عربستان سعودی

درس های سیاست خارجی دولت دوم دونالد ترامپ از نظریه نظام جهانی والرشتاین

اتحاد مملکت عربستان سعودی با نظام جهانی سرمایه داری جدید

عباس ترابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سفر ترامپ به عربستان سعودی در روز سه شنبه ۱۳ ماه می ۲۰۲۵ و آغاز همکاری‌های گسترده اقتصادی فی مابین ایالات متحده و مملکت سعودی و انتقادهای صریح و بی پرده ترامپ از تهران را نشان آن دانست که کاخ سفید اکنون قصد دارد با تبدیل عربستان سعودی به قطب اقتصادی دنیا در منطقه خاورمیانه به مانند سیستم برتون وودز (The Bretton Woods system) و در راستای اعمال کارزار فشار حداکثری (Maximum Pressure Campaign) بیش از پیش جمهوری اسلامی را از موقعیت نیمه پیرامون به یک نظام تابعه حاشیه تبدیل کند.

ادامه مطلب

روایتی دیگر از تحولات در عربستان سعودی

محمد‌حسین عمادی می نویسد: در سفر اخیر دونالد ترامپ به عربستان سعودی، وی در سخنانی جنجالی به تمجید و ستایش از دستاوردهای این کشور در زمینه‌های مختلف، از جمله تلاش‌هایش برای حفاظت از محیط زیست، توسعه کشاورزی و امنیت غذایی، پرداخت و آن را در مقایسه با ایران نمونه‌ای از پیشرفت‌های چشمگیر در منطقه دانست. این اظهارات در حالی مطرح شد که عربستان سعودی، کشوری با بیش از ۹۰ درصد بیابان و محدودیت‌های شدید منابع آبی، در دهه‌های اخیر با چالش‌های جدی در تأمین امنیت غذایی مواجه بوده است.

ادامه مطلب

دیگر موعظه‌ای در کار نیست

تعهد ظاهری ترامپ به خاورمیانه

برخی کارشناسان می گویند که دونالد ترامپ صادقانه از منافع آمریکا دفاع می‌کند، برخلاف رؤسای جمهوری که اهداف خود را در شعارهای حقوق بشری پنهان می‌کردند.

ادامه مطلب

بازخوانی سفر مقامات عربستانی به تهران:

دفتری جدید در مناسبات تهران و ریاض

محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ایران و عربستان به عنوان دو بازیگر تاثیرگذار سنتی خاورمیانه محسوب می‌شوند؛ به ویژه بعد از دوران جنگ جهانی دوم و در آستانه جنگ سرد، این دو کشور نقش و جایگاه ویژه‌ای در چینش و صف‌آرایی‌های منطقه‌ای داشتند. 

ادامه مطلب

دیپلماسی عمل‌گرایانه عربستان:

از تعاملات سرد با بایدن تا اتحاد دوباره با ترامپ در ۲۰۲۵

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: رفتار عربستان در قبال رؤسای جمهوری آمریکا، از استقبال گرم از ترامپ در هر دو دوره تا سردی روابط با بایدن، نشان‌دهنده رویکرد عمل‌گرایانه این کشور در سیاست خارجی است. عربستان از فرصت ریاست‌جمهوری مجدد ترامپ استفاده می‌کند تا روابط استراتژیکی که در دوران بایدن تضعیف شده بود را بازسازی کند و خود را به عنوان یک متحد کلیدی در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی آمریکا مطرح کند.

ادامه مطلب

نگاه اسرائیل و بریتانیا به سفر ترامپ به خاورمیانه

نگرانی از یک معامله پشت پرده

برخی مقامات اسرائیلی، مانند گیورا آیلند، معتقدند که آمریکا ممکن است پشت سر اسرائیل و مخفیانه به‌ویژه در مورد ایران با کشورهای عربی معامله کند.

ادامه مطلب

سفری که متفاوت از سفر بایدن است

سفر خاورمیانه‌ای ترامپ با طعم دیپلماسی اقتصادی، چالش‌های اخلاقی و تنش‌های منطقه‌ای

ترامپ به مشاوران خود اعلام کرده است که قصد دارد در این سفر، توافقاتی به ارزش بیش از ۱ تریلیون دلار با کشورهای عربی خلیج فارس امضا کند.

