
تعمیق روابط ریاض و واشینگتن با نیمنگاهی به تهران
با توجه به شرایط منطقه، سفر و رایزنیهای دفاعی میان عربستان و امریکا از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه علاوه بر تنش فزاینده میان واشینگتن و تهران، شبح جنگ همچنان بر نوار غزه خیمه زده است.
ادامه مطلببا توجه به شرایط منطقه، سفر و رایزنیهای دفاعی میان عربستان و امریکا از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه علاوه بر تنش فزاینده میان واشینگتن و تهران، شبح جنگ همچنان بر نوار غزه خیمه زده است.
ادامه مطلببرای رهبری عربستان، بازگشت ترامپ، مبادلات سختی را به همراه خواهد داشت. ریاض در سالهای گذشته تلاش زیادی برای بازسازی روابط با ایران و سایرین انجام داده و سیاست قاطعانهتر و سختگیرانهتر درباره ایران که ترامپ ممکن است به دنبال بازگرداندن آن باشند، به سادگی با این تغییرات سازگار نیست.
ادامه مطلبهم نتانیاهو و هم بن سلمان هر دو خواهان پیروزی ترامپ در انتخابات بودند تا زمینهای برای عادیسازی روابطشان فراهم شود. مهمتر از همه، آنها تلاش میکنند تا ایالات متحده را به مقابله با ایران ترغیب کنند.
ادامه مطلبدر روز ملی عربستان سعودی که هر ساله در ۲۳ سپتامبر جشن گرفته می شود، شاهد آن بودیم که مردمان عربستان و به ویژه انبوهی از نسل جوان، که بخش عمده جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، برای گرامیداشت این روز در سراسر عربستان سعودی گرد هم آمدند. به نظر می رسد، افزایش چشمگیر برگزاری مراسم میهن پرستانه ای از این دست که توسط ولیعهد این کشور ترویج و تبلیغ می شوند، می تواند تا حدی انگیزه های اصلی پشت اصلاحات سیاسی و اقتصادی اخیر در این کشور را رمزگشایی کند.
ادامه مطلببن سلمان این اواخر از خود چهره انعطافپذیرتری نشان داده و بر سازش به جای درگیری تاکید گذاشته است. سعودیها روابط خود را با قطر از سر گرفته و با ایران هم عادی سازی کردهاند، ضمن آنکه به آتش بسی با حوثیها هم دست یافته اند. اما هیچکس نمیتواند با اطمینان ادعا کند که این تغییر رویکرد، پایدار بماند و این ریسک وجود دارد که تضمین امنیتی ایالات متحده ممکن است محمدبن سلمان را به همان رویکرد پیشین بازگرداند. دولت بایدن در تلاش برای تحقق صلح بین اسرائیل و عربستان سعودی باید بسیار دقیق و محتاط عمل کند. در غیر اینصورت، ممکن است در این فرآیند به دام افتد.
ادامه مطلبواشنگتن تنها با دید شک و نگرانی به پیوستن ریاض به ائتلافها و محورهای جدید نگاه میکند حتی اگر تظاهر کند به گامهای عربستان برای پیوستن به گروه بریکس بیتوجه است.
ادامه مطلبروابط عربستان سعودی و آمریکا، مهم تر و پیچیده تر از آن است که در پرونده عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی خلاصه شود. با این حال نتانیاهو هر بار که با مشکلی سیاسی یا امنیتی مواجه می شود، مسئله عادی سازی روابط با عربستان را پیش می کشد. در واقع عادی سازی روابط با عربستان، برگه ای است که نتانیاهو برای کمرنگ کردن اختلافات سیاسی و امنیتی داخلی و خارجی به کار می گیرد.
