ایران و همسایگان

به زودی اشتباهات نمایان خواهند شد؟

چرایی تعامل کشورها با طالبان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خصوصیت عجیب و غریب طالبان مبنی بر انطباق پذیری و انعطاف بیشتر در قسمت جلب توجه کشور های دنیا، شرایط را برای این تعامل مساعده ساخته است. طالبان در این عرصه، با هوشمندی بیشتری عمل کرده اند و توانسته اند تا حدودی قفل های بسته را به روی شان، بگشایند. دیگر برای طالبان، احساسات عقیدتی، دینی و ایدیولوژیک مهم نیست. بحث تداوم در قدرت و حفظ آن، در اولویت قرار دارد. 

ادامه مطلب

ویژگی های منطقه ای

ایران و همکاری‌های منطقه‌ای

بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ایران در منطقه ای واقع شده است که امکان ارتباط کشورهای محصور در خشکی را در سه جهت شمالی، آسیای مرکزی(شامل پنج جمهوری ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان) در شرق دریای خزر و قفقاز (جمهوری آذربایجان و ارمنستان) در غرب دریای خزر و افغانستان در شرق را با آبهای آزاد فراهم می سازد. 

ادامه مطلب

مذاکرات اصولی راهکار توسعه مناسبات منطقه ای، نگرش دینامیک به عرصه

روابط بین الملل و شکل گیری بحران ها در مناسبات با همسایگان

پیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همه دنیا از فشارهای نظم آنگلوساکسونی برای تحمیل ایدئولوژی و سبک نگرش و رفتاری آن بر ملت ها به تنگ آمده اند. اما چون شناخت شان از یکدیگر کم است و تصویر ساخته شده از دیگر ملت ها را از دریچه نگاه امپراطوری های رسانه ای نظام سلطه می بینند، نسبت به نیات یکدیگر تردید دارند و طبق خصلت همه انسان ها در مقابل ابهامات ، حاضر به ریسک نیستند. مذاکرات اصولی باید با هدف رفع این ابهامات با همه کشورهای همسایه و قدرت های نوظهور شکل گیرد. مذاکراتی مبتنی بر منافع مشترک و روش های خلق ارزش در همکاری ها.

ادامه مطلب

مخاطرات امنیتی

پیامد تغییرات آب و هوایی در ایران

مریم وریج کاظمی در یادداشتی می نویسد: از آنجا که امنیت ملی هر کشور در امنیت آب-غذا و انرژی خلاصه می شود با تشدید پیامدهای تغییرات اقلیمی بخصوص در نواحی مرزی که هم از زیرساخت های قوی اقتصادی برخوردار نیستند و هم اینکه به منابع مشترک که در دو سوی مرز قرار گرفته وابسته اند، درگیری ها بر سر منابع طبیعی می تواند به درگیری های قومی ختم شود و خشونت های ناشی از آن در مقیاس محدود به ظهور نهادها و گروه های با ایدئولوژی‌ و یا استراتژی‌های متفاوت از دولت مرکزی بیانجامد که همسو با منافع کشورهای همسایه قرار گیرند.

ادامه مطلب

لزوم بازنگری در برخی از محورهای سیاست خارجی

باید به دیپلماسی عمیق بیندیشیم

سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همانطور که اخلاق در سیاست خارجی عنصر مهم محسوب می‌شود، حسادت بین دولت ها نیز برای سبقت گرفتن یکی بر دیگری عنصر مخربی است که باید به آن پایان داده شود. شاهدیم چگونه آذربایجان به خاطر حسادت با جمهوری اسلامی و گرفتن بهانه های واهی با اسرائیل روابط تنگاتنگ ایجاد کرده است. حسادت دولت ها در منطقه عمومیت دارد و فقط شامل حال آذربایجان نمی شود و باید در رفع آن کوشا باشیم. 

