![«ونس» خاورمیانه را چگونه میبیند؟](/images/www/fa/news/news-list/2024/1721416620-.png)
«ونس» خاورمیانه را چگونه میبیند؟
دونالد ترامپ شخصی را بهعنوان معاونش تعیین کرده که ۳۹ سال دارد و سنش نصف اوست. این بدان معناست که ترامپ درحال آمادهسازی رئیسجمهوری جدیدی برای آمریکاست که احتمالا سال ۲۰۲۸ به قدرت خواهد رسید.
ادامه مطلبدونالد ترامپ شخصی را بهعنوان معاونش تعیین کرده که ۳۹ سال دارد و سنش نصف اوست. این بدان معناست که ترامپ درحال آمادهسازی رئیسجمهوری جدیدی برای آمریکاست که احتمالا سال ۲۰۲۸ به قدرت خواهد رسید.
ادامه مطلبماشاءالله شمسالواعظین در گفت و گویی باور دارد که دیپلماسی دولت چهاردهم با پیروزی آقای دکتر پزشکیان بازگشتی به سیاست مرحوم هاشمیرفسنجانی خواهد بود؛ یعنی بازتولید یک دولت توسعهگرا و تنشزدا است.
ادامه مطلبدر کنار وعدههای مکرر مسعود پزشکیان برای احیای برجام، مذاکره با غرب و ..، رئیسجمهور نهم بر بهبود مناسبات و ارتقای روابط با همسایگان ایران هم تأکید کرد. اگرچه ایران بهلحاظ ژئوپلیتیک از یک سو با آسیای میانه و در سوی دیگر با قفقاز مجاورت سرزمینی دارد، اما مهمترین خاستگاه جغرافیایی کشورمان، حضور در منطقه همیشه ملتهب و حساس خاورمیانه است. ازاینرو در ادوار مختلف همه دولتهای جمهوری اسلامی ایران با هر قرائت سیاسی بیشترین تمرکز خود را روی غرب آسیا و مشخصا خاورمیانه عربی گذاشتهاند و در سالهای اخیر با مانور روی کلیدواژه «محور مقاومت» بر نوع مناسبات تهران با عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و در یک پراکندگی ژئوپلیتیک، یمن تأکید دارند. ناگفته نماند که یک بُعد دیگر خاورمیانه عربی مشتمل بر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و در ساحت دیگر موضوع روابط ایران با اردن و مصر هم مطرح است. حال باید دید که در دوران ریاستجمهوری مسعود پزشکیان چه اقتضائاتی برای روابط ایران با کشورهای عربی روی خواهد داد؟
ادامه مطلببامداد شنبه و با اعلام نتایج، یکی از پیچیدهترین ادوار انتخابات ریاستجمهوری ایران با پیروزی مسعود پزشکیان پایان پیدا کرد و اکنون توپ در زمین رئیسجمهور چهاردهم است تا به وعدهها و عهدهای خود با مردم عمل کند. با این حال چنانکه پیشبینی میشد، از صبح شنبه شاهد واکنش مثبت بازار سکه، طلا، ارز، بورس و خودرو بودیم.
ادامه مطلبکارشناسان پیشبینی میکنند حضور کشوهای عربی در اجلاس ناتو، برقراری آتش بس و توقف جنگ در نوار غزه را در خط مقدم مباحث نمایان خواهد ساخت و بدون پرداختن به این موضوع، پروندههایی نظیر ایجاد «ناتو» عربی یا نیروهای جایگزین عربی در غزه باز نخواهد شد و جانبداری یا ایستادن کشورهای عربی در کنار اردوگاه غربی به زیان مسکو با توجه به سیاست بیطرفی این کشورها که از از آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲ اتخاذ شده است، مطرح نخواهد شد.
ادامه مطلبدر فاصله پنج روز مانده تا دور دوم انتخابات ریاستجمهوری، سعید جلیلی خود را بیش از هر زمان دیگری به پاستور نزدیک میبیند. بدون شک این باور در طرفداران و اطرافیانش شدیدتر از جلیلی است. بنابراین در سوی دیگر اکنون ترسیم و تبیین آینده کشور در صورت به قدرت رسیدن جلیلی و پایداریها از سوی فعالان و چهرههای سیاسی در دستور کار قرار گرفته است تا ذیل آنچه نگرانی از ریاستجمهوری سعید جلیلی نامیده میشود، به افزایش سبد آرای مسعود پزشکیان منتهی شود. از این منظر، به نظر میرسد باید منتظر وقوع دو اتفاق باشیم؛ نخست افزایش مشارکت در ۱۵ تیر نسبت به دور اول انتخابات در هشتم تیر و به دنبال آن، از هماکنون قابل پیشبینی است که بخشی از این آرا بهمثابه رأی سلبی و صرفا برای به قدرت نرسیدن سعید جلیلی به صندوقها انداخته خواهد شد.
