محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: به نظر می‌رسد در عرصۀ سیاسی، آن‌هایی که با ایران دوست هستند بیشتر سنت «دوری و دوستی» را برگزیده‌اند. Hedging و Leverage ایران بیشتر در مدارهای نظامی و در جهتِ بازدارندگی و با پشتوانۀ مکتب امنیتی و اندیشۀ Keeping enemies at bay است. به یک معنا، سیاست خارجی ایران، از Leverage نظامی و امنیتی بهره‌مند است و آن هم با احتیاط مدیریت می‌شود.
ادامه مطلب
بعد از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با عدم صدور قطع‌نامه علیه تهران همراه شد، آن‌هم در شرایطی که مفاد و محتوای گزارش فصلی رافائل گروسی هشداردهنده بود، اکنون شرایط به سمتی در حال حرکت است که به نظر می‌رسد اختلافات دو طرف (تهران و آژانس) در حال تعمیق است تا جایی که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا در گفت‌وگویی، احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را مطرح کرد.
ادامه مطلب
فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا در غرب آسیا موسوم به سنتکام بامداد دوشنبه اعلام کرد که ناو هواپیمابر «یو‌اس‌اس دوایت آیزنهاور» با عبور از تنگه هرمز وارد آب‌های خلیج فارس شده است. سنتکام در بیانیه خود آورده است که ناو آیزنهاور در آب‌های خلیج فارس گشت‌زنی خواهد کرد تا آزادی کشتیرانی در آبراه‌های اصلی تضمین شود. روز ششم آبان و چند روز پس از شروع جنگ غزه، مقامات ارتش آمریکا از اعزام این ناو به سمت غرب آسیا و استقرار آن در خلیج فارس خبر داده بودند. به دنبال این اقدام آمریکایی‌ها و به گزارش فارس، سردار علیرضا، تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه، دوشنبه‌شب در گفت‌وگویی رسانه‌ای درباره حضور اخیر ناو هواپیمابر آمریکا در خلیج فارس گفت «همین دیروز که ناو هواپیمابر آنها وارد خلیج فارس شد، به تمامی سؤالات ما به محض واردشدن، پاسخ دادند و حجمی از قایق‌ها را در جلوی خودشان دیدند، سریعا به سمت جنوب خلیج فارس رفتند و در آب‌های جنوبی خلیج فارس و در آب‌های کشورهای همسایه تردد کردند».
ادامه مطلب
به ترجیع‌بند گزارش‌های پیشین باز‌گردیم که تأکید شده بود پرونده فروش سوخو ۳۵ از سوی روسیه به ایران موضوعی است که در روند تحولات سیاست خارجی هرازگاهی باز و بسته می‌شود. به‌تازگی دوباره این مسئله از زبان مقامات کشور مطرح شد و به اظهار جانشین وزیر دفاع، خرید جنگنده سوخو ۳۵ و بالگرد میل ۲۸ از روس‌ها قطعی شده است. این در حالی است که چندی پیش امیرمحمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، با اشاره به آخرین وضعیت خرید سوخو از روسیه، به ذکر چند نکته پرداخت که به نظر نمی‌رسد از دل این گفته‌های آشتیانی، حضور سوخو در ایران دیده شود.
ادامه مطلب
سعید هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از یک منظر این اقدامات و راه کارهای دولت های مدرن در جهت دیپلماسی سیاسی و روابط بین المللی امری عادی بنظر می رسد، اما در نگاه دیگر، هنگامی که سال ها مناسبات و روابط کشورها در عرصه بین الملل دچار سردی و منازعات جدی بوده است و در یک برهه زمانی، شرایط و اقتضایات منطقه ای و جهانی به گونه ای رقم می خورد که همین کشورها،تصمیم به ترمیم و بهبود روابط میان خود می گیرند، لاجرم در نگاه بسیاری از ناظران، تحلیلگران و سایر دولت ها به عنوان امری غیر عادی تعبیر می شود که در خصوص روند میان تهران و بلگراد چنین نگاهی وجود دارد.
ادامه مطلب
نیروهای آمریکایی هنوز در خاورمیانه در تلاش برای بازدارندگی ایران و حزب الله از دخالت در جنگ اسرائیل با حماس هستند و این خطر وجود دارد که به یک جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه کشانده شوند. در شرق اروپا هم آمریکا اساسا در یک جنگ نیابتی با روسیه بر سر تهاجم مسکو به اوکراین درگیر است. در شرق آسیا نیز آمریکا با ریسک یک رویارویی فاجعه بار با چین بر سر تایوان روبه روست.
