افغانستان

چرایی گسترش پدیده تروریسم در آسیای میانه

طالبان برای ظهور داعش رخ عوض می‌کند

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اخیرا سر و صدای های زیادی از حضور گروه تندور و تروریستی داعش در برخی از ولایات افغانستان بگوش می رسد. تغییر جغرافیای قبلی (ننگرهار) و انتقال داعشیان به شمال افغانستان، تجمع سایر نیروهای تروریست هم پیمان طالبان زیر چتر داعش و آمادگی ها برای تمویل این پروژه برای مدت مدیدی، نشان از وخامت اوضاع دارد. اما متعاقب این نگرانی ها، سئوال هایی پیدا می شوند که آیا واقعا داعش در افغانستان است؟ و آیا این پروژۀ از بیرون تمویل شده نسخه موفق در افغانستان خواهد بود؟ نقش طالبان در تمویل و تقویت داعش چگونه است و چطور می توان داعشی را با حضور طالبان، پذیرفت؟ 

ادامه مطلب

در برابر حکومت ناکارآمد طالبان

مقاومت پیروز می شود اما چگونه و چه وقت؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بعد از اندک تعمق در می یابیم که نباید اشتباهات گذشته تکرار شود و برای پیروزی در میدان جنگ فکر کنیم. به فرض مثال مقاومت پیروز می شود و باز مجال تصاحب حاکمیت سیاسی را می یابد، قدم بعدی چیست؟ چگونه می توان با بصیرت و دور اندیشی برای فردای مردم مان، اندیشید و فردای بهتر را برای آنها نوید داد؟ برای این کار نیاز است تا برای یک تعامل فعال و طراحی یک سیاست معقول و عمل گرایانه و با مد نظر قرار دادن واقعیت های عینی جامعه در یک معامله متعادل با خرد اندیشی و تعقل با همسایه ها، کشورهای منطقه و در مجموع غرب و شرق قرار گیریم.

ادامه مطلب

طالبان از فرصت استفاده می کند؟

راه آهن شرق به غرب؛ فرصتی ترانزیتی برای افغانستان

افغانستان برای توسعه سایر حوزه‌ها ابتدا به توسعه صنعت حمل و نقل خود نیازمند است و صنعت حمل و نقل بیشتر از هر چیز دیگر با توسعه زیرساخت‌های ریلی میسر است. هرچند سیستم جاده‌ای هم در صنعت حمل‌ونقل نقش خود را دارد اما تأکید بر توسعه حمل‌ونقل ریلی به دلیل این که حجم عظیمی از کالا از این طریق میسر است، به مراتب مقرون به صرفه‌تر است، امنیت آن نسبت به جاده بالاتر است و توسعه این نوع مسیر حمل‌ونقلی کم‌ هزینه‌تر است. افغانستان که یکی از اهداف بزرگ ملی آن تبدیل شدن به چهارراه منطقه‌ای است، توسعه زیرساخت‌های ریلی اولین گام تحقق این هدف بزرگ است. 

ادامه مطلب

شکست تلاش‌های امریکا مبتنی بر ژیوپولتیک نظم نوین جهانی در افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رقابت‌های ناسالم و شدید کشور‌های همسایه در افغانستان، بیش‌تر ناشی از نارضایتی آنها مبنی بر حضور امریکا در افغانستان و درک این مساله بود که این حضور در درازمدت منجر به گسترش ساحه نفوذ امریکا در منطقه شده و نظم موجود را بر‌هم می‌زند. بنابراین، هر کشوری تلاش داشت تا نیروهای نیابتی خود را وارد میدان ساخته و منافع امنیتی خود را در قالب آن جست‌وجو کند. این امر باعث دشوار‌تر شدن شرایط برای تامین امنیت در افغانستان شد و باعث شد تا کشور‌های همسایه نه‌تنها خود را در تحولات افغانستان دخیل نبینند، بل خطر جدی را از ناحیه افغانستان احساس کنند.

