سید ابراهیم رئیسی

تغییر ادبیات و رفتار سیاست خارجی تهران!

از «خاورمیانه جدید» رایس تا «خاورمیانه جدید» بی‌بی

۱۹ اسفند سال گذشته با امضای بیانیه سه‌جانبه پکن بین جمهوری اسلامی ایران، پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری خلق چین، این گزاره تحلیلی شکل گرفت که سعودی‌ها بین دوگانه «ریاض‌–‌تهران» یا «ریاض‌–‌تل‌آویو»، اولی را برگزیده و احتمالا دیگر عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل موضوعیت ندارد. در این خوانش، تصور و پیش‌فرض آن بود که روند سیاسی «ریاض‌–‌تهران» در برابر روند دیپلماتیک «ریاض‌–‌تل‌آویو» قرار دارد و انتخاب هر‌کدام به معنای کنار‌رفتن دیگری است.

ادامه مطلب

نخستین روز سفر رئیسی به سازمان ملل

دیپلماسی به وقت نیویورک

سیدابراهیم رئیسی که بامداد دوشنبه (۲۷ شهریور) در صدر هیئت سیاسی و برای شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحدعازم نیویورک شده بود، شب گذشته (سه شنبه شب) سخنرانی خود را در صحن عمومی این سازمان ایراد کرد. رئیسی برای دومین بار در دولت سیزدهم و با بدرقه حجت الاسلام قمی، نماینده رهبری، محمد مخبر، معاون‌ اول رئیس‌جمهور و نیز جمعی ‌از وزرا و اعضای هیئت دولت وارد خاک امریکا شد.

ادامه مطلب

بررسی واکنش های پیوستن ایران به بریکس

بریکس، فرصتی برای تهران یا نمایشی از نوع دیگر

پیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک می‌دانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریم‌ها و لاینحل‌ماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بین‌المللی را کم‌اثر می‌کند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر می‌رسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.

ادامه مطلب

توافق اخیر تهران-واشنگتن و چالش‌های مفهومی دیپلماسی

ابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد که فعلا به نظر نمی‌رسد بتوان از دل تحولات سیاسی، دیپلماتیک و به‌خصوص میدانی به این نتیجه رسید که ایران و ایالات متحده آمریکا به یک توافق بزرگ‌تر دست پیدا کرده باشند و تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادسازی اموال بلوکه‌شده ایران بخشی از این توافق بزرگ‌تر خواهد بود. در این میان مقامات کاخ سفید و دولت بایدن هم مرتب تأکید دارند این توافق فقط در قالب آزادی زندانیان دوتابعیتی است و توافق دیگری وجود ندارد. مقامات دولت رئیسی هم کمابیش همین موضع را گرفته‌اند.

ادامه مطلب

سفری که موفقیت های خاص به خود را دارد

اهمیت سفر رئیسی به آفریقا

میشائیل گاوین، سفیر پیشین آمریکا در بوتسوآنا و کارشناس مسائل آفریقا در شورای روابط خارجی در پاسخ به این سوال که سفر ابراهیم رئیسی به آفریقا، چه پیامی برای واشنگتن دارد، می گوید: این سفر نشان می دهد که کشورهای آفریقایی، از گستره وسیعی از گزینه ها برای انتخاب کشورهایی برخوردارند که خواهان دسترسی و شراکت با آنها هستند.

ادامه مطلب

بررسی اهداف سفر وزیر امور خارجه عمان به تهران

مسافری برای توافق

سید بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، با بدرقه علی نجفی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسقط، عصر دیروز برای دیدار با مقامات کشورمان عازم تهران شد و پس از مراسم استقبال رسمی با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود دیدار و رایزنی کرد. در نشست خبری امیرعبدالهیان و البوسعیدی همه چیز به کلی‌گویی و پرداختن به موضوعات غیر مرتبط با دستور کار و هدف سفر وزیر امورخارجه عمان به ایران گذشت که مؤید محرمانه بودن پیام این حضور ناگهانی رئیس دستگاه دیپلماسی عمان در تهران است.

