ایران و امریکا و عربستان

درس های سیاست خارجی دولت دوم دونالد ترامپ از نظریه نظام جهانی والرشتاین

اتحاد مملکت عربستان سعودی با نظام جهانی سرمایه داری

عباس ترابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: سفر ترامپ به عربستان سعودی در روز سه شنبه ۱۳ ماه می ۲۰۲۵ و آغاز همکاری‌های گسترده اقتصادی فی مابین ایالات متحده و مملکت سعودی و انتقادهای صریح و بی پرده ترامپ از تهران را نشان آن دانست که کاخ سفید اکنون قصد دارد با تبدیل عربستان سعودی به قطب اقتصادی دنیا در منطقه خاورمیانه به مانند سیستم برتون وودز (The Bretton Woods system) و در راستای اعمال کارزار فشار حداکثری (Maximum Pressure Campaign) بیش از پیش جمهوری اسلامی را از موقعیت نیمه پیرامون به یک نظام تابعه حاشیه تبدیل کند.

ادامه مطلب

دیپلماسی عمل‌گرایانه عربستان:

از تعاملات سرد با بایدن تا اتحاد دوباره با ترامپ در ۲۰۲۵

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: رفتار عربستان در قبال رؤسای جمهوری آمریکا، از استقبال گرم از ترامپ در هر دو دوره تا سردی روابط با بایدن، نشان‌دهنده رویکرد عمل‌گرایانه این کشور در سیاست خارجی است. عربستان از فرصت ریاست‌جمهوری مجدد ترامپ استفاده می‌کند تا روابط استراتژیکی که در دوران بایدن تضعیف شده بود را بازسازی کند و خود را به عنوان یک متحد کلیدی در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی آمریکا مطرح کند.

ادامه مطلب

این ابتکار است یا امتیازدهی؟

کنسرسیوم منطقه‌ای - ایرانی غنی‌سازی اورانیوم، از خیال تا واقعیت

کتایون لامع‌زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: این طرح، اگر با دقت حقوقی و فنی طراحی شود، می‌تواند حق غنی‌سازی ایران را تثبیت کند، سرمایه خارجی جذب کند و روابط منطقه‌ای را بازتعریف کند. اما بی‌توجهی به جزئیات حقوقی یا بدعهدی شرکا می‌تواند آن را به تهدیدی برای استقلال هسته‌ای ایران تبدیل کند. برای موفقیت، ایران باید در اساسنامه کنسرسیوم خطوط قرمزی مانند حفظ ظرفیت تحقیق و توسعه، استقلال فنی و مصونیت در برابر تحریم‌ها را تثبیت کند.

ادامه مطلب

نگاه اسرائیل و بریتانیا به سفر ترامپ به خاورمیانه

نگرانی از یک معامله پشت پرده

برخی مقامات اسرائیلی، مانند گیورا آیلند، معتقدند که آمریکا ممکن است پشت سر اسرائیل و مخفیانه به‌ویژه در مورد ایران با کشورهای عربی معامله کند.

ادامه مطلب

با وجود تقاضاهای جنگ‌طلبانه‌ای که نتانیاهو دارد

انتظاراتی از جنس ایرانی سران عرب از ترامپ در سفرش به منطقه

به‌نظر می‌رسد که ایران، مهم‌ترین محور این سفر باشد؛ کشوری که گفت‌وگوهای هسته‌ای آن هم‌اکنون در عمان جریان دارد و دولت ترامپ میان کاهش تنش دیپلماتیک و تدارک مقدمات جنگ دست‌وپنجه نرم می‌کند.

ادامه مطلب

چرخش سیاست خارجی عربستان

از وابستگی به آمریکا تا پذیرش واقعیت قدرت ایران

رضا معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یادداشت پیش‌رو با تکیه بر شواهد عینی و تحلیل راهبردی، این چرخش را از منظر منافع و قدرت جمهوری اسلامی ایران بررسی کرده و نشان می‌دهد که چگونه ایران توانسته با تلفیقی از قدرت سخت، نفوذ منطقه‌ای و دیپلماسی هوشمندانه، مهره‌های منطقه را به نفع خود بازچینی کند. 