ادامه مطلب

تعریفی که برای افغانستان می توان داشت

تهدید و امنیت، معنا و کاربردها در وضعیت کنونی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حوزه مطالعات امنیتی بـدون شک «تهدید» می تواند یکی از رایج ترین آنها باشد. این واقعیـت کـه مطالعـات امنیتـی از بدو تکوین تا کنون، بر بنیاد مفهوم «تهدید» قرار داشته انـد یـا اینکـه ملاحظـات امنیتـی در مقام عمل از ابتدایی ترین گونه های حیات انسانی تا جوامع پیچیده و شـبکه ای امـروزی معمولاً با تهدید، قابل فهم و تعریف عملیاتی می شده انـد، قابل استنباط است. این کار مـا را بـر آن مـی دارد کـه ایـن مفهوم را "مفهومی رایج و بدیهی" در ذهن و رفتار انسانی قلمداد کنیم. این در حالی اسـت که تلاش برای شناخت و تحلیل "تهدید" پیوسته در حاشیه قرار داشـته و مطالعات امنیتی، عمدتا فحوای تحلیل ها و نظریه ها معطوف به امنیت بوده اند. 

ادامه مطلب

زن ستیزی عیان طالب‌ها

مجلس نمایندگان بریتانیا: طالبان دولتی کاملا مردانه ساخته است

پارلمان بریتانیا به نقل از گزارشگر ویژه سازمان ملل گفته است که طالبان به دنبال این هستند تا زنان را کاملاً از جامعه طرد کنند. گزارش در زمینه محدودیت‌های وضع‌شده از سوی طالبان بر زنان می‌گوید که این محدودیت‌ها شامل ترک اجباری وظیفه و الزام پوشش صورت در ملاء عام می شود.

ادامه مطلب

برداشت نادرستی که از آن در افغانستان می شود

باز تعریف واژه منافع ملی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون تمامی کشورها بر اساس منافع ملی‌شان برنامه‌ریزی و چارچوب‌های اقدام‌شان را تعریف می‌کنند. این اصطلاح در واقع حاصل تحولات بنیادگر انقلاب صنعتی و دموکراتیک در اروپاست که عرصه عمل سیاسی را برای بازیگران (دولت‌ها) در صحنه نزاع بین‌المللی فراخ ساخته و توجیه قانونی و معقول را در زمینه‌ عمل سیاسی خلق کرده است. این اصطلاح به ترتیب در ایتالیای قرن ۱۸، انگلستان قرن ۱۹ و امریکای قرن ۲۰ به وجود آمد و در قوانین اساسی اکثریت کشور‌ها مسجل شد. بر اساس سابقه تاریخی گفتمان منافع ملی، در واقع رنگ و بوی منافع ملی در عرصه عمل سیاسی، برآیندهایی مانند کنش و واکنش‌های مطلوب و موجه را به وجود آورده است. اما در کشور ما (افغانستان) بر اساس فرهنگ سیاسی موجود جامعه، اختلاف نظر روی مفاهیمی هم‌چون منافع ملی و امنیت ملی که دو جزء اساسی یک دیدگاه واقع‌نگرانه است به وجود نیامده است.

ادامه مطلب

تجربه تلخ دموکراسی در افغانستان

جمهوریت چگونه از درون فروپاشید

قیس احمد قادری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: لازمه تداوم و استقرار نظام‌های دموکراتیک، وجود بستر مناسب و یا نهادینه‌شدن فرهنگ شهروندی به عنوان فرهنگ جوامع دموکراتیک است. نهادینه نشدن فرهنگ دموکراتیک، مهم‌ترین علت ناکامی دموکراسی و سقوط جمهوریت در افغانستان است که نظام سیاسی متمرکز به عنوان یک کتلست، آن‌را تسریع کرد.

ادامه مطلب

افغانستان ناامن تر از همیشه

طالبان و سیاست ناامن سازی

تحولات یک سال گذشته در افغانستان حکایت از آن دارد که حکومت طالبان علیرغم ادعای برقراری ثبات و امنیت در این مقوله نیز مانند دیگر حوزه ها ناکامی پررنگی را برای خود به ارمغان آورده است. اکنون که پرچم حکومت طالبان آشکارا و به شکل رسمی در سراسر افغانستان به اهتزاز درمی‌آید و پس از دو دهه چشم‌داشت برای کنترل و تصاحب این کشور، طالبان در حال حکومت بر کشوری است که بدترین حالت ممکن خود را تجربه می‌کند. 

ادامه مطلب

انتقال مالکیت هواپیماهای آمریکایی به تاجیکستان و ازبکستان

ایالات متحده به دنبال جای پایی در آسیای مرکزی

افغانستانی های زیادی، به ویژه آن هایی که با ایالات متحده همکاری می کردند، از کشور فرار کردند. در میان این افراد، خلبانان نظامی هم بودند که خانواده های خود را با هواپیماها و هلیکوپترهای نیروی هوایی افغانستان به تاجیکستان و ازبکستان بردند.