ادامه مطلب

بررسی اهداف آمریکا از تلاش جدی‌تر برای دخالت در تحولات قره‌باغ

آشی که برای ایران در قره باغ پخته اند

آنکارا و مشخصا رجب طیب اردوغان از جنگ دوم قره‌باغ در سپتامبر سال ۲۰۲۰، اولویت خود را در قفقاز جنوبی بر دسترسی زمینی ترکیه به جمهوری آذربایجان، دریای خزر و در ادامه آسیای میانه و آسیای جنوب شرقی قرار داده است؛ به‌همین‌دلیل محور تحرکات آنکارا در ماه‌های اخیر به ایجاد دالان موهوم و جعلی زنگه‌زور بازمی‌گردد.

ادامه مطلب

نگاه جدی میرضیایف به روابط با تهران!

سفری بعد از دو دهه!

شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهوری ازبکستان دیروز یکشنبه در اولین سفر رسمی خود از زمان به قدرت رسیدن به تهران سفر کرد. در این سفر که به دعوت رسمی سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری کشورمان، انجام شد دو طرف برای چهارمین بار در دو سال گذشته با یکدیگر دیدار  داشتند. از آخرین سفر رئیس‌جمهوری ازبکستان به ایران بیش از ۲۰ سال گذشته است. تا پیش از این، آخرین سفر رئیس‌جمهور ازبکستان به تهران در سال ۱۹۹۲ توسط اسلام کریم‌اف انجام گرفته بود. شهریور گذشته نیز رئیس جمهوری اسلامی ایران پس از ۱۸ سال سفری به این کشور آسیای مرکزی داشت. 

ادامه مطلب

تحلیل هیجانات خبری، دومینوی واشنگتن و اتفاقات دیپلماتیک در مورد برجام

سرگیجه آمریکایی؟!

پس از ادعای روز پنجشنبه کاخ سفید در رد هرگونه تلاش پشت پرده‌ای از سوی دولت بایدن برای توافق با تهران و بعد از گزارش میدل‌ایست‌آی، نمایندگی ایران در سازمان ملل هم روز جمعه هرگونه توافق موقت با آمریکا را تکذیب کرد. در پی انتشار برخی گزارش‌ها مبنی بر نزدیک‌شدن ایران و آمریکا به توافق موقت، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرد که «هیچ توافق موقتی به‌عنوان جایگزین برجام در دستور کار نیست». هر چند دو طرف (تهران و واشنگتن) اکنون تا حدودی دست به رد تلاش‌ها برای توافق احتمالی زده‌اند، اما همچنان اخباری درباره دیدارهای مقامات ایران و دولت بایدن در فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود. همچنانی که پایگاه خبری آکسیوس در گزارشی به نقل از سه منبع آگاه مدعی شد مقامات ایران و آمریکا در ماه می‌(ماه گذشته میلادی) به‌طور غیرمستقیم با یکدیگر در عمان گفت‌وگو کرده‌اند.

ادامه مطلب

محتوای گزارش آژانس و بارقه‌هایی از امید

ماه عسل ایران و آژانس تا کجا ادامه دارد؟

عبدالرضا فرجی راد در گفت وگویی تاکید دارد که نشست فصلی شورای حکام و رفتار آژانس ارتباط بسیار زیادی با فضای سیاسی دارد. قطعا فضای چند روز اخیر به‌مراتب مثبت‌تر از سال گذشته است. به همین دلیل بعید می‌دانم که اتفاق خاصی برای ایران در نشست پیشرو روی دهد؛ چراکه بعد از سفر پادشاه عمان به ایران آن‌قدر بستر مناسب شده است که حتی متفاوت از چند هفته گذشته شده که اخباری دال بر تلاش‌های اروپا برای فعال‌کردن مکانیسم ماشه مطرح بود.

