ایران

تغییر فاز دولت بایدن در برابر تهران جدی است

تغییر ماهیت برجام به توافق جدید، از توهم تا واقعیت!

دنیس راس، نماینده ویژه اوباما در امور خاورمیانه، به‌تازگی از پرهزینه‌بودن احیای برجام برای دولت بایدن گفت و پیرو آن تأکید کرد در حال حاضر واشنگتن به دنبال یک توافق جدید با تهران است. در همین راستا «شرق» پیش‌تر در مجموعه گزارش‌ها و تحلیل‌های خود این مسئله را چندین‌بار مورد تأکید قرار داده بود که فضای سیاست خارجی با اقدام خصمانه پارلمان اروپا برای قراردادن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی وارد دوره جدیدی شده است که تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام را سخت‌تر می‌کند. ازاین‌رو به نظر می‌رسد غرب به دنبال این است در مسیر رسیدن به توافق جدید احتمالی حرکت کند.

ادامه مطلب

«شرق» در گفت و گو با معاون سابق وزارت امور خارجه بررسی کرد

چرا ایران نمی‌تواند از عضویت در پیمان های بین‌المللی به دستاورد جدی برسد؟!

محمدابراهیم رحیم پور در گفت وگویی تاکید دارد که متاسفانه در سیاست خارجی یک عزم و اراده جدی برای استفاده از ظرفیت دیپلماسی و عضویت در سازمان ها، پیمان ها و نهادها منطقه ای و فرامنطقه ای مانند اکو وجود ندارد.

ادامه مطلب

فشار بایدن به چین برای رسیدن به توافق جدید

آرزوی سفر!

در حالی گروسی از احتمال سفر خود به ایران ذیل یک اظهارنظر غیرمستقیم و نقل قولی از زبان او در ماه آتی میلادی (فوریه) خبر داده است که پیشتر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، هفتم دی ماه درحاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران از انجام هماهنگی های لازم در جهت انجام سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران بعد از تعطیلات ماه ژانویه گفته بود. اکنون که ژانویه رو به پایان است و در آستانه ورود به ماه فوریه هستیم دوباره اخبار از انجام سفر گروسی در این ماه حکایت دارد؛ اما این تاخیرها برای حضور مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران به چه معناست؟ آیا به واقع سفری در کار خواهد بود؟

ادامه مطلب

ظرفیت بالایی که مغفول مانده است

اکو، غفلت ما و چند نکته

علی موسوی خلخالی می نویسد: در حالت طبیعی، حداقل ۵۰ درصد تجارت کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی باید با اعضای درون سازمان انجام می‌گرفت اما عملا چنین نیست. تعرفه های تجاری دو طرف هنوز به حد مطلوب که بیانگر گسترش روابط باشد نرسیده، کوریدورهای شرق به غرب و شمال به جنوب هیچ کدام به مرحله بهره برداری کامل نرسیده اند و پروژه های مربوطه به کندی پیش می روند، توسعه حمل و نقل هوایی کشورهای عضو به ویژه با ایران بسیار ناقص است، مثلا می توان گفت حمل و نقل هوایی میان ایران با کشورهای آسیای میانه بسیار ناچیز و در حد صفر است، توسعه حمل و نقل ریلی و دریایی کندتر از حد انتظار است و مناسبات تجاری کشورها بسیار پایینتر از ظرفیت ها و انتظارات است.

