خاورمیانه

ضعف واشنگتن در خاورمیانه

ایران، عزم و راهبردِ نامنسجم آمریکا در سوریه را محک می زند جدید

تهران عزم سیاسی دشمن قَدَر خود در سوریه را محک زده و تا به اینجا، به نظر نمی رسد که نتیجه این کار، تهران را از انجام حملات نیابتی تازه منصرف کرده باشد.ناتوانی سامانه های دفاع هوایی پایگاه های آمریکا در جلوگیری از حمله پهپادهای انتحاری ایران، پرسش هایی را پیش می آورد. زمان بندی این حملات هم قابل توجه است؛ درست پس از دیدار سطح بالای مقام های نظامی آمریکایی از منطقه و آشتی دیپلماتیک ایران و عربستان.

ادامه مطلب

تحرکات سیاست خارجی تهران با هدف کاهش تنش‌های داخلی صورت گرفته است

ایران در گشایش کامل دیپلماتیک برای از سرگیری مذاکرات هسته ای؟ جدید

به نظر می‌رسد تمام تلاش‌های دیپلماتیک ایران در برابر همسایگان خود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و تبادل زندانی های در حال مذاکره با امریکا، نشان‌دهنده پیشرفت احتمالی پرونده هسته‌ای است. باید دید که آیا دولت بایدن که نگران مشارکت نظامی ایران با روسیه در اوکراین است، می‌خواهد دوباره به لحاظ سیاسی در مذاکرات با تهران شرکت کند یا خیر؟ اگر پویایی دیپلماتیک کنونی مسیر خود را به آرامی ادامه دهد، موازنه های سیاسی خاورمیانه به میزان قابل توجهی تغییر خواهد کرد. ایران سرانجام می تواند از انزوا خارج شود تا جایگاه شایسته خود را در جامعه  ملل دوباره به دست آورد، در حالی که دولت یهود از انزوایی رنج می برد که تا حد زیادی در برانگیختن آن نقش داشته است.

ادامه مطلب

احیای احیای روابط تهران - قاهره تحت تاثیر کدورت انباشته است!

آشتی امروز ایران با عربستان و فردا با مصر

روند و ساز و کار از سرگیری روابط ایران با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس نیاز به زمان زیادی نیاز ندارد چرا که ایران چندین دهه با این کشورها مراودات دیپلماتیک داشته که فقط در موارد استثنایی به طور موقت قطع شده و قطعی هفت ساله اخیر روابط آنها، طولانی ترین بوده است. اما روابط ایران با مصر ماجرای دیگری دارد چرا که قطعی روابط دو کشور عمری به درازای عمر نظام جدید حاکم بر ایران دارد هرچند دو کشور نمایندگی حافظ منافع در خاک یکدیگر داشته اند.بنابراین احیای روابط ایران و مصر هرچند تحت تاثیر اقدام عربستان به امضای توافق با ایران قرار خواهد گرفت ولی در عین حال تحت تاثیر خصوصیات مصر و کدورت انباشته شده بین دوکشور نیز خواهد بود. به رغم اعلام آمادگی ایران از زبان حسین امیرعبداللهیان برای از سرگیری روابط با مصر در اولین فرصت، انتظارات از تهران بیش از این است و با اتخاذ تصمیم قاطع برای تغییر اسامی برخی خیابان های تهران که عامل تحریک قاهره و مقامات مصری است، آغاز می شود.

ادامه مطلب

رویکرد لیبرالی پکن به خاورمیانه

چین از امنیت انرژی تا سیاست

چین منطقه خاورمیانه را میدان مناسبی دانست تا در آنجا خط مشیی متفاوت از خط مشی واقعگرایانه آمریکا اتخاذ کند که نتوانسته است ثبات منطقه ای را ایجاد و با ایران با موفقیت برخورد کند بلکه با کاهش حضورش در خاورمیانه برای افزایش حضور در شرق آسیا، به شکل گیری تنش های بیشتری کمک کرده است.رویکرد چین در منطقه اساسا رویکردی لیبرالی در روابط بین المللی با هدف کاهش آثار منفی هرج و مرج و تنش های منطقه ای با درجات متفاوت با تمرکز بر کاهش هزینه برخوردها و تنش ها است به شکلی که به همکاری با منافع متقابل منجر شود و به عرصه های دیگر نیز گسترش یابد.