ادامه مطلب

طالبان، روی کرد هژمونی خواهانه و بحران مشروعیت سیاسی

بحران افغانستان کی تمام می‌شود؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکثریت، امروز به این اتفاق نظر دارند که باید تابوی قدرت متمرکز سیاسی، شکسته شود و جایگزین آن یک سیستم غیر متمرکز شود؛ زیرا موجودیت تنوع در ساخت و فرم نظام سیاسی در افغانستان، به یک ضرورت مبدل شده است. این ضرورت، الزامی می سازد تا قبل از همه، به موضوعات اساسی مانند یک نظام جوابگو، کار شود تا موضوعات حاشیه ای. این واقعیت، زایش یک باور عمومی مبتنی بر مبرمیت موضوع است که خود می تواند تجربه تاریخی تلخ همانند فاجعه به قدرت رسیدن طالبان است. بر اساس این باور عمومی، علت اصلی به قدرت رسیدن طالبان را می‌توان در انحصار قدرت در راستای نهادینه‌سازی اتوریته قومی و تفسیر غیر قابل انعطاف آنها از سیاست دانست. 

ادامه مطلب

ضریب موفقیت طالبان، در میدان جنگ و سیاست، مقرون به صفر است

شکست همه جانبه طالبان در حکمرانی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طالبان برای غلبه بر چالش‌های امنیتی، حکومتی و بشردوستانه‌ای که با آن روبه‌رو هستند، برای آنها بسیار دشوار خواهد بود، تا هم زمان هم بتوانند با مردم کنار بیایند و یک حاکمیت مشروع را ایجاد کنند و هم با دنیا تعامل کنند و زمینه تغییر در زندگی مردم را مهیا سازند. به این حساب، روزگار مردم افغانستان، تیره و سیاه است و تحجر طالبانی، حاکم بر آن.

ادامه مطلب

چگونه غرب می تواند از بی ثباتی بیشتر در افغانستان جلوگیری کند

لزوم گفت وگو با طالبان بدون اعتماد به آن

اگر همسایگان افغانستان خواهان مدیریت بهتر مرزها هستند، می توانند از همکاری با طالبان در زمینه امنیت مرزها پشتیبانی کنند. تخصص خارجی همچنین ممکن است برای کمک به طالبان در ذخیره سازی یا دفع امن سلاح هایی که به عنوان بخشی از کارزار عمومی خلع سلاح است، مفید باشد.

ادامه مطلب

چین از تحولات همسایه غربی اش می ترسد

چشم انداز بازی گری چین در افغانستان پسا امریکا

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین از ابتدای خروج امریکا از افغانستان، دید اقتصادی بارزتر و نگاه امنیتی عمیق تر به پیشرفت وضعیت در افغانستان را دنبال می کند. به همین دلیل با طالبان از ابتدای کار، تعامل توام با حوصله مندی و گذاره استراتیژیک را سرخط سیاست هایش قرار داده است. 

ادامه مطلب

چالش امنیتی، مانع واردات گاز از ایران

پاکستان به شدت به انرژی نیاز دارد

پاکستان از کمبود منابع انرژی رنج می‌برد و در زمستان سال گذشته با بحرانی شدید به علت کمبود گاز روبرو بود. پاکستان به عنوان یک کشور در حال توسعه به منابع متنوع انرژی نیاز دارد و از این رو ایران با توجه به منابع متنوع خود و به ویژه گاز گزینه خوبی به شمار می‌رود.

ادامه مطلب

تلاش بیهوده آمریکا در افغانستان

خلاء قدرت؟ تلاش چین برای نزدیک شدن به طالبان

هنگامی که غرب به رهبری آمریکا پس از دو دهه مداخله نظامی از افغانستان خارج شد، خلاء بزرگی بر جا ماند. آمریکایی ها حدود ۲.۳ تریلیون دلار آمریکایی را صرف جنگ و ملت سازی نموده و سعی کردند افغانستان را به یک دموکراسی دوست و متحدی در منطقه تبدیل کنند. اما این تلاش بیهوده بود.