ادامه مطلب

شورش گرسنگان را در پیش رو داریم

پارامتر سیاست خارجی این روزها کمترین تاثیر را در تداوم بحران اقتصادی ایران دارد

حسین راغفر در گفت وگویی تاکید دارد که پارامتر سیاست خارجی و تحولات در حوزه دیپلماسی، نه‌تنها در ایران بلکه در هر کشوری روی مسائل اقتصادی، معیشتی و تجارت جهانی اثرات خود را دارد. جنگ، صلح، توافق و... از مهم‌ترین عواملی هستند که تجارت جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ کما‌اینکه جنگ اوکراین هم تأثیراتی جدی را بر بازار انرژی و بر اقتصاد جهانی در حدود یک سال اخیر گذاشته است. پس بی‌شک نمی‌توان تأثیر پارامتر سیاست خارجی و تحولات دیپلماتیک را نادیده گرفت. آثار روانی صدور قطع‌نامه پارلمان اروپا در پنجشنبه هفته گذشته و فشار روانی چند‌روزه تا جلسه دوشنبه شورای وزرای امور خارجه روی افزایش قیمت طلا و ارز در بازار آزاد آثار خود را داشته است. این بدان معناست که اقتصاد و حوزه سیاست خارجی از هم تأثیر می‌گیرند و بر هم تأثیر می‌گذارند.

ادامه مطلب

بعد از درک واقعیت صحنه سیاسی عراق

اردن به جریان‌های عراقی طرفدار ایران روی خوش نشان می دهد

پیش از این یک هیئت از اردن با نوری المالکی، رهبر ائتلاف قانون و حیدر العبادی، نخست وزیر اسبق و رئیس ائتلاف النصر در پارلمان و قیس الخزعلی، دبیر کل جنبش عصائب اهل حق و هریم کمال آغا، رئیس جناح اتحادیه میهنی کردستان دیدار کرده بود.

ادامه مطلب

گزارشی از آخرین تحولات برجامی

توافق پشت درهای بسته یا توهمات تهران؟

گفته های حسین امیرعبداللهیان در مصاحبه تلویزیونی اخیرش یک سوال را بیش از پیش پررنگ می‌کند که آیا توافق احتمالی برای احیای برجام پشت درهای بسته امضا می شود؟ بهروز طریقت، ذیل پاسخ به این پرسش، اساسا ادعاهای وزیر امور خارجه را تلاش بیهوده دیپلماتیک از سوی شخص وزیر برای تعدیل فشارها می داند.

ادامه مطلب

همه چیز به تار  مویی بسته است

ایران و اروپا در لبه پرتاب؟

جلال خوش چهره در نوشتاری تاکید دارد: آنچه واقعی است و انکار ناپذیر؛ بالا گرفتن تنشی است که اگر بی‌محابا ادامه یابد، نقطه جوش را به انفجار نزدیک‌تر خواهد کرد. در این صورت نه تنها اروپاییان و بلکه تهران نیز ناگزیر از لاک محافظه‌کاری خروج خواهند کرد. اکنون همه چیز به تار  مویی بسته است.

ادامه مطلب

بررسی سناریوهای اقدام متقابل ایران

تهران و گزینه های روی میزش

پارلمان اروپا با قطعنامه پیشنهادی پنج شنبه خود سعی کرده است تهران را تحریک کند تا دست به اقدامات رادیکال بزند که توجیهی برای عملیاتی کردن مفاد این قطع نامه به خصوص قرار دادن سپاه در لیست گروه های تروریستی شکل بگیرد.

ادامه مطلب

برای برتری در قفقاز، پوتین باید جنگ در اوکراین را یکسره کند

ارمنستان سردردی برای روسیه

برای موفقیت در جنوب قفقاز در برابر ارمنستان و آذربایجان، برتری بر ترک‌ها و ایرانی‌ها و در مشت گرفتن آسیای میانه پوتین باید جنگ در اوکراین را یکسره کند.