ادامه مطلب

با آمدن شاه عمان به تهران

مسقط چانه زنی ایران و امریکا را فعال می کند؟

کریل سمینوف، کارشناس شورای امور بین الملل روسیه، گفت که سفر هیثم بن طارق به تهران در درجه اول، از نقطه نظر دستور کار دوجانبه مهم است. این تحلیلگر خاطرنشان کرد: "تماس های غیرمستقیم به روشی آرام و بدون تبلیغات آشکار برقرار می شوند."

ادامه مطلب

بررسی اهداف سفر پادشاه عمان به ایران

میز صلح چیده می شود؟

به توجه به شرایط و اقتضائات کنونی داخلی در ایران، منطقه و جهان پیرامون برجام، مذاکرات هسته‌ای، تعیین تکلیف زندانیان دوتابعیتی یا تبادل زندانیان، تدوام اختلافات پادمانی و...، سفر سلطان هیثم بن‌طارق در یک سناریولوژی می‌تواند دربرگیرنده اهدافی مختلف باشد. نکته‌ای که رسانه‌ها و تحلیلگران عموما درباره حضور پادشاه عمان در تهران از روی آن به سرعت رد می‌شوند، ناظر بر اهمیت این سفر برای ارتقای روابط دوجانبه تهران‌-‌مسقط است.

ادامه مطلب

اولویت پنتاگونال سیاست خارجی

اعتبار، ابتکار، اقتدار، اقتصاد و ایرانیان

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون که قریب دو سال از سکانداری دکتر امیرعبداللهیان در دستگاه دیپلماسی می گذرد در یک ارزیابی اجمالی می توان اذعان کرد که نحوه عملکرد مجموعه سیاست خارجی در برخی اولویتها از جمله تقویت روابط با همسایگان، عضویت در سازمان شانگهای، گسترش روابط با روسیه و چین، افزایش مبادلات خارجی بویژه با همسایگان  و ارائه تسهیلات به ایرانیان و دیپلماسی فرهنگی با موفقیت چشمگیر همراه بوده است. 

ادامه مطلب

شمخانی رفت احمدیان آمد

پایان دریابان در شعام

با توجه به نقش‌آفرینی پررنگ شورای عالی امنیت ملی و مشخصا شخص دبیر در تحولات دیپلماتیک منطقه‌ای سال گذشته و تلاش‌های شمخانی درخصوص امضای توافق سه‌جانبه پکن و احیای روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در اسفند ۱۴۰۱ دو سناریوی کلان برای رفتن او (علی شمخانی) مطرح است. در سناریوی نخست این احتمال وجود دارد که با قطعی‌شدن برکناری شمخانی سعی شده است احیای مناسبات تهران - ریاض به نام او کلید بخورد که خروج آبرومندانه‌ای را از شورای عالی امنیت ملی داشته باشد. اما در مقابل این احتمال نیز مطرح است که فارغ از برخی حواشی برای خانواده شمخانی و شخص او در سایه اعدام علیرضا اکبری، این جدال درون اصولگرایان با محوریت پایداری بوده که باعث شده است علی شمخانی از شورای عالی امنیت ملی کنار گذاشته شود.

ادامه مطلب

از زمستان سرد اروپا تا تابستان داغ برای ایران

غرب به جایگزین برجام فکر می‌کند، نه احیای توافق سال ۲۰۱۵

گفته‌های محمد مرندی که عنوان مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران را دارد و نیز بیانیه پایانی گروه ۷، خبر از یک شکاف درباره ارزیابی متفاوت و حتی متضاد تهران و غرب از مذاکرات هسته‌ای و آینده برجام می‌دهد. از یک‌ سو برخی مقامات ایران و تیم مذاکره‌کننده دولت رئیسی مدام از آمادگی خود برای ادامه گفت‌وگوها و جمع‌بندی درباره توافقات صورت‌گرفته در وین برای احیای برجام می‌گویند، در مقابل غرب با وجود آنکه «دیپلماسی» را تنها راه‌حل نظارت در همه ابعاد با محوریت فعالت‌های هسته‌ایش می‌داند؛ اما بر راهکاری «مشابه با برجام» تأکید دارد.

