
رد پای امریکا در سقوط عمران خان
تغییر احتمالی اسلام آباد با چالشی جدید برای روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی همراه است و خطر ایجاد اختلال در پروژه خط لوله گازرسانی «پاکستان استریم» را به همراه دارد.
ادامه مطلبتغییر احتمالی اسلام آباد با چالشی جدید برای روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی همراه است و خطر ایجاد اختلال در پروژه خط لوله گازرسانی «پاکستان استریم» را به همراه دارد.
ادامه مطلبسفر عمران خان به مسکو در همان روزی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه فرمان لشکر کشی به اوکراین را اعلام کرد و گرفتن عکس یادگاری با او که گویا این لشکرکشی را تشویق می کند، محافل غربی و قطعا ارتش پاکستان را خشمگین کرد که از زمان اشغال افغانستان به دست ارتش سرخ، خاطرات تلخی از تعامل با روسیه دارد و می داند مسکو ارتش پاکستان را به علت حمایت از مجاهدین افغان در دهه ۱۹۸۰ هرگز نخواهد بخشید.
ادامه مطلبدالان اقتصادی چین و پاکستان منطقه را امنیتی و به آن خسارت وارد و خشم ساکنان را تشدید کرده است. عدم توازن بین کارگران چینی و جمعیت محلی نه تنها باعث ایجاد تئوری های توطئه در مورد این طرح شده، بلکه چینی ها را نیز به هدف شورشیان تبدیل کرده است.
ادامه مطلببه گفته منابع آگاه، پکن با وجود افزایش تهدیدات امنیتی، همچنان به افزایش کارکنان خود در طرح دالان اقتصادی چین و پاکستان و دیگر طرح ها ادامه می دهد. شمار اتباع چینی فعال در طرح دالان اقتصادی در پاکستان از ۲۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۳ به ۶۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۷ افزایش یافته است. برخی گروه های تجاری مستقل رقم کنونی را تا ۴۰۰ هزار نفر ذکر کرده اند.
ادامه مطلباین خط آهن با توجه با اتصال آن به خطوط آهن کشورهای اروپایی، رویدادی بسیار مهم در عرصه اقتصادی هر سه کشور به شمار می رود و به گسترش پیوندهای اقتصادی و دیپلماتیک بین پایتخت های این سه کشور کمک خواهد کرد. بازرگانان هر سه کشور می توانند با استفاده از این خط آهن که درحال حاضر فقط به حمل و نقل کالا اختصاص دارد به مبادلات تجاری خود وسعت ببخشند. این طرح در واقع بخشی از طرح بزرگ دولت چین تحت عنوان یک جاده یک کمربند محسوب می شود که دولت چین برای توسعه تجارت با این سه کشور و کشورهای اروپایی آن را به اجرا در آورده است.
ادامه مطلبحسن کاظمی قمی، دستیار و نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان در گفت وگویی تشریح کرد که یکی از سیاستهای جمهوری اسلامی ایران در کنار کمکهای مردمی، تلاش برای فعالسازی اقتصاد افغانستان است. باید تولید ثروت در افغانستان ایجاد شود. این امکان پذیر است و این یکی از مهمترین راههای ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان است.
ادامه مطلبحسین ابراهیم خانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پاکستان بمنظور مصون ماندن از صدمات ناشی از تنش بین امریکا و چین و همچنین حفظ رابطه ای ولو نه چندان گرم با واشنگتن ممکن است ناگزیر از توجه به خواسته هایی نظیر کمک به تلاشهای صلح منطقه ای، همکاری در ایجاد ثبات در افغانستان، تقویت قابلیت های اقتصادی خود و جابجایی تمرکز از ژئوپلیتیک به ژئو اکونومی، همانگونه که رهبران نظامی و سیاسی این کشور اخیرا ابراز داشته اند، شود.
ادامه مطلبمحمدعارف فصیحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تعجب این که آمریکا به دلیل رفتارهای دوگانه و شیطنت آمیزش شیطان بزرگ لقب گرفته است؛ غافل از این که پاکستان در شیطنت دست شیطان بزرگ را از پشت بسته و از شیطان بزرگ پیشی گرفته است. همان چیزی که ترامپ درمورد عربستان به کاربرد: "گاوشیرده". نگاه پاکستان نسبت به امریکا همان نگاه ترامپ نسبت به عربستان است.