ادامه مطلب

مذاکرات پشت پرده ای در کار است؟

بعد از برجام هر توافقی برای تهران پرهزینه خواهد بود

محمد مهاجری در گفت وگویی تاکید دارد که بعد از برجام سال ۲۰۱۵، هرگونه توافقی که صورت بگیرد، با خسارت‌های بیشتری برای ما همراه خواهد بود. البته به برجام سال ۲۰۱۵ هم انتقادهایی وارد بوده و هست و خسارت‌هایی را هم به دنبال داشت، اما در مقابل منافعی هم برای کشور داشت. در مجموع هزینه و فایده به نظرم توافق سال ۲۰۱۵ قابل دفاع بود. اما از زمانی که دونالد ترامپ از برجام خارج شد و بعد از آن هم یک جریان سیاسی داخلی در کشور هرگونه تلاش برای تعامل، گفت‌وگو، مذاکره و توافق را زیر پا گذاشت و حاضر نشد که با دنیا وارد مذاکره و تعامل بشود، عملا همه راه‌ها برای مذاکرات در جهت احیای برجام و دیگر توافقات تا به امروز بسته شد. به نظر من شرایط در مسیری قرار گرفته است که نهایتا «کار با توافقات و مذاکرات پشت پرده پیش خواهد رفت» که واقعا هنوز مشخص نیست هزینه‌های این نوع مذاکرات و توافق‌های پشت پرده برای کشور چقدر خواهد بود؛ چون این قبیل مذاکرات و توافق‌ها همان‌گونه که از نامش پیداست، پشت پرده است و در یک فضا و بستر غیرشفاف هم پیش می‌رود.

ادامه مطلب

نخبه بورژوایی که دیپلمات نیست

دستپاچگی کره جنوبی در برابر خونسردی ایران

یون سوک یول نمونه ای از این است که چگونه نخبگان بورژوایی که وارد حرفه سیاسی می شوند، لزوما بهترین دیپلمات ها نیستند. این لغزش در ابوظبی اولین اشتباه او نبود. سپتامبر گذشته، او در مقابل دوربین ها در نیویورک ناسزایی به زبان آورد.

ادامه مطلب

تداوم سیاست ضدایرانی در بغداد

اصرار معنادار

در راستای چرایی لجاجت سیاسی و دیپلماتیک عراق برای به کاربردن یک واژه مجعول، روح الله سیدصالحی در گفت‌وگویی اعتقاد دارد که «اکنون فشار کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به عراق و در کنار آن تمایل بغداد برای تعمیق روابط و مناسبات خود با جهان عرب باعث شده است دولت محمدشیاع السودانی که به نظر می رسید همراهی و همسویی بیشتری با جمهوری اسلامی ایران داشته باشد، به دنبال فاصله‌گیری معنادار از تهران باشد.»

ادامه مطلب

مذاکرات برای شکل گیری توافق جدید جای مذاکرات سابق برای احیای برجام را گرفت

روند ضدایرانی علیه سپاه تا کجا ادامه دارد؟

صولت میرهاشمی در گفت وگوی اذعان دارد که دولت حسن روحانی و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای توانسته بود پیش شرط خود یعنی خارج کردن سپاه پاسداران از لیست گروه های تروریستی ایالات متحده موسوم به (FTO) را پیش ببرد، اما اکنون شرایط به جایی رسیده است که علاوه بر آمریکایی‌ها حتی اروپا، کانادا، استرالیا و ... هم به دنبال اجرایی کردن آن هستند.» با توجه به تحولات چهار ماه گذشته دیگر مذاکرات برای شکل گیری توافق جدید جای مذاکرات سابق برای احیای برجام را گرفته است.

ادامه مطلب

مسکو هیچ‌گاه تهران را متحد خواد نمی‌داند

دام گسترده روسیه برای ایران

علی موسوی خلخالی می نویسد: مسکو تلاش دارد از ایران در دو هدف نهایت استفاده را ببرد. نخست، در زمینه بهره برداری حداکثری از نگاه های ضد غربی ایران در تعامل با غرب و جامعه جهانی و حتی جامعه عربی، و دیگری تبدیل ایران به یک شریک یا حتی شریک جرم در نبرد اوکراین با هدف کاستن از تحمیل هزینه های جنگ بر خود.

