کلکسیونی از عوامل ژئوپلیتیکی، اقتصادی و استراتژیک، رابطهٔ خصمانهٔ جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی را به سوی همکاری محتاطانه منطقه‌ای سوق داده است.
ادامه مطلب
ایران اعلام کرده است که هنوز عجله‌ای برای بازسازی روابط کامل دیپلماتیک با سوریه ندارد.
ادامه مطلب
علی معموری در یادداشتی اختصاصی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تحولات دنیای کنونی و جنگ‌های جاری آن در اروپای شرقی، خاورمیانه، و شبه‌قاره هند از تحقق درگیری‌ها تمدن‌ها در خطوط برخورد بین آنها نشان دارد؛ چنان چه رقابت‌های قدرت‌های بزرگ جهان نیز دارای ابعاد فرهنگی و دینی اساسی است. در نتیجه به نظر می‌رسد نقشه دنیای جدید بر اساس مناطق هویتی دینی – فرهنگی در حال شکل‌گیری است. این واقعیت در خاورمیانه نیز صدق می‌کند. خاورمیانه در تاریخ معاصر خود نیروهای سیاسی فعال مختلفی را شاهد بوده که در رقابت با یکدیگر به شکل مستمر در حال تغییر نقشه سیاسی منطقه و پس و پیش بردن مناطق نفوذ بوده‌اند.
ادامه مطلب
عباس ترابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سفر ترامپ به عربستان سعودی در روز سه شنبه ۱۳ ماه می ۲۰۲۵ و آغاز همکاری‌های گسترده اقتصادی فی مابین ایالات متحده و مملکت سعودی و انتقادهای صریح و بی پرده ترامپ از تهران را نشان آن دانست که کاخ سفید اکنون قصد دارد با تبدیل عربستان سعودی به قطب اقتصادی دنیا در منطقه خاورمیانه به مانند سیستم برتون وودز (The Bretton Woods system) و در راستای اعمال کارزار فشار حداکثری (Maximum Pressure Campaign) بیش از پیش جمهوری اسلامی را از موقعیت نیمه پیرامون به یک نظام تابعه حاشیه تبدیل کند.
ادامه مطلب
محمد‌حسین عمادی می نویسد: در سفر اخیر دونالد ترامپ به عربستان سعودی، وی در سخنانی جنجالی به تمجید و ستایش از دستاوردهای این کشور در زمینه‌های مختلف، از جمله تلاش‌هایش برای حفاظت از محیط زیست، توسعه کشاورزی و امنیت غذایی، پرداخت و آن را در مقایسه با ایران نمونه‌ای از پیشرفت‌های چشمگیر در منطقه دانست. این اظهارات در حالی مطرح شد که عربستان سعودی، کشوری با بیش از ۹۰ درصد بیابان و محدودیت‌های شدید منابع آبی، در دهه‌های اخیر با چالش‌های جدی در تأمین امنیت غذایی مواجه بوده است.
ادامه مطلب
برخی کارشناسان می گویند که دونالد ترامپ صادقانه از منافع آمریکا دفاع می‌کند، برخلاف رؤسای جمهوری که اهداف خود را در شعارهای حقوق بشری پنهان می‌کردند.
ادامه مطلب
محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر تاثیرگذار سنتی خاورمیانه محسوب می‌شوند؛ به ویژه بعد از دوران جنگ جهانی دوم و در آستانه جنگ سرد، این دو کشور نقش و جایگاه ویژه‌ای در چینش و صف‌آرایی‌های منطقه‌ای داشتند.
ادامه مطلب
فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: رفتار عربستان در قبال رؤسای جمهوری آمریکا، از استقبال گرم از ترامپ در هر دو دوره تا سردی روابط با بایدن، نشان‌دهنده رویکرد عمل‌گرایانه این کشور در سیاست خارجی است. عربستان از فرصت ریاست‌جمهوری مجدد ترامپ استفاده می‌کند تا روابط استراتژیکی که در دوران بایدن تضعیف شده بود را بازسازی کند و خود را به عنوان یک متحد کلیدی در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی آمریکا مطرح کند.
