
افغانستان


تنش نظامی میان طالبان و پاکستان؛ ادامۀ یک سناریوی استخباراتی
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر کسی پوشیده نیست که طالبان مطلقا یک برنامه انگلیسی – امریکایی تحت مدیریت پاکستان اند. از سوی دیگر، پاکستان تلاش می کند با منطقه ای نشان دادن موضوع، پای منطقه را به این بحران خودساخته، بکشاند و خود امتیاز کسب کند. زیرا نظامیان پاکستانی، بهخوبی می دانند که هر نوع دخالت بیرونی (منطقه ای و فرامنطقه ای) سرازیر شدن پول هایی را باعث می شود که بتوان از آن برای مقابله با بحران اقتصادی و مالی در پاکستان، استفاده کرد.
ادامه مطلب
لزوم توجه ویژه به کشورهای حوزه تمدنی ایران و فارسی زبان
اشکان پیرزاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از اصولی که در سیاست خارجی دولت سیزدهم پیگیری می شود تعامل موثر با کشورهای همسایه خصوصا تعامل با کشورهای حوزه تمدنی ایران و کشورهای فارسی زبان بوده است که در دولت های قبل به دلیل عدم اهتمام به این راهبردها، خالق تهدیداتی برای کشور شد.
ادامه مطلب
تلاقی معنادار؟!
درست در زمانی که تلآویو، منطقه خاورمیانه و جامعه جهانی منتظر واکنش تهران به حمله روز دوشنبه تلآویو به بخش کنسولگری سفارت ایران در دمشق است، عملیات تروریستی جیشالعدل در استان سیستانوبلوچستان به وقوع پیوست. این همزمانی از هر زاویهای که ارزیابی شود، به نظر میرسد نه از سر تصادف بلکه میتواند یک همزمانی «معنادار» تفسیر شود، با این احتمال که تهران با تمرکز بر داخل ازدستزدن به اقدام متقابل علیه اسرائیل خودداری کند یا آن را به تأخیر بیندازد یا در صورت انجام پاسخ احتمالی، سطح و شدتش کاهش یابد.
ادامه مطلب
آیا مسکو از عملیات داعش باخبر بود؟
خبرگزاری رویترز روز گذشته (دوشنبه) به نقل از سه منبع گزارش داده که ایران پیش از وقوع کشتار در سالن کنسرت نزدیک مسکو در ماه گذشته میلادی درباره احتمال وقوع یک «عملیات تروریستی» بزرگ در خاک در روسیه به مسکو هشدار داده بود. بااینحال، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، دیروز (دوشنبه) در جمع خبرنگاران به ادعای این رسانه انگلیسی مبنی بر مطلعکردن روسیه از حمله تروریستی اخیر به تالار کنسرت «کروکوس» واکنش نشان داده و گفت مسکو هیچگونه اطلاعاتی مرتبط با تهدید امنیتی را پیش از این حمله از ایران دریافت نکرده بود. جالب اینجاست که پسکوف با اظهار بیاطلاعی دراینباره، اذعان کرد: «من از هیچگونه تصمیمی درباره این مسئله مطلع نیستم».
ادامه مطلب
اشتباه محاسبات در روابط با همسایگان را جدی بگیریم
حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رصد و ارزیابی سیر تحولات ماه های اخیر در روابط تهران با سایر کشورها و به ویژه همسایگان، گویای سرعت گرفتن روند قهقرایی در روابط خارجی کشورمان است. این یادداشت ناظر بر بررسی و تحلیل رفتارهای آن دسته از سیاست زدگان غیرمتخصصی است که بی توجه به شعارهای دولت های جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته همواره بدون برخورداری از دانش سیاسی در حوزه روابط خارجی کشور دخالت کرده و پیامدهای ناخوشایند و پرهزینه ای را به طور مشخص از ناحیه دو کشور پاکستان و افغانستان به مردم، کشور و نظام تحمیل کرده اند.
ادامه مطلب
چین محتاط در برابر افغانستان
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین امروز، مجبور است برای حفظ امنیتش، با استفاده از حربه های اقتصادی، مالی و راهکارهای سیاسی، دست به اقدامات امنیتی نیز بزند که افغانستان با توجه با حجم تهدیدهای امنیتی، حضور گروه های تروریستی خارجی و موقعیت حساس آن برای چین، نمی تواند، خالی از این دست محاسبات باشد.
