منطقه

علائم تغییر در روندها و ظهور روندهای نوپدید

بازآرایی راهبرد سیاست خارجی ایران در قفقاز

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز از سیالیت کمتری نسبت به مناطق دیگر برخوردار است. نقش عوامل ساختاری و جبریت های ژئوپلوتیک در این منطقه موجب شده است تا آزادی عمل کارگزاران برای تغییرات گسترده راهبردی در این منطقه محدودتر باشد. با این وجود، علائم تغییر در برخی از روندها و ظهور روندهای نوپدید سیاسی، امنیتی، اقتصادی و زیست محیطی در منطقه قفقاز؛ ضرورت تغییرات تدریجی راهبردهای سیاست خارجی ایران در این منطقه را اجتناب ناپذیر کرده است.

ادامه مطلب

معرفی کتاب

پارادیپلماسی فرامرزی؛ منطقه گرایی فرهنگی از چشم‌انداز ایران فرهنگی

"پارادیپلماسی فرامرزی، منطقه گرایی فرهنگی از چشم انداز ایران فرهنگی" با نگاهی به منطقه گرایی به همت مریم خالقی نژاد تالیف شده که توسط انتشارات قومس منتشر شده است.

ادامه مطلب

در برابر اسرائیل به عنوان یک عامل تنش

عراق می‌تواند میانجیگر مناسبی برای حل مشکلات منطقه باشد

می توان گفت در مقایسه میان توافقنامه‌های آبراهام و تلاش برای ایجاد ائتلاف اسرائیلی – عربی از یک سو و نقش آفرینی دیپلماتیک عراق، گزینه دوم در منطقه با اقبال بیشتری همراه بوده است.

ادامه مطلب

رویارویی‌های خارج از کنترل در خاورمیانه

اقلیم کردستان می تواند محلی برای بحران جدید باشد

ولید فارس می نویسد: کسی که تحولات در خاورمیانه و شمال آفریقا را به ویژه از زمان جنگ اوکراین رصد می کند متوجه می شود برخی رویارویی ها در این مناطق، ظرفیت تبدیل شدن به رویارویی های کنترل نشده را دارد.

ادامه مطلب

روند جدید تحولات خاورمیانه در آستانه سفر جو بایدن جو بایدن

هدف، ایران تنها کشوری که در برابر کلنگی شدن منطقه ایستاده است

رضا مرادی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از اجماع سازی جهانی تلاش ها معطوف به ارجاع دوباره پرونده ایران به شورای امنیت (ذیل فصل هفتم) خواهد بود و همزمان آمریکا فشارهای اقتصادی و تهدیدهای نظامی نسبت به ایران را افزایش خواهد داد. هدف نهایی پروژه ائتلاف سازی در منطقه محاصره و برخورد با تنها بازیگری است که همچنان در مقابل پروژه کلنگی شدن منطقه مقاومت کرده است. 

ادامه مطلب

چشم اندازهای پیش رو برای نزدیکی به آسیای مرکزی

ایران، کشوری ناشناخته برای مردم آسیای میانه

آسیای مرکزی اخیرا به یک اولویت سیاسی برای تهران تبدیل شده که در حال حاضر منطقه را به عنوان یک «پل» بالقوه بین ایران و شرق می‌بیند.

ادامه مطلب

احیای برجام، راهکاری برای امنیت خاورمیانه (بخش دهم)

مدیریت اختلافات در خلیج فارس نیازمند الگوی همکاری منطقه ایست

برای مدیریت چالش های منطقه ای از طریق رضایت عمومی، هنجارها و کدهای رفتاری، به یک الگوی امنیتی مبتنی بر همکاری نیاز است که هنوز نمونه آن در هیچ کجای خاورمیانه دیده نمی شود. یک چارچوب امنیتی منطقه ای می تواند به مدیریت و کاهش درگیری ها در خاورمیانه کمک کند و حل تنش ها و درگیری های منطقه ای و برداشت های متفاوت از تهدید را ممکن سازد. بسیاری از سیاست گذارانی که در گذشته در این راستا تلاش کرده اند، از تحقق چنین چشم اندازی ناامید هستند؛ اما همه اعتقاد دارند گفت و گوها و اقدامات در جهت اعتمادسازی می تواند در تنش زدایی و ایجاد اجماع برای ایجاد یک فرآیند امنیتی منطقه ای موثر باشد.