ادامه مطلب

سیاست خارجی هوشمندانه عراقچی:

تقویت همسایگی، حمایت از مذاکرات هسته‌ای و به حاشیه‌راندن اسرائیل

احمد جرفی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخلاف دوره‌های پیشین، که برخی کشورهای منطقه با مذاکرات هسته‌ای ایران (گروه ۵+۱) مخالفت می‌کردند، رویکرد هوشمندانه عراقچی توانسته است حمایت کشورهای همسایه را جلب کند.

ادامه مطلب

سناریوهایی که می توان تصور کرد

پیامدهای ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک سفر وزیر دفاع عربستان به ایران

وحید افراسیابان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: حضور گسترده هیئت ۷۰ نفره در تهران و تمرکز بر همکاری‌های فنی – نظامی، گویای تمایل عربستان به بهره‌گیری از تجربیات ایران در توسعه سامانه‌های دفاعی بومی و مقابله با تهدیدات نامتقارن است.

ادامه مطلب

پرونده میدل ایست اینستیتیوت درباره بازگشت فشار حداکثری دولت جدید امریکا (بخش نهم)

اعمال فشارهای حداکثری پیچیده‌تر از آن چه تصور می‌شود

با توجه به تغییر موقعیت برخی از کشورهای منطقه در قبال ایران در سال‌های اخیر و روابط اقتصادی رو به رشد بین ایران و همسایگانش، بازگشت به "فشار حداکثری ۲ "، تلاشی که بر تحمیل هزینه‌های عمدتا اقتصادی بر ایران متمرکز باشد، ممکن است اجرای آن پیچیده‌تر از آن چیزی باشد که واشینگتن تصور می کند. 

ادامه مطلب

نقش ترکیه و عربستان در پازل قدرت منطقه ای

آنکارا و ریاض دیگر فشار حداکثری ترامپ را بر نمی تابند

عرفان ابراهیمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این نوشتار با توجه به تحولات منطقه و نگرش تصمیم‌گیران ترکیه و عربستان، نوع کنشگری این دو کشور را در قبال فشار حداکثری ترامپ تبیین شده است.

ادامه مطلب

باز هم نفت در برابر امنیت

لزوم بازنگری روابط امریکا و عربستان

مارتین ایندایک و استیون کوک در گزارشی، مورد قانع‌کننده‌ای را برای پیمان راهبردی تازه و گسترده میان امریکا و عربستان سعودی مطرح می‌کنند که به موجب آن، امریکا به تقویت روابط دفاعی با عربستان متعهد می‌شود و در مقابل، پادشاهی به همکاری در زمینه اصلاحات داخلی، حقوق بشر، سیاست نفتی، جنگ در یمن و عادی سازی روابط با اسرائیل متمایل خواهد شد.

ادامه مطلب

بایدن نباید گاری را جلوی اسب ببندد

توافق سه‌جانبه امریکا، عربستان و اسرائیل یک خواسته دور و دراز

رسانه‌های آمریکایی در حال حاضر در حال خیالپردازی درباره تحولات بزرگی هستند که از این توافق حاصل خواهد شد، چیزی که تکرار بزرگنمایی های دوره ترامپ درباره "معامله قرن" است. توافق عادی‌سازی عربستان سعودی و اسرائیل، نه پاسخی است به رقابت استراتژیک با چین و نه به تهدیدهای ایران. فشار برای عادی سازی فوری و زودرس، تنها موجب می‌شود که سعودی‌ها قیمت خود را بالا ببرند و اسرائیل هم پیش شرط های خاص خود را تعیین کند.

ادامه مطلب

چین جایگزین کنشگری امریکا شده است

خطرها و فرصت های شرایط چندقطبی خاورمیانه

باربارا اسلاوین گزارش مفصلی درباره سمپوزیوم "صداهای خاورمیانه" و "بازاندیشی فرصت ها و خطران بالقوه برای سیاست گذاران امریکایی" در ۱۸ ماه آینده که با حضور بیش از دوازده متخصص منطقه‌ای برگزار شد نوشته است. در این سمپوزیوم شرکت‌کنندگان بر تکانه‌های بالقوه ای که ممکن است به دخالت نظامی آمریکا منجر شود و نیز نحوه سازگاری آمریکا با پویش ‌های نوین منطقه تمرکز داشتند. آنها همچنین نقش رو به رشد چین را مورد بررسی قرار دادند و ارزیابی کردند که آیا این نقش می‌تواند به یک سیاست فعال و سازنده فراتر از قابلگی اخیر میان ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط دو کشور، تبدیل شود؟