ادامه مطلب
طرح مشکوک مهاجر هراسی
سید علی موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در طول دوران اشغال ۲۰ ساله افغانستان، علی رغم تبلیغات سهمگینی که علیه ایران در رسانهها و افکار عمومی افغانستان جریان داشت و به طور مشخص مورد حمایت مالی و سیاسی و سیاستگذاری فرهنگی غرب و نیروهای نیابتی محلی آن قرار میگرفت، در ایران، وضعیت کاملا آرام بود، دولت، کانونهای تصمیمساز، رسانه، افکار عمومی و شبکههای اجتماعی بیش از هر زمان دیگری با مهاجران و پناهندگان، احساس یگانگی و همذاتپنداری میکردند و تلاش و تماس و تعامل در تمام ابعاد قویا جریان داشت و حتی اگر حرکتهای آسیبزای ناشی از ملیگرایی برخی افراد و جریانها نیز رخ میداد به سرعت با واکنش دولت، رسانه و افکار عمومی مواجه میشد و متوقف میشد.
ادامه مطلب
زن ستیزی طالبان برای چیست؟!
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در اکثر موارد، با دستگیری زنان تاجیک، طالبان آنها را در مظان ارتباط با جبهات مقاومت ضد طالبانی، قرار می دهند. با این کار، این گروه درصدد تشدید فشار بر زنان برای جلوگیری از اتحاد آنها با دسته جات مقاومت است. این کار باعث می شود تا در آینده از درک زنان تاجیک، خطری محسوس نباشد.
ادامه مطلب
افغانستان و منافع کشورهای پیرامون
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بازی بزرگ کلاسیک در واقع به رقابت سیاسی و نظامی میان روسیه تزاری و بریتانیای استعماری در آسیای مرکزی اطلاق می شود که نه تنها اینکه اثرات مخربی بر ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی منطقه گذاشت، بل باعث شد تا ریشه های این رقابت برای سالیان متمادی، در تفکر رقابتی منطقه و فرامنطقه، اثراتی بی ثبات کننده ی داشته باشد.
ادامه مطلب
سفارتخانههای طالبان و نقش آنها در شناساییمخالفان
احسان الهیمقدم در یادداشتی می نویسد:به دلیل ارتباطات پیچیده طالبان و بهویژه شبکه حقانی با گروههای تروریستی خارجی و توانایی شبکهسازی در دیگر کشورها، همچنین گروههای تکفیری مخالف کشورهای همسایه که در داخل خاک افغانستان در حکومت طالبان حضور دارند، خطرات امنیتی زیادی برای کشورهای همسایه ازجمله ایران ایجاد خواهند کرد؛ چون طالبان در این مدتی که از حکومتشان میگذرد، نشان دادند که مهمترین ویژگی آنها باجخواهی در رابطه با همسایگان است و اهمیتی برای تشکیل حکومت همهشمول قائل نیستند. و به قول معروف مشت نمونه خروار است و یکی از مهمترین اهداف طالبان برای داشتن سفارت در کشورهای همسایه حذف مخالفان و تثبیت حکومتشان است. خوشبختانه نیروهای امنیتی به قاری محمدی اجازه خروج دادند؛ چون این اتفاق به نقش دولت ایران در تشکیل حکومت همهشمول در افغانستان صدمه وارد میکرد و طالبان مطمئن میشدند که با این کار همه را درباره ایران بدبین کردهاند.
ادامه مطلب
بازی طالبان در زمین امریکا
مهدی امیرجعفری در یادداشتی می نویسد: هدف اعلامی دوحه ۲، انتخاب نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان بود که طبق اعلام گوترش، قرار است این موضوع از مسیر مشورت با اعضای شورای امنیت و سازمان ملل و همچنین مقامات طالبان پیگیری شود. این سخنان دبیرکل را میتوان نشانه شکست دوحه ۲ به حساب آورد.
ادامه مطلب
انسداد مرزی یک حق طبیعی برای تعیین مرزها و دفاع مرزی ایران است
محسن روحی صفت می گوید: یک بحران امنیتی در مرزهای شرقی کشور وجود دارد و من در دو سال گذشته بعد از رویکارآمدن حکومت طالبان بارها و بارها در مصاحبهها و سخنرانیهایم به این مشکل امنیتی اشاره داشتم که متأسفانه باید اذعان کرد این مسئله امنیتی اکنون به چشم مسئولان کشور نمیآید و معمولا ضربهها از جایی وارد میشوند که پیشبینیپذیر نیستند؛ بنابراین من معترفم که از این جنبه و از سمت مرزهای شرقی کشور بسیار ضربهپذیر هستیم و خطرات و تهدیدهای امنیتی در مرزهای شرقی متوجه کشور است که باید جدی گرفت؛ کمااینکه دیگر همسایگان افغانستان هم تهدیدات روی کار آمدن حکومت طالبان را دستکم میگرفتند و آن را جدی نمیدانستند؛ ولی اکنون کشوری مانند پاکستان که حامی جدی روی کار آمدن حکومت طالبان بود، با یکی از جدیترین بحرانهای امنیتی در خاک خود مواجه است؛ بنابراین ما باید متوجه باشیم که نباید در مسیر کشوری مانند پاکستان قدم برداریم؛ ولی همزمان متأسفانه باید اعتراف کرد اکنون ظاهرا در این مسیر گام برمیداریم.