ادامه مطلب

لزوم پذیرفتن واقعیت ها و برخورد مدبرانه

عراق، خلیج فارس و یادآوری چند نکته

علی موسوی خلخالی می نویسد: شکی نیست خلیج فارس، خلیج فارس است و تمام اسناد جهانی غرب و شرق بر این واقعیت تاکید دارند، حتی کشورهای عربی نیز تا قبل از آن که جمال عبدالناصر این بذر نفاق را بکارد، این آبراه را خلیج فارس می نامیدند. خلیج فارس همان قدر خلیج فارس است که اقیانوس هند اقیانوس هند، دریای چین دریای چین، خلیج مکزیک خلیج مکزیک و دریای عمان دریای عمان است.

ادامه مطلب

تقویت روابط امان و اردن از تهران می گذرد

توصیه اکید السودانی به اردنی ها برسر ایران

گفته می شود که السودانی مستقیما اردنی‌ها را هنگام سفر خود به امان نصیحت کرده است. او آنها را بسیار نصیحت کرده است که در قبال ایران انعطاف نشان دهند تا درهای بسته کشورش به روی شرکت‌ها و بخش های اردنی باز شود.

ادامه مطلب

اهمیت پاسخ به سوال «عراق چگونه نام خلیج فارس را تحریف کرد؟» نسبت به ظاهر تحریف

خلیجی که عربی نیست

سید مهدی طالبی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عراق هرچند طی دهه های اخیر مورد بی مهری و ستیزه جویی کشورهای عربی قرار داشته و بالاجبار به مقابله برخواسته اما به دلیل هم مسیری با ایران متهم به همکاری با تهران علیه کشورهای عربی ست. بدتر آنکه برخی در عین کمک های ایران برای حفظ استقلال عراق به طعنه آنها را کشوری تحت تسلط تهران می خوانند. بر همین اساس فضای اتهامی کلان بالای سر بغداد را باید در نظر گرفت.

ادامه مطلب

آرزویی بزرگ اما شدنی

نقش چابهار در خنثی سازی ایده‌ مهار ایران

فرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بندر چابهار می‌تواند به عنوان دروازه ورود کشور‌های جنوب شرق آسیا به آسیای میانه و شمال اروپا، بستری مناسب برای ادغام اقتصاد‌های این مناطق با محوریت ایران باشد. بر همین اساس لازم است تا علاوه بر تقویت نقش این بندر در کریدور شمال جنوب، برنامه‌هایی به منظور تعریف نقش چابهار در کریدور شرقی غربی نیز شکل گیرد. به این منظور نیاز است تا ایجاد اتصال ریلی در خط ساحلی جنوب ایران بررسی شود. بندر چابهار می‌تواند از یکسو به خط ریلی شلمچه بصره و بلند مدت به مدیترانه متصل شود و از سوی دیگر این امکان وجود دارد که به بندر گوادر و کریدور CPEC متصل شود. ایجاد این اتصالات در کنار توسعه‌ی زیرساخت‌های لجستیکی و انرژی، می‌تواند چابهار را تبدیل به هاب ترانزیت کالا و انرژی و همچنین گذرگاهی مهم در مسیر شمال جنوب و شرق به غرب کند. این طرح، رویایی بزرگ اما ممکن است.

ادامه مطلب

نگاهی به حال و روز فعلی سیاست خارجی ایران

به نقطه بحران نرسیده ایم

علی مطهری در گفت وگویی تاکید دارد که اولین گام خارج‌شدن ایران از حواشی جنگ اوکراین است. ما باید شائبه حمایت خود از روسیه را برطرف کنیم که بیش‌از‌این متحمل هزینه و تبعات مخرب بر همه امور کشور نشویم. در ادامه و گام بعدی درباره برخورد با معترضان و حقوق بشر باید ملایمت بیشتری از خود نشان دهیم. در گام نهایی هم باید به سمت احیای برجام برویم تا مشکلات کشور کاهش یابد.