ادامه مطلب
برخی مقامات اسرائیلی، مانند گیورا آیلند، معتقدند که آمریکا ممکن است پشت سر اسرائیل و مخفیانه به‌ویژه در مورد ایران با کشورهای عربی معامله کند.
ادامه مطلب
ترامپ به مشاوران خود اعلام کرده است که قصد دارد در این سفر، توافقاتی به ارزش بیش از ۱ تریلیون دلار با کشورهای عربی خلیج فارس امضا کند.
ادامه مطلب
ترامپ و محمد بن سلمان احتمالاً توافقی در زمینه همکاری هسته‌ای غیرنظامی اعلام خواهند کرد که به عربستان سعودی اجازه غنی‌سازی محدود اورانیوم تحت نظارت آمریکا را می‌دهد. این توافق می‌تواند زمینه‌ساز توسعه انرژی هسته‌ای غیرنظامی در عربستان باشد، در حالی که نگرانی‌های مربوط به گسترش سلاح‌های هسته‌ای را کاهش می‌دهد.
ادامه مطلب
کیکاوس پورایوبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، قطعا نقش عربستان سعودی یک سر و گردن از بقیه کشورها برجسته‌تر و پررنگ تر است.
ادامه مطلب
سفر دونالد ترامپ به کشورهای خلیج‌فارس که از امروز دوشنبه آغاز می‌شود، شامل عربستان سعودی، قطر، و امارات متحده عربی، نقطه عطفی در بازتعریف معادلات آمریکایی-عربی است. این سفر، به‌عنوان اولین سفر خارجی رسمی ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، در بستری از تحولات دیپلماتیک و تنش‌های منطقه‌ای، از جنگ غزه تا مذاکرات هسته‌ای ایران، رخ می‌دهد. برخلاف روسای جمهور پیشین آمریکا که اسرائیل را محور سیاست‌های منطقه‌ای خود قرار می‌دادند، چشم‌انداز منطقه‌ای ترامپ بر تقویت روابط با ریاض متمرکز است، که این تغییر اولویت به‌طور غیرمستقیم به نفع تهران عمل می‌کند. بهبود روابط ایران و عربستان پس از توافق مارس ۲۰۲۳، همراه با دیپلماسی فعال تهران در مذاکرات عمان و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جایگاه ایران را به‌عنوان بازیگری کلیدی در منطقه تثبیت کرده است.
ادامه مطلب
مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: دونالد ترامپ اعلام کرده که پیش از سفر خود به خاورمیانه، که قرار است هفته آینده (۱۳ تا ۱۶ مه ۲۰۲۵) با تمرکز بر دیدار از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و احتمالاً ترکیه انجام شود، «اعلامیه‌ای بسیار بزرگ و مثبت» منتشر خواهد کرد. این اعلامیه، که به گفته وی یکی از مهم‌ترین تحولات سال‌های اخیر خواهد بود، احتمال‌های گسترده‌ای را برانگیخته است.
ادامه مطلب
وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: آمریکا با کاهش تمرکز بر مذاکرات هسته‌ای و مسیرهای دیپلماتیک، به سمت سیاست‌هایی حرکت می‌کند که خواسته‌های دیرینه برخی قدرت‌های منطقه‌ای، از جمله عربستان سعودی را تأمین می‌کند. تأکید بر ناسیونالیسم عربی و افزایش همبستگی کشورهای عربی در برابر ایران از جمله اهداف فرعی این رویکرد جدید خواهد بود. این تغییر سیاست می‌تواند تأثیر مستقیم بر همگرایی منطقه‌ای داشته باشد.
