دسامبر سال گذشته، آذربایجان با ترکمنستان قرارداد سوآپ منعقد کرد که براساس آن، این کشور متعهد می شود، سالانه دو میلیارد متر مکعب گاز به شمال شرق ایران ارسال کند و تهران نیز حجم مشابهی را از شمال غرب به آذربایجان ارسال کند و از این طریق، به این کشور کمک شود تا حجم مورد نیازش را تامین کند. قرارداد سوآپ می تواند، تا ۶ میلیارد متر مکعب در سال افزایش یابد و گاز اضافی به ترکیه و اروپا صادر شود.
ادامه مطلب
سردار بردی محمداف به ندرت در جمع سخن می گوید. در موارد معدودی که در خارج از کشور سخنرانی کرده، با وابستگی تمام از روی متن صحبت های خود را خوانده است. در حالی که قربانقلی سعی می‌کند رفتاری با نشاط از خود به نمایش بگذارد، سردار خجالتی است و تقریبا در هیچ یک از کارهای عجیب مورد علاقه پدرش شرکت نکرده است.
ادامه مطلب
الیاس واحدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نمی توان سازمان دولت های ترک را سازمانی پان ترکیستی با رویکرد پیوست گرایی سرزمینی دانست. آنچه اکنون به عنوان ماهیت پان ترکیستی بر این سازمان اطلاق می شود، برخی با هدف تهدید انگاری این سازمان است که با اهداف سیاسی انجام می شود و برخی نیز با ملاحظه فعالیت های فرهنگی این سازمان که قطعا در بیداری هویتی اقوام ترک اقلیت در سایر کشورها مؤثر خواهد افتاد، حکم به پان ترکیستی بودن این سازمان می دهند. البته در این میان سیاست خارجی مستقل برخی از این دولت ها مانند جمهوری ترکیه و جمهوری آذربایجان که با مداخلات نظامی در مرز یا خاک کشورهای دیگر همراه بوده نیز در الحاق گرایی قلمداد کردن رویکرد این سازمان بی تاثیر نیست ولی به نظر می رسد در این زمینه نوعی تداخل بحث وجود دارد.
ادامه مطلب
الیاس واحدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه اکنون با ماهیت همگرایی در محور ترکی (که برخی به اشتباه آن را جریان پان ترکیسم الحاق گر و بیراه تر از آن برخی احیای دوباره امپراتوری عثمانی یا نوعثمانیسم/نوعثمانی گری می خوانند) رخ می دهد، نه جریانی صرفا نژادی و قومی و نه نوستالژی احیای یک امپراتوری از بین رفته، بلکه جریانی بین دولتی با نگاه مثبت به محیط بیرونی مانند اتحادهای مشابه منطقه ای است که در دهه ۱۹۹۰ و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با پیشتازی جمهوری ترکیه تحت رهبری دولت های راست میانه (احزاب مام میهن و راه راست) آغاز شد و پس از کسب تجربه یک دوره ناکامی و رکود از سال ۲۰۰۹ به بعد با افزایش تمایلات همگرایی در بین سایر کشورهای ترک زبان از جمله جمهوری های قزاقستان و آذربایجان و با تغییر رویکرد ترکیه با عنوان شورای کشورهای ترک زبان تأسیس شد که در سال ۲۰۲۱ با تغییر نام به سازمان کشورهای ترک به صورت جدی تر از سوی کشورهای عضو دنبال می شود که در ادامه با نگاهی گذرا به این فرآیند، کارکردها و ارکان این اتحاد به اختصار تبیین خواهد شد.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون نقش سازمان اکو در حل مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور بر این باور است که تحریم‌ها، سیاست فشار حداکثری، عدم تعیین تکلیف چالش‌های اصلی ایران در حوزه هسته‌ای، موشکی، منطقه‌ای و حقوق‌بشری با ابرقدرت ها سبب شده است که برقراری هرگونه رابطه سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری با ایران برای همسایگان و دیگر کشورهای خُرد و میانی فرامنطقه‌ای رابطه ای پرهزینه و پر از تبعات باشد. در نتیجه فعلاً کسی تا تعیین تکلیف برجام و لغو تحریم‌ها بنایی برای برقراری روابط اقتصادی و تجاری با ایران ندارد. لذا کشورها در قالب نشست سران اکو، شانگهای و ... ذیل یک نمایش دیپلماتیک پوچ، بیهوده و توخالی سعی می کنند مواضعی دلگرم کننده و مثبتی در خصوص تلاش برای تداوم و تشدید همکاری‌ها و روابط با ایران مطرح کنند. حتی امکان دارد قراردادها و توافقاتی هم بین طرفین امضا شود، اما هیچکدام تا زمان تعیین تکلیف برجام و لغو تحریم ها عملیاتی نخواهد شد.
ادامه مطلب
محمدرضا فرقانی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تشریح کرد که برگزاری نشست‌هایی مانند نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در تهران می تواند به شکل بسیار پررنگی در رسیدن به فهم مشترک و کنار گذاشتن اختلافات همسایگان افغانستان در رابطه با حکومت طالبانی اثرگذار باشد.
ادامه مطلب
رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی به بررسی ادبیات ترکمانی به عنوانی میراثی از فرهنگ پیرامون دریای خزر و جایگاه مختومقلی فراغی، شاعر و عارف بزرگ ایرانی پرداخته است.
