تحلیل فضای سیاسی پس از نشست مسقط
مذاکرات ایران و آمریکا؛ چالش‌ها، فرصت‌ها و نقش دیپلماسی جدید
عبدالله رمضان‌زاده: از ترس شکست نباید مذاکرات را متوقف کرد./ محمدهاشمی: مخالفت‌های داخلی در قبال مذاکرات قابل مدیریت است.
ادامه مطلبمذاکرات
پرهیز از برساخت انتظارات حداکثری در روند مذاکرات ایران و آمریکا
دیپلماسی عمومی و خطر رویاپردازی دیپلماتیک در مذاکرات جدید
محسن عسگریان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در فرآیندهای دیپلماتیک پیچیده، به‌ویژه در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، مدیریت انتظارات افکار عمومی و پرهیز از برساخت فضای غیرواقعی از نتایج احتمالی مذاکرات، اهمیتی بنیادین دارد. این یادداشت تحلیلی به‌صورت اجمالی با بهره‌گیری از مفاهیم نظریه‌های نوواقع‌گرایی، سازه‌انگاری و بازی دوسطحی پاتنام، به بررسی ضرورت بازنگری در راهبرد دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی در مواجهه با تاکتیک‌های غافلگیرکننده طرف آمریکایی، به‌ویژه در تجربه تعامل با دولت ترامپ، می‌پردازد. همچنین پیامدهای اجتماعی و اقتصادی «رویاپردازی دیپلماتیک» در نمونه‌ی برجام مورد تحلیل قرار گرفته است. در پایان، بر ضرورت اتخاذ رویکردی واقع‌گرایانه و تقویت گفتمان کارشناسی در سطح افکار عمومی تأکید می‌شود.
ادامه مطلب
به رویکرد اقدامات «بزرگ» در برابر «بزرگ» نیازمد است
ضرورت اتخاذ رویکرد جدید در دیپلماسی هسته ای جدید
وحید نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بالطبع این یادداشت منتقدان زیادی خواهد داشت؛ عده ای آن را بلندپروازانه خواهند دانست؛ عده ای آن را بر خلاف ماهیت انقلابی جمهوری اسلامی می‌دانند و عده دیگری احتمالاً «غیرعملی»؛ نگارنده از هویت متصلب و نهادینه شده در سیاست خارجی ایران و نیازمندی رویکرد «بزرگ در برابر بزرگ» به چرخش استراتژیک در سیاست خارجی واقف است؛ دشواری چنین چرخشی و ملاحظات فکری تصمیم سازان بر این قلم پوشیده نیست؛ با این حال، تاریخ روابط بین‌الملل نشان داده نام نیکوی سیاستمداران در وفاداری به منافع و امنیت ملّی است و توجه به این امر، می تواند جسارت لازم را برای اتخاذ رویکرد بزرگ در برابر بزرگ هموار سازد.
ادامه مطلب
شکایت تهران از قلدری امریکا
چرا ایران وارد مذاکرات مستقیم با امریکا نمی‌شود؟
با وجود تردیدهایی پیرامون قصد واشینگتن برای دستیابی به یک راه حل واقعی این سخنان نشان می‌دهد ایران از برخورد امریکا در خصوص این پرونده ناراضی است.
ادامه مطلب
نگاهی به آنچه که علی لاریجانی گفت
آرامش پیش از طوفان! / آیا خط قرمزها در حال ذوب شدن هستند؟
در روزهای اخیر، گمانه‌زنی‌ها پیرامون آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده، به طور گسترده‌ای فضای رسانه‌ای را تحت تأثیر قرار داده بود. اظهارات برخی از چهره‌های برجسته و مقامات ارشد کشور، از جمله کمال خرازی، عباس عراقچی، فاطمه مهاجرانی و مسعود پزشکیان، به همراه اعلام رسمی دونالد ترامپ، این گمانه‌زنی‌ها را تقویت کرده و تحلیلگران را به سوی احتمال برقراری گفت‌وگو از طریق کانال مسقط معطوف کرده بود. اما در این میان، سخنان اخیر علی لاریجانی به ناگاه معادلات موجود را دستخوش تحول کرد و فضای سیاسی حاکم را به طور چشمگیری تغییر داد. امروز، نه تنها خبری از مذاکرات میان تهران و واشنگتن در هیچ سطحی و بر سر هیچ موضوعی مطرح نمی‌شود، بلکه سایه سنگین تنش و بحران، بیش از پیش در افق روابط دو کشور به چشم می‌آید.