ادامه مطلبمحمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر ایران در رابطه با عربستان همان گونه که عربستان دیدگاه سنتی خود را کنار گذاشت و با رویکردی به آینده از در آشتی با ایران در آمد، ایران نیز از دیدگاه سنتی خود دست بردارد و به عربستان کمک کند تا بتواند موازنه بهتری با آمریکا و اسرائیل بوجود آورد ضرری برای ایران ندارد و می تواند حوزه همکاری های دو کشور را گسترش دهد. در یک رویکرد ملی حتی با در نظر گرفتن مواضع انقلابی همچون حمایت از فلسطین، مبارزه با اسرائیل و کاهش حضور آمریکا در منطقه می توان راهبردهای مختلفی را با عربستان تعریف کرد.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: تصور عربستان این است که حائز شرایط لازم برای تبدیلشدن به دروازه جهان عرب شده و از این طریق فرصت بیسابقهای برای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر خاورمیانه یافته است. اینکه سیاست داخلی و خارجی چنین کشوری در هر منطقهای چگونه باشد، بیشک بر کل آن منطقه تأثیر میگذارد.
ادامه مطلبچارلز فریمن Charles Freeman دیپلمات کهنه کار آمریکایی می گوید: «ما تهدید میکنیم، مزاحمت ایجاد می کنیم، تحریم میکنیم، نیروهای دریایی مان را اعزام می کنیم، بمباران می کنیم اما هرگز از هنر ترغیب و تفاهم استفاده نمیکنیم.»
ادامه مطلبنیمی از مردم عربستان از "اسلام میانه" حمایت می کنند و چندان حمایتی به اعتراضات داخلی ایران یا جنگ با این کشور وجود ندارد در حالی که حمله نظامی امریکا و اسرائیل به ایران را بسیار خطرناک می دانند. افکار عمومی عربستان همچنین در قیاس با ۲۰۱۷، رویکرد بازتری نسبت به خوانش مدرن از اسلام دارند. اسلام "میانه" جذابیت دارد هرچند هنوز هم مخالفت هایی می شود.
ادامه مطلببن سلمان گفته آماده است برای تحقق منافع عربستان به خودش اتکاء کند بدون آن که از آمریکا کمک بگیرد حتی اگر برای این کار لازم باشد در روابط با دشمنان آمریکا مثل ایران بازنگری کند یا عرضه نفت به بازارهای جهانی را کاهش دهد. هدف راهبرد او فراهم کردن شرایطی است که به عربستان امکان دهد بر طرح گسترده تحول اقتصادی موسوم به «چشم انداز ۲۰۳۰» تمرکز کند.
ادامه مطلبعربستان سعودی از نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا استقبال کرد تا دوباره تاکید کند ممنوعیتهای آمریکا برای عربستان ممنوعیت محسوب نمیشود و این کشور در تلاش برای گسترش دامنه روابط دیپلماتیک خود فراتر از مرزهای ائتلافهای سنتی است.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: توافق ایران و عربستان برای عادی سازی روابط، یک واقعیت را نشان داد، و آن اینکه کشورهای عربی، در راس آنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی، چندان هم گوش به فرامین ایالات متحده و قدرت های اروپایی نیستند و منافع خود را با منافع آنها تنظیم نمی کنند. بعد از مماشات عربستان و امارات با روسیه بعد از جنگ اوکراین، توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط شاهد دیگری است بر استقلال بیش از پیش عربستان سعودی و امارات متحده عربی از تصمیمات غرب و امریکایی ها، البته در چارچوب ملاحظات روابطشان با آنها.
ادامه مطلباین رویداد، فراتر از عادی سازی روابط بین دو کشور رقیب است و به نشانه های برپایی نظام جدید منطقه ای در خلیج فارس و شبه جزیره عربستان اشاره دارد. علاوه بر این، میانجی گری چین در دستیابی به این توافقنامه، نشان دهنده انتقال مرکز ثقل راهبردی و ژئواستراتژیک از غرب به کشورهای جهان سوم در جنوب است.