ادامه مطلب

بعد از آشتی ایران و عربستان

خاورمیانه در مسیر آرامش است؟

تشدید هماوردی قدرت های بزرگ، به کشورهای منطقه این امکان را می دهد که با یکدیگر با توجه به بهترین منافع خودشان، تعامل کنند.

ادامه مطلب

اینجا کسی به امریکایی ها نیاز ندارد

چین، عادی‌سازی روابط ایران و عربستان و یک انقلاب ژئوپلتیکی منطقه ای

توافقی که در ۱۰ مارس با میانجیگری چین و در پکن برای عادی سازی روابط میان عربستان سعودی و ایران حاصل شد، در واقع یک انقلاب ژئوپلیتیکی است. به گفته موسسه مطالعات خاورمیانه واشنگتن، نقش چین در تسهیل این توافق، نوعی حیرت را در پایتخت امریکا ایجاد کرد و برخی را وادار کرد که بگویند «عصر جدیدی از ژئوپلیتیک» آغاز شده است.

ادامه مطلب

شکست کامل نقشه های اسرائیل

توافق تهران و ریاض، جنگ با ایران را بسیار سخت کرد

جرالد فیراشتاین، از کارشناسان دیپلماسی آمریکا در "اندیشکده موسسه خاورمیانه" بر این باور است توافق ایران و سعودی، حمله فرضی نظامی آمریکا یا اسرائیل به ایران را دشوارتر خواهد کرد. بدون مشارکت عربستان در چنین حمله ای، چه از طریق اجازه دادن به استفاده از قلمرو این کشور برای حمله به ایران یا بازگذاشتن حریم هوایی خود روی هواپیماهای جنگی، اقدام نظامی علیه ایران بسیار دشوارتر خواهد شد. آنل شلاین، پژوهشگر اندیشکده آمریکایی "موسسه کوئینزی برای سیاستمداری مسئول" که مخالف دخالت های نظامی است، با این ارزیابی موافق است اما می گوید پیچیده تر و دشوارتر شدن حمله نظامی احتمالی به ایران، می تواند بازدارنده مناسبی برای آمریکا باشد.

ادامه مطلب

ریاض مثل سابق گوش به فرمان امریکا نیست

واقعیت های عیان شده توافق ایران و عربستان

علی موسوی خلخالی می نویسد: توافق ایران و عربستان برای عادی سازی روابط، یک واقعیت را نشان داد، و آن اینکه کشورهای عربی، در راس آنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی، چندان هم گوش به فرامین ایالات متحده و قدرت های اروپایی نیستند و منافع خود را با منافع آنها تنظیم نمی کنند. بعد از مماشات عربستان و امارات با روسیه بعد از جنگ اوکراین، توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط شاهد دیگری است بر استقلال بیش از پیش عربستان سعودی و امارات متحده عربی از تصمیمات غرب و امریکایی ها، البته در چارچوب ملاحظات روابطشان با آنها.

ادامه مطلب

تلاش ایران و عربستان جهت نیل به مفاهمه مشترک

حرکت در جاده سوخته

غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نوسانات و افت و خیز در روابط ایران و عربستان به صورت یک روند تاریخی جریان داشته و تداوم یافته است، در موقعیتی که جهان از لحاظ پایداری به مانند هوای بهاری مرتباً در حال منقلب شدن است، گاهی ابری، زمانی صاف و در مواقعی با رگبار مواجه است، لذا علی رغم گفتمان عامیانه و رایج در خصوص تلاش طرفین برای نابودی نهایی یکدیگر، دولت های ایران و عربستان، به منظور کم اثر کردن خطرات مشترک و پیش طراحی شده در طرح های مدون غربی و در جهت مواجهه با تهدیدات پیش رو و حداقل رساندن آسیب احتمالی باید در دژی مشترک، مترصد دفاع از موجودیت خود باشند زیرا خسران جدی به هر دولت به تحمیل آسیب های غیر قابل جبران به دولت دیگر منجر خواهد شد.