ادامه مطلب
مذاکرات صلح اوکراین؛ گام‌های کوچک، اختلافات بزرگ
توافق شکننده روسیه و اوکراین در دریای سیاه
روسیه و اوکراین با میانجی‌گری آمریکا بر سر توقف خشونت در دریای سیاه و حفاظت از زیرساخت‌های انرژی به توافق رسیدند، اما کرملین اجرای این توافق را به لغو تحریم‌های بانکی و صادراتی مشروط کرده و ابهاماتی را به مذاکرات صلح افزوده است.
ادامه مطلب
نگاهی به موضع گیری های چند روز اخیر اردوغان با آسیب شناسی از سیاست خارجی ایران
ادعاهای همسایگان، نتیجه بحران های، داخلی، منطقه ای و جهانی
در دنیای کنونی، جغرافیای قدرت دیگر تنها از طریق توان نظامی تعیین نمی‌شود. به‌طور فزاینده‌ای، کشورها بر اساس شاخص‌هایی همچون قدرت اقتصادی، دیپلماسی هوشمندانه، سرمایه‌گذاری خارجی، حجم مبادلات تجاری، و انسجام داخلی جایگاه خود را در معادلات جهانی تعیین می‌کنند. در این راستا، ایران با وجود دارا بودن ظرفیت‌های عظیم در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و ژئوپلیتیکی، با چالش‌هایی در سیاست داخلی و خارجی روبه‌رو است که باعث کاهش توان تاثیرگذاری‌اش در عرصه بین‌المللی شده است. مسئله‌ای که به‌ویژه در ارتباط با تحولات اخیر در سیاست‌های کشورهای همسایه ایران، همچون ترکیه، جمهوری آذربایجان، امارات متحده عربی و طالبان، بیش از پیش به چشم می‌آید.
ادامه مطلب
دیپلماسی فرسایشی؛ تاکتیک یا اشتباه استراتژیک؟
مذاکرات غیرمستقیم؛ تکرار یک تجربه شکست‌خورده/ امید به آژانس و اروپا؛ سرابی که تکرار می‌شود
در شرایط فعلی ایران، دیپلماسی فرسایشی و زمان‌بر مذاکرات غیرمستقیم و امید به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تروئیکای اروپایی نمی‌تواند چاره‌ساز مشکلات ایران باشد. ایران باید به سرعت به سمت مذاکرات مستقیم با ایالات متحده گام بردارد، زیرا تنها در این صورت است که می‌تواند به نتایج ملموس و فوری دست یابد. در غیر این صورت، وضعیت کنونی و بحران‌های متعدد در سیاست خارجی ایران، بدون شک ادامه خواهد یافت.
ادامه مطلب
ابهام در چشم انداز مذاکرات ایران و آمریکا برای سال ۱۴۰۴
تهران به نامه ترامپ پاسخ می‌دهد، اما راهی برای مذاکره باز نمی‌شود
در شرایط کنونی، تکرار و به نوعی تداوم راهبرد «نه جنگ، نه مذاکره» دیگر نمی‌تواند پاسخگوی واقعیت‌های میدانی و دیپلماتیک باشد. با آغاز دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ و تشدید سیاست فشار حداکثری، معادلات جدیدی بر منطقه و جهان تحمیل شده که ایران را ناگزیر از انتخاب میان دو گزینه کرده است؛ یا ورود به مذاکره تحت شرایطی که واشنگتن تعیین می‌کند، یا پذیرش سطح بالاتری از تنش که ممکن است حتی به درگیری مستقیم منجر شود.
