محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: به نظر می‌رسد در عرصۀ سیاسی، آن‌هایی که با ایران دوست هستند بیشتر سنت «دوری و دوستی» را برگزیده‌اند. Hedging و Leverage ایران بیشتر در مدارهای نظامی و در جهتِ بازدارندگی و با پشتوانۀ مکتب امنیتی و اندیشۀ Keeping enemies at bay است. به یک معنا، سیاست خارجی ایران، از Leverage نظامی و امنیتی بهره‌مند است و آن هم با احتیاط مدیریت می‌شود.
ادامه مطلب
علی ودایع در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخی می‌گویند که دست کیسینجر به خون هزاران نفر در کشورهای مختلف آلوده‌است. برخی می‌گویند او یک آمریکایی میهن پرست بود. برخی می‌گویند او توانست با دیپلماسی مانع جنگ‌های بزرگ شود. شاید طنز ماجرا همین جمله باشد که متهم به ارتکاب جنایت جنگی برنده جایزه صلح نوبل بوده‌است.
ادامه مطلب
محمد کرمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گرچه قدرت توضیح اصلی ترین معیار ارزیابی یک نظریه است. اما نظریه ای که بر مفروضات غیر واقع بینانه یا غلط مبتنی باشد، نمی تواند در مورد حقایق جهان و نحوه عملکرد آن توضیح چندان دقیقی ارائه کند. در نتیجه نظریه های محکم بر مفروضات محکم استوارند.
ادامه مطلب
منتقدان، بیش از هر کشور دیگری در غرب، ایالات متحده را به دو رویی متهم می‌کنند. این امر نتیجه ی یک کاستی در سرشت ایالات متحده نیست بلکه نتیجه ی ذات و طبیعت قدرت آمریکاست.
ادامه مطلب
صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چندیست نشانه های رفتار مبتنی بر نرم ها در سیاست خارجی ایران ظاهر شده و به نظر می رسد با علنی شدن این رویکرد اتفاق میمونی برای ایران و ایرانیان علی رغم دیر کردن و هزینه های پرداختی آن به وقوع بپیوندد. باشد که این چنین شود.
ادامه مطلب
هدف عربستان سعودی از این توافق‌ها و جهت‌گیری‌ها ترسیم مجدد حضور خود در نقشه ژئوپلیتیکی‌ای است که در جهان به‌ویژه در خاورمیانه در حال شکل‌گیری است. این توافق‌ها را می‌توان تلاشی برای دستیابی به «کمربند امنیتی» از طریق تقویت گفت وگو با قدرت‌های مختلف منطقه‌ای در خاورمیانه و جنبش‌های قدرتمندی مانند حوثی‌ها دانست.
ادامه مطلب
نوشتن در مورد تاریخ تمدن های گذشته، به ویژه در مورد تمدن های باستانی ساده تر و آسان تر است. امروز موضوع متفاوت است، زیرا جنگ یا درگیری همزمان شروع به اتحاد و تقسیم کشورها می کند. بی جهت نیست که اکنون، بسیاری بر این باورند که گنجاندن ارزش‌های توسعه تمدنی در گفتمان سیاسی مدرن یک «جهان بینی به یادگار مانده» است، زیرا ارزش‌های یک تمدن قابل درک است و اغلب توسط مردم تمدن دیگر قابل درک می شود.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در مورد رفتار ولادیمیر پوتین در مورد قفقاز «گیج» هستیم، در حالی که این همه در اوکراین به روسیه کمک کردیم؛ می بینیم که پوتین در ارمنستان با ترکیه، آذربایجان و غرب همراهی می کند؟
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: واقعیت این است که مخالفان مذاکره مستقیم ایران و امریکا هم در تهران و هم در واشنگتن بسیار است، و اتفاقا از چنان قدرتی برخوردار هستند که اجازه ندهند چنین گفت وگوهایی انجام شود. بنابراین نباید انتظار داشت گفت وگوی مستقیمی میان ایران و امریکا به این آسانی ها انجام شود.