ادامه مطلب

ناامیدی از غرب، پیام صریح سفر رئیس جمهور به دمشق

چرا سفر رئیسی به سوریه مهم است؟

علی موسوی خلخالی می نویسد: این طور به نظر می رسد که سفر رئیس جمهور به سوریه بعد از آن انجام شد که بن بست در روابط ایران و غرب به ویژه بر سر مذاکرات هسته ای بیش از پیش نمایان شده است.

ادامه مطلب

انسداد سهم ایران در هیرمند از سوی طالبان و موضع گیری های غیر اصولی آنان

رئیسی توان گرفتن حقابه ایران را دارد؟

همه چیز از اخطار روز پنجشنبه رئیسی به طالبان در جریان سفر یک‌روزه او به استان سیستان‌و‌بلوچستان شروع شد. رئیس‌جمهور پس از پروژه راهبردی توسعه سواحل مکران، کشت و صنعت مکران کنارک و جاذبه گردشگری دماغه راشدی در سخنانی به نقش مخرب طالبان در کمبود آب در استان سیستان‌و‌بلوچستان پرادخت و اذعان کرد که «اگر کارشناسان ما کمبود آب را تأیید کنند، حرفی نداریم؛ وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود و این مسئله چیزی نیست که مشمول مرور زمان شود».

ادامه مطلب

لزوم تعریف روشن از سیاست خارجی

نگاهی به دیپلماسی ایران از دوره اصلاحات تا الآن

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: «حسادت همسایگان» نسبت به شکوه و عظمت کشورمان برانگیخته شده و آتش زیر خاکستری برای نسل های آتی در ایران است و آذربایجان نمونه بارز آن علنی شده است.

ادامه مطلب

بررسی اتفاقات دیپلماتیک دوران روحانی و روزگار رئیسی

فرصت‌ها را سوزاندیم تا به برجام ۲ و ۳ رسیدیم

ابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد: با دست فرمانی که دولت رئیسی از زمان روی کار آمدنش برای مذاکرات هسته‌ای با سایه سنگین جریان‌های خاص داخلی و همچنین دخالت‌های روسیه در پیش گرفت، نهایتا برجام به اعتقاد من دیگر قابل احیا نیست. از طرف دیگر با توجه به مواضع تهران و همچنین اتفاقاتی که از سال گذشته شکل گرفته است، اروپا و آمریکا را هم به نتیجه مشابه رسانده‌اند که برجام ظاهرا تمام شده است. به همین دلیل بسیار بعید می‌دانم، مذاکرات هسته‌ای از سر گرفته شود و حتی در صورت ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، دستور کار آن احیای توافق سال ۲۰۱۵ باشد. البته این را هم باید گوشزد کنم که یک صورت کلی از برجام وجود دارد؛ چراکه اکنون هیچ کشوری تمایل ندارد به‌صورت رسمی مسئولیت شکست گفت‌وگوها و مرگ برجام را بپذیرد. به‌هر‌حال تبعات توقف رسمی مذاکرات و مرگ برجام برای همه طرفین بسیار زیاد است.

ادامه مطلب

تاکیدی بر نفوذ ایران در سوریه

پیام های مهم حضور رئیسی در دمشق

محمد سالم، مدیر واحد تحلیل سیاست‌ها در مرکز «گفت وگوی سوریه» در گفت‌وگو با «العربی الجدید» درباره سفر رئیس‌جمهوری ایران به سوریه گفت که این سفر «پیام‌های زیادی دارد» و افزود که «تهران نفوذ، تاثیر و سیطره زیادی بر حکومت سوریه و مناطق تحت نفوذش دارد.»

