افسانه تنهایی استراتژیک ایران
کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: جبر جغرافیا و جبر فرهنگ که مبنای این نگرش است، در قیاس با مؤلفههایی مانند نوع حکمرانی، نهادسازی و سیاستگذاری، اموری فرعی و غیرتعیینکننده هستند.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: جبر جغرافیا و جبر فرهنگ که مبنای این نگرش است، در قیاس با مؤلفههایی مانند نوع حکمرانی، نهادسازی و سیاستگذاری، اموری فرعی و غیرتعیینکننده هستند.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری عمومی بهخصوص سیاستگذاری خارجی که بر مبنای مدل سطل زباله باشد، بیشتر بر بحرانآفرینی و تشنجزایی در مناسبات منطقهای و نظام جهانی استوار بوده و بقای یک سیاستگذار یا حاکم را با ایجاد و افروختن منازعه، تضمین میکند. این مدل حکمرانی در بسیاری دولتهای شکننده جهان مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از دولتهایی که پیوسته از مدل سطل زباله در سیاستگذاری خارجی خود استفاده میکند، دولت جمهوری آذربایجان به رهبری الهام علی اف است. این دولت نشان داده به پشوانه دلارهای نفت و گاز خود و حمایتهای سیاسی، امنیتی، اطلاعاتی و حتی نظامی ترکیه، اسرائیل و امریکا، همواره به دنبال مشکلات و تنشهایی در نظام منطقهای است تا به آنها ورود کرده یا بحرانهای جدیدی را برافروزد! الگوی سطل زباله سیاستگذاری خارجی دولت علیاف، بیشتر بر این اصل استوار است که تنها "منازعه و جنگ" میتواند بقای دولت ایشان را تضمین کند و حکمرانی غیر دموکراتیک وی را مشروعیت بخشد.
ادامه مطلبایران تجربه بسیار زیادی از زندگی در شرایط تحریم ها دارد. مسکو خود را برای تلاش غرب در جهت اعمال فشار اقتصادی و فناوری آماده کرده بود. روسیه خود قادر به تولید محصولات زیادی است، اما برخی کالاها از جمله محصولات شیمیایی را از ایران خریداری می کند.
ادامه مطلباین اظهارات بخشی از چارچوب «جنگ سایه» است که سه سال است اسرائیل در برابر ایران دنبال می کند. دولت یهود در گذشته حملاتی را به تأسیسات نظامی و هسته ای تهران انجام داده و دانشمندان و یک افسر ارشد نظامی ایران را ترور کرده است.
ادامه مطلبسید علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: چرا آذربایجان این قدر بر تخریب روابط با ایران پافشاری می کند؟ چرا سفارت آذربایجان این قدر عجله کرد و به سرعت سفارت خود را تخلیه کرد و حتی اجازه نداد گزارش های لازم در زمینه حادثه روز جمعه به آن داده شود؟ چرا طرف آذربایجانی اعتنایی به رفتارهای مسالمت جویانه طرف ایرانی نکرد؟ چرا طرف آذربایجانی به هیچ کدام از دلجویی های طرف ایرانی که نشان از توجه ویژه تهران به اهمیت روابطش با آذربایجان دارد، نمی کند؟ اصرار آذربایجان به تشدید تنش در روابط با ایران برای چیست؟ اورخان عسگراوف چه کسی بوده که مرگ او برای آذربایجانی ها جایی برای بخشش نگذاشته است؟ آیا رد پای اسرائیل در این جریان در میان نیست؟
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: در حالت طبیعی، حداقل ۵۰ درصد تجارت کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی باید با اعضای درون سازمان انجام میگرفت اما عملا چنین نیست. تعرفه های تجاری دو طرف هنوز به حد مطلوب که بیانگر گسترش روابط باشد نرسیده، کوریدورهای شرق به غرب و شمال به جنوب هیچ کدام به مرحله بهره برداری کامل نرسیده اند و پروژه های مربوطه به کندی پیش می روند، توسعه حمل و نقل هوایی کشورهای عضو به ویژه با ایران بسیار ناقص است، مثلا می توان گفت حمل و نقل هوایی میان ایران با کشورهای آسیای میانه بسیار ناچیز و در حد صفر است، توسعه حمل و نقل ریلی و دریایی کندتر از حد انتظار است و مناسبات تجاری کشورها بسیار پایینتر از ظرفیت ها و انتظارات است.