ادامه مطلبدولت عراق موفق شده است تاکنون دهها نفر از افراد تحت تعقیب به اتهام فساد و ارتکاب اقدامات تروریستی را با کمک و هماهنگی کشورهای همسایه به این کشور بازگرداند.
ادامه مطلببا نگاهی به ترکیب و تعداد میهمانان خارجی که برای شرکت در مراسم یادبود سیدابراهیم رئیسی و دیگر جانباختگان سانحه بالگرد به ایران سفر کرده بودند، به نظر میرسد باید شاهد صفحه جدیدی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باشیم؛ خاصه آنکه در بین میهمانان، انتظاری برای حضور مقامات برخی کشورها وجود نداشت، اما حضور آنان که برای اولین بار روی داد، حکایت از آن دارد که سیاست خارجی ایران مشخصا به نقطهای رسیده که گزاره انزوای دیپلماتیک ایران را غیرواقعی جلوه میدهد که البته به باور طیفی از تحلیلگران بخشی از آن به واسطه عملکرد دولت سیزدهم و تحرکات حسین امیرعبداللهیان بوده است.
ادامه مطلبسید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرعت رخدادها و سیال بودن شرایط به گونه ای است که متخصصان و تحلیلگران برای ارزیابی وضعیت و سمت و سوی روندهای آتی با سوالات وابهامات زیادی مواجه هستند. در چنین وضعیتی شناخت بهتر شرایط پیش روی و اینکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای اثرگذار در این رخدادها، سیاست خارجی خود را بر اساس چه مولفه هائی طراحی و عملیاتی کند، حائز اهمیت بسیار است.
ادامه مطلبولی نصر در یادداشتی می نویسد: چشم انداز یک تشدید خطرناک دیگر بر منطقه سایه افکنده است. حمله اسرائیل به رفح می تواند رویارویی تازه ای را کلید بزند اگر ایران و متحدانش احساس کنند که برای جلوگیری از نابودی حماس و با توجه به وخامت شرایط انسانی در باریکه غزه، ناچارند که دست به کار شوند.
ادامه مطلباگرچه در سالهای اخیر سیدکمال خرازی در جایگاه وزیر امور خارجه اسبق کشور و رئیس فعلی شورای راهبردی روابط خارجی به فراخور، مواضع خود را درباره پرونده و همچنین توان هستهای ایران مطرح کرده، که گاهی به تنشزدایی تنه زده و گاهی هم لحن تند و هشداردهندهای به خود گرفته است، اما تاکنون او اشارهای به احتمال تغییر دکترین هستهای که میتواند به معنای نظامیشدن توان اتمی ایران باشد، نکرده بود. حال مصاحبه سیدکمال خرازی با الجزیره و خطونشان کشیدنهای او مبنی بر اینکه اگر موجودیت ایران به واسطه تهدیدات اسرائیل به خطر بیفتد، احتمال تغییر دکترین هستهای ایران وجود دارد، نشان میدهد که باید موضوع را جدیتر از سخنان قبلی او دید.
ادامه مطلباعضای شورای همکاری میدانند که هیچ یک از پروژههای بزرگی که در نظر دارند، در سایه رویارویی با ایران محقق نمیشود.
ادامه مطلباگر جهانیان بر آن هستند تا با فاجعه اقتصادی و انسانی ناشی از یک جنگ منطقهای در خاورمیانه مقابله کنند، باید به سرعت دست به کار شده و یک صلح پایدار همهجانبه را در منطقه پایهریزی کنند.
ادامه مطلبهدف اصلی سفر اردوغان به عراق، چیدن معادلهای دو طرفه با متغیرهای امنیت و اقتصاد و ایجاد توازن ترکیب دو طرف معادله و شکل دادن به معادلهای به نام «امنیت در مقابل اقتصاد» بوده است تا این موضوع بتواند بر معادلات حاکم بر روابط آنها طی سالیان آینده حکمفرما باشد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: تحولات منطقه هر لحظه تصویری متناقض را نزد ناظران به نمایش میگذارد. اگر با قاطعیت گفته نشود که همه چیز در بن بست کامل فرو رفته، اما میشود گفت که خاورمیانه تا نقطه توافق فاصله بسیار و دور از دسترس دارد.