ادامه مطلب
راهبرد منطقهای ایران، چین و روسیه در افغانستان
مهدی امیرجعفری در یادداشتی مینویسد: از یکسو، امریکا تلاش میکند در قالب سازمان ملل متحد نقش خود در افغانستان را احیا کند و از سوی دیگر، ایران، چین و روسیه تلاش میکنند موضوع افغانستان را در قالب ابتکارها و تماسهای منطقهای حل و فصل کنند.
ادامه مطلب
جهان چرا طالبان را به رسمیت نمی شناسد؟
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این مدت، ارتباط جهان با طالبان، بواسطه گزینه تعامل سیاسی، صورت گرفته و دنیا اگر نه به صورت رسمی ولی غیر رسمی، با طالبان ارتباط داشته است، اما جهان حاضر نیست، این گروه را منحیث یک دولت، به رسمیت بشناسد و شامل مراودات سیاسی معمول در عرف دیپلماتیک سازد.
ادامه مطلب
راه حل یا راه فرار؟!
امیر کیومرث حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش دیروز جمعه در جمع خبرنگاران درباره سخنان ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، مواضع روز شنبه هفته گذشته خود درخصوص ساخت دیوار مرزی با افغانستان را تکرار و عنوان کرد، «همه کسانی که در جغرافیای مرزی با ما همسایه هستند ما به حسن همجواری همیشه احترام گذاشته و احترام میگذاریم و هیچ زمانی جمهوری اسلامی قصد تهدید، تعدی، تجاوز و تصرف یک وجب از خاک و سرزمین کشورهای همسایه نداشته و ندارد».
ادامه مطلب
فرصتطلبی طالبان در نشست کابل
محمد رضایی در یادداشتی می نویسد: چهار کشور پیشنهاددهنده نشست کابل، نه تنها به هدفهایشان دست نیافتند، بلکه زمینه برای مذاکره طالبان از موضع قدرت با جامعه بینالملل در دوحه را فراهم آوردند.
ادامه مطلب
تعامل فرهنگی ایران با کشور همسایه شرقی
علی شمس اردگانی طی یادداشتی می نوسد: در نیمقرن اخیر هر روز خبری از اغتشاش و درگیری در همسایه شرقی ایران میرسد و لاجرم همه در جستوجوی آثار چنین رویکردهایی در رابطه با ایران برمیآیند. بخش بزرگی از پدیدههای ناآرامی در «کشور افغانستان» بهویژه در حوزه مهاجرت، مهاجران و آوارگان «افغان» و اثر آن در اقتصاد اجتماعی کشورمان رخنمون میشود. بوروکراتهای دولت، این آوارگان را بیگانه میپندارند و حضور آنان را برنمیتابند و مردمان را هم به پذیرش این باور رهنمون میشوند. چندان که در بیگانهشمردن «افغان»ها را همانند اتباع دیگر کشورها مثل میانمار و گواتمالا میشمارند؛ ولی واقعیت استثنائی افغانستان بهعنوان یک کشور در این است که عمده پهنه این «کشور» پاره بزرگی از «خراسان بزرگ» است.
ادامه مطلب
روسیه و دوستانش اشتباه می کنند
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید روسیه و کشورهای منطقه از درک خطر روز افزون تروریسم در خاک افغانستان تحت کنترل طالبان، احساس مسئولیت کنند، اما واقعیت مسئله این است که افغانستان با بودن طالبان به هر شکلی یا حکومت مشارکتی و یا موجودیت خود طالبان در قدرت به شکل فعلی، نمی تواند به ثبات برسد.
ادامه مطلب
طالبان عذر و زاری نمی فهمد
اسماعیل فروغی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آن روحانی شیعه که از بازداشت های جبری دختران هزاره و شیعه شکایت کرده، با تزرع از طالبان می خواهد تا دختران جوان را پس بدهند؛ ره به ترکستان برده است. او هنوز نفهمیده است که طالب را نه با عذر و زاری بلکه فقط با قیام سرتاسری می توان از کرسی قدرت به زیر افکند. فقط با قیام و رستاخیز سرتاسری.