ادامه مطلب

لزوم تحول در روابط استراتژیک با ترکیه و پاکستان

آشفتگی در رابطه با همسایگان توجیه ندارد

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الآن بعد از گذشت این همه سال از حمله امریکا به افغانستان و عراق و سقوط حکومت های طالبان و رژیم بعث در این دو کشور، حالا که افغانستان با ساخت و پاخت امریکا حکومت مجددا به دست طالبان افتاده و در عراق آشوب جای ثبات را گرفته است، می طلبد تجدید نظر جدی در سیاست همسایگی داشته باشیم.‌ 

ادامه مطلب

چقدر از توافقات طالبان با امریکا تحقق یافت؟

ابهام در استراتژی امریکا یک سال پس از سقوط کابل

قیس‌احمد قادری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امریکایی‌ها برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان، تشکیل حکومت فراگیر، که اصلاً در موافقت‌نامه دوحه ذکری از آن نشده و تا هنوز امریکا واضح نساخته که منظورش از تشکیل حکومت فراگیر چه نوعی حکومتی است؟!

ادامه مطلب

یک سال پس از خروج امریکا

انس حقانی، رهبر ارشد طالبان: امریکا بدون اجازه ما به افغانستان آمده بود

انس حقانی آزادی، استقلال، روی کار آمدن دولتی مرکزی که کنترل کل کشور را در دست داشته باشد، حذف عوارض اجباری، حذف گروه های ستیزه جو وتوانایی پرداخت حقوق کارمندان دولت را بدون هیچ گونه عوارض یا کمک خارجی، از جمله تحولات متعددی برشمرد که طالبان برای افغانستان از اشغال درآمده به ارمغان آورده است.

ادامه مطلب

حیات خلوتی که هر یک برای خود می خواهد

افغانستان، صحنه رویارویی هند و پاکستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد که جنگ در افغانستان علیه تروریسم به رهبری امریکا بوده باشد ولی نیم رخ دیگر این قضیه حکایت از رقابت شدید دو رقیب دیرینۀ هند و پاکستان دارد که حتی این بیست سال جنگ را نیز تحت الشعاع خود قرار داده بوده است. حال پاکستان، با به قدرت رسیدن دوباره طالبان، در این بازی پیروزی شده است. 

ادامه مطلب

تهران روی اسب بازنده‌ای به نام طالبان شرط بست

باید طالبان را پاسخ‌گو کنیم

حشمت الله فلاحت پیشه گفت: با رصد تحولات و اتفاقاتی که در این یک سال از روابط ایران و افغانستان با بازگشت طالبان به قدرت می‌گذرد، بیشتر معتقدم که تهران روی اسب بازنده‌ای به نام طالبان شرط بسته؛ چرا‌که طالبان در این یک سال به‌خوبی روشن و اثبات کرده است که یک حکومت و جریان غیراصیل در افغانستان به شمار می‌رود.

ادامه مطلب

روابط تهران - کابل در کدام مسیر قرار دارد؟

بحران سازی و جنگ خاموش برای ایران، محصول حکومت یک ساله طالبان

عبدالمحمد طاهری اعتقاد دارد: نهاد مرکزی القاعده، طالبان را طی سال‌های گذشته مدیریت کرده است. بنابراین طالبان نه تنها توان فاصله‌گیری از القاعده را ندارد، بلکه تمایلی هم برای گسل میان طالبان و القاعده وجود ندارد.

ادامه مطلب

افغانستان درگیر بحران نگاهی قومی - مذهبی

کارنامه حکومت یک‌ساله طالبان قابل دفاع نیست

جلال جلالی زاده تاکید دارد: چون جامعه سنتی نشئت‌گرفته از خوانش قومی و مذهبی در افغانستان در یک چرخه محدود شبه‌دموکراتیک تنها سبب به قدرت رسیدن چند فرد خاص شد که آنها هم در یک فساد سیاسی و مالی تنها به فکر منافع خود بودند. همین مسئله موجب شد که جامعه افغانستان هیچ‌گونه دفاع و حمایتی برای تداوم حیات جمهوری در افغانستان نداشته باشد. لذا طالبان با کمترین انرژی و در یک حرکت شتابان و سریع توانست ارتش افغانستان و دولت اشرف غنی را شکست بدهد و حکومت دوم خود را بنا نهد.

