محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ما که بخشی از جامعه جهانی هستیم و در میدان های سیاسی و نظامی در منطقه نقش های مهمی ایفا کرده ایم، آیا انتظار نمی رود که در این عرصه که بیشترین قرابت فرهنگی را با ایران دارد، تحرک بیشتری در سیاست خارجی همراه با ملاحظه همه جوانب سیاسی و امنیتی در پیش بگیریم؟
ادامه مطلب
می توان گفت که ناکامی ناتو در سال ۲۰۱۴ قطعی شد. در آن زمان، قدرت در افغانستان تثبیت نشده بود و ناتو یک ماموریت آموزشی برای ارتش افغانستان با هدف ادامه مبارزه با طالبان که همواره شکست ناپذیر بود را در این کشور نگه داشت. این همان «ماموریت حمایت قاطع» بود که تا حدی برای سرپوش گذاشتن بر شکست آیساف صورت می گرفت. در آغاز سال ۲۰۲۱، این ماموریت شامل ده هزار سرباز از نیروهای ناتو می شد که دو هزار و پانصد نفر آن ها آمریکایی بودند. این تعداد در حالی در افغانستان ماندند که بعد از تصمیم باراک اوباما برای افزایش حضور ایالات متحده در افغانستان نیروهای ناتو صد و چهل هزار سرباز داشتند که نود هزار نفر آن ها را آمریکایی ها تشکیل می دادند.
ادامه مطلب
عامل جغرافیا نقش محوری را به پاکستان در افغانستان داده، ولی این کشور نتوانسته است آن را به نفوذ سیاسی پایدار در افغانستان تبدیل کند. ایجاد عوامل نیابتی افغان و کمک های قابل توجه از سوی قدرت های بزرگ به پاکستان کمک نکرده است تا بر محدودیت های ساختاری خود در افغانستان غلبه کند و این بار نیز به احتمال زیاد چنین باشد.
ادامه مطلب
نوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به جایگاه ویژه طالبان در تحولات افغانستان، ضروری است که زمینه شناخت بهتر این بازیگر برای پژوهشگران و محققان فراهم شود لذا در این یادداشت به یکی از جنبه‌های کمتر مطرح شده در رابطه با طالبان یعنی قدرت نرم و دیپلماسی عمومی این گروه می‌پردازم.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگرچه اتحادیه اروپا یکی از موفق ترین تجربه هـای صـلح جهـانی اسـت و در بـسیاری از طرح های صلح سازی در مناطق مختلف جهان حضور تاثیرگـذار داشـته اسـت، امـا برآینـد و نتیجه بیش از دو دهه تلاش و کمـک هـای توسـعه ای جامعـه جهـانی و اتحادیـه اروپـا بـه افغانستان، ناامید کننده است و آمارهای ذکر شده در بـالا بـا هیچکـدام از اهـداف و معیارهای ذکر شده در نظریات صلح سازی هم خوانی ندارد . البته محققان و پژوهشگران این حوزه دلایل متعددی را در توضیح عدم موفقیت و ناکامی سیاست های جـاری بـرای تعمیـق صلح، ثبات و توسعه در افغانستان ارائه می دهند.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی ایالات متحده آمریکا در آسیای جنوب غربی که ماهیت راهبردی دارد بر پایه تفرقه‌افکنی و ایجاد دولت‌های دست نشانده استوار است که تنها تاکتیک‌‌‌های آن اصلاح و بازنگری می‌شوند. سیاست آمریکا پیرامون افغانستان نیز در همین الگو بوده است، سیاستی که از ۱۹۷۹ بر حمایت از گروه‌های جهادی علیه اتحاد جماهیر شوروری به‌خصوص انتقال جنگجویان عرب به افغانستان استوار بود تا به جای ورود مستقیم به تحولات این منطقه، نیروهای نیابتی خود در منطقه را ایجاد و تقویت کند. سیاستگذاری آمریکا در افغانستان همواره بر تقویت گروه‌های جنگجو و جهادی در این کشور استوار بوده است تا بتواند از افغانستان به عنوان یک مرکز تنش و تشنج علیه سایر بازیگران منطقه‌ای مانند: ایران، روسیه، چین، هند و حتی پاکستان بهره ببرد و این بازیگران را نگران و مشغول مرزهای خود کند.