ادامه مطلب

برنامه تقابلی نشست پارلمان اروپا و طرح ضدایرانی آن

ساز ناکوک اروپا

رحمان قهرمانپور تاکید دارد آن پلیس خوب که همواره سعی می‌کرد به عنوان طرف میانجیگر در روابط ایران و آمریکا ظاهر شود و نوعی محافظه‌کاری دیپلماتیک را در برابر تهران اعمال می‌کرد، رویه خود را تغییر داده و به طور جدی و تقریبا بی‌سابقه در برابر ایران قرار گرفته است.

ادامه مطلب

همه چیز به قطعنامه پایانی اجلاس استراسبورگ بستگی دارد

فصل تازه درتنش روابط ایران و اروپا

جلال خوش چهره در نوشتاری تاکید دارد که اهمیت قطعنامه پایانی نشست دوره ای پارلمان اروپا که کانون توجه خود را «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» قرار داده، می‌تواند بیانگر نوع رویکرد اروپاییان در روابط جاری خود با تهران باشد:ط تحریم بخشی از نهادها و سازمان‌های سپاه ؛ تحریم کامل و یا تروریست خواندن این نهاد، حاوی سه معناست. در معنای نخست، اروپاییان همچنان کج کرده‌اند اما نریخته‌اند. به عبارتی تحریم اشخاص و برخی سازمان‌های وابسته به سپاه، امری پایان بخش به روابط نیست.

ادامه مطلب

چرا لندن واکنش تندی به اعدام اکبری داشت؟

لات بازی انگلیسی

سیدجلال ساداتیان واکنش تند لندن به اعدام علیرضا اکبری را نوعی سیاست انگلیسی برای مظلوم‌نمایی با هدف همراهی دیگر کشورهای اروپایی و‌... می‌داند.

ادامه مطلب

فراهم‌نبودن شرایط برای احیای روابط با عربستان

اعترافی مهم

احمد بخشایش اردستانی تاکید دارد که به دلیل شکل‌گیری چالش‌ها و معضلات در حوزه سیاسی، اقتصادی، معیشتی، اجتماعی و فرهنگی داخلی کشور طی چهار ماه اخیر به موازات شرایط بغرنج و پیچیده در عرصه سیاست خارجی اکنون این ارزیابی و برآورد برای طرف سعودی شکل گرفته است که می‌تواند در سایه به‌تأخیر‌انداختن مذاکرات بغداد برای احیای روابط با ایران، فشارهای منطقه‌ای و جهانی را به سمتی پیش ببرد که ایران به شکل جدی در منطقه خاورمیانه منزوی شود.

ادامه مطلب

این آتش را زنده نگه دار

مطامع اروپا در حمایت از ناآرامی‌های ایران

بشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر کس که اطلاع ناچیزی از تاریخ و علوم سیاسی داشته باشد، نخواهد پذیرفت که دولت‌های اروپایی دلسوز ملت ایران و سرنوشت کشور باشند. اساسا دلسوزی، دوستی و عواطف انسانی در نظام بین‌الملل مفاهیمی هستند که همگی تحت الشعاع منافع ملی قرار دارند و تصور اینکه یک دولت خارجی قلبا و حقیقتا نگران مردم ایران باشد، بسیار ساده‌لوحانه است. بنابراین پر واضح است که سیاست این روزهای اروپا در قبال تحولات ایران که طبعا مستلزم صرف هزینه‌های مالی گزافی است، معطوف به تحقق منافع ملی دراز مدتی برای آنان است. با این وصف، سوال این است که این منافع چه هستند که کشور‌هایی مثل آلمان، فرانسه و به ویژه بریتانیا را برای زنده نگه‌داشتن آتش ناآرامی‌های اخیر ایران بسیج کرده است؟ کلید پاسخ به این پرسش را باید در مسأله انرژی و به ویژه گاز طبیعی جست وجو کرد

