آیا رئیسی می تواند بشار اسد را به دیدار با اردوغان راضی کند؟

دیپلماسی ایرانی: آیا سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران در سفر هفته آینده خود به دمشق همتای خود اسد را به دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و دست دادن با او در نشست سران چهارجانبه در مسکو متقاعد می‌کند؟ تضمین‌هایی که وی با خود به همراه دارد کدامند؟ چه می‌شود اگر مخالفان ترکیه در انتخابات پیروز شوند و شرط بندی ایران و روسیه با شکست مواجه شود؟

دستورکار سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران در سفر به دمشق (قرار است چهارشنبه هفته آینده آغاز شود) مملو از مسائل راهبردی خواهد بود که در صدر گفت وگوها با میزبانش رئیس جمهور بشار اسد خواهد بود نه فقط به این خاطر که این نخستین سفر رئیس جمهور ایران از زمان وقوع جنگ در سوریه در سال 2011 است بلکه همچنین به این خاطر که در زمانی انجام می‌شود که منطقه خاورمیانه در آستانه تغییرات سیاسی تعیین کننده ای با نقشه ائتلاف‌های جدید و جنگ‌های منطقه‌ای قرار دارد.

برکسی پوشیده نیست که ایران و روسیه خواستار پیروزی ائتلاف شش جانبه مخالفان در ترکیه به رهبری کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق نیستند. او برخلاف رقیبش اردوغان روابط خوبی با آمریکا دارد؛ اما رئیس جمهور اسد که محقانه به اردوغان اعتماد ندارد ترجیح می‌دهد این دیدار بعد از اعلام نتایج انتخابات و مشخص شدن هویت رئیس جمهور جدید برگزار شود.

رئیس جمهور اسد در برابر فشارهای شدید از دو متحد مورد اطمینان خود یعنی ایران و روسیه مقاومت کرده و خواهد کرد و بر شرط اصلی خود یعنی خروج تمام نیروهای ترکیه از شمال سوریه و بازگشت این منطقه به حاکمیت سوریه پافشاری دارد و باور دارد رئیس جمهور اردوغان که در 12 نظرسنجی طی دو هفته گذشته در رقابت عقب است می‌خواهد از این نشست سران برای پیروزی خود و شکست رقیبش استفاده کند و احتمالا از هر گونه تعهد برای عقب نشینی طفره می‌رود.

پرسشی که با قدرت خود را مطرح می‌کند ماهیت تضمین‌هایی است که دو متحد ایرانی و روسی به سوریه درخصوص تضمین پایبندی رئیس جمهور اردوغان در صورت پیروزی برای خروج از خاک سوریه و از میان بردن دولت گروه‌های تروریستی در ادلب ارائه می‌دهند و این‌که آیا این تضمین ها به اندازه کافی برای محقق ساختن بلندپروازی‌های رئیس جمهوری ترکیه در خصوص نشست آشتی با رئیس جمهور اسد در مسکو با حضور روسای جمهور ایران و روسیه متقاعد کننده است؟

این کار قماری با نتایج تضمین نشده است به ویژه برای طرف سوری در درجه نخست، چرا که پیروزی رئیس جمهور اردوغان در انتخابات حتمی نیست و پایبندی‌اش به هرگونه تعهدی در چارچوب این نشست سران تضمین شده نیست. چه بسا تنها عنصر مثبت برای رئیس جمهور سوریه این است که مخالفان در صورت پیروزی درصدد برقراری روابط حسن همجواری با کشورش هستند و می‌خواهند تمام پناهندگان سوریه حاضر در ترکیه (حدود 4 میلیون پناهنده) از طریق توافقی با دمشق این کشور را ترک کنند و تمام نیروهای ترکیه از خاک سوریه خارج شوند و توافق آدانا احیا شود.

در پایان می‌گوییم در انتظار مشاهده دود سفید یا سیاه پس از پایان سفر دو روزه رئیس جمهور رئیسی به دمشق هستیم تا متوجه شویم که آیا رئیس جمهور اسد مهمان خود را درخصوص ملاحظاتش متقاعد می کند یا برعکس آن رخ خواهد داد. باور نداریم انتظار ما به طول بکشد اگرچه گمان می‌کنیم رئیس جمهوری سوریه که در طول ماه‌های گذشته در برابر فشارهای روسیه مقاومت کرده و از دیدار با رئیس جمهوری ترکیه پرهیز کرده است به آسانی متقاعد خواهد شد و با رئیس جمهور ادوغان در برابر دوربین‌های تلویزیونی دست خواهد داد؛ اما لبخندی بسیار محافظه‌کارانه خواهد زد.

منبع: رای الیوم / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11