جنگ ترس جدید
کیومرث اشتری در یادداشتی می نویسد: تحلیل پاسخ موشکی ایران به اسرائیل از منظر «تئوری ترس و تصمیم» آموزنده است. «گذر از آستانه ترس» مهمترین جنبه مواجهه ایران و اسرائیل بود.
ادامه مطلبکیومرث اشتری در یادداشتی می نویسد: تحلیل پاسخ موشکی ایران به اسرائیل از منظر «تئوری ترس و تصمیم» آموزنده است. «گذر از آستانه ترس» مهمترین جنبه مواجهه ایران و اسرائیل بود.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: تصمیم مشترک امریکا و اروپا برای تشدید تحریمها علیه ایران، آیا اقدامی برای اطمینان دادن به اسرائیل و مجاب کردن آن در قبول آتشبس در غزه و نیز کاستن از سطح تنش با جمهوری اسلامی است؟ یا علاوه برآنچه گفته شد، نشان از سرخوردگی غرب در هرگونه توافق با تهران در بزنگاه کنونی دارد؟ هرچه هست، این که غرب در مسیری گام گذاشته که نه تنها تهران را در حفظ مواضع خود تشویق میکند بلکه سبب دور شدن هرچه بیشتر تهران از غرب و تعمیق رویکرد شرقگرایی در روابط خارجی آن خواهد کرد. در این صورت آیا این همان نتیجهای است که غرب در همه سالهای گذشته با سیاستهای کجدار و مریز خود در قبال تهران دنبال کرده است؟
ادامه مطلبسال جدید شمسی با سفر ابراهیم رئیسی، به همسایه شرقی کشور، پاکستان آغاز شد. بامداد دیروز دوشنبه بود که رئیسجمهور، تهران را به مقصد اسلامآباد ترک کرد. رئیسی پیش از عزیمت به پاکستان توسعه روابط در حوزههای مرزی، امنیتی، اقتصادی و تجاری را از اهداف سفر به پاکستان برشمرد. رئیسجمهور همچنین اظهار داشت که گفتوگوهای دو کشور در حوزههای مسائل مرزی، امنیتی، اقتصادی، تجاری و به خصوص حوزه انرژی و نفت و گاز خواهد بود. رئیسی در ادامه اضافه کرد که سطح روابط اقتصادی دو کشور به اندازه سطح روابط سیاسی دو کشور نیست و در این سفر برنامه این است که ارتقای تعاملات اقتصادی به سطح ۱۰ میلیارد دلاری را مد نظر قرار دهیم و این هدف حتماً قابل دستیابی است.
ادامه مطلبمحمدمهدی مظاهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر چند مقامات کشورمان پیش از این حمله اعلام کرده بودند در صورت عملیات تلافی جویانه رژیم اسرائیل به خاک ایران، سریع و سخت به آن پاسخ خواهند داد؛ اما حمله اسرائیل (البته اگر حمله نهایی همین باشد) به حدی کم اثر بود که به نظر نمی رسد جمهوری اسلامی ایران قصد پاسخگویی به آن را داشته باشد. با این وجود رسیدن اوضاع منطقه به این شرایط و قرار گرفتن در لبه مرز جنگ منطقه ای حاوی برخی درس ها و نکات است که باید به آنها توجه کرد.
ادامه مطلبرحمن قهرمانپور می گوید: درست است که کمتر به موضوع بازدارندگی منطقهای حمله هفته گذشته مستقیم ایران به اسرائیل در حوزه همسایگان اشاره شده است، اما از آن طرف باید به این نکته هم اشاره کرد که بازدارندگی مفهومی نیست که بتوان آن را در یک ساحت یا بُعد دید؛ چون بازدارندگی مفهوم تکبُعدی نیست. بنابراین بازدارندگی الزاما و تنها با اعمال قدرت نظامی و دفاعی یا توان موشکی و پهپادی اتفاق نمیافتد.
