
چگونه میتوان یک توافق هستهای احتمالی با ایران را ارزیابی کرد جدید
این چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیتهای برنامه هستهای، نظارت و راستیآزمایی، پیامدها و ضمانتهای اجرایی، و تأثیرات منطقهای.
ادامه مطلباین چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیتهای برنامه هستهای، نظارت و راستیآزمایی، پیامدها و ضمانتهای اجرایی، و تأثیرات منطقهای.
ادامه مطلبطبق گزارش پولیتیکو در ۲۱ مه ۲۰۲۵، ژیو وانگ بهعنوان مشاور ارشد در اداره امور خاور نزدیک وزارت امور خارجه آمریکا منصوب شده است. این انتصاب توسط دو مقام آمریکایی تأیید شده که به دلیل نداشتن مجوز برای اظهارنظر عمومی، ناشناس باقی ماندهاند. نقش وانگ بهطور خاص بر امور مرتبط با ایران متمرکز است، اما جزئیات دقیق وظایف او هنوز علنی نشده است. این انتصاب در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم (۲۴ مه ۲۰۲۵) و در شرایطی که تنشهای منطقهای و اختلافات بر سر برنامه هستهای ایران ادامه دارد، توجه رسانههای بینالمللی را جلب کرده است.
ادامه مطلبفاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: مکانیسم ماشه همچنان یکی از بزرگترین موانع برای احیای برجام است و حل این اختلاف نیازمند سازش و توافقی خلاقانه است که بتواند نگرانیهای هر دو طرف را در نظر بگیرد. ایران بر این باور است که تا این موضوع حل نشود، نه تضمینی برای اجرای پایدار برجام وجود دارد و نه منافع اقتصادی این توافق بهصورت واقعی محقق خواهد شد. غرب نیز معتقد است که بدون مکانیسم ماشه نمیتواند اجرای تعهدات ایران را تضمین کند.
ادامه مطلبرسول محمدی گهروئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: در این گزارش، تلاش خواهد شد تا باتکیهبر نظریه رئالیسم تدافعی (Defensive Realism) از شاخههای واقعگرایی ساختاری، به بررسی رویکرد مطلوب ایران در مذاکرات هستهای با آمریکا پرداخته شود. رئالیسم تدافعی بر این باور است که هدف اصلی دولتها در نظام بینالملل نه کسب سلطه بلکه حفظ بقا و امنیت در مواجهه با تهدیدات خارجی است. این چارچوب، امکان تحلیل واقعگرایانه از راهبرد ایران را که گاه میان «اعتمادسازی محدود» و «بازدارندگی مؤثر» در نوسان بودهاند، فراهم میآورد.
ادامه مطلبسخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره ابتکارهای طرف عمانی برای پیشبرد مذاکرات مطرح شده است نیز گفت: «ابتکارهای طرف عمانی به عنوان طرفی که با مواضع ما و طرف امریکایی آشنا شده، طبیعی است که ابتکارهایی را مطرح و دیدگاه خود را به هر دو طرف منتقل کند. چیزی که روشن و واضح است غنی سازی به عنوان بخش لاینفک از توانایی هسته ای جمهوری اسلامی ایران همواره باید حفظ شود و ما نمی توانیم از این خط قرمز پررنگ دست بکشیم، و طبیعتا ابتکارهای طرف عمانی نیز با در نظر گرفتن این خط قرمز مطرح شده است.»
ادامه مطلبسید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: کنشگری کشور بزرگ و اثرگذاری چون ایران بسیار حائز اهمیت است چرا که ورود و عدم ورود این کشور در تحولات پیش رو بر موفقیت یا عدم موفقیت آنها تاثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. به همین دلیل و با توجه به توان بازدارندگی ایران، آمریکا به اتخاذ رویکرد مذاکراتی مجبور شده و گفتوگوها در موضوع پرونده هستهای در جریان است که هر چه جلوتر می رویم دشواریها و فراز و نشیب های آن بیشتر نمایان میشود.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: میتوان گفت، فعلا فضایی بیابینی حکمفرماست که نه میتوان کاملا ناامید شد و نه میتوان با خوشبینی امیدوار ماند. به گفته وزیر امور خارجه کشورمان پیشنهادهای طرف عمانی جای امیدواری را باقی نگه داشته است.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی مینویسد: در حالی که گفته میشود روابط تل آویو و واشینگتن به دلایل مختلف ازجمله موضوع ایران و پرونده فلسطین و غزه، به گرمی سابق نیست، این گونه به نظر میآید که طرف اسرائیلی قصد دارد نهایت فشار ممکن را به دولت ترامپ وارد کند تا لااقل در موضوع ایران بدون آنچه مد نظر اسرائیل است توافقی به دست نیاید. دولت تلآویو برای رسیدن به این اهداف حتی حاضر است در واشینگتن کودتایی رنگین راه بیندازد و رئیس جمهوری امریکا را از خود برنجاند.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی مینویسد: طرف ایرانی در حالی وارد مذاکرات رم شده که از یک سو عصبانی است و میگوید آشفتگی در مواضع امریکا را برنمیتابد و نمیتواند باور کند که طرف امریکایی تا چه اندازه در پیشبرد مذاکرات برای رسیدن به نتیجهای قابل قبول، جدی است؛ و از سوی دیگر احساس میکند همچنان باید طرف امریکایی را بیازماید و با طمانینه و احتیاط بیشتر به گفتوگوها ادامه دهد.