ادامه مطلب

اولویت پنتاگونال سیاست خارجی

اعتبار، ابتکار، اقتدار، اقتصاد و ایرانیان

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون که قریب دو سال از سکانداری دکتر امیرعبداللهیان در دستگاه دیپلماسی می گذرد در یک ارزیابی اجمالی می توان اذعان کرد که نحوه عملکرد مجموعه سیاست خارجی در برخی اولویتها از جمله تقویت روابط با همسایگان، عضویت در سازمان شانگهای، گسترش روابط با روسیه و چین، افزایش مبادلات خارجی بویژه با همسایگان  و ارائه تسهیلات به ایرانیان و دیپلماسی فرهنگی با موفقیت چشمگیر همراه بوده است. 

ادامه مطلب

لزوم مدیریت سیاست خارجی از قفقاز تا خلیج فارس

مشکلات اقتصادی بدون ساماندهی به سیاست خارجی رفع نمی شود

محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایجاد تعادل و توازن در روابط خارجی کشور، سنگین نکردن ناموزون وزنه تعادلی سیاست خارجی به سمت شرق یا غرب و بازی متعادل با کارت همه کشورها و قدرتهای اثرگذار بین المللی به منظور ایجاد رقابت بین آنها برای همکاری با ایران و بهره‌گیری حداکثری از توافقات راهبردی با روسیه و چین از دیگر اولویتهای راهبردی سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ است. گذاشتن همه تخم مرغها در سبد شرق و تحریک و دادن بهانه به غرب جهت دشمنی و خصومت ورزی بیشتر علیه کشورمان، نه تنها فشار تحریمها و قطعنامه های سلسله‌وار بین المللی علیه ایران را بیشتر می کند و به تضعیف جایگاه کشورمان در سازمانهای معتبر بین المللی منجر می شود، بلکه چین و روسیه را نیز به سمت بدعهدی در تعهداتشان با ایران و امتیاز گیری از کشورمان سوق می دهد.

ادامه مطلب

وسیله‌ای برای ارائه تصویری ملی از کشورمان

دیپلماسی هنر ابزاری تأثیرگذار در روابط بین‌الملل

جواد معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فرش دستبافت، شعر، موسیقی، صنایع دستی و بسیاری هنرهای دیگر به‌عنوان ابزاری دیپلماتیک مؤثر در ایجاد یا ارتقای روابط بین‌المللی با سایر ملل خصوصاً همسایگان ایران بوده است که ابزاری کارآمد در صحنه جهانی و برنامه‌ای جامع و کارآمد تعاملات بین‌المللی قرار دارد. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی جهانی نیازمند ایجاد یک پل و ارتباط معنی‌دار مابین هنر و اقتصاد هستیم چرا که یکی از مولفه‌های بحث‌برانگیز در جامعه اقتصاد جهانی موضوع اقتصاد هنر است.

ادامه مطلب

گزارش دیپلماسی ایرانی از مجمع گفت وگوی تهران

امیرعبداللهیان: انتظار نداشتیم بیانیه سال ۲۰۱۴ نشست وزرای خارجه منطقه و چین کپی پیست شود/ کمال خرازی: ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی است

وزیر امور خارجه در ادامه به توسعه روابط با چین اشاره کرد و اظهار داشت: ما از همکاری های منطقه ای چین با کشورهای منطقه همواره استقبال کرده ایم؛ تهران و پکن در سال های اخیر سطح مناسبات خود را به همکاری های بلندمدت راهبردی ارتقا داده اند؛ هفته گذشته دو نماینده عالی ایرانی و چینی برای پیگیری اجرای برنامه جامع مشترک همکاری های راهبردی دو کشور در تهران گفت و گو کردند و ما در مسیر اجرای همکاری های ۲۵ ساله با سرعت و با نگاه همه جانبه به پیش می رویم. ما در این فضای همکاری انتظار نداشتیم که بیانیه سال ۲۰۱۴ نشست وزرای خارجه منطقه و چین در مورد جزایر تعلق داشته ابدی و تاریخی به جمهوری اسلامی ایران کپی - پیست و تکرار شود. مراتب ناخرسندی و اعتراض خود را از مجاری دیپلماتیک به شکل رسمی و ارسال یادداشت رسمی به طرف چینی اعلام و ابلاغ کردیم. به صراحت اعلام کردیم که در مسیر حفظ تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران با هیچ طرفی تعارفی نداریم.