ادامه مطلب
عبدالمحمد طاهری در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است اکنون که لیست وزرای حکومت طالبانی منتشر شد دیگر حجت بر همه در قبال تداوم حمایت از طالبان تمام شده است. اگر از این به بعد در داخل کشور فرد، جریان و گروهی بخواهد کماکان حمایت از طالبان را ادامه دهد مطمئن باشید دیگر نمی تواند روی توجیه و پارامتر تغییر طالبان نسبت به ۲۰ سال پیش مانور دهد، چون قطعاً همین لیست حکومتشان نشان داد که طالبان اگر بدتر از دو دهه پیش نباشد، بهتر نشده است.
ادامه مطلب
گفته می شود دولت کابل از چهار جهت زیر فشار قرار خواهد گرفت. پاکستان به علت ملاحظات امنیتی و پیوندهای پیشین، چین برای سرمایه گذاری، روسیه برای اطلاعات و آمریکا و اتحادیه اروپا در زمینه مبادلات تجاری بین المللی.
ادامه مطلب
عمران خان روی این مسئله حساب می‌کند که کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس با وجود مخالفتشان با روی کار آمدن طالبان اما افغانستان را به عنوان عرصه‌ای برای دستورکار ایران رها نمی‌کنند. به نظر او برانگیختن این نگرانی باعث میشود کشورهایی مانند عربستان سعودی به سرعت برای ایفای نقش در افغانستان حرکت کنند. اما مسئله برای عربستانی‌ها فراتر از این‌ها است. آنها دیگر روابط خود را بر اساس منافعشان و نه نگرانی از دشمنان ارزیابی می‌کنند.
ادامه مطلب
جو بایدن سیاستمداری کهنه کار است و درک می کند که برای محافظت از آمریکا در برابر عملیات تروریستی، فقط نمی تواند به تعهدات طالبان به آمریکا بسنده کند بلکه باید از تقویت دولت ها در هر نقطه از جهان حمایت کند تا بتواند آنها را طبق معیارهای مشروعیت بین المللی بازخواست کند. تقویت دولت ها موجب می شود آنها به گروگان گروه های شبه نظامی و جنگ سالاران شورشی تبدیل نشوند.
ادامه مطلب
علی سینا محمود در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین بعد از سال ۲۰۱۴ و آغاز خروج ناتو از افغانستان در چارچوب رهیافت ژئوپلیتیکی همسایگی نگاه تازه ای به افغانستان پیدا کرد. یعنی از نقش یک کشور نظاره گر و بی طرف عملا به کشوری مداخله گر و سازنده در امور افغانستان تبدیل شد. رهیافت ژئوپلیتیکی همسایگی چین شامل چهار ویژگی سیاسی، استراتژیک، اقتصادی و جفرافیایی میشود. پکن امیدوار است در چارچوب این رهیافت بتواند نگرانی های امنیتی سیاسی خود را رفع کرده به اهداف اقتصادی خود برسد.
ادامه مطلب
ایوب حطاویان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ریشه تفکر و راهبرد حمله به پنج کشور خاورمیانه توسط منطق بلریسم به جورج بوش پسر پذیرانده شد. ایالات متحده هیچگاه در خاورمیانه به تنهایی عمل نکرده بلکه در غالب اوقات به همراه شریک و متحد استراتژیک خود (بریتانیا) نقش داشته است. به عبارتی آمریکا به دلیل داشتن توانایی بالا در لجستیک و پوشش گسترده چتر اطلاعاتی خود به عنوان یک قدرت سخت در جایگاه خوبی برای حمله به دیگر کشورها قرار داشته و البته دارد. با این حال با ریشه یابی موضوعات می توان فهمید که این کشور در بزنگاه های تاریخی عملا نقش یک کارگزار استراتژی های دیگر کشورها که از لحاظ قدرت نرم دارای برد هستند شناخته می شوند. نمونه این ماجرا را در جنگ عراق و افغانستان به وضوح می توان دید.