ادامه مطلب

ادبیات تازه ای که شکل گرفته است

ترمینولوژی کلیدواژه ای به نام «اربیل»

از این پس «اربیل» در دیکشنری سیاسی – دفاعی و دایره لغات جمهوری اسلامی ایران به عنوان کلیدواژه‌ای تعبیر خواهد شد که صرفا یک رهیافت تنازعی با چاشنی انتزاع را در منطقه با خود به همراه دارد.

ادامه مطلب

منطقه در برابر دو راهی جدید

کشورهای عربی به ترکیه احساس نزدیکی بیشتری می کنند تا ایران

ترکیه به عنوان قدرت سوم در منطقه یک قدرت سیاسی و اقتصادی نوظهور است که به نظر می‌رسد بیشتر به مفهوم امنیت جمعی عربی نزدیک است و در طول دهه‌های گذشته به استقلال کشورهای عربی و ثبات آنها در برابر مذاخلات خارجی احترام گذاشته است. بی تردید رابطه با این کشور در شرایط کنونی خطرات راهبردی برای امنیت کشورهای عربی ندارد.

ادامه مطلب

از قضیه انتقال آب به قطر تا تعامل با طالبان

سادگی ایرانی در منطقه پیچیده

محمد حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از پیچیدگی، هوش، علم و دانش و نقش ایرانی ها در شکل دادن به بسیاری از ابداعات و نوآوری ها بسیاری از تحولات علمی و تمدنی و روشنفکری نیز ادعا های زیادی وجود دارد. روزی نیست که تکرار نکنیم ایرانیان زیادی مدیریت بزرگترین شرکت های مطرح جهانی را به عهده دارند و نقش ایرانی ها در مدیریت بزرگترین شرکت های تکنولوژیک جهانی در "سلیکون ولی" بسیار برجسته است و یا عالمان متولد شده در جغرافیای ایران بسیاری از پروژه های "ناسا " و یا کرسی های علمی دانشگاه های بزرگ جهان را  در اختیار دارند. اصلا راه دور نرویم تمام رهبران بعد از انقلاب اسلامی در کنار گوش چشمی به مسائل ایران حل مسائل دنیا را در نظر داشتند و برای آن نسخه ها پیچیده اند. باوجود این محسنات تاریخی و ژنتیکی و پیچیدگی های ذهنی، ایرانی ها بطور عجیبی و به سادگی فریب داده می شوند.

ادامه مطلب

نگرانی های جدی اسرائیل

پس از توافق هسته‌ای با ایران چه می‌شود؟

اما مسئله برای کشورهای دیگر مانند اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان و امارات مختلف است. بیشتر این کشورها باور دارند دستیابی به حل و فصلی با ایران بدون اینکه شامل توقف توسعه برنامه موشکی و فعالیت های منطقه‌ای این کشور باشد، دست تهران را در منطقه باز می‌گذارد و این کشور را قادر می‌سازد بیشتر در امور داخلی این کشورها مداخله کند؛ بنابراین طبیعی است که احساس نگرانی کنند و برای همکاری با یکدیگر برای مهار پیامدهای ناشی از حل و فصلی تلاش کنند که اساس آن بازگشت به توافق ۲۰۱۵ است.

ادامه مطلب

آسیب شناسی روابط ایران و عربستان و راه های برون رفت از آن

نشانه های تحول در روابط تهران و ریاض

پارسا جعفری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طبعاً دشواری‌های چندبعدی روابط ایران و عربستان که امروزه در پرونده‌های متعدد منطقه ای، آنها را رویاروی یکدیگر قرار داده است، به‌سادگی قابل حل نیست، اما با این‌ وجود می‌توان امیدوار بود که مسائل گام‌به‌گام حل شوند. هر چند نباید خوشبین بود که اختلافات منطقه ای آنها به زودی حل شوند؛ ولی حداقل می توان انتظار داشت که بحران های دو جانبه، کنترل شده و تخفیف یابد و متعاقب آن زمینه برای همکاری جهت کاهش بحران های منطقه ای بین دو کشور فراهم آید.