ادامه مطلب

پادکست شورای اروپایی روابط خارجی:

دیدگاه اروپایی درباره توافق سعودی - ایرانی

پادکست شورای اروپایی روابط خارجی به بررسی دیدگاه اروپایی درباره توافق سعودی - ایرانی پرداخت. در این پادکست جولیِن بارنِز دِیسی Julien Barnes-Dacey (مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا)، چینتزیا بیانکو Cinzia Bianco (کارشناس مسائل خلیج فارس) و آندرو اسمال Andrew Small (کارشناس امور چین و عضو ارشد صندوق مارشال آلمان) نظرات خود را بیان کردند.

ادامه مطلب

جامعه بین الملل حمایت کند

چین تقویت کننده عملی صلح در خاورمیانه

با گسترش روابط دیپلماتیک چین و کشورهای خاورمیانه در دهه گذشته، ادعاهای دروغین واشنگتن آشکار شد. جامعه بین المللی باید از تلاش کشورهای خاورمیانه برای مذاکره و دستیابی به راهکار های دیپلماتیک برای حل بحران های این منطقه، حمایت کند.

ادامه مطلب

سناریوهای پیش رو در خاورمیانه؛ چگونه بازی کنیم؟

نظریه آنتروپی و تحلیل رفتار ایران

ایمان صمدی نیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران همواره جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه حفظ کرده و در مناطقی مانند سوریه، لبنان و یمن اعمال نفوذ کرده است. ایران با مدیریت دقیق روابط خود و بازی استراتژیک با ورق های خود، توانسته درجه ای از ثبات را در میان محیطی که مشخصه آن سطوح بالای آنتروپی است، حفظ کند. بر اساس مفهوم آنتروپی در روابط بین الملل، میزان بی نظمی یا هرج و مرج می تواند بر رفتار و تصمیم گیری دولت ها در نظام بین الملل تأثیر بگذارد.

ادامه مطلب

توافق عربستان – ایران و گشایش امنیتی در منطقه

کسانی که از رابطه ایران و عربستان سیلی غیرمنتظره خوردند

توافق عربستان و ایران در واقع سیلی غیرمنتظره به دلالان، مزدوران و اساتید بحران ساز و کسانی بود که از برانگیختن درگیری‌ها و فتنه‌ها و اختلافات فرقه‌ای تغذیه می‌کنند و در صورتی که موفقیت آمیز باشد نیاز به گسترش همکاری های نظامی و امنیتی میان کشورهای منطقه و اسرائیل را از بین می‌برد و منطقه را به سمت مرحله گشایش، امنیت، ثبات، همکاری و شکوفایی سوق می‌دهد.

ادامه مطلب

این مرحله ای جدید از یک بازی عالی است

چین، روسیه و ایران علیه امریکا در خاورمیانه

آشتی سعودی ها و ایرانی ها در پکن اتفاق افتاد، زیرا چین و روسیه در ایجاد نظم نوین جهانی به شرکای قوی نیاز دارند و نقش جهان اسلام در این زمینه مهم است. جهان اسلام در جهان چند قطبی آینده، ستون مهم توازن و موازنه قدرت در صحنه جهانی است.

ادامه مطلب

ایران و اسرئیل، دو بحران پیش روی ایالات متحده

بحران‌های خاورمیانه در صدر دستورکار بایدن در سال ۲۰۲۳

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا موفق شد در دو سال نخست ریاست جمهوری خود با وجود میدان‌های مین پیش رویش از رویارویی‌هایی بپرهیزد که آمریکا را در بحران‌های جنگ های منطقه درگیر می‌کرد به ویژه بعد از این که نیروهای این کشور از افغانستان خارج شدند. به این ترتیب رئیس جمهور بایدن موفقیت دکترین اوباما در راستای پرهیز از درگیر شدن در جنگ‌ها در خارومیانه را تکرار کرد. با وجود این موفقیت، اما پس لرزه‌های سال ۲۰۲۲ بایدن را در چندین بحران درگیر خواهد کرد. در میان بحران‌های خاورمیانه دو موضوعی که بیشتر دولت بایدن را سرگرم خواهد کرد، مسئله اسرائیل و ایران است.

ادامه مطلب

افتادن طرح امریکا در دریا بدون حلقه نجات

موفقیت توافق ایران و عربستان در گرو توقف دخالت های امریکاست

روابط مسالمت آمیز عربستان و ایران مستلزم کنار گذاشتن محور اصلی کشمکشی است که آمریکا آن را ترویج می‌دهد؛ یعنی کشمکش میان اهل سنت و شیعه. همچنین مدخل نظامی طرح آمریکا را نیز از میان می‌برد.