ادامه مطلبهمچون بیشتر دیپلماسی ها، بسیاری از دستاوردهای این رویکرد سعودی هم، احتمالا نسبی است اما در سطحی خواهد بود که در دهه های اخیر دیده نشده است. سعودی ها، روی پای خود بر می خیزند.
ادامه مطلببرای عربستان سعودی ثابت شده درگیری با ایران در مناطق پراکنده و در راس آنها یمن هیچ دستاوردی برایش نداشته بلکه باعث فرسایش منابع این کشور شده و خطر موجودیتی مانند حمله به تاسیسات نفتیاش در سال ۲۰۰۹ را به دنبال داشته است.
ادامه مطلبتوافقی که در گفت وگوهای پکن برای از سرگیری رابطه میان تهران و ریاض به دست آمد، دست کم نشان از یک بازآرایی موقت در اتحادها و رقابت های معمول دارد و واشنگتن را به حاشیه می راند. از آن طرف اکنون اسرائیل در می یابد که امیدهایش به تشکیل یک ائتلاف ضدایرانی با عربستان سعودی، آشکارا نقش بر آب می شود.
ادامه مطلبحداقل "دلار زدایی" از تجارت خارجی عربستان سعودی چه معنایی می تواند داشته باشد؟ اکنون ریال عربستانی به دلار متصل است، در حالی که در صورت شروع فروش جایگزین، ممکن است این طرح به یک سبد ارز تغییر کند. اتفاقا سیستم مالی یکی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس، کویت، این گونه عمل می کند. به گفته بسیاری از تحلیلگران، این می تواند آغاز پایان دلار نفتی و از این رو "امتیاز گزاف" دلار باشد.
ادامه مطلبمنابعی در واشنگتن و ریاض گفته اند که دولت بایدن تصمیم گرفته است، در واکنش به امتناع این کشور از همسویی با سیاست نفت، فشار بر این کشور پادشاهی را کاهش دهد. به عبارت دیگر کاخ سفید قصد دارد، هماهنگی امنیتی با طرف سعودی را در سال آینده تقویت کند تا ایران را مهار کند.
ادامه مطلبفیصل بن فرحان گفت تمرکز بر توسعه به جای ژئوپلیتیک، پیامی مهم برای ایران و دیگر کشورهای منطقه است که راه و مسیر دیگری غیر از جدال های سنتی و مناقشه، برای رفاه و پیشرفت مشترک وجود دارد.
ادامه مطلبشهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اولین سفر شی جین پینگ به عربستان سعودی در شش سال اخیر به محمد بن سلمان فرصتی داد تا به عنوان یک چهره مهم در امور جهانی، تأثیر خود را در صحنه بین المللی نشان دهد و میزبانی رئیس جمهور چین را به منزله پذیرش ریاض به عنوان مرکز منطقه ای برای نشست های ژئوپلیتیک جهانی تلقی کند.
ادامه مطلبمبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پر واضح است که عربستان با تقویت روابط خود با چین به هیچ عنوان در فکر کمرنگ شدن نقش آمریکا در روابط خود نیست البته این توافق شاید نوعی واکنش به نحوه دیپلماسی دولت بایدن به نوع تعامل با سعودی ها باشد لیکن چین بزرگترین شریک اقتصادی آمریکاست و همین چین در سال ۲۰۲۰ رتبه نخست شرکای اقتصادی اروپا را بدست آورد، باید پذیرفت که تامین منافع اقتصادی تعیین کننده سیاست خارجی پکن است لذا بنظر نمی آید واشنگتن هم نسبت به ایجاد وابستگی های متقابل اقتصادی پکن با هم پیمانان منطقه ای خود ناراضی باشد و نه عربستان در سیاست خارجی خود آمریکازدایی کرده و نه واشنگتن بن سلمان را مجازات و یا حذف خواهد کرد و آمریکا همچنان متحد امنیتی و سیاسی راهبردی عربستان در منظقه خواهد ماند و چین نمیتواند این خلاء را پر کند.