ادامه مطلبمحمدجواد جمالینوبندگانی می گوید: موضوع تغییر دکترین هستهای ایران صرفا به رژیم اسرائیل محدود نمیشود. موضوع فراتر از این است. ما باید به یک نقطه بازدارندگی برسیم که نه اسرائیل؛ بلکه هیچ بازیگر منطقهای و فرامنطقه جرئت و جسارت تجاوز به کشور ما را نداشته باشد. ضمنا فراموش نکنیم که حتی در شرایط کنونی که جمهوری اسلامی ایران بهدنبال تغییر دکترین هستهای و ساخت سلاح هستهای نیست، ثابت کرده که توان و پتانسیل موازنه قدرت با اسرائیل را دارد که تنها بازیگر دارای توان هستهای نظامی در منطقه خاورمیانه است
ادامه مطلبتقریبا در هشت ماهی که از آغاز عملیات طوفان الاقصی و جنگ حماس و اسرائیل میگذرد، بسیاری از موضوعات کلان سیاست خارجی و حتی سیاست داخلی به حاشیه رفته است. یکی از این موضوعات به پرونده فعالیتهای هستهای و آینده برجام بازمیگردد. اگرچه در این مدت شاهد برگزاری دو نشست فصلی شورای حکام بودیم، اما مشخصا دولت بایدن در این دو نشست سعی بر آن داشت که از بغرنجترکردن پرونده هستهای ایران و به دنبال آن واداشتن تهران به اقدامات و تصمیمات جدیتر جلوگیری کند؛ چراکه بحران هستهای به موازات تداوم جنگ در غزه بههیچوجه سناریوی ایدئال واشنگتن نبوده و نخواهد بود. از اینرو سعی شد هم در گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دبیرکل این نهاد (آژانس) و هم در روند برگزاری نشست فصلی شورای حکام، عملا از تنشزایی در قالب صدور قطعنامه یا ارجاع پرونده به شورای امنیت خودداری شود. هرچند در این مدت رافائل گروسی به دفعات ناخشنودی و همچنین نگرانی خود را از به حاشیه رفتن اختلافهای آژانس و تهران به دلیل تحولات ناشی از جنگ حماس و اسرائیل ابراز کرده است.
ادامه مطلبحضور هیاتی قضایی از جمهوری اسلامی ایران در دمشق به منظور هماهنگی با سوریه و عراق به منظور مبارزه با تروریسم نشان از عزم و اراده ای جدی در منطقه در راستای تحقق امنیت پایدار است.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تحولات یک دهه اخیر در آسیای جنوب غربی به عنوان پهنه بزرگ نظام جهانی و کانون تنش و تشنج جهانی، نشان داده است که قدرت ترس از جایگاه مهمی برخوردار بوده و ایران از دارندگان اصلی این منبع قدرت محسوب میشود.
ادامه مطلبدر شرایطی که موضوع واکنش احتمالی و حمله متقابل اسرائیل به ایران و سناریوهای مختلف آن، نُقل محافل کارشناسی و رسانهای بود، صبح دیروز (جمعه) پدافند هوایی کشور حمله چند ریزپرنده در آسمان اصفهان را خنثی کرد. در همان دقایق اولیه این حمله عنوان شده بود که اهدافی در پایگاههای شکاری اصفهان و تبریز مد نظر بودهاند، اما ایسنا میگوید که اخبار غیررسمی در رابطه با حمله موشکی یا پهپادی، تأیید نمیشود. شبکه خبری المیادین هم به نقل از منابع ایرانی تصریح کرد که هیچ تهاجم خارجی علیه ایران صورت نگرفته است.
ادامه مطلبعباس آخوندی در یادداشتی می نویسد: سیاست ما در برابر تجاوز مجدد اسرائیل باید خویشتنداری و احاله آن به موقعیتهای دیگر و پاسخهای غیرمستقیم باشد. ما باید فضا را سرد کنیم. گرم نکنیم. گرم کردن فضا عین خواسته اسرائیل است.
ادامه مطلببشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر میرسد که آخرین تلاشهای اسراییل برای نگاه داشتن بی قید و شرط غرب در کنار خود بی نتیجه خواهد ماند و دنیا آنقدر چالش جدید برای تمدن غربی به ارمغان آورده است که دیگر مثل مسأله اسراییل، نخستین اولویت غرب نخواهد بود.