ادامه مطلبپیش از این یک هیئت از اردن با نوری المالکی، رهبر ائتلاف قانون و حیدر العبادی، نخست وزیر اسبق و رئیس ائتلاف النصر در پارلمان و قیس الخزعلی، دبیر کل جنبش عصائب اهل حق و هریم کمال آغا، رئیس جناح اتحادیه میهنی کردستان دیدار کرده بود.
ادامه مطلبیون سوک یول نمونه ای از این است که چگونه نخبگان بورژوایی که وارد حرفه سیاسی می شوند، لزوما بهترین دیپلمات ها نیستند. این لغزش در ابوظبی اولین اشتباه او نبود. سپتامبر گذشته، او در مقابل دوربین ها در نیویورک ناسزایی به زبان آورد.
ادامه مطلبگفته می شود که السودانی مستقیما اردنیها را هنگام سفر خود به امان نصیحت کرده است. او آنها را بسیار نصیحت کرده است که در قبال ایران انعطاف نشان دهند تا درهای بسته کشورش به روی شرکتها و بخش های اردنی باز شود.
ادامه مطلبکوروش احمدی در گفت وگویی تاکید دارد: در حالی که اکنون مذاکرات برجامی مسکوت مانده و در دستور کار نیست، تهران نباید اختلافات پادمانی را نیز مسکوت بگذارد و آن را به روند مذاکرات در مورد برجام گره بزند.
ادامه مطلبحسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شرط شکل گرفتن تمدن، برنامه ریزی بلندمدت و برخورداری از نگاه راهبردی به مقوله اقتصاد و تجارت با هدف استفاده به موقع و هدفمند از ظرفیت های اقتصادی موجود در جامعه خود همزمان با رصد مستمر و بهره برداری از امکانات و ظرفیت های اقتصادی و تجاری دیگران (کشورهای همسایه، منطقه و فرامنطقه) تحت عنوان کلی "بازارهای هدف" به منظور راه اندازی شبکه منسجم تجاری در داخل و خارج از کشور است. نتیجه این اقدامات جذب سرمایه های خارجی به منظور تقویت بیشتر اقتصاد داخلی به جای فراری دادن سرمایه های مالی و انسانی از کشور با تصمیمات لحظه ای و غیرکارشناسی و در نهایت، خصومت ورزی دائمی با دیگران (اعم از رقیب یا مخالف) و محروم کردن ملت خود از ظرفیت های عظیم اقتصاد داخلی و جهانی خواهد بود.
ادامه مطلبسید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز از سیالیت کمتری نسبت به مناطق دیگر برخوردار است. نقش عوامل ساختاری و جبریت های ژئوپلوتیک در این منطقه موجب شده است تا آزادی عمل کارگزاران برای تغییرات گسترده راهبردی در این منطقه محدودتر باشد. با این وجود، علائم تغییر در برخی از روندها و ظهور روندهای نوپدید سیاسی، امنیتی، اقتصادی و زیست محیطی در منطقه قفقاز؛ ضرورت تغییرات تدریجی راهبردهای سیاست خارجی ایران در این منطقه را اجتناب ناپذیر کرده است.
ادامه مطلبنویسنده ها: دکتر احسان اقبال سعیدی / دکتر بشیر اسماعیلی گنهرانی
ادامه مطلباحسان اقبال سعید در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این ملت و ملکداران هم به حکم گام زدن در مسیر آخرین ذخیره عدلافروز الهی برای چرخاندن چرخ به کام اندیشه انسانیـ الهی خود نهایت مساعی را بکار بسته و میبندد اما این به معنای فروگذاشتن گزاره فوق نبوده و نیست که حتی در این سالها باز با مواجهه با شیران نر خونخواره نه تسلیم و نه رضا که تنها دفاع مشروع از خود را پیشه کرد نه چون دیگر دل به طاغوت و طاعون ثروت و لذتدادگان ویران کردن داشتههای دیگران برای نان و نام خود. رسانیدن این پیغام و گشودن قفل از ذهنها با کلید زبان مهمترین رسالت و سرمایه توامان است.
ادامه مطلبرامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هم اکنون تاریخ از ترامپ میلیاردر تنها بعنوان یک رئیس جمهور تک دوره ای شکست خورده با حرکات و سخنان غیر عادی یاد می کند، اما از سردار مومن ایرانی، حداقل در اذهان مردم ایران، عراق و سوریه تا ابد به نیکی یاد خواهد کرد.
ادامه مطلبروشنایی دمشق به خاطرش آورد که جاده همین فرودگاه تا چند سال قبل آوردگاه اشقیا بوده و حتی یک قرار یا فرار را هم برای اهالی دشوار مینمود، اما امروز چه سکوتی و چه قراری برقرار است.