ادامه مطلب
از صبح جمعه و با عملیاتی‌شدن وقفه بشردوستانه چهارروزه، تبادل زندانیان دو طرف (اسرائیلی و فلسطینی) هم انجام شد. هرچند طیفی از تحلیلگران و ناظران درباره تبدیل‌شدن این وقفه (که نصف مدت آن هم گذشته است) به یک آتش‌بس پایدار با دیده تردید نگاه می‌کنند، اما حصول همین میزان توافق موقت در شرایط فعلی می‌تواند برای برخی کشورها مانند قطر و مصر آورده دیپلماتیک جدی در پی داشته باشد و وزن آنها را از این منظر در منطقه و جهان تقویت کند. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که وقفه چهارروزه معنایش نادیده‌گرفتن جنایات و نسل‌کشی‌های اسرائیل در ۵۰ روز گذشته نیست. فارغ از این مباحث باید یادآور شد در کنار دوحه و قاهره، تهران هم از آغاز جنگ حماس و اسرائیل با وجود کوتاه‌نیامدن از آرمان‌هایش درباره فلسطین در ۵۰ روز گذشته با تحرکات دیپلماتیک منطقه‌ای سعی داشت به هر شکل ممکن به این جنگ، حتی به صورت موقت پایان دهد.
ادامه مطلب
برقراری وقفه بشردوستانه چهار روزه از صبح دیروز (جمعه) شاید به‌صورتی موقت سبب کاهش تنش گروه‌های مسلح منطقه با ایالات متحده آمریکا به‌خصوص در سوریه و عراق شود. این در حالی است که در مجموع به نظر می‌رسد دفعات حمله به نیروها و پایگاه‌های آمریکایی در سوریه و عراق از ۷۰ مورد هم عبور کرده باشد، چراکه سابرینا سینگ، معاون سخنگوی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) طی کنفرانس مطبوعاتی با بیان اینکه از ۱۷ اکتبر تا سه‌شنبه حدود ۶۶ بار به نیروهای مسلح آمریکا حمله شده است، خاطرنشان کرد که این حملات ۳۲ بار در عراق و ۳۴ بار در سوریه رخ داده است. به گفته سینگ، این حملات به مجروح‌شدن ۶۲ آمریکایی هم منجر شده است.
ادامه مطلب
ماریا فانتاپی و ولی نصر در یادداشت مشترکی می نویسند: اکنون که حمایت ایران، در تاب آوری و توانمندی نظامی حماس به حساب می آید، به نظر می رسد که توانمندی های نظامی منطقه ای خود ایران نیز کاملا قدرتمند باشد. تهران همچنین جسارت تازه ای را بروز می دهد. هرچند تهران به یک منازعه گسترده تر مایل نیست اما بر نمایش قدرت حماس حساب کرده و در حالی که حزب الله به تبادل آتش با اسرائیل ادامه می دهد و دیگر گروه های تحت حمایت ایران نیروهای آمریکایی را هدف می گیرند، هزینه ها و ریسک ها را افزایش می دهد.
ادامه مطلب
نشست فصلی هزار و ۶۷۴ شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دیروز چهارشنبه ۲۲ نوامبر(یکم آذر) آغاز شده و تا ۲۴ نوامبر (سوم آذر) ادامه خواهد داشت؛ نشستی که با توجه به انبوده اختلافات تهران و آژانس و نیز با در نظر گرفتن وضعیت شکننده منطقه پس عملیات طوفان الاقصی و آغاز جنگ حماس و اسرائیل و به دنبال آن انجام حملات مکرر به مواضع و پایگاه‌های ایالات متحده آمریکا در منطقه می‌تواند به شکل مستقیم روی نشست فصلی شورای حکام اثر مخرب داشته باشد و یک فضای ضدایرانی را تزریق کند تا جایی که احتمال وقوع هر سناریویی علیه تهران وجود دارد.
ادامه مطلب
در قیاس با ابزارهای رسانه ای موثر و مصممی که توسط قطر، ایران و ترکیه بسیج شدند، نفوذ رسانه ای محور میانه روی، ضعیف بود. این سه گانه، گفتمان غالب را کنترل کردند، تعبیر و تفسیر خود از رخدادهای منطقه را جا انداختند. آنها از همانجایی حمایت شدند که کمتر انتظارش را داشتند: سیاست های احمقانه رهبری تندروی اسرائیل که توسط یک نخست وزیر فرصت طلب به نام بنیامین نتانیاهو به پیش رانده شد، کسی که تنها هدفش، بقا در حکومت و فرار از پاسخگویی است.