ادامه مطلبقاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون نقش سازمان اکو در حل مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور بر این باور است که تحریمها، سیاست فشار حداکثری، عدم تعیین تکلیف چالشهای اصلی ایران در حوزه هستهای، موشکی، منطقهای و حقوقبشری با ابرقدرت ها سبب شده است که برقراری هرگونه رابطه سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری با ایران برای همسایگان و دیگر کشورهای خُرد و میانی فرامنطقهای رابطه ای پرهزینه و پر از تبعات باشد. در نتیجه فعلاً کسی تا تعیین تکلیف برجام و لغو تحریمها بنایی برای برقراری روابط اقتصادی و تجاری با ایران ندارد. لذا کشورها در قالب نشست سران اکو، شانگهای و ... ذیل یک نمایش دیپلماتیک پوچ، بیهوده و توخالی سعی می کنند مواضعی دلگرم کننده و مثبتی در خصوص تلاش برای تداوم و تشدید همکاریها و روابط با ایران مطرح کنند. حتی امکان دارد قراردادها و توافقاتی هم بین طرفین امضا شود، اما هیچکدام تا زمان تعیین تکلیف برجام و لغو تحریم ها عملیاتی نخواهد شد.
ادامه مطلبمبارکه صداقتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مخالفان طالبان، پاکستان را بهعنوان یک حامی بزرگ این گروه که حالا در کابل مستقر است دانستهاند. مناسبات تیره واشنگتن با پکن، بهعنوان دوست و شریک راهبردی اسلامآباد و روابط نزدیک آمریکا با هند بهعنوان رقیب سنتی و دیرینه پاکستان، میتواند مشکلاتی را در مسیر تعمیق روابط واشنگتن با اسلامآباد در دور جدید ایجاد کند.
ادامه مطلبگفته میشود که پاکستان از گروههای دیگر جهادی حمایت میکند تا طالبان را تضعیف کرده و اهرمهای خود بر افغانستان را حفظ کند.
ادامه مطلبمحسن روحی صفت در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید دارد که نشست دهلی نو موید نشست تهران بود. چون اگر به متن و محتوای نشست گفت وگوی امنیتی منطقه در دهلی نو رجوع کنیم میبینیم که این نشست عملاً تایید کننده خروجی و مصوبات نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در تهران بود. یعنی نشست دهلینو عملاً مصوبات نشست تهران را تثبیت کرد.
ادامه مطلبمحمدرضا فرقانی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تشریح کرد که برگزاری نشستهایی مانند نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در تهران می تواند به شکل بسیار پررنگی در رسیدن به فهم مشترک و کنار گذاشتن اختلافات همسایگان افغانستان در رابطه با حکومت طالبانی اثرگذار باشد.
ادامه مطلبزمین لرزه ای به بزرگی ۵.۷ ریشتر ساعات اولیه پنجشنبه گذشته جنوب پاکستان را لرزاند. این زمین لرزه که زمانی رخ داد که بیشتر مردم خواب بودند، به کشته شدن ده ها نفر، مصدوم شدن صدها نفر دیگر و خرابی شدید منجر شد. (عکس ها توسط ناصر احمد گرفته و در رویترز به اشتراک گذاشته شده اند.)
ادامه مطلبمحمد حسین بنی اسدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اکنون قدرت گرفتن مجدد طالبان بر افغانستان مجددا موجبات نگرانی هند را فراهم آورده، گرچه دهلی نو امیدوار است که طالبان طی بیست سال گذشته تجربه همزیستی مسالمت آمیز با دنیا را آموخته باشد. هند از سال گذشته برای عقب نماندن از قافله دیگر کشورها در تعامل با طالبان، ضمن پیگیری تبادل نظر با ایران و روسیه وارد فاز تماس و تعامل با طالبان نیز بر آمد ولی فروپاشی ارتش و دولت در افغانستان و سلطه بدون مقاومت طالبان بار دیگر دهلی نو را در فاز نگرانی عمیقی فرو برد.
ادامه مطلبحشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که اولویت سیاست های ترکیه در مناطق پیرامونی خود «اپیدمی ناامنی» است، در رابطه با نگاه امنیتی تهران به کردها تصریح کرد: ایران در تلاش است که در افق ۲۰۲۵ روابط تجاری دوجانبه خود با ترکیه را به مناسبات ۳۰ میلیارد دلاری ارتقا دهد، مشابه همین رقم را هم برای روابط خود با عراق در نظر دارد. همین مسئله باعث شده است که ایران به دنبال تنش آفرینی و بالا بردن حساسیت ترکیه در خصوص کردها نشود. لذا نوعی تحدید سازی تنش را با آنکارا در دستور کار دارد که سبب بروز برخی مماشات های تهران در قبال سیاست های مخرب ترکیه و شخص ادوغان می شود.