ادامه مطلب
پیام نوروزی وزیرامورخارجه، آینده یپلماسی کشور در سال جدید
ترامپ نوشت، ایران انتخاب می‌کند؛ سرنوشت سیاست خارجی در ۱۴۰۴ در گرو پاسخ به یک نامه
در پیام نوروزی، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، با تأکید بر استواری ملت ایران در برابر قدرت‌های جهانی، اعلام کرد که «سیاست خارجی جمهوری اسلامی در سال جدید بر همین اساس پیش خواهد رفت و هیچ‌گونه مصالحه‌ای بر سر منافع ملی صورت نخواهد گرفت.»
ادامه مطلب
مجموعه تحولات ۷۲ ساعت گذشته در عرصه سیاست خارجی
ایران و سه روز پرماجرا
از چهارشنبه هفته گذشته عرصه سیاست خارجی ایران تحولات سیال و پرشتابی را به خود دیده است. مجموعه این حوادث در روزهای منتهی به پایان سال ۱۴۰۳، شرایط پیچیده و در‌عین‌حال مبهمی را با تمرکز بر دیپلماسی هسته‌ای برای سال پیش‌رو به وجود آورده است، اما در جدیدترین اتفاق، صبح دیروز جمعه پکن میزبان نشست سه‌جانبه‌ای با حضور معاونان وزرای امور خارجه روسیه، چین و ایران درباره پرونده هسته‌ای کشورمان بود که در نهایت با یک بیانیه مشترک هشت‌بندی به کار خود پایان داد.
ادامه مطلب
تحولی در نگاه تهران!
تبادل نظر یا مذاکره
کوروش احمدی می نویسد: در پی اظهارات اخیر ترامپ درباره ارسال نامه به رهبری و صحبت از معامله یا منازعه، شاهد اظهارات مهم رهبری در دیدار رمضانی ایشان بودیم؛ اظهاراتی که با برداشت‌های متفاوتی همراه شد. یک برداشت این است که ایشان در این اظهارات مذاکره درباره برنامه هسته‌ای را رد نکردند. ایشان خاطرنشان ساختند: «مسئله آنها فقط مسئله هسته‌ای نیست، بلکه مذاکره برای آنها راه و مسیری برای طرح توقعات جدید از‌جمله در زمینه امکانات دفاعی و توانایی‌های بین‌المللی و برد موشک و... است که قطعا پذیرفته و برآورده نمی‌شود». توییت نمایندگی ایران در سازمان ملل دایر بر اینکه «اگر مقصود از مذاکره دستیابی به هدف رفع نگرانی از احتمال نظامی‌شدن برنامه هسته‌ای ایران باشد، قابل بررسی است»، منعکس‌کننده برداشت مشابهی است و می‌تواند تأییدی بر شکل‌گیری تحولی در موضع ایران باشد.
ادامه مطلب
نگاهی به دو کلیدواژه پرکاربرد «مذاکره» و «حمله نظامی» دولت ترامپ در قبال ایران
در جست‌وجوی «توافق» میان دندان‌های «جنگ»
از آغاز دولت دوم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تأکید مداوم او و اعضای کابینه‌اش بر دو واژه «مذاکره» و «حمله نظامی» به‌عنوان تنها گزینه‌های موجود برای حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران، جای سؤال‌های زیادی را در سیاست‌های بین‌المللی و دیپلماتیک باقی می‌گذارد. در‌واقع، این دو واژه به‌عنوان نمادهای اصلی استراتژی ترامپ در قبال ایران مطرح می‌شوند. اما چرا ترامپ این دو گزینه را به‌طور مداوم در سخنان خود تکرار می‌کند؟ آیا او واقعا معتقد است تنها این دو گزینه قابل اجرا هستند یا به دنبال استراتژی دیگری است که مذاکره و حمله نظامی را به‌عنوان ابزار فشاری به کار گیرد؟ مذاکره در سیاست ترامپ چگونه تعریف می‌شود؟
ادامه مطلب
لاوروف در تهران چه می خواهد؟
پیام کرملین
بعدازظهر دیروز سه‌شنبه ۲۵ فوریه برابر با هفتم اسفند ۱۴۰۳، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، با هدف دیدار و گفت‌وگو با عباس عراقچی، همتای ایرانی خود، وارد تهران شد. وزیر امور خارجه روسیه آخرین بار اول آبان‌ماه ۱۴۰۲ با هدف شرکت در نشست وزرای خارجه سازوکار منطقه‌ای مشورتی «۳+۳» برای جنوب قفقاز (ارمنستان، جمهوری آذربایجان، گرجستان، ایران، روسیه، ترکیه) به تهران سفر کرده بود.