ادامه مطلب
ولی کوزه گر کالجی در یادداشتی می نویسد: ترکیب ۱+۵ در ادبیات سیاسی سال های اخیر بیش از هر چیز تداعی کننده ترکیب پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان در روند مذاکرات هسته ای با ایران بود. اما طی دو سال اخیر اخیر ترکیب ۱+۵ کاربرد دیگری نیز یافت و برای اطلاق به همکاری های پنج کشور منطقه آسیای مرکزی با اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا، ژاپن و هند نیز مورد استفاده قرار گرفته است. سفر اخیر فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به آسیای مرکزی (۱۶ تیر ۱۳۹۸) و دیدار با وزیران امور خارجه پنج کشور آسیای مرکزی در بیشکک قرقیزستان، بار دیگر اراده سیاسی بازیگران این منطقه را در اجرای الگوی ۱+۵ به نمایش گذاشت. این تحولات ایجاب می کند که دیپلماسی کلان ایران در سطح آسیای مرکزی، «رویکرد متوازن در عرصه دیپلماسی» را به صورت جدی تری مورد توجه قرار دهد و زمینه را برای سفر هم زمان وزیر امور خارجه و رئیس جمهوری ایران به پنج کشور آسیای مرکزی فراهم کند. ایران تجربه این رویکرد را دارد و تجربه سفر مرحوم هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت ایران به چهار کشور آسیای مرکزی، یعنی قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان در سال ۱۳۷۳ می تواند بار دیگر تکرار و نهادینه شود. به ویژه آن که در محیط تحول یافته کنونی آسیای مرکزی که وارد مرحله جدیدی از غیرامنیتی سازی و تنش زدایی به ویژه در روابط ازبکستان و تاجیکستان شده است، اجلاس های متعددی بین رهبران و مقامات پنج کشور منطقه در دو سال اخیر برگزار شده که بستر و فضای مناسبی را برای شکل دهی به الگوی ۱+۵ بین ایران و منطقه آسیای مرکزی فراهم کرده است.
ادامه مطلب
حسن بهشتی پور در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون ارزیابی کارنامه وزارت امور خارجه و حواشی که در سال ۹۷ برای دستگاه دیپلماسی شکل گرفت، اذعان دارد: باید متناسب با مقدورات و اقتصاد وزارت امور خارجه نسبت به ارزیابی کارنامه آن سخن گفت. ما نمی توانیم بدون در نظر گرفتن شرایط سیاسی داخلی و تاثیر آن بر مناسبات سیاست خارجی ارزیابی دقیقی داشته باشیم. باید در نظر داشت که نهادهای تصمیم گیری و نیز وجود دیپلماسی موازی در تعیین حدود عمل وزارت امور خارجه پیرامون مناسبات منطقه ای و فرامنطقه ای بسیار اثرگذار هستند.
ادامه مطلب
عبدالرضا فرجی راد در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون ارزیابی و تحلیل کارنامه وزارت امور خارجه در سال ۱۳۹۷ تصریح کرد: همسایگان ما، هم دارای وزن سیاسی بسیار بالایی هستند و هم دارای وزن اقتصادی بسیار بالا؛ لذا باید در سال پیش رو برای ارتقای مناسبات با همسایگان در هر دو بعد تلاش کرد. البته برای برخی از همسایگان مانند کشورهای عربی در این شرایط نمی توان کاری از پیش برد، اما باید دیگر فرصت ها را تقویت کرد.
ادامه مطلب
نعمت الله ایزدی می گوید: اگر در آینده جدیت سه کشور در سایه نشست سه جانبه منجر به ایجاد کریدور شمال - جنوب شود، می تواند برگ برنده ای برای تهران به عنوان عامل واسط و نقطه عطف این کریدور در مسایل سیاسی و اقتصادی منطقه ای باشد؛ زیرا این کریدور فرصت های متعدد مالی و سیاسی را در مناسبات بین المللی برای تهران ایجاد خواهد کرد.
ادامه مطلب
حسن محسنی فرد: با توجه به ارتباط مستقیم خط لوله تاپی با منافع و امنیت ملی کشورمان، و نیز با مد نظر قرار دادن آثار و عواقب بلند مدت آن بر تحولات و مناسبات ژئوپلتیک منطقه لازم است، پیرامون این خط لوله رایزنی و همکاری نزدیک تری بین مقامات ذیربط و علی الخصوص بین وزارت خارجه و نفت صورت گیرد.
ادامه مطلب"دمیتری شلاپنتوخ" استاد دانشگاه ایندیانا در آمریکا و صاحب تألیفات متعدد درباره روسیه و ایران است. او در تحلیلی که وبسایت «میدل ایست آی» منتشر کرده است به پیچیدگی های روابط اخیر بین ایران و روسیه پرداخته است.
ادامه مطلب
لوک کافی، تحلیلگر بنیاد هریتیج: اگر ایالات متحده به دنبال این باشد که با استراتژی کلان خود جلوی روسیه و ایران بایستد و امنیت انرژی اروپا را بالا ببرد، نباید از ظرفیت‌های منطقه اوراسیا غافل شود.
ادامه مطلب
علی طائی، کارشناس آسیای مرکزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: اخیرا سازمان امنیت ملی ازبکستان اعلام کرده که شواهدی در دست است که داعش بهار سال 2015 در خاک ازبکستان چند عمل تروریستی انجام خواهد داد و خواستار تقویت مرز تاجیکستان و قرقیزستان شده است.
ادامه مطلب