ادامه مطلبمهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: دور نیست روزی که این بخش از توهم، خودفریبی، خاماندیشی و خواب مصنوعی امروزش بیدار شود و بفهمد دولت قبل، با همۀ معایب، کاستیها و فسادها، با دولتمردان نابخرد و ناکارآمدیهایش همچنان ارزش این را داشت که برای حفظ آن تلاش کرد. این بخش به زودی میفهمد دولت طالبانی نه تنها همۀ معایب دولت قبل را دارد، بلکه همان کارآمدی و سودمندی اندکِ دولت پیشین را هم ندارد و بدتر اینکه معایبی بسیار بیشتر و شدیدتر از دولت قبلی خواهد شد.
ادامه مطلببا نبردهای داخلی که تأخیر در اعلام یک دولت جدید را باعث شدند این مسأله عجیب تر می شود. در واقع روز ۱۵ اوت کابل به اشغال طالبان درآمد اما بیش از سه هفته زمان لازم بود تا دولت موقت منصوب شود. هیبت الله آخوندزاده، رهبر معظم در این رابطه سکوت اختیار کرد و ایمن الظواهری که گفته می شد در قید حیات نیست، به طرز معجزه آسایی در بیستمین سالروز حادثۀ ۱۱ سپتامبر در یک ویدئو ظاهر شد.
ادامه مطلبحسین ابراهیم خانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر خلاف امیدواری ها و انتظارات در پاکستان، چندان محتمل نخواهد بود که برپایی مجدد امارت اسلامی تحت سلطه قوم پشتون در افغانستان فصل زرینی در کلیت روابط اسلام آباد با کابل مفتوح سازد. اختلاف ارضی مزمن پاکستان- افغانستان، روابط ویژه افغانستان با هند و ایده بلند پروازانه پاکستان برای تثبیت خود به عنوان تنها مجرای تجارت خارجی و نیز صدور انرژی کشورهای آسیای میانه عوامل مهم دخیل در طراحی سیاست افغانی پاکستان بوده که اراده ای راسخ در نصب یک حاکمیت متحد و پشتون در کابل را موجه ساخته اند.
ادامه مطلبگام های تاریخی در زمینه همکاری های نظامی با کشورهای برادری که ارمنستان را به رسمیت نمی شناسند و مرزهای خود را به روی آن بستند در حال برداشته شدن است. عدالت وردیف می گوید: «کشورهای منطقه نمی توانند به راحتی پیروزی آذربایجان در جنگ میهنی را هضم کنند.»
ادامه مطلببهعلاوه، برخی نشانهها حاکی از آن است که طالبان در پیروی از فرامین حامی اصلیشان یعنی پاکستان مطابق انتظارات اسلامآباد عمل نخواهند کرد، دستکم برای اینکه در برابر مردم افغانستان تظاهر به استقلال و عدم وابستگی کنند. پاکستان در افغانستان بهشدت منفور است و طالبان هوشیارانه تلاش میکند که در چشم مردم این کشور دستنشانده اسلامآباد بهنظر نرسد.
ادامه مطلبعامل جغرافیا نقش محوری را به پاکستان در افغانستان داده، ولی این کشور نتوانسته است آن را به نفوذ سیاسی پایدار در افغانستان تبدیل کند. ایجاد عوامل نیابتی افغان و کمک های قابل توجه از سوی قدرت های بزرگ به پاکستان کمک نکرده است تا بر محدودیت های ساختاری خود در افغانستان غلبه کند و این بار نیز به احتمال زیاد چنین باشد.
ادامه مطلبعبدالمحمد طاهری در گفتوگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است اکنون که لیست وزرای حکومت طالبانی منتشر شد دیگر حجت بر همه در قبال تداوم حمایت از طالبان تمام شده است. اگر از این به بعد در داخل کشور فرد، جریان و گروهی بخواهد کماکان حمایت از طالبان را ادامه دهد مطمئن باشید دیگر نمی تواند روی توجیه و پارامتر تغییر طالبان نسبت به ۲۰ سال پیش مانور دهد، چون قطعاً همین لیست حکومتشان نشان داد که طالبان اگر بدتر از دو دهه پیش نباشد، بهتر نشده است.
ادامه مطلبگفته می شود دولت کابل از چهار جهت زیر فشار قرار خواهد گرفت. پاکستان به علت ملاحظات امنیتی و پیوندهای پیشین، چین برای سرمایه گذاری، روسیه برای اطلاعات و آمریکا و اتحادیه اروپا در زمینه مبادلات تجاری بین المللی.