ادامه مطلب

ابزاری که برای توسعه‌‌طلبی استفاده می‌شود

مزدوران و بازیگران غیر دولتی مسلح، اسلحه پنهان ترکیه

مصطفی مطهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع آنکارا به واسطه راهبرد حضور در میدان های بحران منطقه ای در سال های اخیر علاوه بر آنکه تمهیدات سیاسی را سرلوحه کار قرار داده است، استفاده از ابزارهای مختلف جهت نهادینه سازی نقش هیتروداکسیک(دخالت حداکثری) در محیط آشوب و بحران را مورد بهره برداری قرار داده است؛ بطوریکه در مسیر مداخله جویی نظامی و در ذیل رهیافت های توسعه طلبانه، علاوه بر استفاده از نیروهای نظامی، از شبه نظامیان تازه ظهور یافته در چند ساله گذشته در محیط جغرافیایی منطقه در مختصات خاورمیانه با شاخص های تکفیری – سلفی در خدمت اهداف خود به کار برده است. 

ادامه مطلب

امریکا به راحتی نمی تواند خاورمیانه را رها کند

آقای بایدن شما همچنان مسئولید

علی موسوی خلخالی می نویسد: آنچه مسلم است، ایالات متحده در دوره بایدن قصد دارد خاورمیانه را دیگر در اولویت خود نداشته باشد. کما این که شاهدیم در سخنرانی های بایدن، از واشنگتن گرفته که سیاست خارجی خود را در آنجا تبیین کرد تا نشست مونیخ که در جمع کشورهای اروپایی به صورت ویدئوکنفرانس صحبت کرد، چندان اسمی از عراق و کشورهای عربی به میان نیامد. شگفت آور این که اصولا از ابتدای آغاز به کار دولت بایدن ما هیچ نامی از عراق در میان سخنان مقامات ارشد امریکایی به ویژه جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور نشنیده ایم. 

ادامه مطلب

عقلای منطقه فورا به میز گفت وگو بیایند

حکیم: لغو فوری تحریم‌ها از ملت مظلوم ایران سرآغاز امنیت و ثبات منطقه است

سید عمار حکیم با بیان اینکه منطقه ما سال‌های طولانی است که از نزاع و افت‌وخیزها رنج می‌کشد و ملت‌های منطقه‌اند که این رنج‌ها و خسارت‌ها را تحمل می‌کنند، عنوان کرد: عقلای منطقه باید به صورت فوری برای آغاز گفت‌وگوهایی در راستای رسیدن به پروژه‌ای واقعی که ضامن امنیت و منافع همگان باشد و روابط را  براساس احترام متقابل و منافع مشترک بازتعریف کند، تصمیم بگیرند.

ادامه مطلب

امریکا و فرانسه برای حضور در منطقه به هم نیاز دارند

ایران، نفت و نزدیکی پایان حضور غرب در خاورمیانه

همگی می دانیم که آمریکا از وابستگی به نفت منطقه خاورمیانه رها می شود و در ضمن تلاش می کند تا حضور خود در این منطقه را کاهش دهد. افزون بر مساله نفت و گاز، پایتخت های غربی در ساله های پیش رو تصمیم خواهند گرفت که آیا باید به حضور تقریبا تمام عیار خود نه تنها در خاورمیانه بلکه در دفاع از ارزش های حاکم بر جوامع خود ادامه دهد یا خیر.

ادامه مطلب

معرفی کتاب امنیت منطقه‌ای در شرایط آشوب

امنیت منطقه‌ای در شرایط آشوب

دکتر افسانه رشاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی در معرفی کتاب «امنیت منطقه ای در شرایط آشوب: دولت قوی یا منطقه قوی» می نویسد: در خاورمیانه بسیاری از مواضع و رویکرد قدرت های بزرگ در تعارض با واقعیت های محیطی قرار دارد. به همین دلیل است که بحران منطقه ای ادامه یافته است. سیاست بین الملل را چگونگی تاثیرگذاری متقابل نیروهای منطقه ای و بین المللی را شکل می دهد. در محیط هایی که انتظارات فزاینده هویتی وجود داشته باشد، طبیعی است که امکان تحقق تمامی اهداف بازیگران وجود نخواهد داشت. آمریکا، واحدهای اروپایی، اسرائیل و برخی دیگر از قدرت های تاثیرگذار بین المللی در رویکرد منطقه خود اشتباهات زیادی مرتکب شده اند. کتاب «امنیت در منطقه آشوب‌زده» توسط زهره پوستین‌چی و ابراهیم متقی تنظیم شده است. افراد یاد شده در یک دهه گذشته بخش عمده‌ای از فعالیت‌های پژوهشی خود را در حوزه‌های راهبردی و امنیت منطقه‌ای تخصیص داده‌اند.