ادامه مطلب

کم کاری تهران یا دخالت عامل سوم

چندبار باید ایران حسن نیت خود را به آذربایجان، ترکیه و عربستان نشان دهد؟

پویا فتحی زاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخی از صاحب نظران کنش تنش زای برخی از کشورها نظیر آذربایجان، ترکیه یا عربستان را از ضعف سیاست خارجی ایران ناشی دانسته اند و نابخردی آن کشورها را نادیده می گیرند! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران برای بازپس گیری اراضی قره باغ به آذربایجان مستشار نظامی فرستاد، به باکو آموزش های راهبردی داد و برای آن هزینه کرد، حسن نیت خود را نشان نداد؟! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران رئیس جمهوری شکست خورده ترکیه را از کودتای این کشور با قدرت سایه وار و نامحسوس خود نجات داد و مسائل امنیتی آن را بهبود بخشید، حسن نیت خود را نشان نداد؟! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران به کرار پیشنهاد تمرکز بر دین مشترک و پرهیز از اختلافات را به عربستان داد، حسن نیت خود را ثابت نکرد؟!

ادامه مطلب

بیانیه جمعی از سفرا و دیپلمات های ارشد پیشین جمهوری اسلامی ایران

تعامل سازنده با جهان ضامن امنیت، توسعه و منافع ملی

ما، امضاکنندگان این بیانیه، جمعی از سفرا و دیپلمات های ارشد پیشین جمهوری اسلامی ایران، با کوله بار تجاربی که طی دهه ها در کوران حوادث در سنگر خارجی اندوخته ایم، در مقطع حساس و سرنوشت ساز کنونی وظیفه و مسئولیتی خطیر در برابر کشور و مردم فهیممان به ویژه جوانان عزیز این مرز و بوم که به حق آینده سازان ایران فردا هستند احساس کرده و تجدید نظر در سیاست و شیوه حکمرانی، توازن در سیاست خارجی با همه دولت های کوچک و بزرگ و تاثیر گذار، تعامل سازنده با همه کشورهای جهان بویژه همسایگان، با تاکید بر محوریت منافع ملی را خواستار هستیم.

ادامه مطلب

یک پرسش، یک پاسخ؛ فریدون مجلسی در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک (قسمت دوم)

مروری بر پستی بلندی های دیپلماسی ایران

فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: با اینکه ایران به پیمان دفاعی سنتو پیوسته بود که حلقه اتصال میان ناتو و سیتو محسوب می‌شد، اما مانند ترکیه در ناتو متعهد به این نبود که حمله به یک کشور عضو را حمله به خودش تلقی کند و متعهد به اقدام شود. لذا ناچار بود با شوروی وضعیت کجدار و مریز داشته باشد. اما روابط با ترکیه و پاکستان یعنی دو کشور فقیر همسایه گسترده بود و دو کشور چشم به مبادلات بازرگانی و منافع روابط با همسایه ثروتمند خود داشتند. آمریکا در سنتو حضور نداشت اما ایران به ملاحظه مواد ۵ و ۶ قرارداد مودت ۱۹۲۱ با روسیه که به آن کشور اجازه می‌داد اگر حضور بیگانگان در ایران را مخل امنیت خود بداند مداخله نظامی کند و پیشتر هم در قضیه شوستر مستشار مالی آمریکایی و در ماجرای کارشناسان آلمانی در حمله به ایران در جنگ جهانی دوم به آن متوسل شده بود، ترجیح داده بود مستقیماً وارد پیمان دفاعی با آمریکا شود.

