
سناریوهای پیش روی مذاکرات ایران و امریکا
آنچه میخوانید ارزیابی کلی از گزارشهای منابع معتبر بینالمللی مانند بیبیسی ورلد، گاردین، نیویورکتایمز و شورای آتلانتیک درباره مذاکرات هستهای است.
ادامه مطلبآنچه میخوانید ارزیابی کلی از گزارشهای منابع معتبر بینالمللی مانند بیبیسی ورلد، گاردین، نیویورکتایمز و شورای آتلانتیک درباره مذاکرات هستهای است.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی در یادداشتی مینویسد: آیا واقعا امریکاییها سر در گم عمل میکنند؟ آیا واقعا طرف امریکایی بدون برنامه در مذاکرات حاضر میشود و وقتی که به واشینگتن بر میگردد، تحت فشار یا تغییر نقش یا هر عامل دیگر، نظر خود را عوض میکند؟ آیا امریکا در مذاکرات واقعا یک هدف خیالی و متوهمانه را دنبال میکند؟
ادامه مطلببهرغم دشمنی تاریخی، هر دو طرف انگیزههایی برای توافق دارند: دولت ترامپ خواهان بازگرداندن ثبات استراتژیک در خاورمیانه جنگزده و اشباع از بحران است که میتواند در صورت تدام وضعیت فعلیاش جنگی تمام عیار را به روی خود ببیند، و کسب وجهه به عنوان "توافقساز" است که به گفته او میخواهد به تنشها و جنگها در جهان پایان دهد؛ ایران نیز به دنبال کاهش تحریمها و توقف درگیریهاست، بهویژه پس از تضعیف گروههای مورد حمایتش که طی یک سال گذشته ضربات سختی را متحمل شدهاند.
ادامه مطلبطبق گزارش پولیتیکو در ۲۱ مه ۲۰۲۵، ژیو وانگ بهعنوان مشاور ارشد در اداره امور خاور نزدیک وزارت امور خارجه آمریکا منصوب شده است. این انتصاب توسط دو مقام آمریکایی تأیید شده که به دلیل نداشتن مجوز برای اظهارنظر عمومی، ناشناس باقی ماندهاند. نقش وانگ بهطور خاص بر امور مرتبط با ایران متمرکز است، اما جزئیات دقیق وظایف او هنوز علنی نشده است. این انتصاب در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم (۲۴ مه ۲۰۲۵) و در شرایطی که تنشهای منطقهای و اختلافات بر سر برنامه هستهای ایران ادامه دارد، توجه رسانههای بینالمللی را جلب کرده است.
ادامه مطلبسخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره ابتکارهای طرف عمانی برای پیشبرد مذاکرات مطرح شده است نیز گفت: «ابتکارهای طرف عمانی به عنوان طرفی که با مواضع ما و طرف امریکایی آشنا شده، طبیعی است که ابتکارهایی را مطرح و دیدگاه خود را به هر دو طرف منتقل کند. چیزی که روشن و واضح است غنی سازی به عنوان بخش لاینفک از توانایی هسته ای جمهوری اسلامی ایران همواره باید حفظ شود و ما نمی توانیم از این خط قرمز پررنگ دست بکشیم، و طبیعتا ابتکارهای طرف عمانی نیز با در نظر گرفتن این خط قرمز مطرح شده است.»
ادامه مطلبتهران و واشینگتن ممکن است همکاریهای راهبردی ایران با روسیه (مانند توافق ژانویه ۲۰۲۵ در زمینههای نظامی و اقتصادی) را تضعیف کند. با این حال، کرملین ترجیح میدهد از خطر جنگ اجتناب کند، چرا که درگیری مستقیم ایران و غرب، حضور نظامی آمریکا را به مرزهای جنوبی روسیه نزدیکتر میکند.
ادامه مطلبرئیسجمهور ترامپ اعلام کرده که هدفش جلوگیری از جنگ است و ترجیح میدهد از طریق دیپلماسی به توافقی با ایران دست یابد.