ادامه مطلببن آرمبروستر در این یادداشت مینویسد که در مقابل این فشار روشن نمایندگان جنگ طلب کنگره امریکا، برخی چهرههای مؤثر جناح ماگاآمریکا (Make America Great Again)، مانند استیو بنن، مارژری تیلور گرین، و تاکر کارلسن از مذاکرات حمایت میکنند و خواهان پرهیز از جنگ با ایران هستند. کارلسن گفته است: «هرکس خواهان جنگ با ایران است، دشمن آمریکاست.»
ادامه مطلبتهران و واشینگتن ممکن است همکاریهای راهبردی ایران با روسیه (مانند توافق ژانویه ۲۰۲۵ در زمینههای نظامی و اقتصادی) را تضعیف کند. با این حال، کرملین ترجیح میدهد از خطر جنگ اجتناب کند، چرا که درگیری مستقیم ایران و غرب، حضور نظامی آمریکا را به مرزهای جنوبی روسیه نزدیکتر میکند.
ادامه مطلبنیر برکات، وزیر اقتصاد اسرائیل و متحد نزدیک بنیامین نتانیاهو در مصاحبهای با فارن پالیسی، به بررسی روابط میان نخستوزیر اسرائیل و دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، پرداخته است. وی در این مصاحبه تأکید کرد که روابط شخصی میان نتانیاهو و ترامپ همچنان قوی است، اما اختلافاتی در سیاستهای منطقهای، بهویژه در قبال ایران و حوثیها، به وجود آمده است.
ادامه مطلبموانع بزرگی بر سر راه توافق باقی مانده است. ترامپ خواستار توقف کامل غنیسازی اورانیوم از سوی ایران است، در حالی که تهران اعلام کرده آماده توقف غنیسازی در سطوح بالا و نابودی ذخایر اورانیوم غنیشده است، اما غنیسازی در سطوح پایین را حق خود میداند. این موضع همانند مفاد توافق ۲۰۱۵ است که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد. ایران توقف غنیسازی را خط قرمز خود میداند و گفته است که به هیچ وجه عقبنشینی را از آن را نمیپذیرد.
ادامه مطلبحضرت آیتالله خامنهای همچنین با تذکر به طرف آمریکاییِ مذاکراتِ غیرمستقیم برای پرهیز از یاوهگویی تاکید کردند: حرفهای آمریکاییها درباره اینکه اجازه غنیسازی به ایران نمیدهیم غلط زیادی است و جمهوری اسلامی سیاست و روش خود را در این زمینه دنبال خواهد کرد.
ادامه مطلبآنتون خلوپکوف در ادامه این نشست گفت: میخواهم در مورد تحولات مثبتی که میان ایران و آمریکا آغاز شده و چهار دور مذاکرات برگزار شده صحبت کنم که این یکی از تحولات مهم است. گفتوگو لازمه توافق است. کلید حل پرونده هستهای ایران در تهران و واشنگتن است، بنابراین هر دو کشور باید به مشارکت فعال در مذاکرات توجه داشته باشند.
ادامه مطلبرئیسجمهور ترامپ اعلام کرده که هدفش جلوگیری از جنگ است و ترجیح میدهد از طریق دیپلماسی به توافقی با ایران دست یابد.
ادامه مطلبآرش رضایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برای پیشبینی سرنوشت مذاکرات هستهای ایران و آمریکا، لازم است دادههای موجود، دینامیکهای سیاسی و متغیرهای تاثیر گذار تحولات داخلی و خارجی ایران و امریکا را با دقت تحلیل کنیم.