ادامه مطلب

آینده خاورمیانه با بیماری‌های همه‌جاگیر همیشگی

فردای کشورهای مبتلا به کرونا چگونه خواهد بود؟

در آینده‌‌ای که بیماری‌های همه‌جاگیر عاملی تعیین کننده هستند، دولت‌های ملی قوی‌تر خواهند شد چرا که آنها به روشنی تعیین می‌کنند که چه کسانی می‌توانند بر مبنای ملیتشان به کشور وارد و یا از آن خارج شوند و همچنین این دولت‌های ملی از مرزهایی برخوردار خواهند بود که به خوبی از آنها حفاظت و نگهبانی خواهد شد. در عین حال، دولت‌ها فقط زمانی مشروعیت پیدا خواهند کرد که هنگام بروز همه‌جاگیری‌ها و سایر تهدیدات کارایی خود را ثابت کنند.

ادامه مطلب

بسترهای اجتماعی- سیاسی خاورمیانه تکفیری گری تولید می کنند

«داعش بازخواهد گشت»

نعمت اله مظفرپور، پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی و دیپلماسی؛ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد که تحولات جامعه شناسانه، روان شناسانه و سیاسی در خاورمیانه نشان می دهد که این منطقه آتیه تاریکی دارد و تکفیری گری و داعشی گری رشد فزاینده خواهند داشت. اساسا ریلهای کنونی سیاست داخلی و خارجی کشورهای منطقه؛ مولد رادیکالیسم است. گرچه جمهوری اسلامی ایران متعاقب مجاهدت های فراوان؛ دستاوردهای ارزشمندی داشته و به صلح و ثبات منطقه خدمت کرده است؛ اما این برای مبارزه با افراط گرایی کافی نیست و نیازمند ریل گذاری نوین جامع نگر در سیاست منطقه ای خود هستیم. این ریل حتما از تحول در سیاست داخلی ایران شروع شده تا به سیاست خارجی ما  برسد وگرنه راه حلی فرمالیته و گذرا بیش نخواهد بود.

ادامه مطلب

دهمین بخش از سلسله یادداشت های جدید سرکیس نعوم

ایران شایستگی رهبری منطقه را دارد

صحیح است که ایران مشکلاتی دارد و مشکلاتش هم فراوان است. اما کشور منطقه ای مهم و قدرتمندی است که ملتش به آن افتخار می کنند و نهادهایی دارد که بر اساس معیارهای شما غربی ها دموکراتیک نیست. در روزهای شاهنشاهی از سوی دیگران مسئولیت داشت اما اکنون خودش مسئولیتش را تعریف می کند و بیش از هر زمانی بااهمیت و قدرتمند شده است تا جایی که شما از آن احساس خطر می کنید. حکومت اسلامی و توانایی نظامی قدرتمندی دارد که قطب شیعیان است که جمعیت بزرگی را در جهان عرب و اسلام تشکیل می دهند.

ادامه مطلب

منافع ایران با عربستان و روسیه در تضاد است

سایه جنگ سرد بر منطقه

محمد صالح صدقیان می‌نویسد: تحولات نشان از نزدیکی منافع ایران و عربستان نمی‌دهد بلکه بر عکس این گونه به نطر می‌رسد که خط تنش میان آنها دائما در حال افزایش است.

ادامه مطلب

اعراب هم منتظر دود سفید از نشست وین هستند

توافق نهایی و بازنویسی پازل سیاسی منطقه

به نظر می‌رسد که هم‌پیمانان امریکا در منطقه بعد از این که دریافتند باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا عزم خود را برای توافق با ایران جزم کرده است در محاسبات خود تجدید نظر کرده‌اند.

ادامه مطلب

وزیر امور خارجه بحرین

جنگ تحمیلی واشغال کویت، تقصیر ایران بود!

ادامه مطلب

زیردریایی‌های سپاه عملیاتی می‌شوند

ادامه مطلب