ادامه مطلب

پایۀ رفتار سیاسی اروپایی نسبت به ایران، تداوم گفت و گو همراه با فعال کردن Plan B

استراتژی غرب نسبت به ایران

محمود سریع القلم در نوشتاری اعتقاد دارد که غرب به وضوح نمی خواهد ایران یک قدرت هسته ای شود ولی با قدرتمند و ثروتمند شدن ایران مشکلی ندارد. در مقابل، همسایگان ایران نه می خواهند ایران هسته ای شود و نه قدرتمند و نه ثروتمند. غرب حتی ممکن است با حملۀ نظامی از هسته ای شدن ایران جلوگیری کند، ولی همسایگان ایران با قدرت نرم مالی، رسانه ای، تعلیق و سناریوهای درجا زدن اقتصاد و توسعه کشور، مانع قدرتمند شدن آن خواهند شد.

ادامه مطلب

عناصر منطقه گرایی درونزا

چین و نظم نوین منطقه ای در غرب آسیا

سید محمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: عناصر نظم مطلوب منطقه ای ایران یعنی نظم درون زا درست در تضاد با عناصر نظم منطقه ای برونگرا است. این ثبات می خواهد، آن بی ثباتی، این مداخله مثبت قدرت های خارجی را طلب می کند، آن مداخله منفی، این مشارکت در نظم را هدف می داند، آن مشارکت را وسیله، این نظم بدون اسرائیل را دنبال می کند، آن یکی نظم با اسرائیل، این به ملت ها اصالت می دهد، آن به دولت ها، این مهندسی نظم از قاعده به رأس را دنبال می کند، آن از رأس به قاعده و بالاخره این هسته نظم منطقه ای را روابط همسایگی مبتنی بر اعتماد متقابل می داند و آن یکی هسته نظم را روابط مبتنی بر هژمونی و تفوق تلقی می کند. توافق ۱۰ مارس میان ایران و عربستان با نقش محوری چین به عنوان میانجی و بالانسر جدید منطقه ای نشان می دهد عناصر منطقه گرایی درونزا کنار هم قرار گرفته است.

ادامه مطلب

تنش زدایی بین تهران و ریاض به پایان یافتن سریع مناقشه یمن منجر نمی شود

ایران با توافق با عربستان،انزوای منطقه ای خود را کاهش می دهد

این واقعیت که ایران توانسته است انزوای منطقه ای خود را بدون تغییری در شالوده سیاست خارجی خود کاهش دهد، برای تهران موفقیت محسوب می شود. این تحول باعث خواهد شد که تلاش های آمریکا برای منزوی ساختن ایران با مشکل روبرو شود و این خود نیز موفقیتی دیگر برای تهران است. 

ادامه مطلب

نقش جدید پکن در مناسبات خاورمیانه

نگاهی متفاوت به میانجیگری چین میان ایران و عربستان

عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با اعلام خبر توافقات ایران و عربستان در پکن، شاهد جدیدترین نقشی بودیم که چین آن را برعهده گرفته است؛ نقش میانجیگری نیز در راستای اهداف اقتصادی این کشور قرار می گیرد و در موضوع ایجاد دوباره روابط میان ایران و عربستان، چنین نقشی به خوبی دیده می شود. چین در راستای کسب هرچه بیشتر جایگاه قدرت جهانی، با راهبردی اقتصادی، ابزارهای گوناگونی را بکار گرفته است؛ ابزار میانجیگری، یکی از آنهاست که در توافق اخیر به خوبی مورد بهره برداری قرار گرفت.

ادامه مطلب

نیم‌نگاهی تحلیلی به حواشی احتمالی توافق ایران و عربستان

همه چیز روی کاغد است؟

با امضای توافق سه‌جانبه برای احیای روابط ایران و عربستان، برخی تحلیلگران و ناظران نیم‌نگاه جدی به نیاز عربستان برای استفاده از کارت بازی تهران با هدف فشار به حوثی‌ها و انصارالله دارند. از این منظر می‌توان این احتمال تحلیلی را مطرح کرد که ریاض و حتی واشنگتن برای پایان‌دادن به جنگ یمن که ششم فروردین ماه سال آتی وارد نهمین سالگرد خود می‌شود، سعی کرده‌اند توافق ازسرگیری مناسبات با ایران را امضا کنند.

