دیپلماسی به وقت نیویورک

دیپلماسی ایرانی: سیدابراهیم رئیسی که بامداد دوشنبه (۲۷ شهریور) در صدر هیئت سیاسی و برای شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحدعازم نیویورک شده بود، شب گذشته (سه شنبه شب) سخنرانی خود را در صحن عمومی این سازمان ایراد کرد. رئیسی برای دومین بار در دولت سیزدهم و با بدرقه حجت الاسلام قمی، نماینده رهبری، محمد مخبر، معاون‌ اول رئیس‌جمهور و نیز جمعی ‌از وزرا و اعضای هیئت دولت وارد خاک امریکا شد.

رئیس‌جمهور در نخستین روز از حضورش در نیویورک، پنج دیدار با دبیر کل سازمان ملل متحد و روسای جمهور الجزایر، قرقیزستان، قزاقستان و کرواسی داشت و در ادامه، رئیسی سه نشست هم حضور پیدا کرد. رئیس‌جمهور ایران در نخستین برنامه سفر خود به نیویورک گفت‌وگویی رودررو با مدیران ارشد رسانه‌های آمریکا برگزار کرد و به سؤالات مختلف آنان پاسخ داد. در این نشست مدیران ارشد رسانه‌های همچون «ان‌بی‌سی»، «وال استریت ژورنال»، «واشنگتن پست»، «نیوزویک»، «پولیتیکو»، «رویترز» و «ان‌بی‌سی» حاضر بودند. به گفته ایرنا، سردبیران رسانه های آمریکایی پرسشهایی در زمینه های آزاد سازی اموال بلوکه شده ایران، تبادل زندانیان میان تهران واشنگتن و احتمال توافقهایی دیگر بین ایران و آمریکا، آینده روابط منطقه‌ای ایران با همسایگان خود از جمله مصر، بحرین، امارات و عربستان را مطرح کردند.

رئیسی درباره موضوع آزادسازی منابع مالی بلوکه شده ایران و همچنین تبادل زندانیان، با بیان اینکه این اموال بلوکه شده متعلق به مردم ما بوده و در جهت رفع نیاز آنان نیز استفاده خواهد شد، تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا را اقدامی بشردوستانه توصیف کرد و عنوان داشت، «قطعا هر گامی در جهت عمل به تعهدات برداشته شود، برای ما اعتمادساز خواهد بود.» رئیس‌جمهور پیرامون مذاکرات برجام، نقض مکرر تعهدات از جانب آمریکایی‌ها را موجب ایجاد فضای بی‌اعتمادی در مذاکرات دانست. رئیسی به موضوع، اتهام‌زنی‌های مکرر به جمهوری اسلامی ایران درباره فروش سلاح به روسیه در جنگ اوکراین هم وردو کرد و بیان داشت که به‌رغم اعلام آمادگی ایران برای پذیرش اسناد متقن در این زمینه تا کنون هیچ سندی از سوی اوکراینی‌ها ارائه نشده است.

پس از آن، ظهر دوشنبه به وقت محلی بود که رئیسی در ادامه برنامه‌های نخستین روز سفرش به مقر سازمان ملل، دیداری با «زوران میلانوویچ»، همتای کروات خود داشت و در جریان این کفت و گو بر تمایل جمهوری اسلامی ایران برای گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری با کرواسی تاکید شد. رئیس‌جمهور کرواسی هم در این دیدار با اشاره به عضویت کشورش در پیمان ناتو و اتحادیه اروپا تاکید کرد که با این وجود همواره تلاش‌مان بر این بوده که سیاست‌های مستقل اتخاذ و از آن پیروی کنیم.

رئیسی در ادامه، دیداری با رئیس‌جمهور همسایه شمال ایران یعنی قزاقستان داشت و در رایزنی با قاسم جومارت توقایف، «همسایگی دو کشور از طریق دریای خزر و عضویت در سازمان شانگهای را بستر مناسبی برای توسعه روابط دو کشور دانست». رئیس‌جمهور این را هم عنوان داشت که، افزایش تبادل کالا بین ایران و قزاقستان، چه از طریق دریا و چه از طریق راه‌آهن به نفع دو ملت و کشورهای منطقه است و باید گام‌های موثرتری برای تسریع در تحقق این هدف برداشته شود. رئیس‌جمهور قزاقستان هم در این دیدار با اشاره به ظرفیت‌های گسترده موجود در دو کشور، ایران را شریکی راهبردی و دوستی صمیمی برای قزاقستان ارزیابی کرد و با استقبال از افزایش تبادل کالا بین دو کشور، به ظرفیت‌های بسیار مناسب ترانزیتی ایران اشاره و علاقه‌مندی کشورش را برای تسریع در اجرایی شدن توافقات دو کشور اعلام داشت.