ادامه مطلب

اشتباهات واشنگتن و تجدید نظر ریاض

ضربه ای که عربستان با توافق با ایران به امریکا زد

ولید فارس می نویسد: عربستان سعودی با امضای توافقنامه پکن اعلام کرد در مسائل حاکمیتی و دفاعی و دیپلماتیک، مستقل شده و قصد دارد روابطش با ایران را با شروطی که تعیین کرده است، عادی کند. پس از آن امارات متحده عربی و بحرین نیز اعلام کردند روابط خود با نظام بشار اسد را عادی خواهند کرد. کشورهای عربی همچنین مراودات اقتصادی با چین و روسیه و تدریجا ایران را گسترش دادند که این مسئله زلزله ای در دولت و کنگره آمریکا ایجاد کرد.

ادامه مطلب

ائتلاف امریکا علیه ایران شکست خورد

حفظ تنش امریکا با ایران در عین نزدیکی تهران و ریاض

اظهارات مقامات آمریکایی و اسرائیلی تایید می‌کند که نه تنها طرح بایدن برای تشکیل ائتلاف عربی – اسرائیلی برای حمله به ایران شکست خورده بلکه کشورهای عربی و در راس آنها عربستان با گام‌های بلندی از این ائتلاف فاصله گرفته اند و این کار را هم از طریق اعطای هدیه‌ای دیپلماتیک به چین از طریق میانجی گری برای نزدیک کردن این کشور به ایران و هم از طریق نزدیکی به روسیه از طریق افزایش قیمت نفت و مواضع سیاسی در قبال درگیری اوکراین و روابط مستحکم میان ولی عهد این کشور با رئیس جمهوری روسیه انجام داده است.

ادامه مطلب

ملاحظات تهران و ریاض

چرا و چگونه پکن به بهبود روابط ریاض و تهران کمک کرد؟

سید رحمان موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد:  توافق ایران و عربستان برای احیای کامل روابط دیپلماتیک یک دستاورد مهم است. در گفت‌وگوهایی که چین از آن حمایت کرد و با کمک‌های قبلی عراق و عمان، دو کشور معامله‌ای را انجام دادند که وعده کاهش تنش‌های فزاینده بین دو کشور را می‌دهد.

ادامه مطلب

واکنشی در برابر موازنه فراکرانه‌ای آمریکا

رویکرد تنش زدایی ریاض در قبال تهران

بهنام وکیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایالات متحده طی یک دهه گذشته اقداماتی را انجام داده که انتظارات رفتارهای این کشور را در بین بازیگران منطقه تضعیف کرده است. به عبارتی واشنگتن از سیاست خارجی آشکار که به زعم خود نقشی اساسی در حفظ نظم منطقه ای داشت، فاصله گرفته است. رویکرد کاخ سفید منجر به عدم اطمینان متحدان منطقه ای شده و این عدم اطمینان باعث شده تا بازیگران در خاورمیانه تدابیر نوینی را در جهت مسئولیت های امنیتی اتخاذ کنند.

ادامه مطلب

توانایی دگرگون ساختن پیمان تهران - ریاض

درس های آرامکو عربستان را به آشتی با ایران سوق داد

محمدبن سلمان پس از چند سال، به یک رویکرد واقع گرایانه تر در سیاست خارجی رو آورده است. آنها می گویند هرچند ایالات متحده همچنان شریک برتر امنیتی این پادشاهی است اما به هرحال نمی توانست میانجی توافقی میان عربستان و ایران باشد آن هم به خاطر روابط عمیقا آشفته اش با جمهوری اسلامی.

ادامه مطلب

سوغات چینی

تعاملات بین المللی وقتی که در سه کنج گیر افتاده باشیم

محمد طبیبیان در یادداشتی می نویسد: آیا مقامات باید از مواضع چین شگفت زده شوند؟ نه واقعاً، بلکه باید از سیاست های خود و عواقب آن متحیر شوند. ما تا مادام که در روابط بین الملل، خود را در سه کنج گیر انداخته ایم هیچ طرف معامله یا رابطه سیاسی به جز سوء استفاده از روابط و بهره برداری دور از ترحم، فکری به مخیله اش راه نمی دهد.