ادامه مطلب
ناصر نوبری در یادداشتی می نویسد: روشن است که ترک‌ها و صهیونیست‌ها با موقعیتی که به دست آورده‌اند و جای پایی که محکم کرده‌اند همراه با عطش آذری‌‌ها، مجدانه به دنبال گسترش نفوذ خود بوده و قفقاز را به یک مزاحمت فعال دائمی و خطرناک ژئواستراتژیکی علیه جمهوری اسلامی ایران تبدیل می‌کنند.
ادامه مطلب
اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هوش مصنوعی با قابلیت تحلیل کلان داده‌ها و پیشبینی رویدادها و تحولات، در حال تبدیل شدن به یک تغییر دهنده جدی صحنه بازی در روابط بین الملل است. در نتیجه برخی کشورهای پیشرو در زمینه هوش مصنوعی به استفاده گسترده از این فناوری نوظهور در جهت تحلیل و تصمیم‌گیری در عرصه سیاست خارجی روی آورده‌اند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از مؤلفه‌هایی که سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی را پیچیده و سخت فهم می‌کند، سیاست‌ها، تاکتیک‌ها و ابزارهای تکراری است که در سیاستگذاری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. برخی سیاستگذاران ارشد سیاسی برای راحتی کار خود، گریز از فضای انزوای سیاسی و ... به سیاست تکرار سیاست‌ها در سیاستگذاری خود به‌خصوص در سیاستگذاری خارجی تمایل دارند. در چنین رویکردی است که سیاستگذار برای مقابله با مسائل، مشکلات، بحران‌ها و ... به تکرار یک سیاست یا تاکتیک متوسل می شود و این سیاست یا راهکار یگانه را برای همه مشکلات و مسائل خود به کار می‌برد، مانند اینکه از یک کلید برای باز کردن همه درها و قفل‌ها استفاده شود!
ادامه مطلب
پیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک می‌دانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریم‌ها و لاینحل‌ماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بین‌المللی را کم‌اثر می‌کند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر می‌رسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.
ادامه مطلب
مصطفی اعلایی در نوشتاری تحلیلی بر این باور است که «سیاست خارجی متوازن» در واقع یک کلیت متشکل از اجزا و عناصر مختلف و متنوع است که در صورت ایجاد توازن در آنها هدف کلی محقق می‌شود. چنان‌که قبلا تأکید شد، برای اجرای «سیاست خارجی متوازن» در مرحله اول باید مؤلفه‌های قدرت و عرصه‌های تولید قدرت در محیط بینالملل شناسایی شود و هرکدام از آنها با نگاه متوازن مورد توجه قرار گرفته و در دایره برنامه‌ریزی تعریف شوند. در ادامه بحث، اجزای تشکیل‌دهنده تحت عنوان عناصر و مؤلفه‌های مولد قدرت در محیط بینالملل و چگونگی ایجاد توازن در آنها مورد اشاره قرار می‌گیرد:
ادامه مطلب
خانم نسرین حکمتی، متولد سال ۱۳۲۰ و فارغ التحصیل علوم سیاسی از دانشگاه تهران و دانشگاه کلمبیاست. او نخستین بانوی دیپلمات وزارت امور خارجه ایران است چرا که پیش از وی، بانوان در وزارت امور خارجه حضور داشتند اما امکان ورود آنان به رسته سیاسی فراهم نبود.
ادامه مطلب
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: تصور عربستان این است که حائز شرایط لازم برای تبدیل‌شدن به دروازه جهان عرب شده و از این طریق فرصت بی‌سابقه‌ای برای تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر خاورمیانه یافته است. اینکه سیاست داخلی و خارجی چنین کشوری در هر منطقه‌ای چگونه باشد، بی‌شک بر کل آن منطقه تأثیر می‌گذارد.
ادامه مطلب
روح الله سوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از نگاه حامیان ایده تنهایی استراتژیک ایران، کشور ایران به دلیل قرارگیری در وضعیت انزوای راهبردی باید چند راهبرد را در اولویت خود قرار دهد و یا شاید هم چاره ای جز رجوع به این راهبردها نداشته باشد. مهمترین این راهبردها، دفاع در بیرون از مرزهاست چرا که دفاع در نقطه صفر مرزی برای کشوری که دچار تنهایی استراتژیک است به شکست خواهد انجامید، به همین منظور ضرورت دارد که ایران حضور خود را به فراتر از مرزهایش انتقال دهد. به نظر می‌رسد هم مفروضات و هم نتایج ارائه شده از سوی حامیان ایده تنهایی استراتژیک ایران از استحکام چندانی برخوردار نباشد و بتوان نقدهای جدی به آن وارد ساخت.