ادامه مطلب

در آستانه یک سالگی حضور طالبان بر مسند قدرت

افغانستان و دو همسایه اش

ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد با توجه به اهمیت مساله قومیت در افغانستان، با فراهم آوردن زمینه گفت وگو میان رهبران اقوام گوناگون در این کشور با مقامات سیاسی در دو کشور همسایه، می توان افق های تازه ای از همکاری های سه جانبه را در سطح سیاسی پدید آورد. مشارکت فعالانه ایران و پاکستان برای تشکیل یک دولت فراگیر که در برگیرنده نمایندگان گروه های قومی گوناگون در افغانستان باشد و یاری اعضای این دولت فراگیر برای تدوین قانون اساسی جدید و تعریف ساختار نوین حاکمیت در این کشور، بی تردید می تواند به صلح و ثبات در افغانستان و به دنبال آن، در کشورهای همسایه یاری رساند. 

ادامه مطلب

دستاوردهایی که واشنگتن به دنبال آنهاست

اهداف استراتژیک امریکا با کشتن ایمن الظواهری

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: زمانی که به تاریخ ۳۰ جولای، امریکا اعلان کرد که الظواهری را کشته است، سر وصدای های زیادی در خصوص حضور القاعده و رهبران آن و ارتباط نا گسستنی این گروه با طالبان، بلند شد. الظواهری در مقابل مهمان خانه وزیر داخله طالبان، سراج الدین حقانی زندگی می کرد. احتمالا وی از زمان سقوط کابل به دست طالبان، در اینجا زندگی می کرده است. به احتمال قوی، سایر رهبران گروه های تروریستی خارجی (انصارالله تاجکستان، جنبش اسلامی ازبکستان، جنبش اسلامی ترکستان شرقی، گروه های تندرو پاکستانی، کشورهای عرب و چچن) نیز حضور گرم در افغانستان دارند و حتی در مواردی بعضی مناطق را از حیث حکومت اداره می کنند. 

ادامه مطلب

امریکا خیانت طالبان را می بخشد؟

قتل الظواهری، کلاف در سردرگم یک معما

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با اثبات موجودیت رهبر القاعده در کابل که به زعم وزارت امور خارجه امریکا، خیانت و تخطی اشکار و نقض فاحش توافق نامه دوحه است، یک بار دیگر، طالبان زیر سئوال رفته و اعتبار شان در هاله از ابهام قرار گرفته است. 

ادامه مطلب

پایان کار مهره سوخته

ایمن الظواهری، پیشکش طالبان و پاکستان برای بهبود رابطه با امریکا

هایده فقیری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ظواهری مهره ای سوخته بود که در سناریوی تقویت داعش و دیگر گروه های جدایی طلب منطقه در افغانستان، یک مزاحم محسوب می شد و حالا با رفتنش به تقویت اجرای توافقات سه جانبه میان ایالات متحده امریکا، پاکستان و طالبان کمک کرده است.

ادامه مطلب

رویکردی تازه به نظیم بین المللی نوین

افغانستان و جهان بینی تمدنی ایرانی ـ هندی

ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در جهان بینی تمدنی ایرانی – هندی که از هزاران سال پیش تاکنون منطق ویژه خود را در تعریف نوع روابط میان این دو کشور با یکدیگر، با همسایگانشان و با دیگر قدرت های بزرگ جهان داشته است، و همواره در تاثیر و تاثر از یکدیگر بوده اند، نیز شاهد تحولاتی هستیم. 

ادامه مطلب

همسایگانی که منافعی متضاد دارند

سناریوهای پیش روی افغانستان در سایه رقابت های ژئوپلتیکی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان در گیرو دار رقابت میان قدرت های بزرگ، با محدودیت های جغرافیایی و عدم ثبات سیاسی، همواره دستخوش عواقب نامیمون، این رقابت ها بوده است. هند و پاکستان دو منبع تنش در شرایط و وضعیت افغانستان هستند. هر دو دارای تفکر امنیتی مبتنی بر عمق استراتژیک اند و این تفکر، زمینه را برای رقابت های امنیتی و استفاده وسیع از نیابتی ها در قلمرو افغانستان مساعد ساخته است. 

ادامه مطلب

اختلافاتی که در حال عیان شدن است

طالبان؛ ساختار منشعب و ریزه های یک قدرت پرخاشگر مذهبی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طالبان تروریست با اقدامات قدرت طلبانه که آن را در لفافه دین و مذهب پوشانیده اند تا از احساسات یک قشر بدون آگاهی برای اهداف سیاسی شان، کار گرفته شود، تلاش می کنند تا هر گروه برای تصاحب بیشتر امتیاز و قدرت سیاسی در کابل پیش قدم باشد. 

ادامه مطلب