ادامه مطلب
... اما فرصت‌های مذاکره کاهش می‌یابد!
یک سند آمریکایی برای ایران
محمدصالح صدقیان در یادداشتی می نویسد: این اعتقاد وجود دارد که ترامپ تلاش می‌کند با "فشار حداکثری" علیه ایران، درهای مذاکره را باز کند و ایران را به پذیرش امتیازهای جدید در پی اثرات تحریم‌ها وادار کند؛ اما تهران معتقد است که می‌تواند این تحریم‌ها را با گشایش به روسیه، چین و سایر کشورهای آسیایی، از جمله کشورهای عضو "بریکس" و "شانگهای" و سایر سازمان‌های آسیایی، تحمل کند. برخی از محافل ایرانی بر این باورند که چنین وضعیتی می‌تواند ترامپ را به چراغ سبز دادن برای حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران وادار کند، اما تجربیات و واقعیات گذشته نشان می‌دهند که چنین سناریویی به دلایلی دست نیافتنی است.
ادامه مطلب
موضوع مذاکره با آمریکا در مسیر طبیعی خود قرار ندارد
دیپلماسی و مهار «زور»
مصطفی اعلایی در یادداشتی می نویسد: موضوع مذاکره با آمریکا در مسیر طبیعی خود قرار ندارد. این موضوع پیچیده‌تر از آن است که بتوان با محاسبات ساده یا هیجانات زودگذر به آن پرداخت. تصمیم در باب مذاکره با آمریکا و یا نفی آن موضوعی نیست که بتواند در مسیر کوچه و بازار و سخنرانی‌های معمول و تریبون جناح‌های مختلف اتخاذ شود. این مسئله ربط وثیق با ماهیت نظام بین‌الملل و مؤلفه‌های مختلف داخلی و خارجی و مهارت‌های زیست جمعی در محیط بین‌الملل دارد. نه مذاکره بی‌موقع و نسنجیده و نه نفی اصولی مذاکره با آمریکا هیچ‌کدام متضمن منافع ملی و ملت ایران نیست.
ادامه مطلب
نگاهی به راهبرد نهایی ترامپ در قبال تهران
گروکشی آمریکایی
رضا نصری در گفت وگویی باور دارد؛ اینکه کشورهای اروپایی در نشست آتی شورای حکام برای احیای قطع‌نامه‌های پیشین شورای امنیت اقدام کنند یا نکنند، در نهایت به این بستگی دارد که تا چه اندازه مایل‌اند با تندروی‌های ترامپ در زمینه فشار حداکثری همراه شوند. در اینجا بُعد حقوقی چندان مطرح نیست و موضوع کاملا «سیاسی» است و به رویکردی بستگی دارد که اروپا در قبال دولت جدید آمریکا اتخاذ خواهد کرد. به هر حال، ایران باید برای چنین سناریویی آماده باشد.
ادامه مطلب
فضای سیاسی کشور درباره مذاکرات
اروپا، آلترناتیو سیاست خارجی
بعد از سخنان روز جمعه رهبری درباره مذاکرات با دولت جدید آمریکا شاهد فضای جدید سیاسی و رسانه‌ای در کشور درباره این موضوع هستیم.
