
چگونه میتوان یک توافق هستهای احتمالی با ایران را ارزیابی کرد جدید
این چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیتهای برنامه هستهای، نظارت و راستیآزمایی، پیامدها و ضمانتهای اجرایی، و تأثیرات منطقهای.
ادامه مطلباین چارچوب بر پنج معیار کلیدی استوار است: مدت زمان توافق، محدودیتهای برنامه هستهای، نظارت و راستیآزمایی، پیامدها و ضمانتهای اجرایی، و تأثیرات منطقهای.
ادامه مطلباتحاد آمریکا و اسرائیل در این زمینه برای اسرائیل ضروری است. به اعتقاد تل آویو واشینگتن باید از اهرمهای خود – از جمله قدرت نظامی، فشار اقتصادی و نفوذ دیپلماتیک – برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای استفاده کند. این شامل بازگرداندن سیاست "فشار حداکثری"، تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه و حمایت بیقید و شرط از اسرائیل در صورت اقدام نظامی است. در غیر این صورت، خطر یک درگیری گستردهتر در خاورمیانه افزایش مییابد که میتواند پای قدرتهای جهانی را نیز به میدان بکشد.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: اکنون سؤال این است که پوتین چگونه میتواند حمایت ترامپ را جبران کند؟ اگرچه ترامپ برای کسب وجهه بهعنوان قهرمان صلح، انتظار انعطاف از پوتین دارد، اما ممکن است انتظارات بیشتری داشته باشد. بیانیه کرملین حاکی از آن است که مسائل خاورمیانه ازجمله برنامه هستهای ایران نیز در تماس ترامپ و پوتین مطرح شده است.
ادامه مطلبعلی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این مقاله از دو جنبهی مهم، متمایز از سایر نوشتههای مشابه است. نخست، برخلاف بسیاری از مقالاتی که به این موضوع پرداختهاند، این نوشتار با محوریت ایران نوشته شده است. بهرغم آنکه استدلالهای مطرحشده در آن، میتواند به سنتها و تمدنهای دیگر نیز تعمیم یابد، اما تمرکز اصلی آن بر بستر فکری، تاریخی و فرهنگی ایران اسلامی است. دومین تمایز این مقاله، شیوهی بررسی آن است. در حالی که بسیاری از مباحث مربوط به سلاح هستهای از دیدگاههای سیاسی، امنیتی و حتی دینی تحلیل میشوند، این مقاله تلاش دارد که این مسئله را از نگاه فکری مورد بررسی قرار دهد.
ادامه مطلبنگرانیهای ایران کاملاً بهجاست. ترامپ و دولت او مواضع متناقض و چندلایهای اتخاذ کردهاند. از یک سو، او تأکید دارد که رسیدن به یک توافق هستهای گزینه ترجیحی اوست؛ اما هفته گذشته، او بار دیگر تحریمهای سختگیرانهای را علیه ایران اعمال کرد و تعهد خود را به ازسرگیری راهبرد «فشار حداکثری» که در دوره قبلی خود اجرا کرده بود، تأیید کرد. از سوی دیگر، او گزینههای تهران را محدود کرده است. او میگوید که ایران دو انتخاب دارد: یا توافقی مکتوب که متفاوت از توافق قبلی باشد یا حملات نظامی.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: مختصات خواست کلان غرب در صورت توافق برسر خواستهای فوری دامنه بیشتری دارد: ۱- توافق برسر برنامه هستهای مطابق با سلیقه غرب. ۲_ مشارکت فعالانه تهران در ایجاد ثبات ایدهال غرب در منطقه. ۳_ تعمیم تنشزدایی در همه سطوح "موضوعی" و "موردی" اختلافات. ۴_کاهش نفوذ مشترک تهران و روسیه در منطقه. ۵_ توقف مواضع اعتراضی به حضور نظامی ایالات متحده و به تبع آن ناتو در منطقه. ۶_ پرهیز از نامشروع خواندن رژیم اسرائیل در اشغال سرزمینهای فلسطینی. هردو خواست فوری و کلان از تهران اهداف راهبردی غرب و به ویژه واشنگتن را در منطقه دنبال میکند: حل بحران جاری در چارچوب رقابت با چین؛ کنترل روسیه و قطع نفوذ تهران؛ تعدیل مواضع تهاجمی جمهوری اسلامی یا واداشتن آن به قبول خواستهای غرب با تهدید اقدام نظامی.
ادامه مطلبترامپ چه به تحمیل دیپلماسی اجباری و چه اعمال فشار حداکثری رو آورد، این هدف را دنبال خواهد کرد که جمهوری اسلامی ایران غنیسازی اورانیوم با خلوص بالا را که بیم ساخت سلاح هستهای را افزایش میدهد، متوقف کند. اما تهران طی دهههای اخیر نشان داده که شاید در مقاطعی به عقبنشینی تاکتیکی در برابر غرب مایل باشد، اما هرگز حاضر به تعطیلی برنامه هستهای خود نیست.