ادامه مطلبولیعهد عاشق قدرت است، و شاید حتی برای رسیدن به آن متهور باشد، جنگی که علیه حوثی های یمن به راه انداخت که بیش از هفت سال طول کشیده است بدون این که هیچ دلیلی برای انجام این جنگ داشته باشد، انجام داد.
ادامه مطلبمقام عالی رتبه سابق امریکایی از رفتار بایدن با ولیعهد عربستان انتقاد کرد و گفت او یک اصول سیاسی دارد که بیش از هر چیز به داخل امریکا مرتبط است و آن هم موضوع حقوق بشر است که باید در داخل و خارج از امریکا از آن دفاع کند. و افزود: «الآن بایدن به عربستان سعودی احتیاج پیدا کرده و قویترین فرد در آن هم بن سلمان است.»
ادامه مطلبآیا خبر داری که رئیس جمهور بایدن الآن با چه وسیله یا ابزار یا طریقی تلاش می کند به قطعی روابطش با ولیعهد عربستان پایان دهد؟ جواب داد: "فکرهایی مطرح است که در حال بررسی هستند. یکی از آنها برگزاری نشستی میان رئیس دولت (وقت) اسرائیل، نفتالی بنت و ملک عبدالله، پادشاه اردن و عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر و ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان مطرح است.
ادامه مطلباردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد: چیزی برای محمد بنسلمان در داخل کشور پادشاهی تغییر نخواهد کرد، بهجز اینکه این عنوان تأکید بیشتری بر قدرت وی است اما این بیانیه در خارج از عربستان بهمنزله یک فاجعه برای همه فعالان حقوق بشر، سعودیهای در تبعید یا خانوادههای قربانیانی است که امیدوار بودند روزی عدالت بینالمللی علیه ولیعهد فعال شود.
ادامه مطلبنشست چندی پیش در جده، اختلاف و بی اعتمادی میان امریکا و شرکا و موکلان آن در خاورمیانه را آشکار کرد. جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا تلاش کرد تا آنها را به افزایش تولید نفت و توقف همکاری ها با مسکو متقاعد کند که بی فایده بود. عربستان در دهه ۱۹۸۰ و خلال در جنگ سرد، در کنار واشنگتن قرار گرفت، به بیرون راندن نیروهای شوروی از افغانستان کمک کرد و قیمت نفت را تحت فشار آمریکا پایین آورد.
ادامه مطلبدر نشست هفته گذشته با اعضای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، مصر، عراق و اردن، رئیس جمهوری آمریکا گفت: شجاعت، از خود گذشتگی و فداکاری آمریکایی های خدمت کرده در خاورمیانه همچون فرزندم، سرگرد بیو بایدن و دوران خدمت وی در عراق، مورد ستایش آمریکایی هاست. چنین سخنانی مورد ستایش و تایید مخاطبان آمریکایی خواهد بود اما این گونه سخنان به خشم و نارضایتی گسترده مردم خاورمیانه و قربانیان جنگ های به راه افتاده بر پایه اسناد دروغین همچون کسب جنگ افزار های کشتار جمعی توسط صدام حسین و کمک وی به تروریست ها توسط امریکا در عراق می انجامید. جنگ عراق به ایجاد بحران غذایی و قحطی و جان باختن صدها هزار شهروند عراقی و آوارگی میلیون ها نفر دیگر شد.
ادامه مطلبناظران میگویند که دولت بایدن باید به مواضع متحدان این کشور در حاشیه خلیج فارس درخصوص ایران گوش میداد چرا که اختلافاتی در این خصوص وجود دارد و واشنگتن خود به گفت وگو با ایران برای دستیابی به توافق هستهای بدون مد نظر قرار دادن منافع کشورهای حاشیه خلیج فارس تمایل دارد. این ناظران میپرسند که چگونه واشنگتن درصدد گفت وگو با ایران است؛ اما از متحدانش که با ایران هم مرز هستند میخواهد با تهران اختلاف داشته باشند؟
ادامه مطلب