ادامه مطلب

اهدافی که دو طرف دنبال می‌کنند

ترامپ و عربستان نزدیک‌تر از همیشه

ترامپ و محمد بن سلمان احتمالاً توافقی در زمینه همکاری هسته‌ای غیرنظامی اعلام خواهند کرد که به عربستان سعودی اجازه غنی‌سازی محدود اورانیوم تحت نظارت آمریکا را می‌دهد. این توافق می‌تواند زمینه‌ساز توسعه انرژی هسته‌ای غیرنظامی در عربستان باشد، در حالی که نگرانی‌های مربوط به گسترش سلاح‌های هسته‌ای را کاهش می‌دهد.

ادامه مطلب

باید از فرصت همسایگی استفاده کرد

عربستان میانجیگری قوی برای مذاکرات ایران و امریکا

کیکاوس پورایوبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، قطعا نقش عربستان سعودی یک سر و گردن از بقیه کشورها برجسته‌تر و پررنگ تر است. 

ادامه مطلب

جایگاه تهران در معادلات عبری-عربی-غربی

دست برتر ایران با محوریت ریاض در چشم‌انداز منطقه‌ای ترامپ

سفر دونالد ترامپ به کشورهای خلیج‌فارس که از امروز دوشنبه آغاز می‌شود، شامل عربستان سعودی، قطر، و امارات متحده عربی، نقطه عطفی در بازتعریف معادلات آمریکایی-عربی است. این سفر، به‌عنوان اولین سفر خارجی رسمی ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، در بستری از تحولات دیپلماتیک و تنش‌های منطقه‌ای، از جنگ غزه تا مذاکرات هسته‌ای ایران، رخ می‌دهد. برخلاف روسای جمهور پیشین آمریکا که اسرائیل را محور سیاست‌های منطقه‌ای خود قرار می‌دادند، چشم‌انداز منطقه‌ای ترامپ بر تقویت روابط با ریاض متمرکز است، که این تغییر اولویت به‌طور غیرمستقیم به نفع تهران عمل می‌کند. بهبود روابط ایران و عربستان پس از توافق مارس ۲۰۲۳، همراه با دیپلماسی فعال تهران در مذاکرات عمان و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جایگاه ایران را به‌عنوان بازیگری کلیدی در منطقه تثبیت کرده است.

ادامه مطلب

سوپرایزی که قرار است در آستانه سفر به منطقه رونمایی شود

رمزگشایی از اعلامیه پیش‌بینی‌شده دونالد ترامپ

مسعد سلیتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: دونالد ترامپ اعلام کرده که پیش از سفر خود به خاورمیانه، که قرار است هفته آینده (۱۳ تا ۱۶ مه ۲۰۲۵) با تمرکز بر دیدار از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و احتمالاً ترکیه انجام شود، «اعلامیه‌ای بسیار بزرگ و مثبت» منتشر خواهد کرد. این اعلامیه، که به گفته وی یکی از مهم‌ترین تحولات سال‌های اخیر خواهد بود، احتمال‌های گسترده‌ای را برانگیخته است. 

ادامه مطلب

ابعاد ژئوپلیتیکی و تاریخی تغییر نام خلیج فارس

پیامدهای منطقه‌ای دیپلماسی امریکا و نقش سفر ترامپ به عربستان

وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: آمریکا با کاهش تمرکز بر مذاکرات هسته‌ای و مسیرهای دیپلماتیک، به سمت سیاست‌هایی حرکت می‌کند که خواسته‌های دیرینه‌ برخی قدرت‌های منطقه‌ای، از جمله عربستان سعودی را تأمین می‌کند. تأکید بر ناسیونالیسم عربی و افزایش همبستگی کشورهای عربی در برابر ایران از جمله اهداف فرعی این رویکرد جدید خواهد بود. این تغییر سیاست می‌تواند تأثیر مستقیم بر همگرایی منطقه‌ای داشته باشد. 