ادامه مطلبعلی سینا محمود در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین بعد از سال ۲۰۱۴ و آغاز خروج ناتو از افغانستان در چارچوب رهیافت ژئوپلیتیکی همسایگی نگاه تازه ای به افغانستان پیدا کرد. یعنی از نقش یک کشور نظاره گر و بی طرف عملا به کشوری مداخله گر و سازنده در امور افغانستان تبدیل شد. رهیافت ژئوپلیتیکی همسایگی چین شامل چهار ویژگی سیاسی، استراتژیک، اقتصادی و جفرافیایی میشود. پکن امیدوار است در چارچوب این رهیافت بتواند نگرانی های امنیتی سیاسی خود را رفع کرده به اهداف اقتصادی خود برسد.
ادامه مطلبپیرمحمد ملازهی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که ایران در قبال تحولات افغانستان، احیای طالبان و به خصوص مقاومت دره پنجشیر دچار اشتباه محاسباتیِ راهبردی شده است، پیرامون تاثیر تحولات پنجشیر بر امنیت جمهوری اسلامی تصریح کرد که پیگیری توازن و نگاه واقع بینانه در سیاست خارجی همواره می تواند یک راه حل مناسب برای تامین اهداف و منافع جمهوری اسلامی ایران باشد. چون اعمال نگاهی یک سویه، سیاست خارجی یک جانبه و دیپلماسی تکبعدی در قبال طالبان یا هر جریانی از سوی جمهوری اسلامی می تواند ایران را از رسیدن به بخشی از منافع خود باز بدارد. لذا قطعاً سکوت ایران در برابر تحولات پنجشیر میتواند ذیل این آسیبشناسی قرار گیرد. از این رو به واقع اگر تهران در کوتاه مدت نگاه خود را در برابر طالبان اصلاح نکند قطعاً باید در آینده نزدیک تبعات مخرب و مضر امنیتی، سیاسی و دیپلماتیک آن را بپذیرد.
ادامه مطلبدیپلماسی ایرانی در وبیناری با حضور احمد سبحانی، مدیرکل سابق غرب آسیای وزارت امور خارجه، همایون امیرخلیلی، مشاور وزیر و مسئول دفتر ویژه سابق امور افغانستان و سرپرست سابق سرکنسولگری ایران در پیشاور و محمود محمدی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه که به طور ویژه سیاست های ناتو در افغانستان را دنبال کرده، به بررسی اوضاع افغانستان و سقوط کابل به دست طالبان و سیاست خارجی کشورهای مختلف از جمله ایران در قبال تحولات افغانستان پرداخته است.
ادامه مطلبتحولات کنونی یک پیروزی برای پاکستان، عربستان سعودی، چین و طالبان و یک خسارت استراتژیک مهم برای هند، ایران و منافع ایالات متحده هستند. طالبان از نظر استراتژیک برای پاکستان نوک نیزه است و به دلیل ماهیت افراط گرایی سنی آن، طالبانی کردن افغانستان می تواند یک اهرم ژئوپلیتیک برای تندروهای سنی قدرتمند در جنوب آسیا و خاورمیانه ایجاد کند. مطمئنا بسیاری در عربستان سعودی و پاکستان، کشورهای خالق طالبان، اکنون در حال برگزاری جشن و سرور هستند.
ادامه مطلبعلی سینا محمود در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روابط دو کشور همسایه افغانستان و پاکستان از همان ابتدا دچار تنش بوده و عمدتا پاکستان در پی اعمال نفوذ در افغانستان بوده است. مثلا در دوره جهاد مردم افغانستان علیه شوروی سابق، پاکستان از برخی گروه های مجاهدین حمایت به عمل آورد. و سپس دوران طلایی اعمال نفوذ این کشور بر افغانستان دوره امارت طالبانی بود.
ادامه مطلبمسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محمد بن سلمان، ولیعهد جدید یک برنامه بلندپروازانه "ویژن -۲۰۳۰" را راه انداخت که هدف آن کاهش وابستگی به هیدروکربن ها و توسعه انرژی های تجدیدپذیر اعلام شد و همچنین باید تنوع اقتصادی را فراهم کند. پیشرفت برنامه هسته ای ریاض که در ابتدای سال دهم آغاز شد، با "ویژن -۲۰۳۰" مطابقت دارد. بر اساس اسناد، قرار است در ۲۵ سال آینده ۱۶ راکتور برای نیروگاه های هسته ای با ظرفیت کل ۱۷.۶ گیگاوات ایجاد شود و ۸۰ میلیارد دلار برای اجرای این برنامه تخصیص شده است.
ادامه مطلب