منطقه خواهان جنگ جدیدی نیست، حتی برای توقف برنامه هسته ای ایران

نویسنده: گودرون هارر

دیپلماسی ایرانی: دور نهایی مناقشه هسته ای همچنان ادامه دارد. پس از حدود یک سال و نیم مذاکرات، زمانی که هماهنگ‌کننده‌های مذاکرات اتحادیه اروپا پیش‌نویس یک برجام جدید را در اواسط اوت ارائه کردند، به نظر می‌رسید دیگر به آخر خط رسیده باشد. تهران دوشنبه هفته گذشته بدان پاسخ داد. اما پس از آن آمریکا مدت زیادی ساکت بود. سرانجام، عصر چهارشنبه تهران گزارش داد که از طریق اتحادیه اروپا پاسخی از واشنگتن دریافت کرده و اکنون در حال ارزیابی دقیق آن است. بنابراین توپ دوباره توسط آمریکا به زمین ایران منتقل شده است.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از این موضع ایران در قبال پیش نویس اتحادیه اروپا را «معقول» توصیف کرده بود. هنوز هیچ اطلاعات دقیق و درستی در مورد اینکه دقیقاً در متن چیست، ایران در مورد آن چه گفته، آمریکا در مورد آن چه نظری داشته است و ایران چه واکنشی خواهد داشت، وجود ندارد.

تصادفی نیست که مشاور امنیت ملی اسرائیل در این هفته در واشنگتن حضور دارد: حملات هوایی روز سه شنبه آمریکا به تأسیساتی که امریکا گفته وابسته به ایران در سوریه بوده، گویی بیانیه ای از سوی آمریکاست مبنی بر این که توافق جدید با ایران، تعهدات امنیتی آمریکا در قبال اسرائیل را نقض نخواهد کرد.

بایدن همیشه می خواست توافق هسته ای با ایران را بازگرداند، او بدون توجه به رخدادهای جانبی، بدون هیچ تردیدی به مذاکره ادامه داد. در داخل آمریکا نیز این تداوم مورد انتقاد قرار گرفت. حتی در تیم مذاکره کننده آمریکا نیز اختلاف نظر وجود داشت و بارها علناً تأکید می شد که شانس توافق اساساً اندک است و برجام جدید به هر قیمتی تحقق نخواهد یافت. اما بایدن و مشاورانش نیز قاطعانه متقاعدند که این توافق از پیشروی ایران به سمت برنامه تسلیحات هسته‌ای و در نتیجه دستیابی ایران به بمب هسته‌ای جلوگیری کرده است. 

استراتژیست های آمریکایی امیدوارند که توافق هسته ای جدید همچنین تنش های منطقه ای بین ایران و کشورهای عربی را کاهش دهد. این می تواند به حل تعدادی از درگیری ها، چه سیاسی و چه نظامی، از لبنان گرفته تا سوریه، عراق و یمن کمک کند. این که همسایگان عرب ایران در خلیج فارس، از آمریکای "ضعیف" ناامید شده و به راه حل های دیپلماتیک روی آورده اند، موید تلاش کشورهای منطقه برای کاستن تنش با ایران است. از این نکته می توان دریافت که چرا امارات متحده عربی – که در پاییز 2020 روابط خود را با اسرائیل عادی کرد – به تازگی سفیر خود را به ایران فرستاده است. عمان و قطر نیز اخیراً به طور فعال در تلاش برای میانجیگری بین آمریکا و ایران بوده‌اند. منطقه خواهان جنگ جدیدی نیست، حتی برای توقف برنامه هسته ای ایران.

منبع: در اشتاندارد (اتریش) / تحریریه دیپلماسی ایرانی