ادامه مطلب
سعدالله زارعی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی درباره نقش ایران و فعالیت های دیپلماتیک آن در این بحران گفت: در واقع با توجه به اینکه فلسطین عملا وزارت امور خارجه ای ندارد آقای امیرعبداللهیان در طول این حدود دو ماه اخیری که از عملیات طوفان الاقصی و بعد از آن، بمباران های رژیم صهیونیستی شروع شده در نقش وزیر امور خارجه فلسطین عملکرده و کاری کرده است که کشورهای عربی و کشور های اسلامی نکردند. آقای امیرعبداللهیان یک تنه برای فلسطین رایزنی کرده است. طبیعتا ثاثیرش هم این است که حفظ مسئولیت ایران را نسبت به سرنوشت مردم فلسطین برجسته می کند و نشان می دهد که ایران واقعا برای حل مسائل مردم فلسطین به صورت ویژه پای کار است.
ادامه مطلب
ایران اهداف متعددی برای جنگ فعلی در نوار غزه دارد. اما فوری‌ترین هدف ایران این است که حماس و جهاد اسلامی فلسطین (گروه کوچکتر مسلح در نوار غزه که تهران آن را نیز حمایت می‌کند) محبوب‌تر و قدرتمند‌تر از گذشته ظاهر شوند. ایران به خصوص می‌خواهد که شرکایش آسیب تحمل ناپذیری بر اسرائیل وارد کنند و در عین حال از پیروزی اسرائیل در نوار غزه جلوگیری شود تا نیروی نظامی اسرائیل از حملات جمعی به فلسطینیان دیگر بازداشته شود.
ادامه مطلب
بدیهی بود که پای اقدام بعدازظهر یکشنبه انصارالله یمن در توقیف کشتی در دریای سرخ به شکل جدی در نشست خبری دیروز دوشنبه ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه باز شود؛ به‌خصوص آنکه دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، عصر یکشنبه این اتفاق (توقیف کشتی) را به ایران منتسب کرد تا از دل این ادبیات ضدایرانی بتواند به یک اجماع منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در برابر تهران دست یابد.
ادامه مطلب
موضع تهران در موضوع کوزوو، که مهمترین پرونده بین المللی بلگراد است، حسن نیت چشمگیری برای ایران در صربستان فراهم آورده است.
ادامه مطلب
با درنظرگرفتن این پارامتر مهم که تا زمان تداوم حملات وحشیانه اسرائیل به نوار غزه، سایه تسری ناامنی به کل منطقه مانند شمشیر داموکلس بر سر خاورمیانه سنگینی می‌کند، ظاهرا باید پذیرفت تل‌آویو به این زودی‌ها خیال پایان‌دادن به جنگ در غزه را ندارد. از این حیث نگرانی‌ها بابت جنگ گسترده و فراگیر هر روز تشدید پیدا می‌کند. در همین راستا و برخلاف برخی اخبار واصله دال بر امکان شکل‌گیری وقفه پنج‌روزه در جنگ به‌واسطه تبادل زندانیان بین حماس و اسرائیل، تاکنون خبری رسمی مبنی بر شکل‌گیری این وقفه منتشر نشده است.
ادامه مطلب
انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران در کنار صدور قطع‌نامه حقوق‌بشری علیه تهران به موازات تحولات طوفان‌الاقصی و آغاز جنگ حماس و اسرائیل و اتهام‌زنی‌های واهی علیه تهران، حکایت از آن دارد که فضای ضد ایرانی به صورتی چند‌وجهی در حال تشدید است تا تهران را در موضوعات مختلفی با چالش مواجه کند. اگرچه به گفته خبرنگار رویترز احتمالا در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس، قطع‌نامه‌ای علیه ایران صادر نخواهد شد؛ اما باز نمی‌توان با استناد به این خبر، این احتمال را نادید گرفت که نشست فصلی پیش‌رو برای ایران بی‌دردسر خواهد بود.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: با تحولاتی که در روابط روسیه با غرب پیش آمده است، کریدور غیرفعال شمال-جنوب اکنون دوباره مطرح و در حجم قابل توجهی ارتباطات روسیه با حوزه خلیج فارس و اقیانوس هند را برقرار می سازد.
ادامه مطلب
چند سال پیش فیلمی پخش شد که درباره عملیات "آرگو" در بحبوحه سال های اولیه انقلاب ایران و در پی تسخیر سفارت امریکا در تهران بود. آن فیلم ماحصل یک اتفاق واقعی بود که برای شش دیپلمات امریکایی در ایران روی داد. در ادامه جزئیات این واقعه را می خوانید.