در دیدار سوم، نوبت به گفت‌وگو رئیسی با «عبدالمجید تبون»، رئیس‌جمهور الجزایر رسید که طرفین بر ارتقای روابط میان دو کشور، تسریع پیشبرد اهداف مشترک، گسترش سطح همکاری‌های دوجانبه و توسعه روابط در ابعاد مختلف اقتصادی و سیاسی تأکید کردند. دیدار چهارم رئیسی، بعد ازظهر دوشنبه به وقت محلی (نیویورک) و با «صادیر جپاروف»، رئیس‌جمهور قرقیزستان در هتل محل اقامت وی انجام شد که رئیس‌جمهوری ایران با رویکردی اقتصادی نسبت به اهمیت اقدام سریع برای رفع موانع توسعه مناسبات ایران و قرقیزستان، تأخیر در تشکیل کمیسیون مشترک دو کشور به عنوان موانع توسعه تجاری دوجانبه و فعال شدن سریع این کمیسیون نکاتی را به همتای قرقیزی خود گوشزد کرد.

پس از این چهار دیار، رئیسی، دو نشست مجزا با «اندیشمندان سیاست خارجی آمریکا» و نیز «شیعیان آمریکایی» داشت. در نشست نخست (با اندیشمندان سیاست خارجی آمریکا)، رئیسی نکاتی در خصوص موضوع مذاکرات، اعتراضات سال گذشته و جنگ اوکراین مطرح و تصریح کرد که، ـآمریکا باید تاکنون فهمیده باشد که استفاده از زبان زور چه در قالب تحریم چه به صورت تهدید علیه ملت ایران، ابزاری کارآمد نیست، البته قضاوت ما بر اساس اقدامات خواهد بود و آنچه می‌تواند موجب جلب اعتماد ما شود، تغییر این رفتار زورگویانه و عمل بر اساس تعهدات خواهد بود که آمریکا تاکنون در این زمینه موفق نبوده است.»

رئیس دولت سیزدهم در این دیدار در پاسخ به سؤال دیگری درباره جنگ اوکراین، هماننند نشست با مدیران ارشد رسانه های آمریکایی، هر گونه ادعایی دال بر در اختیار قرار دادن سلاح از طرف ایران به روسیه برای به کارگیری در جنگ اوکراین را عاری از حقیقت دانست و این را هم متذکر شد که، «ما با جنگ مخالفیم و برای میانجی‌گری به منظور پایان دادن به آن نیز اعلام آمادگی کرده‌ایم، اما مالیات مردم آمریکا خرج جنگ‌افروزی و پر کردن جیب کارخانجات اسلحه‌سازی از محل فروش اسلحه در این زمینه می‌شود.»پس از آن جمعی از اعضای هیئت امنای جامعه شیعیان آمریکا با حضور در هتل محل اقامت رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، نشست دوم را با رئیسی رقم زدند. رئیسی در این دیدار بر اعلام آمادگی دولت جمهوری اسلامی ایران برای افزایش همکاری‌ها با سازمان شیعیان آمریکا، به‌ویژه در حوزه‌های اجتماعی، پزشکی، بهداشتی و فرهنگی از هئیت امنای تاکید داشت.

حسن ختام برنامه های رئیسی در روز اول سفرش به نیویورک، دیدار و گفت‌وگو با «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل متحد بود. رئیسی در این دیدار دفتر یادبود سازمان ملل را هم امضاء کرد. رئیس دولت سیزدهم در دیدار با گوترش، به انتظارات مردم از سازمان ملل در خصوص جلوگیری از زیاده‌خواهی سلطه‌طلبان را از جمله انتظارات مردم از سازمان ملل ورود کرد و با بیان این‌که جنگ‌افروزی طبیعت قدرت‌های بزرگ است، اقدامات این سازمان برای جلوگیری از این رویه‌های خطرناک و مخل صلح و ثبات جهانی را ضروری خواند و بر آمادگی ایران در مشارکت برای گسترش صلح و امنیت در جهان و جلوگیری از ظلم به ملت‌ها تاکید کرد. دبیر کل سازمان ملل متحد هم در این دیدار ضمن ابراز علاقه‌مندی به توسعه همکاری‌ها بین سازمان ملل و جمهوری اسلامی ایران، از ایجاد تحولات مثبت در مناسبات ایران و عربستان به عنوان دو کشور اثرگذار بر ثبات منطقه استقبال کرد./شرق