ادامه مطلبهرچه از زمان پاسخ ایران به اسرائیل میگذرد، به موازات گستردهشدن مواضع مقامات تلآویو، رسانههای غربی هم گمانهزنیهای متعددی را درباره نحوه حمله احتمالی اسرائیل مطرح کردهاند. این گمانهزنیها طیفی از سناریوهای مختلف از حمله مستقیم به خاک ایران تا جنگ سایبری را شامل میشود.
ادامه مطلبرضا مقاتلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقدام استراتژیک ایران در عدم شتابزدگی در اتخاذ تصمیماتش را می توان از دیدگاه عقلانیت و از منظر منافع ملی شایسته ی حمایت جمعی دانست و بر تلاش ها برای عدم قرار گرفتن در زمین و طراحی شطرنجی اسرائیل و کابینه ی جنگ طلب نتانیاهو مراقبت جدی کرد.
ادامه مطلبزینب السادات پورعلوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران باید با نگاه چند بعدی، نگاه کلان به شرایط بین المللی، شرایط داخلی کشور، منافع اقتصادی، منافع راهبردی، اصول استراتژیک خود را در ضربه زدن به دشمن از طریق پدافند استراتژیک اعمال کند.
ادامه مطلبنعمت الله ایزدی می گوید: برآیند تلاشهای کشورهای منطقه در نهایت نتیجه و تابعی از تلاش کشورهای ابرقدرت و مشخصا روسیه و آمریکاست. اگر واقعا آمریکا، روسیه، آلمان، فرانسه، انگلستان و چین نتوانند از ظرفیت خود برای کنترل تنش در منطقه استفاده کنند بعید است که کشورهای منطقهای حتی کشورهایی مانند ترکیه، عربستان، مصر و قطر بتوانند کاری ملموسی در جهت کنترل تنش انجام دهند و اینجاست که من معتقدم حتی اگر بنا به سؤال قبلی شما، روسیه واقعا به دنبال تداوم جنگ در منطقه خاورمیانه با هدف انحراف افکار عمومی از جنگ اوکراین و صرف بخشی از توان نظامی و تسلیحاتی غرب در منطقه ماست، باید در نظر گرفت که در نهایت هم روسیه هم ضرر خواهد کرد.
ادامه مطلبصادق زیباکلام می گوید:برای بی بی نفس انجام این حمله از طرف جمهوری اسلامی ایران ملاک عمل است. همین که جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار به اسرائیل حمله کرد و این میزان از موشک کروز، بالستیک، موشک زمین به زمین و پهپاد را به سرائیل شلیک کرد، کفایت میکند که اسرائیل و نتانیاهو بهانهای برای پاسخ مستقیم و واکنش متقابلی به ایران پیدا کنند و حمله به خاک ما را کلید بزنند؛ اما سؤال اینجاست که اگر در یک سناریوی بدبینانه واقعا اسرائیل به خاک ایران حمله کرد و آنگونه که عنوان داشتند، برخی از پایگاهها و تأسیسات ما را هم هدف قرار دادند، آن وقت دوباره توپ در زمین ایران میافتد و آنگونه که مقامات گفتهاند و هشدار دادهاند، پاسخ شدیدتری خواهند داد و این بسیار خطرناک است و این همان چیزی است که من ماهها پیش درباره آن هشدار دادهام و عنوان کردم ایران هر طور که شده، نباید در این دام بیفتد. فعلا آتش این جنگ محدود است؛
ادامه مطلبیوسف مولایی می گوید که چون شورای امنیت بدون صدور قطعنامه و حتی بیانیهای برای محکومیت حمله ایران به کار خود پایان داده است، از یک سو میتواند دست اسرائیل را برای حمله متقابل علیه ایران را ببندد. چرا که پشتوانه و چراغ سبز شورای امنیت را ندارد، اما مولایی همزمان اذعان داد که قوانین و حقوق بینالملل مُصرح توسط کشورها رعایت نمیشوند، به خصوص اسرائیل که سابقه طولانی در نادیده گرفتن قوانین و حقوق بینالملل دارد. از این حیث وی هشدار میدهد که تلآویو با برخورداری از حمایت سیاسی قدرتهای بینالمللی به راحتی میتواند این حق را برای خود متصور شوند که از توسل به زور با هر شدتی بهره ببرد. در نتیجه به گفته این حقوقدان، «اسرائیل شاید بدون توجه به آنکه شورای امنیت چه نگاهی دارد مستقیماً دست به اقداماتی بزند».