ادامه مطلب

ورود به مرحله جدید در روابط تهران و دمشق

چرا سفر رئیسی به سوریه مهم است؟

تمام محافل سیاسی سفر رئیس جمهوری ایران، ابراهیم رئیسی، به دمشق را بسیار با اهمیت توصیف می‌کنند نه فقط به این علت که این سفر نخستین سفر رئیس جمهوری ایران به سوریه بعد از وقوع جنگ در سوریه است بلکه از نظر آنچه رئیس جمهوری ایران روی میز متحد نزدیک خود گذاشت نیز با اهمیت است.

ادامه مطلب

غافلگیری از نوع عربستانی

رئیسی و اسد مهمانان ویژه نشست اتحادیه عرب می شوند؟

دیپلمات‌های متخصص تصور می‌کنند شاهزاده بن سلمان بسیار تمایل دارد که دیدارهای نشست سران در ریاض از نظر بیانیه پایانی و موضع کشورها و رهبرن شرکت کننده کاملا با الزامات راهبردی چرخش منطقه‌ای عربستان هماهنگ باشد. به این معنی که خروجی‌های نشست سران طبق استانداردهای عربستان باید در خدمت اهداف تغییرات و چرخش اخیر عربستان باشد. برجسته‌ترین این تغییرات توافق راهبردی بزرگ عربستان و ایران است.

ادامه مطلب

تاکیدی بر مناسبات ویژه تهران و بغداد

معنا و مفهوم سفر رئیس جمهوری عراق به ایران

علی موسوی خلخالی می نویسد: سفر رشید به تهران و استقبال رسمی از او به معنای برخورداری عراق از جایگاه ویژه ای است که در مناسبات سیاست خارجی تهران دارد. سفری که با سفر قریب الوقوع جناب آقای رئیسی، رئیس جمهورمان کشورمان به عراق در سطح عالی تکمیل خواهد شد و بر عمق روابط ایران و عراق به عنوان دو کشور مهم همسایه در غرب آسیا و شمال خلیج فارس، خواهد افزود.

ادامه مطلب

بررسی اهداف سفر رئیسی به سوریه

بعد از ۱۳ سال!

سیدابراهیم رئیسی، امروز چهارشنبه (۱۳ اردیبهشت‌) به دعوت بشار اسد، همتای سوری خود، برای انجام سفری دو‌روزه همراه با یک هیئت بلند‌پایه سیاسی و تجاری راهی دمشق خواهد شد تا نخستین رئیس‌جمهور ایران باشد که بعد از ۱۳ سال پا در خاک سوریه می‌گذارد. این در حالی است که بشار اسد تا‌کنون دو بار در اسفند ۱۳۹۷ و اردیبهشت ۱۴۰۱ به تهران سفر کرده است. علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت هم دیروز سه‌شنبه در نشست خبری عنوان کرد

ادامه مطلب

در سفر به سوریه

آیا رئیسی می تواند بشار اسد را به دیدار با اردوغان راضی کند؟

عبدالباری عطوان در یادداشتی می نویسد: در انتظار مشاهده دود سفید یا سیاه پس از پایان سفر دو روزه رئیس جمهور رئیسی به دمشق هستیم تا متوجه شویم که آیا رئیس جمهور اسد مهمان خود را درخصوص ملاحظاتش متقاعد می کند یا برعکس آن رخ خواهد داد.

ادامه مطلب

اهداف سفر رئیس جمهور عراق به ایران

یک سفر کاملا تشریفاتی یا بازتنظیم مناسبات تهران - بغداد بعد از توافق پکن؟!