ادامه مطلب
به رغم خوشحالی القاعده و دیگر سازمان های اسلام گرای جهادی و سیاسی از بازگشت طالبان به قدرت، ولی رقیب اصلی طالبان و القاعده یعنی داعش معتقد است طالبان به یک گروه صرفا افغانی تبدیل شده است و در زمینه اجرای شریعت اسلامی مسامحه می کند. از نظر داعش، مذاکرات صلح در دوحه پایتخت قطر، طالبان را از یک سازمان مبارز به یک سازمان اهل مذاکره تبدیل کرد که برای این سازمان «شکست» محسوب می شود.
ادامه مطلب
پیرمحمد ملازهی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که ایران در قبال تحولات افغانستان، احیای طالبان و به خصوص مقاومت دره پنجشیر دچار اشتباه محاسباتیِ راهبردی شده است، پیرامون تاثیر تحولات پنجشیر بر امنیت جمهوری اسلامی تصریح کرد که پیگیری توازن و نگاه واقع بینانه در سیاست خارجی همواره می تواند یک راه حل مناسب برای تامین اهداف و منافع جمهوری اسلامی ایران باشد. چون اعمال نگاهی یک سویه، سیاست خارجی یک جانبه و دیپلماسی تک‌بعدی در قبال طالبان یا هر جریانی از سوی جمهوری اسلامی می تواند ایران را از رسیدن به بخشی از منافع خود باز بدارد. لذا قطعاً سکوت ایران در برابر تحولات پنجشیر می‌تواند ذیل این آسیب‌شناسی قرار گیرد. از این رو به واقع اگر تهران در کوتاه مدت نگاه خود را در برابر طالبان اصلاح نکند قطعاً باید در آینده نزدیک تبعات مخرب و مضر امنیتی، سیاسی و دیپلماتیک آن را بپذیرد.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: مقاومت پنجشیر، دل‌های مردم جهان را با افغانستان هم‌سو کرده است. اگر فرار خفت‌بار گروه گروه از مردمی که در وحشت از حکومت طالبان، سراسیمه خود را حتی به بال‌های هواپیماهای نظامی آمریکائیان آویختند؛ اگر گروهی نزد جهانیان چنین نمایش دادند که تصورشان از کشوری به نام افغانستان نابود شده ، اما مقاومت پنجشیر و زنان شیردل افغانستان در مرکز اقتدار طالبان، نشان داد که افغانستان همچنان زنده و پاینده است. پنجشیر، تسلیم ناپذیر بودن تاریخی ملت افغانستان را به نمایش گذاشته است.
ادامه مطلب
محمد صادق امینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پنجشیر با هجوم سنگین طالبان مواجه شده و همه چیز گواه بر آن است که ما ایرانی ها به نظاره نشسته ایم، البته توصیه هایی از سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان به گوش مان رسیده که لطفا برادر کشی نکنید، همین. آیا میزان نقش آفرینی دستگاه دیپلماسی کشورمان در همین سطح است، آیا احمد مسعود دیگر هیچ اعتباری نزد ما ایرانی ها ندارد، آیا طالبان را مشروط قبول کرده ایم بعد از آنکه پنجشیر را با خاک یکسان کردند، کمااینکه از تلفات زیاد طالبان در آن منطقه خبر داریم اما فردایش را نمی دانیم.
ادامه مطلب
فاطمه نکولعل آزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه از این به بعد برای آمریکا اهمیت دارد امنیت خاورمیانه به شکل سخت آن است. بدین معنی که حتی اگر دولت های اقتدارگرا در خاورمیانه حاکم باشند و به حقوق بشر احترام نگذارند، اما به حفظ امنیت منطقه کمک کنند، برای آمریکا کافی است.
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: زاران شهروند افغانستان با پروازهای اضطراری از فرودگاه کابل به کشورهای آمریکایی و اروپایی منتقل شدند و هزاران نفر دیگر توانسته اند با تسهیل شرایط برای کشورهای اشغالگر (سابق) ویزا دریافت کنند. این در حالی است که سازمان های مردم نهاد و بسیاری از احزاب اروپایی کارزارهای خود را برای انتقال تعداد بیش تری از افراد ادامه می دهند. در این مقاله سعی خواهیم کرد تا نگاهی به انگیزه های اتحادیه اروپا برای این مسئولیت پذیری ناگهانی بیاندازیم و به دنبال پاسخی برای این سوال باشیم: چرا کشورهای اروپایی شهروندان افغانستان را می برند؟
ادامه مطلب
به نظر می رسد آمریکایی ها یک صفحه از دفترچه راهنمای استعمارگران شکست خورده در آفریقا برداشته بودند. هنگامی که رژیم استعماری پرتغال سرانجام در سال ۱۹۷۵ در موزامبیک شکست خورد، آنها تمام کالاها و سرمایه ای را که می توانستند با خود بردند. اموالی مانند مانند ساختمان ها و تراکتورها را هم که نمی توانستند حمل کنند، تخریب کردند.