ادامه مطلب

جعل نام خلیج فارس

تهدیدی برای مذاکرات هسته‌ای

سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی‌ که قرار است از ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ آغاز شود، هم‌زمان با دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان است. به گزارش آسوشیتدپرس (هفتم می‌۲۰۲۵)، ادعاها درباره تصمیم ترامپ برای تغییر نام خلیج فارس به «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» از سوی منابع ناشناس آمریکایی مطرح شده است. این اقدام‌ که عباس عراقچی آن را «سیاسی و خصمانه» خوانده، می‌تواند ضربه‌ای جدی به مذاکرات هسته‌ای وارد کند. مذاکرات جاری‌ که با میانجیگری عمان و هدایت عباس عراقچی و استیو ویتکاف در جریان است، به گزارش رسانه‌ها پیشرفت‌هایی داشته و فضای مثبتی برای گفت‌وگو ایجاد کرده است. اما جعل نام خلیج فارس‌ که ریشه‌ای عمیق در تاریخ و هویت ایرانی دارد، می‌تواند این فضا را متشنج کند.

ادامه مطلب

نقش عربستان در مذاکرات ایران و آمریکا

همکاری علیه تنش

روابط رو به رشد ایران و عربستان سعودی، به‌ویژه پس از توافق پکن در مارس ۲۰۲۳، به عاملی کلیدی در شکل‌گیری دیپلماسی منطقه‌ای و نیز دیپلماسی هسته‌ای ایران تبدیل شده است. در این میان، عربستان با حمایت از مذاکرات ایران و ایالات متحده و تلاش برای میانجی‌گری، نقشی محوری در کاهش تنش‌های منطقه‌ای ایفا می‌کند. سفر تاریخی خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان، به تهران و دیدار او با رهبر انقلاب، همراه با نامه ملک سلمان، نشان‌دهنده عزم ریاض برای تقویت همکاری با تهران و جلوگیری از درگیری‌های احتمالی است.

ادامه مطلب

درباره سفر خالد بن سلمان به تهران

سعودی‌ها معادلات منطقه‌ای را به هم زدند

محمدعلی مهتدی در یادداشتی می نویسد: سؤال این است که چه عامل یا عواملی باعث شده که عربستان ناگهان به این ابتکار عمل جدید و جهشی در روابط با ایران دست زده است؟ آنچه مسلم است اینکه اقدام عربستان ناشی از تحولات اخیر در منطقه به‌ویژه مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا ست و اینکه ریاض برای تقدیم نامه پادشاه به رهبری انقلاب وزیر دفاع را انتخاب کرده و اصرار وی مبنی بر اینکه سرلشکر محمد باقری ، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی میزبان او باشد، نشان می دهد که موضوع این ماموریت بیشتر جنبه نظامی دارد، هرچند بعضی استدلال کرده اند که امیر خالد بن سلمان موقعیتی فراتر از وزارت دفاع دارد و پس از برادرش، محمد بن سلمان، ولیعهد، شخص دوم در هرم تصمیمگیری محسوب می شود.

ادامه مطلب

سناریوهایی که می توان تصور کرد

پیامدهای ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک سفر وزیر دفاع عربستان به ایران

وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حضور گسترده هیئت ۷۰ نفره در تهران و تمرکز بر همکاری‌های فنی – نظامی، گویای تمایل عربستان به بهره‌گیری از تجربیات ایران در توسعه سامانه‌های دفاعی بومی و مقابله با تهدیدات نامتقارن است.

ادامه مطلب

پیام‌هایی که این سفر در بر دارد

ابعاد استراتژیک سفر وزیر دفاع عربستان به ایران در بستر تحولات منطقه ای و مذاکرات

مبین عبدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این دیدار، نه صرفاً در ادامه روند عادی‌سازی روابط ایران و عربستان پس از توافق پکن، بلکه به‌عنوان پیامی ترکیبی برای واشینگتن، تل‌آویو، و دیگر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی قابل تفسیر است.