اما اینکه عبداللطیف رشید، رئیس جمهور عراق با چه هدفی به ایران سفر کرده است و اهمیت این سفر در چه موضوعاتی خلاصه می شود، نکاتی است که دو تن از کارشناسان مربوطه در گفت وگو با «شرق» به تبیین و تشریح بیشتر آن پرداخته‌اند. امید نعیمی در این رابطه اساساً سفر انجام شده توسط عبداللطیف رشید را فاقد اهمیت جدی و راهبردی می داند و از آن به عنوان یک سفر «کاملاً تشریفاتی» یاد می‌کند. چرا که تحلیلگر مسائل بین الملل، پست ریاست جمهوری در ساختار سیاسی عراق را یک پست تشریفاتی می داند. 

ادامه مطلب

روند بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و منافع ایران

بازی تهران با کارت دمشق

بعد از احیای روابط ایران و عربستان سعودی، ریاض با شتابی بی‌سابقه، تنش‌زادیی در منطقه را پیش می‌برد. به موازات انجام مذاکرات با انصارالله و تبادل زندانیان، عربستان به فکر نزدیکی با سوریه و بازگرداندن دمشق به اتحادیه عرب است. هرچند نشست مشورتی جمعه گذشته در جده با ابتکار ریاض ذیل مخالفت چند کشور عربی به نتیجه نرسید، اما عربستان دست از تلاش برای نزدیکی با سوریه برنداشته است.

ادامه مطلب

تهران - واشنگتن و «توافق موقت»!

دادن سوخو از سوی روسیه به ایران در ۱۴۰۲ منوط به رفتار تهران است/ جمهوری اسلامی در قبال آذربایجان برنامه روشنی ندارد

احمد وخشیته در گفت وگویی تاکید دارد که می‌توان انتظار داشت که فروش و ارسال جنگنده سوخو از سوی روسیه به ایران عملیاتی شود، اما چون اگر این اتفاق روی دهد، اسکادران هوایی‌ ایران دچار تحول جدی خواهد شد، طبیعتا روسیه هم انتظار دارد که این جنگنده‌ها در راستای افزایش تنش مورد استفاده قرار نگیرد؛ لذا این رفتار تهران است که تعیین می‌کند روسیه می‌تواند جنگنده‌ای به ایران بدهد یا نه.

ادامه مطلب

توافق حاصل شده جنبه اقتصادی هم دارد

ایران، آشتی با همسایگان را می خواهد اما با آمریکا نه

آشتی ایران با عربستان سعودی نشان می دهد که تهران دست کم، در را بر روی برخی ابتکارات حریفانش باز می گذارد. روابط میان تهران و ریاض در این سالها، از روابط تهران با واشنگتن هم بدتر بود، اکنون اما به گفته مقام های آمریکایی و سعودی، ناگهان ایران علاوه بر احیای رابطه دیپلماتیک با عربستان سعودی، توافق کرده که ارسال سلاح برای حوثی های یمن را هم متوقف کند. وزیر دارایی عربستان هم چشم اندازی "بسیار سریع" برای سرمایه گذاری عربستان در ایران را در صورت پیاده شدن توافق، مطرح کرده است. شاید این ادعایی توخالی باشد، اما به نظر می رسد که گرمای روابط، برای هر دو طرف، منطقی اقتصادی هم داشته باشد.

ادامه مطلب

تغییر ساختار و تیم مذاکره کننده از ایده تا واقعیت!

آیا باقری کنی از مذاکرات هسته ای حذف می شود؟

محمدمهاجری در گفت وگویی تاکید دارد که برای به نتیجه رسیدن پرونده مذاکرات هسته‌ای باید چارچوب‌ها تغییر کند. به‌هرحال اگرچه حضور افراد مؤثر است و در نتیجه‌گیری و خروجی کار اثرات خود را خواهد داشت، ولی ابتدا‌به‌ساکن باید سیاست‌های کلی و کلان کشور در مورد مذاکرات هسته‌ای، نحوه احیای برجام، حل اختلاف‌های پادمانی، روابط جمهوری اسلامی ایران با غرب و کل دنیا و موارد دیگر به شکل شفاف و روشنی بیان شود تا کسانی که در تیم مذاکره‌کننده هستند، تکلیف خود را بدانند.

ادامه مطلب