ادامه مطلبمحمد محمودیکیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: به نظر، آنچه در جهان امروز در حال وقوع است، در اصل، نزاع بر سر آینده «نظم» است. درحال حاضر نظمی که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت و به «نظم ۱۹۴۵» شهرت یافت، دیگر کارکرد مؤثری ندارد. صدای فروپاشی این نظم، اکنون بلندتر از همیشه به گوش میرسد. مفروضاتی که این نظم بر آنها استوار بود، از مفهوم مرز و حاکمیت ملی گرفته تا تمامیت ارضی کشورها، امروزه عملاً بیاثر شدهاند.
ادامه مطلبهفته گذشته، گروهی از سناتورهای جمهوریخواه، از جمله لیندسی گراهام، تام کاتن و کیتی بریت، قطعنامهای ارائه کردند که خواستار امضای توافق ۱۲۳ با ایران پس از «تخریب کامل برنامه هستهای» این کشور شدند. آنها معتقدند چنین توافقی باید تعهدات سختگیرانهای از سوی ایران را شامل شود.
ادامه مطلبموفقیت یا شکست این مذاکرات تأثیرات گستردهای بر امنیت منطقهای و بینالمللی خواهد داشت و نیازمند رویکردی دقیق و راهبردی از سوی ایالات متحده است.
ادامه مطلبوزیر امور خارجه عمان، بدر بن حمد البوسعیدی، مذاکرات را «مثبت» توصیف کرد و گفت که هدف آنها ایجاد اعتماد در مورد برنامه هستهای ایران در ازای رفع تحریمهاست.
ادامه مطلبصادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: به نظر می رسد دوران بازی های پیچیده و چند وجهی در خاورمیانه به اتمام رسیده و نقش آفرینی در میدان سیاست پس از این باید ساده و شفاف و در بخشهای راهبردی در تضاد با منافع کلان آمریکا نباشد. واشینگتن تلاش دارد این مسیر و هدف را اگر با چرخش نرم تحقق نیابند، با اهرم های سخت محقق کند.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: امکان اینکه بعد از پایان سفر منطقهای ترامپ لحن طرف امریکایی تغییر کند و مواضع سرسختانهتری بگیرد، وجود دارد، بهویژه که طرفین به جزئیات مهم مذاکرات وارد شدهاند.
ادامه مطلبترامپ در سخنرانی خود در ریاض اعلام کرد که تحریمهای ایالات متحده علیه سوریه را لغو میکند و به ایران پیشنهاد یک "آینده روشن" داد، در حالی که به رهبران تهران هشدار داد که فرصت محدودی برای پذیرش این پیشنهاد دارند.
ادامه مطلبعابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بازتعریف جایگاه ایران در نظم جهانی، ضرورتی استراتژیک است، نه انحراف از اصول. این بازتعریف، مستلزم فرود آرام، محاسبهشده و تدریجی در بستر تغییرات ژئواستراتژیک است؛ نه سقوط شتابزده و نه سکون در میانه آشوب.
ادامه مطلببرخی مقامات اسرائیلی، مانند گیورا آیلند، معتقدند که آمریکا ممکن است پشت سر اسرائیل و مخفیانه بهویژه در مورد ایران با کشورهای عربی معامله کند.
ادامه مطلببهنظر میرسد که ایران، مهمترین محور این سفر باشد؛ کشوری که گفتوگوهای هستهای آن هماکنون در عمان جریان دارد و دولت ترامپ میان کاهش تنش دیپلماتیک و تدارک مقدمات جنگ دستوپنجه نرم میکند.
ادامه مطلبدر چنین وضعیتی به دولت امریکا و شخص دونالد پیشنهاد میشود که بهجای تکرار برجام که ترامپ از آن ابراز انزجار میکند، یک توافق «بیشتر در برابر بیشتر» را پیشنهاد دهد: رفع تحریمهای بیشتر، در برابر محدودیتهای شدیدتر، نظارت گستردهتر و شاید حتی مهار برنامه موشکی و حمایتهای نظامی ایران از دشمنان آمریکا.
ادامه مطلبسید رضا تقوینژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد: ایران باید با هوشمندی تمام، تعادلی ظریف میان حفظ منافع ملی خود در توسعه روابط با کشورهای مختلف و ضرورت حل و فصل مسئله هستهای از طریق دیپلماسی ایجاد کند. در غیر این صورت سایه سنگین سوءظن و بدبینی ناشی از این روابط، همچنان بر میز مذاکرات سنگینی خواهد کرد.
ادامه مطلبکیکاوس پورایوبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، قطعا نقش عربستان سعودی یک سر و گردن از بقیه کشورها برجستهتر و پررنگ تر است.
ادامه مطلب