ادامه مطلب
فریده محمدعلی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هنجارهای مشترک بین‌المللی به‌عنوان رژیم حقوقی استفاده‌های غیرکشتیرانی از رودخانه‌های مرزی و متوالی، با مراجعه به رویه کشورها و آرای محاکم بین‌المللی و با توجه به کنوانسیون ۱۹۹۷ سازمان ملل متحد با عنوان «حقوق بهره‌برداری‌های غیرکشتیرانی از آبراه‌های بین‌المللی»، مهم‌ترین اصول استفاده منصفانه و معقول، منع ایراد ضرر مهم، تعهد به اطلاع رسانی و مشاوره، حفاظت از محیط‌زیست و حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات را بارز می‌سازند. اصولی که طریق دوستی میان همسایگان و اجتناب از دشمنی را می‌گشایند.
ادامه مطلب
طالبان که در سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ پس از جنگی وحشتناک که هزاران افغان در آن کشته شدند، یکی از سختگیرانه ترین رژیم های حکومتی را در افغانستان اعمال کرده بود، بار دیگر در پی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان به قدرت بازگشته و کابل، پایتخت این کشور، را تحت کنترل درآورده است. حالا، جنگجویان طالبان بار دیگر در حال گشت زنی در خیابان های هستند، اما آنچه از گذشته متفاوت است، این است که جنگجویان سعی دارند بانک ها و خدمات اساسی را فعال نگه دارند.
ادامه مطلب
بمب گذاری های وحشتناک روزهای پایانی ماه اوت در کابل که نزدیک به ۲۰۰ کشته (از جمله ۱۲ نیروی دریایی آمریکا) برجا گذاشت، یک تهدید واقعی برای کنترل جدید طالبان بر این افغانستان قلمداد می شود. این انفجار، جدیدترین نمونه از حملات تروریستی وحشیانه دولت اسلامی استان خراسان (ISKP)، نسخه محلی داعش، بوده است. قدرت گرفتن داعش خراسان می تواند برای طالبان افغانستان هم تهدید باشد و هم فرصت.
ادامه مطلب
سید محمد عیسی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ویلیام شکسپیر، در نمایشنامه هملت می‌نویسد: «ما را با پیروزی‌های اندک می‌فریبند تا برای شکست‌های بزرگ آماده کنند». به‌نظر می‌رسد ادعاهای کاخ سفید در مورد خروج موفقیت‌آمیز سربازان آمریکایی از افغانستان و پایان دادن به جنگی بی‌پایان، نیز چنین باشد. در حقیقت، ایالات‌متحده با تحمیل این تصمیم به اتحادیه اروپا، متحدان آتلانتیکی خود را درگیر چندین چالش خواهد کرد. چالش‌هایی که همچون امواجی سهمگین پشت سر هم می‌آیند. و خود آمریکا، به لطف دوری از برّ قدیم، در برابر آنها ایمن است.
ادامه مطلب
بررسی تغییر منافع قدرت های بزرگ در افغانستان می تواند گیج کننده باشد. آمریکا می گوید عقب نشینی امکان مواجهه قاطع با چین در آسیا را برای آن فراهم می آورد. چین به نوبه خود از خروج آشفته آمریکا برای یادآوری غیرقابل اعتماد بودن آن به متحدان آسیایی استفاده می کند و در عین حال، به دنبال برتری در منطقه است. اما اگر چین از تجربیات اخیر خود در پاکستان چیزی آموخته باشد، در افغانستان با احتیاط پیش خواهد رفت.