ادامه مطلب

تقویت توان دیپلماسی در بحبوحه مذاکرات

چرا سفر وزیر دفاع عربستان به ایران مهم است؟

سید علی موسوی خلخالی می نویسد: سفر خالد بن سلمان اگرچه گفته می شود از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای طرف های بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد. 

ادامه مطلب

بعد از کاهش تنش های سیاسی

سرمایه کشورهای عربی به لبنان باز می گردد؟

کشورهای حوزه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در گذشته سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در لبنان انجام دادند و از پروژه‌های زیرساختی، املاک و مستغلات و بخش بانکی حمایت کردند.

ادامه مطلب

عربستان، عراق و مصر در تیررس

اسرائیل به این ۳ کشور حمله می‌کند

محمدعلی مهتدی در یادداشتی می نویسد: شواهدی نشان می دهد که اسرائیل در آینده، حداقل، سه کشور مصر، عربستان سعودی و عراق را نیز مورد هدف قرار خواهد داد؛ تحولی که چهره منطقه را دگرگون خواهد کرد.

ادامه مطلب

بیم و امیدهایی که وجود دارد

پیام های سفر ترامپ به عربستان

به گفته یکی از مقامات آمریکایی، این سفر بخشی از تلاش‌های اولیه دولت برای تقویت روابط با متحدان کلیدی در خاورمیانه و پیشبرد اهداف اقتصادی و امنیتی ایالات متحده است. انتظار می‌رود که تمرکز این سفر بر گسترش همکاری‌های تجاری، به‌ویژه در حوزه انرژی و تسلیحات، و همچنین هماهنگی در مسائل منطقه‌ای مانند مقابله با نفوذ ایران باشد.

ادامه مطلب

بازگشت اعراب به الگوی پیش از اسلام

چرایی برتری دیپلماسی اعراب بر ایران؟

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انتخاب اقتصاد و تجارت به عنوان زیربنای سیاستگذاری و حکمرانی که بیشتر به دولت‌های غربی و لیبرال نسبت داده شده، انتخاب فرهنگ و ایئولوژی نیز به دولت‌های شرقی و غیرلیبرال یک قرن اخیر نسبت داده شده است، در حالی که چنین دسته‌بندی پایه‌ای محکم ندارد، زیرا هر دولت بر اساس شرایط زمانی و مکانی، زیربنای سیاستگذاری و حکمرانی خود را انتخاب می‌کند. نمونه برجسته انتخاب زیربنا به فراخور زمان را می‌توان در کشورهای عرب جنوب خلیج فارس به‌ویژه عربستان سعودی به خوبی مشاهده کرد. عربستانی که از یک دولت ایدئولوژیک متعصب در یک قرن اخیر به دولت اقتصادگرای تاجرپیشه موفق در نظام جهانی تبدیل شده است!

ادامه مطلب

عقلانیت استراتژیک در خلیج فارس؛ چرا اعراب از جنگ ایران و آمریکا فاصله می‌گیرند؟

سکوت فعال در خلیج فارس؛ امنیت در سایه بی‌طرفی

کشورهای عربی منطقه به‌درستی درک کرده‌اند که هزینه‌های ورود به تنش میان ایران و آمریکا، فراتر از ظرفیت تحمل ملی و منطقه‌ای آنان است و در این میان، عقلانیت راهبردی حکم می‌کند که به جای تنش‌آفرینی، نقش تسهیل‌گر و میانجی‌گر در مسیر ثبات ایفا کنند—نقشی که آینده‌ای امن‌تر و باثبات‌تر را برای کل منطقه رقم خواهد زد.

ادامه مطلب

نقطه تحول

نقش و جایگاه عربستان سعودی در نظم جهانی چند قطبی پیش‌رو

محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نشست ریاض را می‌توان بخشی از نمود و نماد نظم جهانی آینده تعبیر کرد که در آن قدرت‌های منطقه‌ای نوظهور دیگر صرفا بر بازیگری در سطح منطقه‌ بسنده نمی‌کنند بلکه به دنبال کنشگری در عرصه بین‌المللی هستند تا بتوانند در نظم‌سازی نوین ایفای نقش کنند. 