ادامه مطلب
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: در هفت ماه گذشته دو شوک در حوزه سیاست خارجی به کشور وارد شد. نخست در ۱۰ دسامبر رهبر چین در بیانیه مشترکی با شورای همکاری خلیج فارس از موضع امارات درباره سه جزیره ایرانی حمایت کرد و در نوبت دوم وزرای خارجه روسیه و کشورهای شورای همکاری همان مواضع را به شکلی قوی‌تر اتخاذ کردند.
ادامه مطلب
بن سلمان گفته آماده است برای تحقق منافع عربستان به خودش اتکاء کند بدون آن که از آمریکا کمک بگیرد حتی اگر برای این کار لازم باشد در روابط با دشمنان آمریکا مثل ایران بازنگری کند یا عرضه نفت به بازارهای جهانی را کاهش دهد. هدف راهبرد او فراهم کردن شرایطی است که به عربستان امکان دهد بر طرح گسترده تحول اقتصادی موسوم به «چشم انداز ۲۰۳۰» تمرکز کند.
ادامه مطلب
محمدرضا لشینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افراد معتقد به رئالیسم گزینشی معتقد هستند که ما به هیچ عنوان نباید در قفقاز جنوبی و در منازعات آرتساخ یا قره باغ کوهستانی، دخالتی بکنیم و باید سعی کنیم که با هر دو طرف به تعامل برسیم، همچنین با دولت الهام علی‌اف و پاشینیان به مذاکره بپردازیم و چه بسا مجبور شویم ایجاد کردیور زنگه زور را هم قبول کنیم. معتقدین به مکتب رئالیسم تدافعی باور دارند که روسیه طرفدار این کریدور است فلذا ما به دلیل اتحاد استراتژیکمان با روسیه نباید با دولت پوتین مخالفت کنیم و در قفقاز دخالتی نکنیم، بلکه بپذیریم که قفقاز حیاط خلوت روسیه است و باید به این حیاط خلوت احترام بگذاریم.
ادامه مطلب
سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موازنه‌‌گرایی رویکردی است که زمینه‌‌های لازم برای ایجاد تعادل در منافع و حوزه نفوذ بین بازیگران اصلی سیاست بینالملل به وجود می آید همچنین موازنه‌‌گرایی الگوی کنش بازیگرانی است که جایگاه سیاسی، موقعیتی و ضرورت‌‌های راهبردی دارند.
ادامه مطلب
سید محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: موضع‌گیری‌ها و رفتارهای ترکیه در قبال بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در دوران اخیر نشانگر کنشگری و بازیگری بطور همزمان در عرصه‌های مختلف است. این رفتار انحصاری به ترکیه ندارد، کشورهای عمده حوزه جنوب جهانی به درجات مختلف الگوی رفتاری ترکیه را به نمایش می‌گذارند.
ادامه مطلب
علی اسمعیلی اردکانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی به معرفی کتاب ریشه های اتحادها اثر استفن والت پرداخته است و می نویسد: ترجمه یکی دیگر از کتاب‌های اساسی رشته روابط بینالملل مهم است زیرا با مطالعه متون اساسی به شکل مستقیم و نه صرف شرح و تفسیرهای دست دوم از یک نظریه یا بنیان نظری، می‌توان اسطوره‌سازی‌ها و مزخرفات مطرح دانشگاهی و غیردانشگاهی که به اشتباه یا به دلیل مطالعه با واسطه آن نظریه از طریق شرح و تفسیرهای نامعتبر وارد یک دیسیپلین شده است را حذف کرد.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: مشارکت مسکو – پکن در بیانیه‌‌هایی که به نظر منتقدان، تمامیت ارضی ایران را دستمایه منافع استراتژیک خود کرد، بار دیگر بر تردیدها درباره جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه و چین از یک‌سو، اعتبار سیاست «نگرش به شرق» در سیاست خارجی ایران را از سوی دیگر افزوده است. اما آیا به راستی باید مسکو و پکن را بابت رفتارشان تا این اندازه زیر تازیانه گرفت؟ در این صورت آیا باید آنها را به دلیل تشخیص منافع ملی – امنیتی خود مورد انتقاد قرار داد؟ نگرش واقع‌گرایانه چنین تجویز نمی‌کند؛ تا وقتی که تهران جایگاه خود را در راهبردهای سیاست‌خارجی مسکو- پکن به درستی تشخیص و تعریف نکرده باشد.