ادامه مطلب

موانعی که جلوی ابرقدرت شدن منطقه ای را می گیرد

ایران، کشوری دارای مولفه های قدرت بزرگ منطقه ای

ایران در واقع دارای یک سنت دولتی باستانی رهبری در منطقه است که از امپراتوری ایران در دوران هخامنشیان آغاز شد، زمانی که قدرت ایران از رود سند تا دریای مدیترانه، از هند تا بالکان و از مصر و عربستان تا قفقاز بود. در آن زمان بود که ایران، در اصطلاح علمی مدرن، بزرگترین قدرت بزرگ و دولت اصلی بود.

ادامه مطلب

دگرگونی در دیپلماسی خاورمیانه با میانجیگری چین

نیویورک تایمز: با توافق ایران و عربستان، امیدهای اسرائیل نقش برآب شد

توافقی که در گفت وگوهای پکن برای از سرگیری رابطه میان تهران و ریاض به دست آمد، دست کم نشان از یک بازآرایی موقت در اتحادها و رقابت های معمول دارد و واشنگتن را به حاشیه می راند. از آن طرف اکنون اسرائیل در می یابد که امیدهایش به تشکیل یک ائتلاف ضدایرانی با عربستان سعودی، آشکارا نقش بر آب می شود. 

ادامه مطلب

اهداف سیاست های یک بام دو هوای عربستان در قبال ایران

نعل وارونه سعودی

علی لقمانی در گفت گویی تاکید می کند که «وضعیت دیپلماتیک تهران در نقطه ای بسیار شکننده قرار گرفته است.» لذا به باور این تحلیلگر مسائل غرب آسیا، نه فضا برای تحرکات مثبت دیپلماتیک مانند نشست بغداد فراهم است و نه حتی در صورت ازسرگیری این نشست ها در عراق و دیدار احتمالی مقامات دو طرف ایرانی و عربستانی می توان به نتیجه ملموس و عملی دلخوش بود. 

ادامه مطلب

شکافی در مناسبات تهران - بغداد شکل خواهد گرفت؟

السودانی در مسیری جدید یا تکرار تراژدی عادل عبدالمهدی!

حمایت تمام‌قد نوری المالکی و دیگر افراد و احزاب وابسته به چارچوب هماهنگی از دولت السودانی برای مدیریت داخلی عراق به‌خصوص درباره مسائل اقتصادی و معیشتی، مناسبات منطقه‌ای این جریان (چارچوب هماهنگی) را به اولویت‌های پایین‌تری کشانده است. مجموعه این نکات حکایت از آن دارد که دولت محمدشیاع السودانی به دنبال طی مسیری جدید است که می‌تواند به صورت ناخواسته و اجتناب‌ناپذیر به شکاف در مناسبات بغداد با تهران منجر شود.

ادامه مطلب

آزمون روابط تهران – پکن

جلال خوش چهره در نوشتاری تاکید دارد که ابراهیم رئیسی با هیئتی بلند پایه که شامل وزیران امورخارجه، راه، نفت، کشاورزی به همراه رئیس کل بانک مرکزی و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای است راهی پکن شده تا جان تازه‌ای به روابط خارجی ایران بدهد. نگاهی مفهومی به هیئت همراه رئیس جمهوری نشان از امید رئیس دولت به نتایج این سفر دارد. مهم‌ترین هدف‌گذاری در این سفر در نگاه تهران، تعیین تکلیف قرارداد ۲۵ ساله چین با ایران است که از سال ۲۰۱۶ میلادی( دی ۱۳۹۴) تا کنون همچنان در بلاتکلیفی است.

ادامه مطلب

برجام، انتخابات ترکیه و مساله فلسطین مهمترین موضوعات اثرگذار ۲۰۲۳

خاورمیانه در انتظار زلزله ژئوپلیتیک؟!

صابر گل‌عنبری در یادداشتی می نویسد: پیامدهای شکست مذاکرات و دیپلماسی میان ایران و غرب و شکست احتمالی اردوغان و حزبش در سطوح مختلف زیاد خواهد بود و با وقوع هر کدام و یا هر دو با هم دوره گذار در خاورمیانه وارد مهم‌ترین مرحله خود خواهد شد و می‌توان متعاقب آن در آینده زلزله‌ای ژئوپلیتیک در منطقه را انتظار کشید.