ادامه مطلبمحمد محمودیکیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: به نظر، آنچه در جهان امروز در حال وقوع است، در اصل، نزاع بر سر آینده «نظم» است. درحال حاضر نظمی که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت و به «نظم ۱۹۴۵» شهرت یافت، دیگر کارکرد مؤثری ندارد. صدای فروپاشی این نظم، اکنون بلندتر از همیشه به گوش میرسد. مفروضاتی که این نظم بر آنها استوار بود، از مفهوم مرز و حاکمیت ملی گرفته تا تمامیت ارضی کشورها، امروزه عملاً بیاثر شدهاند.
ادامه مطلبموفقیت یا شکست این مذاکرات تأثیرات گستردهای بر امنیت منطقهای و بینالمللی خواهد داشت و نیازمند رویکردی دقیق و راهبردی از سوی ایالات متحده است.
ادامه مطلبوزیر امور خارجه عمان، بدر بن حمد البوسعیدی، مذاکرات را «مثبت» توصیف کرد و گفت که هدف آنها ایجاد اعتماد در مورد برنامه هستهای ایران در ازای رفع تحریمهاست.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: امکان اینکه بعد از پایان سفر منطقهای ترامپ لحن طرف امریکایی تغییر کند و مواضع سرسختانهتری بگیرد، وجود دارد، بهویژه که طرفین به جزئیات مهم مذاکرات وارد شدهاند.
ادامه مطلبمسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بنیامین نتانیاهو با لابیگری در واشینگتن، تهدیدات نظامی و فضاسازی رسانهای، تلاش میکند هر گونه توافق میان تهران و واشینگتن را به حاشیه ببرد.
ادامه مطلبفاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: ز منظر منطقهای و امنیتی، ایران همواره برنامه هستهای خود را بهعنوان ابزاری برای بازدارندگی و تقویت موقعیت ژئوپلیتیکی خود پیش برده است. پذیرش تعهدات بلندمدت که محدودیتهای جدی برای توسعه توانمندیهای هستهای اعمال کند، با سیاست کلان دفاعی و امنیتی ایران همخوانی ندارد. در نتیجه، توافقهای موقت یا گامبهگام ممکن است بیشتر با اهداف استراتژیک ایران تطابق داشته باشند.
ادامه مطلبرسول عبدالهیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: در این مقاله، تلاش میشود راهبرد جدید ترامپ در قبال ایران مورد بررسی قرار گیرد؛ راهبردی که بهوضوح فراتر از کنترل برنامه هستهای بوده و به دنبال خلع سلاح راهبردی و محدودسازی نفوذ منطقهای ایران است. همچنین واکنشهای ایران و دیگر بازیگران منطقهای و بینالمللی در این چارچوب تحلیل خواهد شد تا چشماندازی واقعگرایانه از آینده روابط دو کشور ارائه شود.
ادامه مطلبآنچه در محورهای اصلی سفر قابل برداشت است، تقویت همکاریهای اقتصادی میان ایالات متحده امریکا با متحدان عربش در حوزه خلیج فارس است.
ادامه مطلبسید علی موسوی خلخالی مینویسد: با توجه به تهدید آشکار ویتکاف – همزبان با دیگر همکارانش در کاخ سفید از جمله مارکو ربیو، وزیر امور خارجه امریکا – که میگوید در دور بعدی «اگر مذاکرات سازنده نباشد، مذاکرات ادامه پیدا نخواهد کرد» و همچنین تعلل در اعلام زمان برگزاری دور چهارم مذاکرات تا روز جمعه شب (کمتر از ۴۸ ساعت از آغاز دور چهارم در عمان) که آشکارا از بازیگردانی طرف امریکایی برای فشار بر اعصاب و روان و حتی در نگاهی بدبینانه، توهین به طرف ایرانی، حکایت دارد، شاید بد نمیبود این بار طرف مذاکرهکننده ایرانی پیشدستی میکرد و مذاکرات را ولو برای یک روز به تعویق میانداخت تا با این کار هم به بدرفتاریها و تهدیدهای طرف امریکایی پاسخی داده باشد و هم اینکه طرف امریکایی تصور نکند تحت فشار و ارعاب باز هم طرف ایرانی حاضر به گفتوگوست.