ادامه مطلبدیگر برای نابودی برنامه هستهای ایران از طریق اقدام نظامی دیر شده است و در واقع، حملات نظامی احتمالاً تنها انگیزه ایران برای خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای و ساخت تسلیحات را افزایش میدهد. تنها دیپلماسی در گذشته موفق به کاهش این برنامه شده و دیپلماسی قاطع همچنان بهترین گزینه برای قانع کردن ایران به عدم عبور از آستانه تسلیحات هستهای باقی میماند.
ادامه مطلبمهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: در این روزها از راهروهای مجلس تا اینسو و آنسو در رسانهها برخی از «تغییر دکترین هستهای» صحبت میکنند و منظور از این تعبیرِ سنگین احتمالاً به زبان ساده ساختن بمب اتم و حرکت به سوی تسلیحات هستهای است. نفس این که کسانی به این سادگی دربارۀ این مسئله حرف میزنند، بدون در نظر گرفتن هزینههای آن برای ایران و مردمش، دلهرهآور است. بیش از بیست سال است برنامهای هستهای که رسماً و زیر نظر نهادهای بینالمللی، «صلحآمیز» نامیده شده، هزینهای هنگفت به ایران و چند نسل از مردمانش تحمیل کرده است، حال مدعیان تغییر دکترین هستهای بر مبنای چه محاسبۀ فایده و ضرری از حرکت به سمت تسلیحات هستهای دم میزنند؟
ادامه مطلبفضای سیاسی، تحلیلی و رسانهای ایران از بعدازظهر شنبه و پس از اعلام رسمی شهادت سیدحسن نصرالله به یک دوقطبی شدید دچار شده که یک سر آن با مانور روی کلیدواژه «تله جنگ» همچنان معتقدند نباید تهران وارد سلسله کنشها و واکنشها با اسرائیل شود؛ چراکه جنگ گسترده و تقابل با واشنگتن را به همراه خواهد داشت و در سوی دیگر طیفی با تشدید انتقادات و حتی اعتراضات خود درباره عملکرد یکماهه سیاست خارجی دولت چهاردهم و بهویژه اتفاقاتی که در نیویورک گذشت، بر واکنش قاطع و پاسخ سخت ایران به اسرائیل تأکید دارند. البته برخی چهرهها هم بودند که پا را فراتر گذاشته و از لزوم هستهایشدن تهران سخن میگویند.
ادامه مطلبمسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سپتامبر ۲۰۲۳، تاکید شد که ایران دیگر نمیتواند به عدم ایفاء تعهدات خود ادامه دهد و از ایران خواستند بدون تأخیر برای حل همه مسائل باقیمانده اقدام کند و اضافه کردند که اگر ایران نتواند اقدامات ضروری و فوری مندرج در قطعنامه نوامبر ۲۰۲۲ و بیانیه مشترک ۴ مارس به طور کامل اجرا کند، شورای حکام باید آماده باشد تا اقدامات بیشتری از جمله صدور قطعنامه انجام دهد. در سپتامبر ۲۰۲۳ آمریکا و ۶۲ کشور عضو آژانس در بیانیهای بر ادامه تحقیقات آژانس تأکید و بر نیاز فوری شفافسازی از سوی ایران و حل این مسائل بهگونهای که برای آژانس رضایتبخش باشد تأکید کردند. آمریکا به صراحت اعلام کرده که هرگونه راه حل دیپلماتیک برای برنامه هسته ای ایران باید بر راستی آزمایی موثر بنا شود.
ادامه مطلبانتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره پرونده فعالیتهای هستهای ایران در کنار صدور قطعنامه حقوقبشری علیه تهران به موازات تحولات طوفانالاقصی و آغاز جنگ حماس و اسرائیل و اتهامزنیهای واهی علیه تهران، حکایت از آن دارد که فضای ضد ایرانی به صورتی چندوجهی در حال تشدید است تا تهران را در موضوعات مختلفی با چالش مواجه کند. اگرچه به گفته خبرنگار رویترز احتمالا در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس، قطعنامهای علیه ایران صادر نخواهد شد؛ اما باز نمیتوان با استناد به این خبر، این احتمال را نادید گرفت که نشست فصلی پیشرو برای ایران بیدردسر خواهد بود.