ادامه مطلب
پیرو بحث‌های روزهای گذشته و به استناد گفته‌های نیویورک‌تایمز که تأکید داشت جو بایدن تمایلی به درگیری شدید با تهران ذیل تداوم جنگ حماس و اسرائیل ندارد، اکنون خبرهای جدید حکایت از آن دارد که با وجود تمام حملاتی که به رئیس‌جهوری آمریکا درباره توافق یا تفاهم با تهران بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادی شش میلیارد دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران نزد بانک‌های کره جنوبی و انتقال آن به بانک‌های قطر شده بود، احتمالا آمریکا با انتقال ۱۰ میلیارد دلار از منابع مالی ایران در عراق به عمان و اروپا موافقت کند. این در حالی است که در روزهای نخست آغار جنگ حماس و اسرائیل، منتقدان دولت بایدن سعی داشتند پول آزاد‌شده ایران در قطر را به عملیات طوفان الاقصی مرتبط کنند.
ادامه مطلب
هرچه دایره حمله زمینی اسرائیل در نوار غزه گسترده‌تر می‌شود، خاورمیانه نیز خود را به لبه پرتگاه جنگ فراگیر منطقه‌ای نزدیک‌تر می‌بیند؛ تا جایی که تنها با رصد اخبار و تحولات ۴۸ ساعت گذشته می‌توان سناریوی تعمیم و تسری جنگ به دیگر مناطق غرب آسیا را جدی‌تر از هر زمان دیگری دانست؛ چراکه از یک سو تل‌آویو و شخص نتانیاهو فعلا با هرگونه راهکار و تحرک دیپلماتیک، چه از سوی آمریکایی‌ها، چه از سوی قطری‌ها و چه دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، برای برقراری آتش‌بس حتی به صورت کوتاه‌مدت و موقت، مخالف و در حال گسترش آتش‌افروزی‌های خود است.
ادامه مطلب
محمد حسین واحدی و محمدرضا لشینی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: در حال حاضر نیروهای مسلح ایران از نظر امکانات و انسجام درونی به پیشرفت بسیار خوبی رسیدند تا جایی که توجه برخی مقامات و رسانه های غربی را بر انگیخته و از طرفی نگرانی بسیار زیادی برای اسرائیل و کشورهای غربی به وجود آورده است. گویا ایران دیگر آن کشوری که در زمان جنگ هشت ساله تصور می کردند نیست؛ برای مثال در یک مصاحبه تلویزیونی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل مجری می پرسد بزرگترین مشکل اسرائیل در حال حاضر چیست نتانیاهو سه مرتبه نام ایران را تکرار می کند.
ادامه مطلب
به نظر می رسد که ترکیه و ایران در پی آن هستند که ببینند آیا همگرایی شان در غزه می تواند به حل و فصل پرونده های دشوار دوجانبه بینجامد. قرار است ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران اواخر این ماه به ترکیه برود.
ادامه مطلب
با تشدید تنش در غزه و به دنبال آن فشار بیشتر گروه های مقاومت به اسرائیل و متحد و پشتیبان اصلی آن، ایالات متحده امریکا، به نظر می رسد امریکایی ها برای دفاع از سیاست خود و تداوم این رویکرد حمایت آمیز از اقدامات ایذایی اسرائیل و پشتیبانی از فعالیت های خصمانه آن در غزه، به سیاست تهدید و رعب رو آورده اند و به این ترتیب تلاش دارند فشارها را دفع کنند.
ادامه مطلب
تاکنون تنها خروجی نشست‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به قطع‌نامه سیاسی و غیرالزام‌آور مجمع عمومی سازمان ملل در تاریخ پنجم آبان/۲۷ اکتبر باز‌می‌گردد که قید الزا‌م‌آوری برای اسرائیل ندارد. از طرف دیگر به دلیل اختلافات جدی در میان اعضای دائم شورای امنیت و به‌ویژه مخالفت آمریکا با صدور هرگونه قطع‌نامه‌ای علیه اسرائیل، این شورا فعلا به بن‌بست رسیده است. همچنین دیگر تحرکات و نشست‌های بین‌المللی فعلا راهکار مؤثر و فراگیری برای پایان‌دادن به جنگ حماس و اسرائیل ارائه نداد‌ه‌اند؛ بنابراین در مجموع به نظر می‌رسد که افق پیش‌رو نمی‌تواند در صحنه میدانی، وضعیت را برای ساکنان غزه بهبود ببخشد.