ادامه مطلب
نویسنده ها: صدیقه شیخ زاده جوشانی یحیی کمالی
ادامه مطلب
مجید فرخی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع انتخاب کنندگان سرکار خانم آباد باید مشخص کنند که چه ویژگی‌های در نامبرده وجود داشته که به عنوان یک سفیر انتخاب شدند و سوال دیگر اینکه یک خانم با تخصص در حوزه مامایی و بهداشت باروری می‌تواند منافع ملی را در یک کشور دیگر تامین کند!
ادامه مطلب
«جمعیت قانع چینی را که به یکی، دو وعده غذا در شبانه‌روز اکتفا می‌کنند، ما نداریم»؛ همین تک‌جمله غلامرضا مصباحی‌مقدم از چهره‌های اصولگرای عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو جامعه روحانیت این روزها به یکی از پربحث‌ترین موضوعات در فضای سیاسی و رسانه‌ای تبدل شده و بیشتر واکنش‌ها که رویکردی انتقادی و اعتراضی دارند، با بازخوانی دیگر مواضع او یا سخنان مشابهی از جانب دیگر افراد مانند احمد علم‌الهدی، احمد جنتی، علی‌اکبر ولایتی و... عملا فتح بابی برای طرح موضوعات جدی‌تری در باب نقد به سیاست خارجی و اقتصاد کشور در مقام قیاس با چینی‌ها شده است.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دیدگاهی که دیپلماسی را هدف می‌دانند، سیاستگذاری خارجی دچار توقف شده، پیامدهای دیپلماسی مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد و مهم نیست که فرایند معمولاً طولانی یک دیپلماسی چه پیامد یا نتیجه‌ای را در پی خواهد داشت! چنین رویکردی از نگاه به دیپلماسی را می‌توان در سیاستگذاری خارجی ایران نیز مشاهده کرد که در بسیاری فرایندهای دیپلماتیک، تنها به وضعیت دیپلماسی توجه داشته و پیامد یا نتیجه دیپلماسی را ناچیز می‌شمارد. این رویکرد به تاکتیک وزارت امور خارجه و سایر بازیگران سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. رویکردی که در نهایت تنها یک چرخه از دیپلماسی یا مذاکرات بی‌نتیجه را شکل داده است.
ادامه مطلب
پکن در رقابت با واشنگتن به دنبال همه یا هیچ نیست بلکه درصدد تثبیت قواعدی است که امکان تشکیل فضایی مناسب برای شراکت در شکوفایی و امنیت از جایگاه برابر و احترام به خطوط قرمز هر کشور را فراهم کند. بنابراین آمریکا که رقابت با چین را به موضوعی ایدئولوژیک تبدیل کرده است باید سیاستی منسجم و پویا در برابر رقیب آسیایی خود در پیش بگیرد که از منافعش محافظت کند و در عین حال، نقش مشروع چین در امور جهانی را به رسمیت بشناسد.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: منتقدان کیسینجر به‌درستی می‌گویند که او چه در سیاست‌شناسی و چه در سیاست‌ورزی بر افراد تصمیم‌گیرنده تمرکز دارد تا بر پروسه‌های تصمیم‌گیری، حال چه دموکراتیک باشند؛ مانند آمریکا و چه غیردموکراتیک مانند روسیه. به همین دلیل است که کیسینجر چه در داخل آمریکا و چه در خارج از آمریکا با شبکه وسیعی از افراد سیاسی و غیرسیاسی، دوستی‌های نیم‌قرنه دارد و با آنها به فهم مسائل یا حل آنها می‌پردازد.
ادامه مطلب