ادامه مطلب
پس و پیش ترامپ
توپ در زمین تهران است
سرانجام دو هفته پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و در واپسین دقایق سه‌شنبه، وی دستور احیای کمپین فشار حداکثری علیه ایران را صادر کرد. رئیس‌جمهور آمریکا پس از امضای یادداشتی از آمادگی برای مذاکره با رئیس‌جمهور ایران خبر داد و درباره آینده مناسبات با تهران و تداوم سیاست فشارحداکثری خود ابراز امیداوری کرد که «نیازی به استفاده از این گزینه (فشار حداکثری) نباشد. اما باید دید آیا می‌توانیم به توافقی با ایران برسیم؟» ترامپ در ادامه از تردیدش برای امضای دستور بازگشت فشار حداکثری به ایران گفت و مدعی آن بود که «این برای ایران خیلی سخت است و من امیدوارم مجبور نباشیم خیلی از آن استفاده کنیم».
ادامه مطلب
ارزیابی دیدار نخست‌وزیر اسرائیل و رئیس‌جمهور آمریکا
نتانیاهو برای بقای خود هر کاری می‌کند، حتی حمله به ایران
محمد ایرانی در گفت وگویی باور دارد که اگر نتانیاهو احساس کند که برای بقای خود در صحنه سیاسی و قدرت نیاز به حمله و جنگ با کشوری مانند ایران دارد، حتما این کار را خواهد کرد.
ادامه مطلب
نگاهی به گفته های رئیس اسبق مجلس پیرامون مذاکرات
معمای لاریجانی
هرچند که برخی رسانه‌ها گفته‌های جدید علی لاریجانی را «تیر خلاص به تندروها و پایداری چی ها» توصیف کرده و همزمان وی، مخالفت خود را هم با هرگونه شتابزدگی در آغاز مذاکرات عنوان داشته است. اما بی‌شک ارزیابی و تحلیل مشاور رهبری در حوزه سیاست خارجی در لایه عمیق‌تر، می‌تواند دوباره شائبه و گمانه‌زنی‌ها پیرامون بازگشت علی لاریجانی به عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی را پررنگ‌تر کند.
ادامه مطلب
هیچ چیزی قطعی نیست
فرارسیدن زمان مناسب برای توافق جامع ایران و آمریکا
اردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد:کشورهای منطقه می‌توانند از کاهش نفوذ ایران برای رسیدن به توافقی استفاده کنند که در ازای رفع تحریم‌ها و بازگشت تهران به سیستم مالی بین‌المللی، به نقش ایران در خاورمیانه پایان دهد. علاوه بر این، جاه‌طلبی‌های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، به‌ویژه عربستان سعودی، شرایط را برای مذاکرات مساعد می‌کند.
ادامه مطلب
بررسی استراتژی مواجهه رئیس‌جمهوری آمریکا با ایران در گفت‌وگوی «شرق» با محمدعلی وکیلی
تهران و سیاست مبهم ترامپ
محمدعلی وکیلی در گفت وگویی باور دارد که نباید تهران همه چیز خود را به مذاکره با آمریکا گره بزند. یعنی نباید همه چیز متوقف سیاست ابهام آمریکا شود که استراتژی ابهام به تصمیمات عملی بدل خواهد شد. دولت چهاردهم نمی‌تواند منتظر گام‌های عملی دولت دوم ترامپ باشد که چه زمانی نوبت اولویت ایران در سیاست ابهام وی می‌رسد.
ادامه مطلب
نگاهی به سفر عراقچی به قطر
آغاز مذاکرات با ترامپ در دوحه؟!
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، روز پنجشنبه به قطر سفر کرد. پیشتر عنوان شده بود که دیدار با مسئولان ارشد «حماس» و بررسی آخرین تحولات فلسطین و تبریک پیروزی مردم فلسطین در مقاومت اسطوره‌ای ۱۶ ماهه طوفان الاقصی، در دستورکار این سفر قرار دارد.