ادامه مطلببا این حال تهدید واقعی هستهای در کنار پیامدهای فاجعهبار استفاده از سلاحهای اتمی، انگیزهای جدی برای رسیدن به توافق فراهم کرده است. تا کنون سه دور گفتوگو پیش رفته و چالشهای سیاسی داخلی هر دو کشور بزرگترین مانع در برابر رسیدن به راهحل هستند اما هم دونالد ترامپ و هم جمهوری اسلامی ایران عزم خود را برای جلوگیری از جنگ نشان دادهاند.
ادامه مطلبآرش رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مذاکرات هستهای ایران و آمریکا در مقطع حساسی قرار دارد. در حالی که امکان دستیابی به توافقی واقعبینانه وجود دارد، پیامهای متناقض دولت آمریکا و اصرار بر خواستههای غیرعملی مانند برچیدن کامل برنامه هستهای ایران، خطر بنبست را افزایش میدهد. تجربه برجام نشان داد که دیپلماسی میتواند مؤثر باشد، اما نیازمند انعطافپذیری و اعتماد متقابل است.
ادامه مطلببسیاری از منابع خبری یکی از دلایل اصلی به تعویق افتادن دور چهارم گفت وگوهای غیرمستقیم ایران و امریکا را به تحولات رخ داده در درون دولت امریکا نسبت دادند. گفته می شود یکی از دلایل احتمالی این توقف، برکناری مایک والتز از سمت مشاور امنیت ملی امریکا بوده است.
ادامه مطلبمعصومه علیانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: تحلیل کنشهای ایران و آمریکا در این مرحله، مستلزم فهم دقیق از سازوکارهای تصمیمسازی در هر دو کشور و ادراکات امنیتی آنها از یکدیگر است. واشینگتن، بهرغم اولویت دادن به بحران اوکراین و تقابل با چین، همچنان برنامه هستهای ایران را تهدیدی خزنده علیه نظم هژمونیک خویش در غرب آسیا تلقی میکند. در مقابل، تهران نیز تجربه خروج یکجانبه آمریکا از برجام را نهتنها شکست یک توافق بلکه زوال اعتبار تعهدات حقوق بینالملل میداند و از همینرو، رویکرد بازگشت به توافق سابق را فاقد ضمانت اجرایی ارزیابی میکند.
ادامه مطلبسید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: همان گونه که ماهیت و رفتارهای طرف مقابل و تجربه به دست آمده از مذاکرات برجام نشان می دهد باید همه عناصر و الزامات یک مذاکرات را مورد توجه و محاسبه قرار داد.
ادامه مطلبسید محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مسقط، رم، و بعد شاید جایی دیگر؛ جغرافیای دیپلماسی میچرخد، و مذاکراتی که با وساطت عمان و چهرههایی چون سیدعباس عراقچی و دنیس ویتکاف پی گرفته میشود، آرامآرام به نقطهای میرسد که میتواند نهتنها اقتصاد یک کشور، بلکه سرنوشت نسل کوچکی را رقم بزند که بیآنکه گناهی کرده باشند، قربانی بزرگترین منازعهی قرن شدهاند: تحریم.
ادامه مطلبمایکل آنتون یک تحلیلگر سیاسی محافظهکار است که به دیدگاههای تند علیه ایران شهرت دارد. بر اساس منابع رسانهای، او در مقالات و اظهارات گذشته خود، از موضع قدرت و برخورد قاطع با ایران حمایت کرده است. در آخرین مقالهاش آنتون اظهار داشته که تنها راه برخورد با ایران، اعمال قدرت و رویکرد خشن است.