ادامه مطلب

چرا بغداد روی حساسیت تهران مانور داد؟

واکاوی یک حاشیه

اگرچه صباج زنگنه زنگنه در گفت وگویی، عراق را کشوری عربی می داند و همزیستی آن با دیگر کشورهای عربی را امری کاملاً عادی و طبیعی تعبیر می کند، اما این کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه به تلاش مخرب برای ایجاد شکاف در مناسبات بغداد - تهران توسط بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای هم اذعان دارد؛ برنامه و سیاستی که زنگنه معتقد در سال های اخیر به شکل جدی تری در دستور کار قرار گرفته است.

ادامه مطلب

آغاز سفرهای ضدایرانی مقامات دولت نتانیاهو به آمریکا

اولین سفر

علی بیگدلی در گپ و گفتی معتقد است که باید سیاست‌های ضدایرانی بنیامین نتانیاهو در دولت جدیدش را به شکل جدی مورد‌ رصد قرار داد. تا جایی که به زعم این استاد دانشگاه باید برای هرگونه اتفاق و سناریو در سال جدید میلادی آماده بود. از نگاه تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل، نتانیاهو در بستر اتفاقات اخیر ایران شروع شده است، می‌تواند به تشدید تنش و صحنه‌سازی بین‌المللی اقدام کند.

ادامه مطلب

کشوری که زیر آن گنج و روی آن همچنان رنج است

تخصص‌گرایی و شایسته‌سالاری؛ دو گمشده اقتصاد ایران

حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شرط شکل گرفتن تمدن، برنامه ریزی بلندمدت و برخورداری از نگاه راهبردی به مقوله اقتصاد و تجارت با هدف استفاده به موقع و هدفمند از ظرفیت های اقتصادی موجود در جامعه خود همزمان با رصد مستمر و بهره برداری از امکانات و ظرفیت های اقتصادی و تجاری دیگران (کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقه) تحت عنوان کلی "بازارهای هدف" به منظور راه اندازی شبکه منسجم تجاری در داخل و خارج از کشور است. نتیجه این اقدامات جذب سرمایه های خارجی به منظور تقویت بیشتر اقتصاد داخلی به جای فراری دادن سرمایه های مالی و انسانی از کشور با تصمیمات لحظه ای و غیرکارشناسی و در نهایت، خصومت ورزی دائمی با دیگران (اعم از رقیب یا مخالف) و محروم کردن ملت خود از ظرفیت های عظیم اقتصاد داخلی و جهانی خواهد بود.

ادامه مطلب

باکو آرام می گیرد؟

صدای پای اسرائیل در قفقاز

محسن پاک آیین در گفت وگویی تاکید دارد که گرچه باید نسبت به تقویت نفوذ و افزایش تحرکات خراب‌کارانه اسرائیل در منطقه قره‌باغ بعد از روی کار آمدن نتانیاهو نگران بود؛ اما به نظر او ایران همواره با اشراف کامل اطلاعاتی و امنیتی، همه تحرکات و برنامه‌های اسرائیل را در پیرامون خود رصد می‌کند و برای هر سناریویی آماده است

ادامه مطلب

تلاش تهران و واشنگتن برای تبادل پیام و احتمال وجود مذاکرات محرمانه دو طرف

مذاکرات چراغ خاموش

عبدالرضا فرجی‌راد در گفت وگویی تاکید دار که با وجود احتمال مذاکرات غیرمستقیم و محرمانه و تبادل پیام بین ایران و آمریکا، اگر تهران در شرایط کنونی به دنبال حصول توافق و به تبع آن بهبود وضعیت اقتصادی و معیشی است، باید به برخی امور هم سر‌و‌سامان بدهد و به نوعی آنها را مدیریت کند. در کنار آن مجبور است اختلافات پادمانی خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را هم حل‌وفصل کند.

ادامه مطلب