ادامه مطلب
به رغم نشانه های آشکار از عقب نشینی نظامی آمریکا از منطقه، ایالات متحده به آسانی از خلیج فارس دست نمی کشد. دولت بایدن طرح تازه ای را ابداع کرده که هدف آن تاثیرگذاری و نتیجه گیری بیشتر با امکانات کمتر برای مقابله با نفوذ چین در این منطقه است.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ولی آنچه کمتر مورد توجه قرار می گیرد نبود یک استراتژی معین و مدون، در راستای بهره گیری از فضای جغرافیایی کشور برای افزایش درآمد های ملی، ارتقای جایگاه کشور در محیط بین الملل بویژه در منطقه پیرامونی است. اینکه وجود کریدور یا کریدورهایی که می توانند کشورهای محصور در خشکی در پیرامون ایران را به آب‌های گرم متصل و آنها را در دسترسی به دیگر کشورها یاری رساند، نباید موجب ایجاد توقعاتی شود که در صورت عدم دستیابی به آنها، شائبه کم کاری و کم توجهی دولت و دست اندرکاران عرصه اقتصادی و بویژه حمل و نقل و لجستیک محسوب شود.
ادامه مطلب
به دنبال تداوم جنگ حماس و اسرائیل، شدت زدوخوردهای منطقه‌ای هم افزایش پیدا کرده است. در ۴۸ ساعت گذشته نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا و گروه‌های مسلح سوری، عراقی و یمنی ضرباتی را به همدیگر وارد کرده‌اند. اینها در حالی است که در عرصه دیپلماتیک چشم‌ها به عربستان دوخته شده است که آیا نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی بتواند خروجی ملموس و عملی برای توقف جنگ و کشتار در غزه به دنبال داشته باشد یا خیر. در همین راستا ابراهیم رئیسی امروز شنبه، تهران را به مقصد ریاض ترک می‌کند. هرچند شاید بعید به نظر می‌رسد که از دل این نشست (اضطراری سازمان همکاری اسلامی) بتوان امیدی برای پایان‌دادن به جنگ متصور بود، اما نفس برگزار این نشست و حضور رئیس‌جمهور ایران در عربستان سعودی که احتمالا به دیدارهای جانبی با برخی از سران عربی و به‌خصوص پادشاه و ولیعهد عربستان منجر خواهد شد یک قاب کم‌‌‌نظیر برای عکاسان و خبرنگاران پس از سال‌ها قطع روابط تهران-ریاض خواهد بود.
ادامه مطلب
در حالی بعد از عملیات طوفان و آغاز جنگ حماس و اسرائیل، محور تنش‌ها در منطقه و در قبال ایران، حول موضوع فلسطین می‌چرخید و کمتر به دیگر حوزه‌های مناقشه توجه می‌شد که با بیانیه مشترک دیروز (چهارشنبه) اتحادیه اروپا و گروه هفت، دوباره موضوع پرونده فعالیت‌های هسته‌ای به دستور کار غرب بازگشت. ایسنا در‌این‌باره گزارش داد که کشورهای عضو گروه هفت و اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای در نشست خود که دیروز (چهارشنبه) در توکیو، پایتخت ژاپن، برگزار شد، به اتهام‌پراکنی علیه ایران پرداختند و از تهران خواستند تا از حمایت از حماس و اقدامات بیشتر که به ادعاهای آنها خاورمیانه را بی‌ثبات می‌کند، از‌جمله حمایت از حزب‌الله لبنان و دیگر بازیگران غیردولتی خودداری و از نفوذ خود در این گروه‌ها برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای استفاده کند.
ادامه مطلب
شکستن طلسم منطقه‌ای، نیازمند فراتر رفتن از مرزهای سنتیِ رقابت‌های ژئوپولیتیک است. یک پیشنهاد قابل اجرا، ایجاد یک بلوک منطقه‌ای است – مشابه سازمان دولت‌های آمریکای لاتین (OAS) یا اتحادیه آفریقا (AU) که بر چالش‌های مشترک و نیز منافع مشترک تمرکز دارد. این ایده پیشنهاد می‌کند که فراتر از سازمان‌های کنونیِ همکاری زیرمنطقه‌ای مانند اتحادیه عرب، اتحادیه مغرب عربی، شورای همکاری خلیج فارس و شورای همکاری چهارجانبه گام برداریم. نمونه‌های گذشته نشان می‌دهد که سازمان‌های منطقه‌ای اغلب پس از تنش‌های مزمن یا در روند تنش زدایی شکل می گیرند، سناریویی که در منطقه خاورمیانه بزرگ یا MENA غریبه نیست.
ادامه مطلب