ادامه مطلب

در راستای اصل گسترش روابط با همسایگان

عواملی که ایران و پاکستان را به هم نزدیک می کند

ناصر پورحسن در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سیاست همسایگی، پاکستان در شرایط پیش رو، نقش ویژه‌ای برای جمهوری اسلامی دارد. در مسیر روابط ایران با پاکستان از یکطرف ظرفیت ها و فرصت های ویژه ای وجود دارد و از طرف دیگر موانع و محدودیت هایی حاکم است؛ که البته سیاست همسایگی می‌تواند با فعال‌سازی ظرفیت‌ها، هزینه‌ها و موانع را کاهش دهد و فرصت آفرینی کند. 

ادامه مطلب

لزوم تمرکز بیشتر بر همسایگان

آبی از قاره آسیا برای ما داغ نمی شود

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد بهترین کار تمرکز بر همین غرب آسیا باشد و بیش از همه همسایگان خود را دریابیم و به فکر توسعه روابط با آنها باشیم. و الا مثل نظم شکل گرفته بعد از جنگ جهانی دوم به جای بازیگر بودن، سرگردان نگاه به بازیگران خواهیم بود و نه شرقی و نه غربی خواهیم شد و صرفا نگاهمان یا به شرق دوخته خواهد شد، یا توجهمان به غرب خواهد بود یا صرفا در انتظار معجزه ای از جنبش عدم تعهد، پیمان شانگهای، اتحادیه اوراسیا خواهیم ماند.

ادامه مطلب

تداوم خصومت اسرائیل به هر نحوی

امنیت خاورمیانه با توافق هسته ای یا بدون آن، هنوز شکننده است

با توافق یا بدون آن، ایران احتمالا همچنان یک کشور در آستانه هسته ای شدن خواهد ماند و رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه را افزایش خواهد داد. به ویژه برای کشورهایی مانند عربستان و ترکیه که به دنبال همسان سازی توانمندی های خود با ایران هستند.

ادامه مطلب

امریکا دنبال توافق است و اسرائیل سنگ اندازی می کند

منطقه خواهان جنگ جدیدی نیست، حتی برای توقف برنامه هسته ای ایران

تصادفی نیست که مشاور امنیت ملی اسرائیل در این هفته در واشنگتن حضور دارد: حملات هوایی روز سه شنبه آمریکا به تأسیساتی که امریکا گفته وابسته به ایران در سوریه بوده، گویی بیانیه ای از سوی آمریکاست مبنی بر این که توافق جدید با ایران، تعهدات امنیتی آمریکا در قبال اسرائیل را نقض نخواهد کرد.

ادامه مطلب

تهران قدرت اول منطقه

تقویت دفاع در غرب، یافتن دوستی در شرق استراتژی ایران است

بعید است که ایران به قدرتی حامی غرب تبدیل شود و بتواند، به اصطلاح غرب را ببخشد. به احتمال زیاد، تهران ترجیح خواهد داد، از منابع غربی در جهات حفظ منافع ملی خود استفاده کند و براساس اصل شاهزاده روسی الکساندر نوسکی عمل کند: «دفاع را در غرب تقویت کنید و در شرق به دنبال دوستان باشید». برای ایران، این یک نقطه عطف مهمی خواهد بود.

ادامه مطلب

لزوم تحول در روابط استراتژیک با ترکیه و پاکستان

آشفتگی در رابطه با همسایگان توجیه ندارد

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الآن بعد از گذشت این همه سال از حمله امریکا به افغانستان و عراق و سقوط حکومت های طالبان و رژیم بعث در این دو کشور، حالا که افغانستان با ساخت و پاخت امریکا حکومت مجددا به دست طالبان افتاده و در عراق آشوب جای ثبات را گرفته است، می طلبد تجدید نظر جدی در سیاست همسایگی داشته باشیم.‌ 