ادامه مطلبگزارشها حاکی از آن است که مذاکرات به مرحله بررسی جزئیات و مطالبات دو طرف وارد شده است. صداوسیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که گفتوگوهای کارشناسی و فنی پیشرفت کرده و هیئتهای کارشناسی برای مشورت به کشورهای خود بازمیگردند. این نشاندهنده حرکت از بحثهای کلی (مانند تعیین چارچوب و اصول) به مذاکرات تخصصیتر در مورد مسائل فنی، مانند سطح غنیسازی اورانیوم، ذخایر اورانیوم غنیشده و رفع تحریمهاست.
ادامه مطلبفاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تجربه تلخ برجام به ایران آموخت که تکیه انحصاری به تعهدات غرب ریسک بزرگی است. خروج یک جانبه آمریکا از توافق هستهای، تهران را به سمت تنوع بخشیدن به شرکای استراتژیک سوق داد. امروز ایران نه شرقیِ مطلق است و نه غربی، بلکه در پی ایجاد توازنی ظریف میان این قطبهاست. ارسال پیام به پوتین درست در لحظه مذاکره با آمریکا، نشاندهنده برگهای برندهای است که ایران در دست دارد.
ادامه مطلبامید موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نگاهی به شرایط دریافت سوخت هسته ای با غنای پایین از بانک سوخت هسته ای آژانس که در قزاقستان مستقر است نشان می دهد که اکنون و بیش از همیشه، نگاه استکباری این نهاد بر فعالیت های حرفه ای آن سایه انداخته و در این میان بر مذاکره کنندگان واجب و لازم است که برای حفظ دستاوردهای ارزشمند دانشمندان کشورمان و نیز حفظ ساختار صنعت هسته ای، بر حفظ صنعت غنی سازی در داخل ایران تاکید و تمرکز شود و پیشنهادهای طرف آمریکایی مبنی بر تامین اورانیم مورد نیاز ایران را با قاطیت رد کنند.
ادامه مطلبکامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در منطقهای که هر تحول دیپلماتیک، پیامدهایی چندوجهی به دنبال دارد، کشور های منطقه چگونه به این مذاکرات مینگرند؟ از بغداد تا باکو، از کابل تا دوحه، کشورهای همسایه در حال ارزیابی فرصتها و تهدیدهای یک توافق احتمالی هستند. این یادداشت، با نگاهی جامع به کشور های منطقه، آثار بالقوه مذاکرات تهران – واشینگتن را در بستر تحولات پرشتاب سال ۲۰۲۵ تحلیل میکند.
ادامه مطلبمذاکرات پاریس در حالی برگزار شد که تنشها در اوکراین همچنان ادامه دارد و مذاکرات غیرمستقیم میان آمریکا و ایران در مسقط، عمان، وارد مرحله حساسی شده است. منابع آگاه به وال استریت ژورنال گفتند که این نشست با هدف ایجاد اجماع میان متحدان غربی درباره مسیر پیشرو در هر دو موضوع برگزار شد.
ادامه مطلبسیعد هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر چه، مناطق مختلف شرق و غرب اروپا نیز از روند مناسبات خاص و تعاملات کشورهای قدرتمند مرکزی و پیرامونی در روابط بینالملل متاثر است و چه در وضعیت موجود و یا در صورت بروز هرگونه اتفاق جدید و یا رخداد غیر مترقبه، می توان انتظار برخوردهای متفاوت از سوی کشورهای این منطقه با مواضع جمهوری اسلامی ایران را متصور بود، ولیکن کلیت ماجرا از چهار حالت: توافق جامع، توافق موقت، عدم توافق و یا توافق بینابینی (مرحله ای) خارج نیست که هر یک از موارد مذکور، معطوف به نتایج و اقدامات خاص خود خواهد بود.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: آیا قاره پیر به رهبری تروئیکای "بریتانیایی_فرانسوی و آلمانی" انفعال را پیشه کرده است؟ یا زیرکانه و با حفظ ملاحظات انتقادیاش به سیاستهای متکبرانه «دونالد ترامپ» در این هنگام سیاست "بنشین و ببین" را بر هرنوع واکنش فوری ترجیح میدهد؟
ادامه مطلب