ادامه مطلببهتازگی نشریه فارنپالیسی در مقالهای با عنوان «چین واقعا تا چه حد بر ایران اهرم فشار دارد؟» نوشت که «حتی قبل از اینکه تهران صدها هواپیمای بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعدکردن تهران برای مهار اقدامات خود و گروههای مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند». ازاینرو به گفته نشریه مذکور، «حمله انتقامجویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است.
ادامه مطلبعلی اکبر فرازی می گوید: زمانی که تنشزدایی و اعتمادسازی توسط تهران انجام شد و ترتیبات منطقهای در سطح عملیاتی از جانب ایران به سمت کاهش تنش میل کرد، میتوان روندی را ترسیم کرد که یا خبری از ناتوی عربی یا ناتوی عربی - غربی یا ناتوی عربی – غربی - عبری و سامانه یکپارچه پدافند عربی نباشد یا ایران هم باید جزء ترتیبات قرار گیرد.
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: اهمیت اجلاس ریاض از آن روست که در شمار هزار شرکت کننده، دوازده رئیس دولت، و نیز وزیران امور خارجه ایالات متحده و تروئیکای اروپایی حضور دارند. مهمتر این که «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده بلافاصله پس از خروج از چین، راهی ریاض شد تا با مقامهای سعودی وارد گفتوگو شود. این گفتوگو پیش از سفر او به تلآویو است که قرار است آخرین رایزنیها درباره آتش بس در غزه و احتمال حمله اسرائیل به «رفح» و نیز خطر وقوع جنگ گسترده در جنوب لبنان انجام گیرد.
ادامه مطلببا وجود آنکه ۱۵ روز از پاسخ موشکی و پهپادی ۲۶ فروردینماه (۱۳ آوریل) ایران به اسرائیل که از آن به نام عملیات «وعده صادق» یاد میشود، گذشته اما همچنان این اتفاق از جنبههای متفاوتی قابل ارزیابی است که یکی از آنها ناظر به احتمال تقویت جبهه عربی برای توازن با ایران است. آنگونه که برخی باور دارند زمانی که ایران در یک واکنش غیرقابل پیشبینی به حمله اسرائیل به سفارتش در دمشق، بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد به اسرائیل شلیک کرد، عملا یک پوستاندازی در توازنبخشی کشورهای عربی بین تهران و تلآویو شکل گرفته است.
ادامه مطلباستفان والت می نویسد: وقتی اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران حمله کرد واشنگتن حتی پلک هم نزد، در حالی که این کشور حمله اخیر اکوادور به سفارت مکزیک در کیتو را محکوم کرده بود.
ادامه مطلبرحمن قهرمانپور می گوید: درست است که کمتر به موضوع بازدارندگی منطقهای حمله هفته گذشته مستقیم ایران به اسرائیل در حوزه همسایگان اشاره شده است، اما از آن طرف باید به این نکته هم اشاره کرد که بازدارندگی مفهومی نیست که بتوان آن را در یک ساحت یا بُعد دید؛ چون بازدارندگی مفهوم تکبُعدی نیست. بنابراین بازدارندگی الزاما و تنها با اعمال قدرت نظامی و دفاعی یا توان موشکی و پهپادی اتفاق نمیافتد.
ادامه مطلبهرچه از زمان پاسخ ایران به اسرائیل میگذرد، به موازات گستردهشدن مواضع مقامات تلآویو، رسانههای غربی هم گمانهزنیهای متعددی را درباره نحوه حمله احتمالی اسرائیل مطرح کردهاند. این گمانهزنیها طیفی از سناریوهای مختلف از حمله مستقیم به خاک ایران تا جنگ سایبری را شامل میشود.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: تهران به ویژه پس از جنگ هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به این سو به شدت مراقب سیاستی بوده که دولت «بنیامین نتانیاهو» خواستار آن است؛ اینکه دامنه جنگ، از غزه تا خلیج فارس گسترش یافته و بهاین ترتیب صحنه به جنگ «اسرائیل_ایران» تغییر وضعیت دهد. خویشتنداری تهران در برابر رویکرد زیرکانه تلآویو، اما به معنای آن نبوده و نیست که ارتدوکسهای اسرائیلی قوانین بازی را با اقدامهای خرابکارانه _ تروریستی تغییر دهند؛ درحالی که تهران هیچ پاسخی در اینباره ندهد.