ادامه مطلباحسان اقبال سعید در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شهید سلیمانی بیپیرایه و ادعا در عرصهی تعاریف و تعابیر پرهیمنه در وادی روابط بینالملل و مناسبات سنگی آن توانست راهگشا و مهمتر از آن جریانساز و راهنما باشد. این دریا پرموج و پربارتر از آن است که این نوشتار تکیده بتواند به اعماق و امواج آن به تمامی دست پیدا کند اما مصداق آن است که "به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل/ و گر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم".
ادامه مطلبوحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پاسخ خیر است. در بین نخبگان و سیاسیون، از نظم نوین جهانی و "دوران گذار" زیاد شنیده می شود. به نظر می رسد؛ نظم جهانی شکل گرفته از سال ۱۹۴۵ میلادی نه تنها تغییری نخواهد کرد بلکه اتفاقی که قرار است در سال ۲۰۲۴ بیفتد، ادامه نظم جهانی فعلی را تا سال ۲۰۳۴ تضمین کند. (۱)
ادامه مطلبایشان مسئله علم و پیشرفت علمی را گفتمان رایج کشور در سالهای اخیر خواندند و با تقدیر از برگزاری گردهمایی علمی در همایش کنونی انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا گفتند: مسئله پیشرفت علمی و عبور از مرزهای دانش نباید فراموش، و اینگونه تصور شود که توجه به جنبه های دینی و انقلابی موجب غفلت از پیشرفتهای علمی است.
ادامه مطلبغلامحسین مصدق در یادداشتی می نویسد: محدودیت خود خواسته ما در روابط بین الملل ناشی از استراتژی قهر کردن با غرب و گذاشتن همه تخم مرغ ها در سبد شرق است. وقتی بدست خود امتیاز بزرگ رقابت برای حداکثر کردن منافع ملی را کنار می گذاری، شرکای محدود تجاری شما هم از فرصت طلائی خالی بودن میدان از رقیب آسوده خیال شرایط خود را به شما تحمیل خواهند کرد.
ادامه مطلببشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رفع معضلات به خصوص در زمینه سوء مدیریت اقتصادی و فساد و تبعیض که عموما مهمترین مطالبات مردمی را تشکیل میدهد، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است، اما جامعه هم باید تفاوت بین مطالبهگری از مسئولین و پیگیری مستمر برای اصلاح امور را با براندازی و درافتادن با آیندهای مبهم و پر مخاطره بداند تا با فایق آمدن بر ضعفها و کاستیهای موجود، بهترینها برای کشور و منافع ملی اتفاق بیفتد.
ادامه مطلبدکتر احسان اقبال سعید در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پس از مفاهیم نویی، چون دولت-ملت و سودمحوری محض شاید جمهوری اسلامی ایران نخستین دولتی باشد که مفهوم بهره کشی و رابطهی خریدار-فروشنده را در این عرصه به کناری نهاده و شانیت متفاوتی را برای خود ایجاد کرده است و، چون سپاه حسینی ملازمان رکاب از وهب نصرانی تا حر ریاحی بازگشته از کژی را شامل میشود و این خود نماینده و شاهد عادل همان خطوط وسطور نگاشته در بالاتر از این است.
ادامه مطلباحسان اقبال سعید و حسین طالبی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: جان نظرنوشت در این است که اگر ایران را به رودخانه ای عظیم و با شکوه تشبیه کنیم نمی تواند و نباید انتظار داشت که یگانه مسیر و مسیل خود را طی کند و هر صیاد در گوشه ای و بر کرانه ای ماهی خود از آن صید کند و رودخانه هم هیچ به روی خویش نیاورد، چرا که این رود خروشان است و مدعی رفتن به راه یگانگی با اقیانوس و تمیز و تمیز آب از سراب... اما در عالم واقعیت قبل از رسیدن به اقیانوس نور می توان با اغیار پر خصم یا رودهای طغیانگر سیلابی مسیری موازی در پیش گرفت و گاه به جوش و خروشی بر حریم شان نواخت تا حرمت حفظ شود اما با فاصله ای معنادار صیانت از حریم این موجودیت یگانه را بسته و به شرایط تضمین و تمهید کرد.
ادامه مطلبمحمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: آیا افکار مختلفِ ما باعث شده تا نتوانیم حکمرانی مطلوب را ایجاد کنیم؟ ولی آیا جامعه یا کشوری در جهان وجود دارد که در آن تکثر فکر وجود نداشته باشد؟ به تعداد انسانها فکر وجود دارد.