ادامه مطلب
کی نوبت چین می شود؟
مهدی امیرجعفری در یادداشتی می نویسد: نگرانی پکن از آیندۀ روابط با طالبان زمانی بیشتر میشود که نگاهی گذرا به سیاست همسایگی طالبان نشان میدهد این کشور به شیوههای گوناگونی برای همسایگان خود بحران و تنش به وجود آورده است.
ادامه مطلب
چرا مردم در برابر طالبان، خاموش اند؟
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جای تعجب ندارد که مردم هنوز هم در برابر طالبان و تروریست های حاکم بر افغانستان، خاموشی اختیار کرده اند و تحرکی نشان نمی دهند. چون برخلاف آن چه انتظار می رفت، هیچ گونه تحرکی از جانب مردم برای مقابله با وضعیت موجود و تغییر آن به سوی مطلوب دیده نمی شود و افغانستان تحت حاکمیت تروریستی طالبان جنایتکار، کماکان در منجلاب ظلم، استبداد و بی عدالتی غرق است.
ادامه مطلب
آن ۷۲ ساعت طوفانی!
پس از گفتوگوی تلفنی عصر جمعه وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان و تصمیم دو طرف برای عادیسازی روابط و بازگشت سفرا، سیدرسول موسوی، مدیر کل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس به ثبت رکورد جدیدی در تنشزدایی مناسبات دوجانبه در گینس اشاره کرد. اگرچه این گفته سیدرسول موسوی تا اندازهای میتواند به واقعیت نزدیک باشد، اما این سکه روی دیگری هم دارد، چون به همان اندازه که شاهد سرعت کمسابقه و حتی بیسابقهای در «تنشزدایی» مناسبات جمهوری اسلامی ایران و پاکستان بودیم، شتاب بیسابقهای هم در «تنشزایی» دو کشور شکل گرفت. دو کشوری که سالها مناسبات کمحاشیه و بدون تنشی را سپری کرده بودند تنها در فاصله شامگاه سهشنبه تا بامداد پنجشنبه، تا مرز قطع کامل روابط دوجانبه پیش رفتند؛ ازاینرو در بررسی آن ۷۲ ساعت طوفانی (از زمان حمله شامگاه سهشنبه ایران به خاک پاکستان تا گفتوگو تلفنی عصر جمعه وزرای امور خارجه) دو کشور، نکات متعددی وجود دارد که برای تبیین هرچه بیشتر، بهتر و دقیقتر این رکورد «تنشزایی» و «تنشزدایی» باید بررسی شود.
ادامه مطلب
گزارشی از یک تنش
روابط جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در هفته گذشته تنش بیسابقهای را تجربه کرد. اگرچه کارشناسان و ناظران بر این باورند که تهران و اسلامآباد دلیلی برای تداوم و تشدید درگیریهای مرزی ندارند و سطح تقابل از این نقطه عبور نخواهد کرد اما سلسله وقایعی که از سهشنبه تا پنجشنبه روی داد، مؤیدی بر این واقعیت است که کوچکترین سوءمحاسبه میتواند حتی روابط حسنه دو همسایه مانند ایران و پاکستان را هم با نوسان مواجه کند.
ادامه مطلب
تهران توان ترمیم روابط با اسلامآباد را دارد
محمدابراهیم رحیم پور در گفتگویی تاکید داردکه وقتی یک برنامهریزی دقیق دیپلماتیک نداشته باشیم، نتیجه آن شرایط کنونی است که برای اولین بار در روابط ایران و پاکستان، اسلامآباد یک بیانیه شدیداللحن صادر میکند و در ادامه سفیر خود را از تهران فرامیخواند و اجازه بازگشت سفیر ایران به اسلامآباد را هم نمیدهد و افزون بر آن تمام دیدارها در سطوح بالا را هم لغو میکند.
ادامه مطلب
حمله موشکی به سوریه و عراق و سوء محاسبه در افغانستان!