ادامه مطلب
هوشنگ امیرکریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سلطه یک فرقه ایدئولوژیک خشن صرفا ً با تکیه بر زور و قدرت اسلحه بر سرزمین و مردم افغانستان، به یکباره تمامی اصول، باورها و انگاره های مربوط به رابطه متعامل دولت – ملت، قرارداد اجتماعی، حکومت مبتنی بر رضایت، حق تعیین سرنوشت و ارزش های اجتماعی حول محور انسان را بر باد داد. سلطه مجدد طالبان بر افغانستان با همان شاخصه ها، معرفه ها و مؤلفه هائی که این گروه در دوران زمامداری قبلی به نمایش گذاشت، مؤید این نکته اساسی و کلیدی است که در عصر پست مدرنیسم می توان بدون ابزار مدرنیسم و اندیشه مدرنیته به قدرت و حکومت رسید و بدون بهره گیری از تجلیات، نمادها و نمودهای مدرنیسم و بدون نیاز به روح مدرنیته، به حکمرانی پرداخت.
ادامه مطلب
زهرا زمردی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دستگاه تصمیم‌گیری در قطر همواره روابط با طالبان را برای خود مزیتی نسبی فرض کرده است و اگرچه در فاصله سال‌های ۱۹۹۶-۲۰۰۱ دوحه امارت اسلامی در افغانستان را به رسمیت نشناخت اما تماس‌های رسمی و غیررسمی‌اش را با طالبان حفظ کرد.
ادامه مطلب
حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی اذعان داشت که برقراری روابط و همکاری با طالبان توسط دولت رئیسی و وزارت امور خارجه اش تحت لوای نمایندگی «میدان» یا هر توجیه دیگری هیچ وضعیت با ثبات و مستقری در حوزه سیاست خارجی میان ایران و افغانستان ایجاد نمی کند. این مهم محدود به دولت رئیسی و وزارت خارجه امیرعبداللهیان نیست. هیچ دولتی در کشور و اساسا نظام جمهوری اسلامی نمی تواند و نباید کشور ۸۵ میلیونی چون ایران را در حوزه سیاست خارجی به واسطه همکاری با طالبان به یک وضعیت بی ثبات و ناامن بکشاند.
ادامه مطلب
راهبرد کلی این گروه، ایجاد جای پای لازم برای داعش جهت ایجاد خلافت در آسیای مرکزی و جنوب آسیاست. همچنین یکی از اهداف اصلی این گروه تثبیت جایگاه خود به عنوان عمده ترین سازمان جهادی در منطقه است.
ادامه مطلب
سید قاسم ذاکری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر چند قصد مجادله کلامی با این نظریه پرداز برجسته روابط بین الملل نداریم ولی طبیعتا اگر قرار بود متحدین آمریکا در غرب آسیا فاسد، ناکارآمد و غیر مردمی نباشند آنگاه شرط اصلی اش این بود که دیگر وابسته به آمریکا نباشند چنانکه مرکز ثقل فشارهای جهانی آمریکا متوجه حکومتها و کشورهائی است که راه استقلال از آمریکا و دیگر قدرتهای جهانی را انتخاب کرده اند؛ با اینحال جناب استفان والت در پایان مقاله اش بصورت ناخودآگاه به تازه ترین تغییر کلیدی در نظام بین الملل اشاره کرده و اینکه زین پس زیاد روی کمک و همکاری آمریکا حساب نکنید بلکه بر عکس این آمریکا است که برای رویاروئی با قدرتهای نوظهور جهانی همچنین دیگر چالشهای بین المللی به کمک و مساعدت دیگران نیازمند است!
ادامه مطلب
دیپلماسی ایرانی در وبیناری با حضور احمد سبحانی، مدیرکل سابق غرب آسیای وزارت امور خارجه، همایون امیرخلیلی، مشاور وزیر و مسئول دفتر ویژه سابق امور افغانستان و سرپرست سابق سرکنسولگری ایران در پیشاور و محمود محمدی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه که به طور ویژه سیاست های ناتو در افغانستان را دنبال کرده، به بررسی اوضاع افغانستان و سقوط کابل به دست طالبان و سیاست خارجی کشورهای مختلف از جمله ایران در قبال تحولات افغانستان پرداخته است.
ادامه مطلب