ادامه مطلبعلی مطهری می گوید: چون اگر بنیامین نتانیاهو حمله متقابلی به ایران داشته باشد تنها به گرفتاری و بحرانهای فعلی خود اضافه کرده است. در حال حاضر اسرائیل و نتانیاهو با مشکلات بسیار زیادی دست به گریبان است. به همین دلیل من تصور میکنم که نتانیاهو مجبور است از کنار آن بگذرد و پاسخی به ایران ندهد. به هر حال اسرائیل دو هفته پیش با حمله به سفارت ایران در دمشق یک اشتباه جدی مرتکب شد و بایستی تاوان آن را میداد؛ اکنون هم که ایران این حمله را انجام داده است، من بعید میدانم که نتانیاهو بخواهد موضوع را بیش از این ادامه بدهد.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: تهران به ویژه پس از جنگ هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به این سو به شدت مراقب سیاستی بوده که دولت «بنیامین نتانیاهو» خواستار آن است؛ اینکه دامنه جنگ، از غزه تا خلیج فارس گسترش یافته و بهاین ترتیب صحنه به جنگ «اسرائیل_ایران» تغییر وضعیت دهد. خویشتنداری تهران در برابر رویکرد زیرکانه تلآویو، اما به معنای آن نبوده و نیست که ارتدوکسهای اسرائیلی قوانین بازی را با اقدامهای خرابکارانه _ تروریستی تغییر دهند؛ درحالی که تهران هیچ پاسخی در اینباره ندهد.
ادامه مطلبمرتضی موسوی خلخالی با تاکید بر این نکته می گوید که اسرائیل تنها بازیگر خاورمیانه دارای قدرت اتمی است و متذکر میشود که، «اگر سلسله کنشها و واکنشها و حملات و ضدحملات بین تهران و تلآویو ادامه پیدا کند تا نقطهای که اسرائیل موجودیت خود را در خطر ببیند، برای استفاده از تمام قدرت خود درنگ نخواهد کرد». به همین دلیل دیپلماته پیشین کشورمان دامن زدن به شرایط کنونی را و به تبعش احتمال وقوع یک جنگ منطقهای با اسرائیل را به هیچ وجه به نفع خاورمیانه نمیداند، چرا که امنیت و حتی موجودیت کل غرب آسیا به شکل جدی تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.
ادامه مطلببه موازات خودنمایی این سؤال که آیا نتانیاهو پس از حمله ایران به دنبال پاسخ متقابل به تهران و وقوع جنگ گسترده در منطقه خاورمیانه خواهد بود، این پرسش هم حائز اهمیت است که جو بایدن قادر به کنترل بیبی و جلوگیری از حمله احتمالی تلآویو به خاک ایران خواهد بود یا خیر؟
ادامه مطلبسیدمحمد حسینی در یادداشتی می نویسد:: حملات ایران به اسرائیل ماهیتی بازدارنده داشت. در ادبیات کلاسیک روابط بینالملل هدف از بازدارندگی جلوگیری از اجرائیکردن و عملیاتیکردن تصمیمات نظامی از سوی طرف مقابل است. راهبرد بازدارندگی نه برای جنگیدن؛ بلکه برای جلوگیری از جنگ و حفظ صلح است تا طرف مقابل متقاعد شود در میان راههای موجود جنگ دارای کمترین اثر و بیشترین هزینه است.بنابراین به تعبیر کالینز بازدارندگی از نظر فیزیکی، دفاعی از طرف مقابل نمیکند؛ بلکه از نظر روانی مانع از تجاوز میشود.