ادامه مطلب

احساس کوچک‌بینی نکنیم

از شکلات دبی تا سریال معاویه

آروین خادم مولا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مشکل شکلات دبی و بحث های پیرامون آن کم بود حالا چند روزی است رسانه سعودی یعنی شبکه MBC عربی پخش سریال معاویه را در ایام ماه مبارک رمضان آغاز کرده و پس از بحران ملی شکلات دبی بحرانی جدیدتر ما را فرا گرفته است.

ادامه مطلب

نقش ترکیه و عربستان در پازل قدرت منطقه ای

آنکارا و ریاض دیگر فشار حداکثری ترامپ را بر نمی تابند

عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار با توجه به تحولات منطقه و نگرش تصمیم‌گیران ترکیه و عربستان، نوع کنشگری این دو کشور را در قبال فشار حداکثری ترامپ تبیین شده است.

ادامه مطلب

نقش ریاض در پایان دادن جنگ اوکراین

منافع دیپلماسی فعال برای عربستان سعودی

اردوان امیراصلانی طی یادداشتی می نویسد: در‌حالی‌که از زمان تحلیف دونالد ترامپ اخبار بین‌المللی شتاب بیشتری گرفته است، دیپلماسی عربستان سعودی در اوج قدرت قرار دارد. در ۱۲ فوریه گذشته، ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ پس از یک گفت‌وگوی تلفنی طولانی توافق کردند که برای دستیابی به صلح در اوکراین، مذاکراتی فوری با حمایت عربستان سعودی آغاز شود. در این راستا، وزیر امور خارجه آمریکا مارکو روبیو و همتای روسی‌اش سرگئی لاوروف، در ۱۸ فوریه در ریاض دیدار کردند و وزارت‌ خارجه‌های دو کشور اعلام کردند که به‌زودی نشستی بین رؤسای جمهور دو کشور برگزار خواهد شد. عربستان سعودی که در طول این مناقشه به سیاست بی‌طرفی خود وفادار مانده است، از روابط ویژه‌اش با ایالات متحده و روسیه بهره می‌برد تا خود را به‌عنوان یک قدرت دیپلماتیک واقعی مطرح کند و در‌عین‌حال منافع خود را نیز تأمین کند.

ادامه مطلب

موافقت سران کشورهای عربی با اداره غزه بدون حماس

آمریکا و اسرائیل علیه طرح مصر

طرح بازسازی غزه که از سوی مصر پیشنهاد شده بود، در نشست اضطراری رهبران کشورهای عربی که در قاهره برگزار شد، به تأیید رسید؛ اما آمریکا و اسرائیل با این طرح مخالفت کرده‌اند. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، در بیانیه پایانی این اجلاس اعلام کرد طرح بازسازی نوار غزه بدون نیاز به جابه‌جایی جمعیت ساکن این منطقه پذیرفته شده است. او همچنین تأکید کرد صلح واقعی بدون تشکیل کشور مستقل فلسطین محقق نخواهد شد.

ادامه مطلب

تأثیر بر بازار جهانی نفت، گاز و انرژی‌های نو

دیپلماسی انرژی عربستان سعودی

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عربستان سعودی در حال گذار به یک الگوی جدید از دیپلماسی انرژی است که علاوه بر نفت و گاز، بر انرژی‌های نو و تجدیدپذیر نیز تمرکز دارد. سیاست‌های دیپلماتیک انرژی عربستان سعودی تحت تأثیر چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور قرار دارد که هدف آن تنوع‌بخشی به منابع انرژی، کاهش وابستگی به نفت و ایجاد پایگاه‌های جدید در صنعت انرژی است.

ادامه مطلب

عربستان، شریک بزرگ ترامپ است

تعمیق روابط ریاض و واشینگتن با نیم‌نگاهی به تهران

با توجه به شرایط منطقه، سفر و رایزنی‌های دفاعی میان عربستان و امریکا از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه علاوه بر تنش فزاینده میان واشینگتن و تهران، شبح جنگ همچنان بر نوار غزه خیمه زده است.

ادامه مطلب