ادامه مطلبنوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر اساس تجربیات جهانی باید به این نکته توجه داشت که به طور معمول عناصر نفوذی دارای دو ماموریت اصلی هستند ۱. جمع آوری اطلاعات (جاسوسی) ۲. خرابکاری.
ادامه مطلبپویا فتحی زاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخی از صاحب نظران کنش تنش زای برخی از کشورها نظیر آذربایجان، ترکیه یا عربستان را از ضعف سیاست خارجی ایران ناشی دانسته اند و نابخردی آن کشورها را نادیده می گیرند! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران برای بازپس گیری اراضی قره باغ به آذربایجان مستشار نظامی فرستاد، به باکو آموزش های راهبردی داد و برای آن هزینه کرد، حسن نیت خود را نشان نداد؟! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران رئیس جمهوری شکست خورده ترکیه را از کودتای این کشور با قدرت سایه وار و نامحسوس خود نجات داد و مسائل امنیتی آن را بهبود بخشید، حسن نیت خود را نشان نداد؟! مگر هنگامی که جمهوری اسلامی ایران به کرار پیشنهاد تمرکز بر دین مشترک و پرهیز از اختلافات را به عربستان داد، حسن نیت خود را ثابت نکرد؟!
ادامه مطلبحسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تقریبا تمامی معادلات سیاسی و بین المللی که به توافق برجام در ۲۰۱۵ منجر شد از اعتبار ساقط است. تجاوز ناموفق و ناتمام روسیه به اوکراین و روبهرو شدن با انواع تحریم ها که حداقل ۱۰ سالی این کشور را به خود مشغول خواهد کرد، موقعیت تدافعی چین در مقایسه با سالهای مذاکرات برجام در صحنه بین المللی، ارتقاء روابط اسرائیل با منطقه عربی، ارتقاء شرایط سیاسی و اجتماعی و بین المللی عربستان سعودی و نهایتا ارتقاء کیفیت فنی پروژه های اتمی از یک طرف و تحولات داخلی کشور از طرف دیگر می گوید که ایران باید در برنامه اتمی خود یک بازنگری جدی، چه به لحاظ سیاسی و چه محتوایی، انجام دهد. به نظر نمی رسد "برجام" چه به لحاظ حقوقی و چه سیاسی دیگر قابل استناد و اتکا باشد. طرح نوینی با در نظر گرفتن شرایط جدید مورد نیاز است.
ادامه مطلباعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد با وجود سیاست های اعلامی دولت و دستگاه دیپلماسی کشور مبنی بر اولویت دهی به نگاه به شرق و همچنین توسعه روابط با همسایگان، در وضعیت کنونی در هیچ یک از دو عرصه موفقیتی نداشتهایم و تنگناهای عرصه سیاست خارجی امروز بیش از هر زمان دیگری (و البته تا حدی مشابه با وضعیت دوران جنگ تحمیلی) است. این وضعیت هر چند نشانگر نوعی انزوای بین المللی جدی و برای هر ایرانی دلسوز و دلبسته به این آب و خاک مایه نگرانی است؛ اما نکته امید بخش این است که راههای برون رفت از این وضعیت بحرانی هنوز مسدود نشده است و بازگشت به سه اصل کلیدی سیاست خارجی کشور یعنی؛ «عزت، حکمت و مصلحت»، می تواند در این شرایط، مؤثر و راهگشا باشد.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: ضمن اینکه کشورها هیچگاه نسبت به آنچه بهویژه در پشت مرزها و منطقه زیستشان میگذرد، بیتفاوت نبوده و نباید باشند، اما پرداختن به این امر در هر دورهای اقتضائات خاص خود را دارد و ابزارها و شیوههای خاص خود را میطلبد. در شرایطی که برعکس دوره استعمار یا دوره جنگ سرد، مردم و جوامع مدنی و خروجی آن یعنی افکار عمومی به عاملی اثرگذار یا به قولی به ابرقدرت زمانه تبدیل شدهاند، پرداختن به مقوله عمق راهبردی به ترتیبی که در دوره استعمار معمول بود، میتواند بسیار حساسیتزا و تهدیدزا باشد.
ادامه مطلبسید رحمان موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایالات متحده و ایران بیش از چهار دهه است که دشمنان ایدئولوژیک سرسخت بوده است و روابط دیپلماتیک خود را پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ قطع کرده اند و هنوز مشخص نیست که این موضوع چه تاثیری بر یک مسابقه ۹۰ دقیقه ای فوتبال جام جهانی با حضور ۲۲ بازیکن دارد.
ادامه مطلب