ادامه مطلبعلی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که روسیه ترجیح می دهد توجه غرب از اوکراین منحرف شود، درگیری مستقیم اسرائیل و ایران آسیب پذیری های آن را در خاورمیانه آشکار می کند.
ادامه مطلبماشا الله شمس الواعظین در گفت وگویی تاکید دارد که نتانیاهو و اسرائیل به تنهایی، نه توان اداره تحولات غزه و جنگ در این باریکه را دارند و نه، پتانسیلی برای جنگ در مرزهای شمالی و با حزبالله را دارند. به همین دلیل راهکار نتانیاهو کشیدن مستقیم ایران به درگیری و گسترش دایره جنگ بود. اتفاقا نتانیاهو با حملهای که به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق انجام داد، سعی کرد حملهای را در دستور کار قرار دهد که میدانست واکنش مستقیم تهران را به دنبال خواهد داشت تا در سایه آن، فرمول ایالات متحده آمریکا برای حمایت از اسرائیل فعال شود.
ادامه مطلبچهار سناریو، از همه واقعی ترند و بقیه – مثلا اینکه ایران این حمله اسرائیل را بهانه ای برای شتاب دادن به سوی سلاح هسته ای کند – سناریوهایی محتمل اما بعید به شمار می روند. تصمیمی که تهران بگیرد روشن خواهد ساخت که آیا اولویت حقیقی تهران این است که یک بازدارندگی معنی دار علیه اسرائیل ایجاد کند یا از تشدید منطقه ای پرهیز کند – چرا که تهران نمی تواند این هر دو کار را با هم انجام دهد.
ادامه مطلبعلیرضان سهرابی نور و سمانه مدحی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: دموکراسی مؤلفه های بسیاری دارد که می توان با آنها سنجید که یک حاکمیت یا نظام تا چه اندازه در تحقق این پدیده موفق بوده اند؛ امروزه اهمیت پدیده دموکراسی به حدی فزونی یافته است که بسیاری از نظام های غیر دموکراتیک نیز برای مشروعیت دادن به خود از این واژه استفاده می کنند که البته با خوانش ها و تعابیر مختلفی که از آن دارند.
ادامه مطلبحسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تهران را به مقصد مسقط، پایتخت عمان ترک کرد. گفته شده که این سفر به منظور دیدار و رایزنی با مقامات عالی رتبه عمان و با بدرقه سفیر این کشور در ایران صورت گرفته است. این سفر در حالی صورت میگیرد که در سطح محافل سیاسی و رسانهای منطقهای و فرامطقهای کماکان موضوع پاسخ تهران به حمله بعدازظهر دوشنبه هفته گذشته اسرائیل به بخش کنسولگری سفارت ایران در دمشق داغ است. لذا به نظر میرسد سفر امیرعبداللهیان به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با این موضوع در ارتباط باشد. البته طبق برخی گزارشهای خبری، وزیر امور خارجه ایران پس از عمان به چند کشور منطقه نیز سفر خواهد کرد.
ادامه مطلبدر شرایطی که منطقه انتظار پاسخ احتمالی تهران به حمله اسرائیل را دارد، العربیه مدعی شد که تهران و واشنگتن بر سر تشدیدنشدن تنش توافق کردند. این شبکه سعودی ادعا کرد مقامات آمریکایی رسما تأیید کردند پس از حمله اسرائیل، پیامی را با این محتوا برای ایران ارسال کردند که آمریکا هیچ ارتباطی با این حمله ندارد. طبق نوشته العربیه، آمریکا علاوهبراین گشودن کانال ارتباطی با ایران را ضروری میداند تا از این طریق، نسبت به تشدیدنشدن تنش و در معرض خطر قرارنگرفتن آمریکاییهای مستقر در منطقه، اطمینان حاصل شود.
ادامه مطلبنظرسنجی مؤسسه پیو در سال ۲۰۱۹ نشان داد که بیشینه ی آمریکاییها، از جمله بیشتر کهنه سربازان جنگهای عراق و افغانستان، فکر میکنند که جنگ عراق "ارزش جنگیدن نداشت". در ژانویه امسال، مرگ سه نظامی آمریکایی در اردن به دست یک گروه تحت حمایت ایران، به نظر این دیدگاه را تایید کرد که بهای حضور آمریکا در منطقه، بسیار بالاست و پرسش هایی را پیش کشید در این باره که آیا ایالات متحده باید نقش نظامی خود را در این منطقه حفظ کند؟
ادامه مطلب