ادامه مطلب

توازن میان شرق و غرب باید حفظ شود

چشم‌اندازِ راهبرد جدید سیاست خارجی ایران

حمیدرضا اکبرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قالب برجام در حال حاضر، بستر بالقوه‌ای برای تنش‌زدایی از روابط میان ایران و غرب است. اما عدم استفاده از این بستر و یا کانال‌های مشابه سبب می‌شود کارکرد مخالف آن فعال شود و با تنش‌زایی فزون‌تر، سطح تنش‌های میان ایران و غرب را بیش از پیش کند. این مسئله زمانی بغرنج‌تر می‌شود که مکانیسم ماشه از طرف یکی از دول اروپایی فعال شود و تحریم‌های سازمان ملل برگردد. آن زمان بسترهای ایجاد شده از مسیرِ راهبردهای خرد و کلان سیاست خارجی، به شدت تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و عملاً فرصت‌های پیش آمده را به زمین سوخته تبدیل خواهد کرد.

ادامه مطلب

در کنار تقویت روابط با اوراسیا و احیای کریدورهای ترانزیتی شمال - جنوب و شرق - غرب

گسترش روزافزون روابط با آسیای میانه، مهمترین دستاورد دولت رئیسی

سید علی موسوی خلخالی می نویسد: احیای کریدورهای شمال – جنوب و شرق – غرب که وارد فاز اجرایی شده و باید گسترش یابد اتفاق بسیار میمونی است که می تواند در تقویت جایگاه منطقه ای ایران بسیار موثر باشد. انتقال کالا میان قطر و امارات متحده عربی از طریق ایران با ترکیه، تقویت روابط با کشورهای اوراسیا و اتصال بنادر جنوبی ایران به مرزهای شمالی ایران از جمله آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و از سمت شرق با کشورهای آسیای میانه، همچنین انتقال کالا میان پاکستان و ترکیه از طریق ایران می تواند مزایای اقتصادی بسیاری داشته باشد و از تحمیل بار سنگین تحریم ها بر کشور نیز بکاهد. گسترش روابط با همسایگان از جمله آسیای میانه و قفقاز دستاورد مهمی است که دولت سیزدهم با جدیت و پیگیری به آن دست یافته است و باید برای حفظ و تداوم آن تلاش کند.

ادامه مطلب

اهمیت دیپلماسی تجاری در گسترش روابط با همسایگان

مهمترین راهی که می تواند تحریم‌های یکجانبه آمریکا را خنثی کند

محمد رشمه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تحقق مبادلات تجاری ۱۰۰ میلیارد دلاری، تبدیل ایران به محور ترانزیت کالا، رسیدن به افق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ مبنی بر جایگاه اول ایران در قدرت اقتصادی و تجاری منطقه و در نتیجه خنثی سازی و بی اثر کردن تحریم‌های یکجانبه آمریکا، نیازمند به کارگیری موثر‌تر دیپلماسی فعال تجاری نسبت به گذشته است.

ادامه مطلب

پرسش های بسیاری که بی پاسخ مانده است

قطار سیاست خارجی ایران همچنان سرگردان و بی‌هدف

مجید فرخی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حرف‌های زیادی در خصوص لزوم تغییر در رویکرد سیاسی و روابط خارجی در سال‌های اخیر زده شده است؛ اما گویی این حرف‌ها صرفا دعواهای جناحی بوده که برای تحقیر گروه‌های رقیب استفاده می‌شود.

ادامه مطلب

نگاه به نوروز نباید و نمی‌تواند یک نگاه محدود و بسته باشد

نوروز، پایه ای برای نظم نوین منطقه ای

محمد مهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رسم و آیین نوروز یکی از نمادهای فرهنگ کهن ایرانی است که با وجود آنکه زمان زیادی از عمر آن می گذرد، همچنان پابرجا مانده و سنت‌ها و هنجار‌های نهفته در آن از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. تاکید بر ارزش های اخلاقی، ترویج و تحکیم روابط انسانی و نوع دوستی، اهمیت دادن به طبیعت و محیط زیست، باور به امکان پذیری تغییر و بهتر شدن و تاکید بر بهداشت و پاکیزگی از ویژگی‌های برجسته فرهنگ نوروز است که به آن قابلیت اثرگذاری جهانی می بخشد.

ادامه مطلب