ادامه مطلب

نظریه ای که در ردش دلایل بسیاری هست

افسانه تنهایی استراتژیک ایران

کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: جبر جغرافیا و جبر فرهنگ که مبنای این نگرش است، در قیاس با مؤلفه‌هایی مانند نوع حکمرانی، نهادسازی و سیاست‌گذاری، اموری فرعی و غیرتعیین‌کننده هستند.

ادامه مطلب

مسکو تهران را شریک خود در دوران تحریم می داند

تبدیل خاور میانه به ستونی برای روسیه در رویارویی با غرب

ایران تجربه بسیار زیادی از زندگی در شرایط تحریم ها دارد. مسکو خود را برای تلاش غرب در جهت اعمال فشار اقتصادی و فناوری آماده کرده بود. روسیه خود قادر به تولید محصولات زیادی است، اما برخی کالاها از جمله محصولات شیمیایی را از ایران خریداری می کند.

ادامه مطلب

در دوره خروج امریکا و خاورمیانه همچنان ملتهب

افغانستان و معادلات امنیت منطقه‌ای

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان با مدنظرداشت خصوصیاتش مانند نزدیکی جغرافیایی، گسترش روابط اقتصادی، وابستگی امنیتی، وجود الگوهای دوستی، در زمان حضور امریکا در این کشور، در مجموعه امنیت منطقه ای جنوب آسیا قرار می گیرد. قرار دادن افغانستان در مجموعه امنیتی منطقه ای جنوب آسیا، به اساس وجوه تشابه آن صورت می گیرد. اما حال که حضور امریکا در افغانستان نیست و افغانستان نقشی در اهداف راهبردی و ژئوپولیتیک امریکا ندارد و از سوی دیگر، پاکستان به عنوان یکی از کلیدی ترین بازیگران امنیتی در جنوب آسیا، حضور فعال در افغانستان دارد و از طالبان حمایت می کند، خیلی ها از این هم فراتر رفته اند. 

ادامه مطلب

از انقلاب های خونین تا مداخلات و استعمار خارجی

چرا خاورمیانه آرام نمی گیرد؟

احسان سعیدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کمتر انتقال قدرتی در خاورمیانه عاری از  خشونت و خونریزی بوده و هر برخاستن و بر جای نشستنی دریایی از خون، تعدی و ویرانی بباور آورده است. این انباشته تاریخی باعث می‌شود که حتی طوایف و دسته‌جاتی که کمترین پیوندی با جماعت حاکم دارند از ترس جان و مال در وقت درگیری‌های قدرت با خشونت تمام وارد شوند و علی‌رغم انتقاد و اختلاف در یک سوی ماجرا قرار گیرند.

ادامه مطلب

مسلح شدن جدی ایران

به اعتقاد روس‌ها کمک تسلیحاتی به تهران توازن منطقه ای را به هم نمی زند

روزنامه کامرسانت می نویسد که کارشناسان نظامی بر این باورند که عرضه سوخوی های روسی به ایران، به طور جدی، توازن قوای منطقه را برهم نخواهد زد.

ادامه مطلب

سال ۲۰۲۳ چگونه خواهد بود؟

تداوم جنگ اوکراین و حفظ وضع موجود در خاورمیانه

در سطح نظامی جنگ آشکار میان روسیه و اوکراین ادامه خواهد یافت تا این که یکی از طرفین دیگری را شکست دهد. توافقی برای رسیدن به راه حل میانه‌ای وجود نخواهد داشت و به احتمال زیاد سال آینده سال تعیین کننده برای این جنگ باشد.

ادامه مطلب

حتی مهمتر از عربستان ثروتمند

اهمیت بالای مصر و اردن در خاورمیانه

مصر اگرچه کشوری ثروتمند نیست و برای برطرف کردن نیازهای اقتصادی نیازمند صدور نیروی کار به خارج از کشور است، اما همچنان یکی از کشورهای کلیدی تاثیرگذار در تحولات جهان عرب محسوب می شود. 

ادامه مطلب

در صورت توقف صدور گاز به کشورهای «غیر دوست» توسط روسیه

ایران همچنان تنها امید اروپاست

اروپا نمی‌تواند روی نفت ونزوئلا حساب کند؛ زیرا ایالات متحده آمریکا به شرکت شورون خود اجازه داده است که بعد از توقفی هفت ساله دوباره استخراج نفت این کشور را از سربگیرد. به این ترتیب نفت ایران امید اروپا باقی می‌ماند. 

ادامه مطلب