اگر نیت تهران از انجام عملیات موشکی شب گذشته به سوریه پاسخ به ترور کور گروه های تروریستی بوده، نه ارسال پالس مشخص به تل آویو و واشنگتن، به نظر اینگونه می رسد که این حمله احتمالا به هدف ترسیمی خود نرسیده باشد. چرا که عملیات موشکی در ادلب با این بُرد که برای اولین بار صورت گرفته در بطن و متن خود بیش از آنکه مخاطبش داعش خراسان و ترکستانی باشد، اسرائیل و ایالات متحده را مدنظر دارد. یعنی تهران با دوربردترین عملیات موشکی توسط موشک های بالستیک خیبرشکن، همزمان به داعش، اسرائیل و آمریکا پیام خود را ارسال کرده است. اما حتی اگر طی مسیر موشکی بیش از ۱۳۰۰ کیلومتری، تهدید غیرمستقیم تل آویو هم باشد، نمی تواند در لایه بعدی خود توازن وحشت و توازن تهدیدی برای ترویسم در شرق کشور به دنبال داشته باشد.
ادامه مطلب
چرایی تعامل کشورها با طالبان
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خصوصیت عجیب و غریب طالبان مبنی بر انطباق پذیری و انعطاف بیشتر در قسمت جلب توجه کشور های دنیا، شرایط را برای این تعامل مساعده ساخته است. طالبان در این عرصه، با هوشمندی بیشتری عمل کرده اند و توانسته اند تا حدودی قفل های بسته را به روی شان، بگشایند. دیگر برای طالبان، احساسات عقیدتی، دینی و ایدیولوژیک مهم نیست. بحث تداوم در قدرت و حفظ آن، در اولویت قرار دارد.
ادامه مطلب
چشم تروریستها به ایران
عبدالمحمد طاهری در گفت وگویی معتقد است که، اینکه داعش خراسان و طالبان نقش محوری و میدانی این حمله تروریستی را دارند که محل بحث نیست، موضوع اینجا آمریکا و اسرائیل است. درخصوص آمریکا من بارها گفتم که بعد از مذاکرات قطر اصلا برنامه آمریکاییها بر این بود که افغانستان را از حالت نظامی و جنگی وارد فضای امنیتی بکنند که بتوانند با احیای حکومت طالبان شرایط امنیتی را برای کشورهای پیرامون افغانستان شکل بدهند. از هندوستان و پاکستان تا چین، هند، تاجیکستان و حتی روسیه که در مجاورت افغانستان قرار دارد؛ بنابراین موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک افغانستان یک فرصت مغتنم برای آمریکاییها و حتی اسرائیلیها خواهد بود که بتوانند از ظرفیت طالبان و دیگر گروههای تروریستی در این رابطه استفاده کنند.
ادامه مطلب
پاسخ ایران به اسرائیل و آمریکا هنوز بر سر جایش باقی است؟
با بیانیه پنجشنبه شب داعش و پذیرش مسئولیت حمله تروریستی کرمان، اکنون باید از زاویه ای متفاوت به پاسخ تهران نگاه کرد. تا پیش از این بیانیه (داعش) و بر اساس موضعگیریهایی که مقامات داخلی در ساعات اولیه این حادثه داشتند، متهم ردیف اول تل آویو بود و با قرائتی از تحولات سه ماهه اخیر در فلسطین، این گمانه مطرح بود که اسرائیل به دنبال انتقام و یا در گزاره دیگر، تعمیم درگیری با ایران است. لذا نگرانیها در خصوص شکلگیری دور جدیدی از تنشهای نیابتی و حتی زمزمه تقابل مستقیم بین دو طرف (ایران و اسرائیل) و به دنبالش کلان تنش تهران – واشنگتن مطرح بود. در همین راستا واکنش صعودی روز پنج شنبه بازار ارز و طلا هم موید نگرانی پیرامون اوج گیری تنش و وقوع جنگ در منطقه بود.
ادامه مطلب
درباره مقاومت افغانستان
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حال حاضر، جبهات گوناگونی در استقامت مختلف افغانستان، مخصوصا شمال و شمال شرق افغانستان، خیلی جدی فعال است. جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود در ولایت های شمال و شرق و هم در مرکز فعال است. تخمین زده می شود در حدود چهار هزار نفر در این جبهه فعال باشند. این جبهه توانسته است شمار از نیروهای خود را در کوهستانهای پنجشیر نگه دارد و به تدریج نیروها و حوزه عملیاتی خود را گسترش دهد. در حال حاضر، مسعود و سایر اعضای این جبهه، در تاجیکستان اقامت دارند. جبهه آزادی ملی که در حال حاضر، نیروهای این جبهه عملیاتهای ضد طالبانی را در ولایات اندراب، تخار، قندوز و بدخشان انجام میدهند. جبهه افغانهای آزاد که هیچ رهبر نمادینی ندارد، این گروه در ولایات کابل، کاپیسا، خوست و پروان فعالیت دارد و ارتباطاتی با «جبهه مقاومت ملی» به رهبری احمد مسعود دارد.
ادامه مطلب