ادامه مطلب
بی عملی طرف های مقابل در برابر پالس های دولت چهاردهم برای مذاکره
چراغ سبز تهران و چراغ خاموش ترامپ
در حالی طی روزهای اخیر و پس ازمواضع محمدجواد ظریف در نشست داووس شاهد فعالیت پررنگ برخی تریبون‌ها و بلندگوهای داخلی علیه مذاکرات و تنش‌زدایی با غرب هستیم که هنوز در طرف مقابل اقدام عملی برای تعامل با دولت چهاردهم صورت نگرفته است
ادامه مطلب
واکاوی سناریوی تغییر رئیس جمهوری آمریکا و تاثیر آن روی برخی شاخص های اقتصادی
بازگشت ترامپ به کاخ سفید صرفاً یک توجیه برای افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر است
حسین راغفر در گفت وگویی باور دارد: بازگشت ترامپ به کاخ سفید صرفاً یک توجیه برای افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر است در حالی که نهادهای انحصارگر، منتفعان تحریم و خصولتی‌ها، بازیگردانان سقوط ارزش پول ملی هستند.
ادامه مطلب
گاه به تحلیل شاعرانه رئیس‌جمهوری از ضرورت گسترش دیپلماسی، پالس‌های مثبت گفت‌وگو میان ایران و غرب
دیپلماسی شاعرانه
طی روزهای اخیر شاهد موضع‌گیری‌های متفاوتی از جانب دونالد ترامپ درباره ایران هستیم که شاخص‌ترین آنها، گفت‌وگوی رئیس‌جمهور جدید آمریکا با شبکه فاکس‌نیوز است. مسعود پزشکیان هم پنجشنبه هفته گذشته با خواندن این بیت که «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا»، با مثالی از کشور چین افزود «این کشور (چین) با تمام عظمتی که دارد اولین دشمن خود را آمریکا می‌داند، با این حال با او مدارا می‌کند برای اینکه می‌خواهد حداکثر منفعت را از دنیایی که در آن زندگی می‌کند داشته باشد». لذا رئیس‌جمهور ایران با یادآوری این نکته که «مقام معظم رهبری سیاست خارجی را بر اساس عزت و مصلحت و حکمت تبیین کرده‌اند»، تأکید داشت که «به جز اسرائیل باید با همه ارتباط داشته باشیم».
ادامه مطلب
داستان متفاوت ایران
اول، دیپلماسی؟!
در حالی طی ۴۸ ساعت گذشته مواضع دونالد ترامپ در خصوص ایران، اینده مذاکرات هسته‌ای و نیز تأیید و تکذیب‌ها در خصوص انتخاب استیو ویتکاف به عنوان مسئول پرونده هسته‌ای ایران در صدر خبرها بود که دونالد ترامپ در اولین سخنرانی خارجی خود به موضوع ایران اشاره‌ای نداشت.
ادامه مطلب
واکاوی دلایل ناکامی سیاست خارجی دولت بایدن و نحوه مواجهه واشنگتن با تهران در این دوران
میراث «جو»
دیروز دوشنبه پرونده دولت جو بایدن که تنها یک دوره چهار‌ساله را تجربه کرد، بسته شد. هرچند که از منظر تحلیلی، عملکرد دولت او نیز مانند همه دولت‌های آمریکا با فراز‌و‌فرود، قوت و ضعف و مخالفان و موافقان بسیاری همراه است.
ادامه مطلب
برای ایران، ترامپ یک «فرصت» است، نه «تهدید»
من به مذکراه مستقیم، توافق و حتی رابطه با آمریکا اعتقاد دارم
علی مطهری در گفت وگویی باور دارد که باید مذاکرات مستقیمی با دولت ترامپ انجام شود؛ اینکه بخواهیم برای مذاکرات با دولت ترامپ واسطه قرار بدهیم و با میانجی‌گری، کار را پیش ببریم به نتیجه نخواهد رسید. کما اینکه در گذشته هم تجربه این دست مذاکرات غیرمستقیم نشان داد که چندان به نفع ما نیست که مذاکرات را با واسطه پیش ببریم.
ادامه مطلب