ادامه مطلبفارغ از نکاتی که می توان در تبیین ویژگیها و نیز برتریهای پاسخ ایران به اسرائیل مطرح کرد، بررسی تأثیرات و تبعات بعدی این حمله نیز در بحثهای کارشناسی وجود داشت. همچنانی که اشاره شد پس از حمله بامداد یکشنبه ایران به اسرائیل اکنون کلیدیترین سؤال این است که تلآویو چه واکنشی از خود نشان خواهد داد و آیا نتانیاهو دست به اقدام و حمله متقابل خواهد زد یا خیر؟ این سؤالی است که محسن فایضی در گفتوگو با «شرق»، «بر این باور است که، نه میتوان به شکل قاطعانه گفت اسرائیل حمله متقابلی را در دستور کار قرار خواهد داد و نه صددرصد میتوان عنوان داشت که اسرائیل از حمله به ایران صرفنظر خواهد کرد».
ادامه مطلبسرانجام پس از ۱۳ روز انتظار، تهران حمله تروریستی اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق را پاسخ داد. در دقایق اولیه بامداد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیهای اعلام کرد که در واکنش به جنایتهای متعدد اسرائیل از جمله حمله به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق و شهادت جمعی از فرماندهان و مستشاران نظامی کشورمان در سوریه، نیروی هوافضای سپاه اهداف معینی در داخل سرزمینهای اشغالی دهها فروند موشک و پهپاد شلیک کرد.
ادامه مطلبعلی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که روسیه ترجیح می دهد توجه غرب از اوکراین منحرف شود، درگیری مستقیم اسرائیل و ایران آسیب پذیری های آن را در خاورمیانه آشکار می کند.
ادامه مطلبامید محسنی در یادداشتی می نویسد: اصلی در سیاست وجود دارد که میگوید هیچ تضمینی نیست یک استراتژی بسیار منطقی وبینقص به نتایج مطلوب برسد. روشنتر اینکه حتی اگر مواضع اولیه ابران در قبال حمله اسرائیل را منطقی بدانیم و آنچه که تریبونداران جمهوری اسلامی از آن به عنوان پرهیز از شتابزدگی یاد کردند را یک استراتژی مهم در سیاست خارجی بدانیم، دوام و استمرار آن مورد تردید است.
ادامه مطلببا اقدام ظهر دیروز و توقیف کشتی باری مرتبط با اسرائیل، اولین گزاره که به ذهن خطور میکند این است که در میانه تنش تهران و تلآویو شاید بتوان این اقدام را به مثابه پاسخ ایران در حمله اسرائیل به بخش کنسولگری ساختمان سفارت ایران در دمشق در نظر گرفت.
ادامه مطلبماشا الله شمس الواعظین در گفت وگویی تاکید دارد که نتانیاهو و اسرائیل به تنهایی، نه توان اداره تحولات غزه و جنگ در این باریکه را دارند و نه، پتانسیلی برای جنگ در مرزهای شمالی و با حزبالله را دارند. به همین دلیل راهکار نتانیاهو کشیدن مستقیم ایران به درگیری و گسترش دایره جنگ بود. اتفاقا نتانیاهو با حملهای که به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق انجام داد، سعی کرد حملهای را در دستور کار قرار دهد که میدانست واکنش مستقیم تهران را به دنبال خواهد داشت تا در سایه آن، فرمول ایالات متحده آمریکا برای حمایت از اسرائیل فعال شود.
ادامه مطلبهمانگونه که برخی از تحلیلگران و ناظران معتقدند، اقدام رژیم صهیونیستی در ترور فرزندان و نوههای اسماعیل هنیه با هدف فشار مضاعف برای تغییر نگاه و ایجاد انعطاف حماس در روند مذاکرات است، پیشتر هم صهیونیست سعی کرده بودند با ادعاهایی نظیر تعیین تاریخ مشخصی برای حمله به رفح و همچنین موضعگیری وزیر دارایی رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه، «همانگونه که خان یونس را به عصر حجر بازگرداندیم،» سعی شده بود که حماس را وادار به پذیرش شروط مذاکرات کنند.
ادامه مطلب