ادامه مطلبدر حالی بعد از عملیات طوفان و آغاز جنگ حماس و اسرائیل، محور تنشها در منطقه و در قبال ایران، حول موضوع فلسطین میچرخید و کمتر به دیگر حوزههای مناقشه توجه میشد که با بیانیه مشترک دیروز (چهارشنبه) اتحادیه اروپا و گروه هفت، دوباره موضوع پرونده فعالیتهای هستهای به دستور کار غرب بازگشت. ایسنا دراینباره گزارش داد که کشورهای عضو گروه هفت و اتحادیه اروپا در بیانیهای در نشست خود که دیروز (چهارشنبه) در توکیو، پایتخت ژاپن، برگزار شد، به اتهامپراکنی علیه ایران پرداختند و از تهران خواستند تا از حمایت از حماس و اقدامات بیشتر که به ادعاهای آنها خاورمیانه را بیثبات میکند، ازجمله حمایت از حزبالله لبنان و دیگر بازیگران غیردولتی خودداری و از نفوذ خود در این گروهها برای کاهش تنشهای منطقهای استفاده کند.
ادامه مطلبایرانی ها نه یک دولت و کشور دیوانه هستند و نه یک کشور کاملاً منطقی و عاقل. اکثر اوقات فرایند تصمیم گیری پس از بررسی های فراوان و انجام تحلیل هایی در خصوص بررسی سود و زیان، به گونه ای بسیار منظم انجام می شود.
ادامه مطلباسرائیل پیشنهاد اخیر آمریکا برای همکاری در برنامه ریزی مشترک نظامی در قبال ایران را رد کرده با این نگرانی که تنها هدف این پیشنهاد، اعمال کنترل نزدیک بر تحرکات اسرائیل است تا اطمینان حاصل شود که به تنهایی دست به اقدامی علیه ایران نمی زند.
ادامه مطلبدر خود اسرائیل پیام تهران مورد توجه قرار گرفت. همانطور که روزنامه اسرائیلی تایمز اسرائیل اشاره کرد، ارائه این موشک چند روز پس از آن صورت گرفت که هرزی هالوی و دیگر مقامات عالی رتبه نظامی اسرائیل درباره احتمال وقوع جنگ با ایران هشدار دادند.
ادامه مطلباین رزمایش همچنین این پیام را به منطقه ارسال میکند که مهم نیست از نظر ژئوپلیتیکی در اروپا یا آسیا چه روی می دهد، دولت بایدن آماده است که تعهد خود را به امنیت اسرائیل تقویت کند.
ادامه مطلبتروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران ربطی به مسئله بازیابی برجام ندارد، اما در صورت چنین اقدامی از سوی اتحادیه اروپا، این نهاد حکومتی، چشم انداز مذاکرات بسیار دشوارتر خواهد شد. به باور این مقام، برای توافق هسته ای ایران، جایگزینی وجود ندارد و این توافق تنها راهکار ممکن برای پیشگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به جنگ افزار هسته ای است.
ادامه مطلبدیروز جمعه و در پایان نشست سران عربستان و چین بیانیه مشترکی صادر شد. در این بیانیه، طرفین توافقات پیرامون توسعه روابط سیاسی، اقتصادی، امنیتی، انرژی، آموزشی و فرهنگی را ذکر کرده اند. اما نکته جالب توجه بیانیه مشترک به موضع دو کشور و به خصوص چینی ها علیه ایران باز می گردد که عنوان «متحد تهران» را از نگاه برخی چهره های و جریان های سیاسی اصولگرای داخلی یدک می کشد.
ادامه مطلببه نظر می رسد هیچ یک از امتیازات پیشنهاد شده، هنوز ایران را متقاعد به پذیرش توافق نکرده است. چرا ایران پیشنهادی بهتر از پیشنهاد هفت سال پیش را رد می کند؟ زیرا می داند محدودیت های برنامه هسته ای اش – موسوم به بندهای غروب – تا سی ماه آینده برداشته می شوند.
ادامه مطلبهم تندروهای ایران و هم تندروهای اسرائیلی بخاطر پیشینه خاص خودشان، به امضا شدن توافق هسته ای و تبدیل شدن مجدد ایران به عضوی عادی در جامعه بین المللی که به هنجارهای روابط سیاسی و اقتصادی بین المللی پابیند باشد، تمایلی ندارند.