ادامه مطلب
سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی که قرار است از ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ آغاز شود، هم‌زمان با دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان است. به گزارش آسوشیتدپرس (هفتم می۲۰۲۵)، ادعاها درباره تصمیم ترامپ برای تغییر نام خلیج فارس به «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» از سوی منابع ناشناس آمریکایی مطرح شده است. این اقدام که عباس عراقچی آن را «سیاسی و خصمانه» خوانده، می‌تواند ضربه‌ای جدی به مذاکرات هسته‌ای وارد کند. مذاکرات جاری که با میانجیگری عمان و هدایت عباس عراقچی و استیو ویتکاف در جریان است، به گزارش رسانه‌ها پیشرفت‌هایی داشته و فضای مثبتی برای گفت‌وگو ایجاد کرده است. اما جعل نام خلیج فارس که ریشه‌ای عمیق در تاریخ و هویت ایرانی دارد، می‌تواند این فضا را متشنج کند.
ادامه مطلب
روابط رو به رشد ایران و عربستان سعودی، به‌ویژه پس از توافق پکن در مارس ۲۰۲۳، به عاملی کلیدی در شکل‌گیری دیپلماسی منطقه‌ای و نیز دیپلماسی هسته‌ای ایران تبدیل شده است. در این میان، عربستان با حمایت از مذاکرات ایران و ایالات متحده و تلاش برای میانجیگری، نقشی محوری در کاهش تنش‌های منطقه‌ای ایفا می‌کند. سفر تاریخی خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان، به تهران و دیدار او با رهبر انقلاب، همراه با نامه ملک سلمان، نشان‌دهنده عزم ریاض برای تقویت همکاری با تهران و جلوگیری از درگیری‌های احتمالی است.
ادامه مطلب
محمدعلی مهتدی در یادداشتی می نویسد: سؤال این است که چه عامل یا عواملی باعث شده که عربستان ناگهان به این ابتکار عمل جدید و جهشی در روابط با ایران دست زده است؟ آنچه مسلم است اینکه اقدام عربستان ناشی از تحولات اخیر در منطقه به‌ویژه مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا ست و اینکه ریاض برای تقدیم نامه پادشاه به رهبری انقلاب وزیر دفاع را انتخاب کرده و اصرار وی مبنی بر اینکه سرلشکر محمد باقری ، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی میزبان او باشد، نشان می دهد که موضوع این ماموریت بیشتر جنبه نظامی دارد، هرچند بعضی استدلال کرده اند که امیر خالد بن سلمان موقعیتی فراتر از وزارت دفاع دارد و پس از برادرش، محمد بن سلمان، ولیعهد، شخص دوم در هرم تصمیمگیری محسوب می شود.
ادامه مطلب
وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حضور گسترده هیئت ۷۰ نفره در تهران و تمرکز بر همکاری‌های فنی – نظامی، گویای تمایل عربستان به بهره‌گیری از تجربیات ایران در توسعه سامانه‌های دفاعی بومی و مقابله با تهدیدات نامتقارن است.
ادامه مطلب
مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این دیدار، نه صرفاً در ادامه روند عادی‌سازی روابط ایران و عربستان پس از توافق پکن، بلکه به‌عنوان پیامی ترکیبی برای واشینگتن، تل‌آویو، و دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی قابل تفسیر است.
ادامه مطلب
سید علی موسوی خلخالی می نویسد: سفر خالد بن سلمان اگرچه گفته می شود از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای طرف های بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد.
ادامه مطلب
کشورهای حوزه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در گذشته سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در لبنان انجام دادند و از پروژه‌های زیرساختی، املاک و مستغلات و بخش بانکی حمایت کردند.
ادامه مطلب
محمدعلی مهتدی در یادداشتی می نویسد: شواهدی نشان می دهد که اسرائیل در آینده، حداقل، سه کشور مصر، عربستان سعودی و عراق را نیز مورد هدف قرار خواهد داد؛ تحولی که چهره منطقه را دگرگون خواهد کرد.
