قفقاز ایران و قفقاز قره باغ ایران و قره باغ ایران و انگلیس انگلیس و ارمنستان فرانسه فرانسه و ارمنستان روسیه روسیه و ارمنستان روسیه و آذربایجان


( ۱۸ )

نظر شما :

خسرو ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ | ۱۳:۱۱
موحدیان چگونه می‌تواند از مفاد مذاکرات رئیس سیستم جاسوسی انگلیس مطلع شود ؟ چرا باید انگلیس بخواهد برای بهتر شدن روابط کشورهای ترک پادرمیانی کند؟ اگر تجزیه طلب پان ترک وجود داشته باشد باید مثل پ ک ک بازوی نظامی داشته باشد در عالم واقعیت وجود دارد ؟ در چهل و اندی سال بعد از انقلاب ، هزاران شهید در مبارزه با تجزیه طلبی پانکردی و پ ک ک و پژاک و...تقدیم شده است آیا یک نفر نیروی ایرانی در مبارزه با پانترکها شهید شده است ؟ به نظر این اطلاعات بیشتر حدس های اوست از علاقه ایشان به ارمنستان مطلع هستیم ولی از ... ایشان برای mi6 ناراحت می شویم تا کنون تمام پیش بینی های موحدیان اشتباه از آب در آمده است دادن است استراتژی جدید توسط ایشان زیاد معقول نیست با اینحال ارمنستان با کارت ایران در جهت بیشتر کردن امتیازات دریافتی برای گشایش زنگه زور استفاده می‌کند وگرنه با آن موافق است
کوروش ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ | ۱۳:۳۹
به لطف باکو‌، پای همه دشمنان تاریخی ایران به قفقاز باز شد. عاقبت سکوت در برابر پانترکیسم و تجزیه طلبی ترکی یعنی همین‌.
آریوبرزن ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ | ۱۵:۵۳
هزاران شهید در مبارزه با کردها؟ منبع کجاست؟ بعد این مطلب چه ربطی به کردها دارد که پانترکها جعل واقعیت میکنند؟ این ترس تجزیه طلبان ترک از کردها واقعا جالب است. میتوانید در چند سال اخیر یک فعالیت مسلحانه گروه های کرد در ایران را نشان دهید؟ بله پانترکیسم خودش عملیات مسلحانه انجام نمی‌دهد ولی مزدورهای داعشی ترکیه در سوریه و عراق و تکفیریهای تحت فرمان علیف در قره باغ، چندین هزار انسان‌غیرنظامی را کشته اند. دولت فعلی ترکیه ائتلافی با حزب پانترکهاست که به طور هفتگی غیرنظامیان و بیمارستانها و مدارس را در سوریه و عراق بمباران می‌کند.
م ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ | ۲۰:۴۸
تو ایران فقط ‌پان ... وجود دارد که حقوق اولیه سایر ملیتها را نادیده می‌گیرند و حقی برای سایر قومیتها قائل نیست. قومیت‌هایی هم هستند که برای احقاق حقوقشان دست به اسلحه بردند و ترور و کشتار کردند. تنها قومیتی که به شکل مدنی پیگیر مطالبات خود هست و دست به اسلحه نبرده و درگیری ایجاد نکرده ترکها هستند. حالا قضاوت کنید پان‌ترک داریم یا پانفارس یا پان...
فرهاد ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ | ۱۲:۴۳
مطمئنید ترکها تا به حال دست به اسلحه نبرده اند؟ تا به حال اسم قارنا و قلاتان به گوشتان خورده؟ بعد این همه کلیسای ارمنی در آذربایجان وجود دارد تا حالا از خودتان پرسیده اید خود ارمنی‌ها کجا رفته اند؟
خسرو ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ | ۱۹:۵۹
قارنا اسم روستایی بین نقده و پیرانشهر است که در اول انقلاب پانکردهای تجزیه طلب و ضدانقلاب از قارنا به پاسگاه بالای روستا حمله کرده و سی نفر از نیروهای ایرانی را شهید می‌کنند خبر به نقده می‌رسد نیروهای انقلاب بسمت پاسگاه دوآب حرکت می‌کنند در بین راه ضدانقلاب و اشرار تجزیه طلب پانکرد ، در قارنا با گروگان گرفتن اهالی روستا ، وارد درگیری می‌شوند وقتی می‌فهمند توان مقاومت در برابر دولت را ندارند با کشتار غیرنظامیان فرار می‌کنند و در روزهای بعد با همراهی فرانسه ( حامی پانکردیسم تجزیه طلب) در سازمان ملل ، فریاد کشتار غیرنظامیان توسط ایران را سر می‌دهند حالا فرهاد واقعا طرفدار پانکردیسم تجزیه طلب جنایتکار است؟ کلیساهای ارامنه در شهرها و بعضی روستاهای آذربایجان سر جای خود باقی است ولی جمعیت جوان ارامنه به آمریکا و فرانسه مهاجرت می‌کنند و سالمندان با آهنگ طبیعی زندگی ادامه می‌دهند فقط در شهرهایی که کردها جمعیتی داشته باشند در یک توافق نانوشته ، ارامنه خانه ها یا باغ هایشان را به کردها می فروشند!!!!!!!! راستی چرا؟
به تروریست‌های ادرس غلط ده ۰۴ مهر ۱۴۰۳ | ۱۰:۴۷
از همین روستاهای ارمنی یکیش وینق علیا )محل عمارت ارمنی تومیانس(است قبرستان و کلیسای ارمنی و حتی ارمنی کمی هم داره اکثرشون رفتن دیار فرنگ تا حالا کی اونا را اذیت کرده چه برسه کشتار اگر شما پانکردهای تروریست بودید یکدونه هم باقی نزاشته بودید این روستا کنار رود ارسه