ادامه مطلب

تشدید ناامنی در خاورمیانه دور از انتظار نیست

سیاست ضدایرانی امریکا و چشم‌انداز خطرناک منطقه

گرچه کشورهای خاورمیانه در سال گذشته وارد دور جدیدی از گفت و گوها شده اند، سیاست ایالات متحده می تواند آنها را به چرخش به سمت یک رویارویی خطرناک وادارد. چنین وضعیتی می تواند به شعله ور شدن مجدد درگیری ها در یمن و عراق بینجامد و سبب شود ایران به تسریع پیشبرد برنامه هسته ای رو آورد و سرمایه گذاری های نظامی جدیدی را آغاز کند. اروپایی ها به جای پیروی از آمریکا باید به حمایت از تلاش ها برای کاهش تنش ها در منطقه ادامه دهند چرا که این بهترین چشم انداز برای حفظ منافع اصلی اروپا در ارتباط با ثبات منطقه و اتکای فزاینده آن به انرژی خاورمیانه در پس زمینه جنگ روسیه علیه اوکراین است.

ادامه مطلب

واشنگتن به فکر کشورهای عربی نیست

معنای تسلیم امریکا در برابر ایران و امضای توافق احیای برجام برای عرب‌ها

این معناست که برای دولت جو بایدن تمام خواسته‌های کشورهای عربی و نگرانی‌های آنها حتی امنیت و ثباتشان معنایی ندارد و شایسته توجه و هیچ گونه تلاشی از سوی این کشور نیست.

ادامه مطلب

در آستانه عادی شدن روابط تهران و ریاض

روسیه و امریکا آشتی ایران و عربستان را به نفع خود می دانند

ناظران در ایران پرونده یمن را عامل اصلی در طولانی شدن روند مذاکرات امنیتی دو کشور می‌دانند که بیش از ۱۶ ماه به طول انجامید. طی این مذاکرات دو طرف توانستند از بسیاری از اختلافات و موضوعات عبور کنند.

ادامه مطلب

ناراحتی کشورهای عربی از امریکا بر سر مواضع دوگانه‌اش نسبت به ایران

امارات و عربستان نه دنبال ائتلاف ضد ایرانی اند و نه حاضر به کاهش قیمت نفت

ناظران می‌گویند که دولت بایدن باید به مواضع متحدان این کشور در حاشیه خلیج فارس درخصوص ایران گوش می‌داد چرا که اختلافاتی در این خصوص وجود دارد و واشنگتن خود به گفت وگو با ایران برای دستیابی به توافق هسته‌ای بدون مد نظر قرار دادن منافع کشورهای حاشیه خلیج فارس تمایل دارد. این ناظران می‌پرسند که چگونه واشنگتن درصدد گفت وگو با ایران است؛ اما از متحدانش که با ایران هم مرز هستند می‌خواهد با تهران اختلاف داشته باشند؟

ادامه مطلب

تهران شطرنج‌باز ماهری است

سناریوهای ایران برای تخریب همگرایی عربی - آمریکایی

صرف نظر از همه این سناریوها، یک سناریوی پخته تر وجود دارد که طبق آن مقامات ایرانی می توانند از هر سناریویی، یک قسمت را اجرا کنند تا دولت بایدن را به تدریج زیر فشار بگذارند تا نزدیک شدن به ائتلاف عربی را جایگزین توافق هسته ای نکند. این سناریو شبیه بازی شطرنج است که تهران در آن مهارت دارد.

ادامه مطلب

کشورهای منطقه رئیس جمهوری جمهوریخواه را به بایدن ترجیح می‌دهند

تحمل دولتمردی که محبوب نیست

آنچه کار را بر بایدن سخت تر می کند، این است که متحدان خاورمیانه ای آمریکا، یک رئیس جمهوری جمهوریخواه را بر یک رئیس جمهوری دموکرات ترجیح می دهند. حاکمان منطقه بر این باورند که رهبران جمهوریخواه بیشتر ضدایران و هواخواه اسرائیل هستند و کمتر به نگرانی های حقوق بشری می پردازند.

ادامه مطلب