ادامه مطلب
به گفته یکی از مقامات آمریکایی، این سفر بخشی از تلاش‌های اولیه دولت برای تقویت روابط با متحدان کلیدی در خاورمیانه و پیشبرد اهداف اقتصادی و امنیتی ایالات متحده است. انتظار می‌رود که تمرکز این سفر بر گسترش همکاری‌های تجاری، به‌ویژه در حوزه انرژی و تسلیحات، و همچنین هماهنگی در مسائل منطقه‌ای مانند مقابله با نفوذ ایران باشد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انتخاب اقتصاد و تجارت به عنوان زیربنای سیاستگذاری و حکمرانی که بیشتر به دولت‌های غربی و لیبرال نسبت داده شده، انتخاب فرهنگ و ایئولوژی نیز به دولت‌های شرقی و غیرلیبرال یک قرن اخیر نسبت داده شده است، در حالی که چنین دسته‌بندی پایه‌ای محکم ندارد، زیرا هر دولت بر اساس شرایط زمانی و مکانی، زیربنای سیاستگذاری و حکمرانی خود را انتخاب می‌کند. نمونه برجسته انتخاب زیربنا به فراخور زمان را می‌توان در کشورهای عرب جنوب خلیج فارس به‌ویژه عربستان سعودی به خوبی مشاهده کرد. عربستانی که از یک دولت ایدئولوژیک متعصب در یک قرن اخیر به دولت اقتصادگرای تاجرپیشه موفق در نظام جهانی تبدیل شده است!
ادامه مطلب
کشورهای عربی منطقه به‌درستی درک کرده‌اند که هزینه‌های ورود به تنش میان ایران و آمریکا، فراتر از ظرفیت تحمل ملی و منطقه‌ای آنان است و در این میان، عقلانیت راهبردی حکم می‌کند که به جای تنش‌آفرینی، نقش تسهیل‌گر و میانجی‌گر در مسیر ثبات ایفا کنند—نقشی که آینده‌ای امن‌تر و باثبات‌تر را برای کل منطقه رقم خواهد زد.
ادامه مطلب
محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نشست ریاض را می‌توان بخشی از نمود و نماد نظم جهانی آینده تعبیر کرد که در آن قدرت‌های منطقه‌ای نوظهور دیگر صرفا بر بازیگری در سطح منطقه بسنده نمی‌کنند بلکه به دنبال کنشگری در عرصه بین‌المللی هستند تا بتوانند در نظم‌سازی نوین ایفای نقش کنند.
ادامه مطلب
آروین خادم مولا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مشکل شکلات دبی و بحث های پیرامون آن کم بود حالا چند روزی است رسانه سعودی یعنی شبکه MBC عربی پخش سریال معاویه را در ایام ماه مبارک رمضان آغاز کرده و پس از بحران ملی شکلات دبی بحرانی جدیدتر ما را فرا گرفته است.
ادامه مطلب
عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار با توجه به تحولات منطقه و نگرش تصمیم‌گیران ترکیه و عربستان، نوع کنشگری این دو کشور را در قبال فشار حداکثری ترامپ تبیین شده است.
ادامه مطلب
اردوان امیراصلانی طی یادداشتی می نویسد: در‌حالی‌که از زمان تحلیف دونالد ترامپ اخبار بین‌المللی شتاب بیشتری گرفته است، دیپلماسی عربستان سعودی در اوج قدرت قرار دارد. در ۱۲ فوریه گذشته، ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ پس از یک گفت‌وگوی تلفنی طولانی توافق کردند که برای دستیابی به صلح در اوکراین، مذاکراتی فوری با حمایت عربستان سعودی آغاز شود. در این راستا، وزیر امور خارجه آمریکا مارکو روبیو و همتای روسی‌اش سرگئی لاوروف، در ۱۸ فوریه در ریاض دیدار کردند و وزارت خارجه‌های دو کشور اعلام کردند که به‌زودی نشستی بین رؤسای جمهور دو کشور برگزار خواهد شد. عربستان سعودی که در طول این مناقشه به سیاست بی‌طرفی خود وفادار مانده است، از روابط ویژه‌اش با ایالات متحده و روسیه بهره می‌برد تا خود را به‌عنوان یک قدرت دیپلماتیک واقعی مطرح کند و در‌عین‌حال منافع خود را نیز تأمین کند.
ادامه مطلب