ادامه مطلبصالحی ناگفتههایی از آغاز مذاکرات محرمانه با آمریکا در عمان در سال ۱۳۹۱ و پروندههای دوره مسئولیت او در وزارت خارجه دولت دهم را نیز بیان کرده از جمله اینکه «آقای دکتر احمدینژاد در مذاکرات عمان راه من را نبست. حضرت آقا گفته بودند که ایشان متولی دو راه دیپلماسی باشد. یک راه مذاکرات با ۱+۵ بود که آقای جلیلی پیش میبرد و یک راه هم مذاکرات عمان بود که ما از رهبر معظم انقلاب اجازه آن را گرفته بودیم که با آمریکاییها مستقیما با رعایت مسائلی مذاکره کنیم. برای اینکه این دو راه در تجانس و هماهنگ با هم باشد، حضرت آقا فرمودند آقای دکتر احمدینژاد، رئیسجمهور که رئیس شورای عالی امنیت ملی بود، هماهنگکننده باشد. من خدمت آقای دکتر احمدینژاد رسیدم و ایشان به من گفت که شما این کار را نکنید، شما را اذیت میکنند و زمین میزنند. من گفتم آقای دکتر ما برای ملت خودمان زمین بخوریم چه اشکالی دارد؟ ما که کار خاص و شبههداری نمیخواهیم انجام دهیم؟ در نهایت میگویند او میخواسته مذاکرهای در جهت منافع ملی کند، موفق نشده، خیانت که نمیکنیم. ایشان این توصیه را کرد ولی راه من را نبست حتی به دفاع از من در خیلی موارد، به میدان آمد، چون برخی دوستان سنگاندازی میکردند.»
ادامه مطلبیوسی ملمن، تحلیلگر اسرائیلی در امور سیاسی و امنیتی از منابع ویژهای در تل آویو نقل قول کرد لفاظی مقامات اسرائیل با واقعیت همخوانی ندارد و هم زمان تاکید کرد اسرائیل گزینه نظامی علیه ایران در اختیار ندارد.
ادامه مطلبدر هفته های آینده، مداخله آمریکا برای مهار جنگ سایه میان ایران و اسرائیل بسیار کلیدی است تا این جنگ از کنترل خارج نشود. شعله های تشدید تنش می تواند از شام تا شبه جزیره عربی را در بر بگیرد. این وضعیت می تواند بحران سیاسی در عراق و لبنان را طولانی کند، آتش بس حساس میان حوثی ها و عربستان سعودی را ناکار سازد و حتی به شعله کشیدن دوباره درگیری ها در سوریه بینجامد. این همه، آمریکا را وامی دارد تا دوباره پایش به درگیری های منطقه ای کشیده شود در زمانی که می خواهد بر چین و روسیه تمرکز کند. برای جلوگیری از این پیامدهاست که دولت بایدن، باید خطوط قرمزی را برای دولت اسرائیل تعیین کند و بر محدوده های حملات تحریک کننده، تاکید کند.
ادامه مطلببدتر از همه این که، حتی اگر تاسیسات هسته ای ایران، همین فردا به شکل معجزه آسایی ناپدید شوند، ایران قادر است با برخورداری از دانشی که در این کشور هست، آنها را ظرف چند ماه سرپا کند. از این گذشته، بر پایه پژوهش و بررسی شورای شیکاگو، برنامه هسته ای در ایران، از پشتیبانی عمومی برخوردار است و بنابراین حتی اگر همین فردا همه چیز در تهران تغییر کند، بعید است که این برنامه کنار گذاشته شود.
ادامه مطلباسرائیل چه بسا از گذشته توانایی های لازم برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران را داشت اما به ضرورت نرسیده بود. سوال اینجاست که خط قرمز اسرائیل کجاست؟ اگر حمله کند آیا به اهدافش می رسد؟ اسرائیل چگونه می تواند حملات موشکی از جانب نیروهای نیابتی ایران در پاسخ به حملاتش را تاب بیاورد؟
ادامه مطلبمقام های ارشد امنیتی و اطلاعاتی اسراییل نمی توانند به اجماع برسند که بودن یا نبودن توافق هسته ای، کدامش برای اسرائیل بهتر است.
ادامه مطلبمقام های آمریکایی به اسرائیلی ها هشدار داده اند که هرچند حملات مکرر به تاسیسات هسته ای ایران، می تواند از نظر تاکتیکی رضایت بخش باشد اما نهایتا نتایج وارونه ای می دهند.
ادامه مطلببا این که دو کشور درگیر در مناقشه از آمادگی خود برای دستیابی به توافق سخن به میان می آورند اما اختلاف نظر واشنگتن – تهران درباره توافق هسته ای و شرط های تعیین شده از سوی دو طرف در آستانه آغاز گفت وگوها، تفاوت چندانی با نخستین دور گفت وگوها برای بازگشت به توافق هسته ای، ندارد.
ادامه مطلبمحسن امین زاده در یادداشتی می نویسد: از ژاپن بیاموزید که با توان صنایع هستهایاش به قدرت تولید سلاح هستهای نیز بسیار نزدیک شد. یک ظرفیت بازدارندگی بالقوه هستهای نظامی که رهبران ژاپن هرگز از آن یاد نکردند و هرگز هیچ ادعا و تظاهری در این رابطه نداشته و ندارند.
ادامه مطلب