السودانی تحت فشار امریکایی‌ها و مقتدی صدر

دیپلماسی ایرانی: از روزی که محمد شیاع السودانی در عراق برسر کار آمد، نگاه غالب در ایران این بود که فردی طرفدار ایران در بغداد به قدرت رسیده است، برای همین انتخاب السودانی را پیروزی سیاسی منطقه ای برای ایران قلمداد کردند. اما بعد از برگزاری مسابقات جام ملت های خلیج (فارس) در بصره که برای عراق اهمیت خاصی داشت، و استفاده مقامات عراقی از جمله نخست وزیر عراق و مقتدی صدر از واژه عربی برای خلیج فارس، موجی از انتقادات علیه محمد شیاع السودانی در ایران آغاز شد و به او تهمت های گوناگون زده شد؛ تا آنجا که عده ای این گونه تحلیل کردند که دولت جدید عراق نه تنها دوست ایران نیست بلکه خائنی است که به دوستی با ایران خیانت می کند. 

السودانی از زمانی که به قدرت رسیده برای حفظ روابط نزدیک تهران – بغداد تلاش های جدی کرده است. نخستین کاری که کرد به سراغ رفع تهدید علیه ایران از خاک عراق رفت. به همین منظور مذاکرات فشرده ای را با اقلیم کردستان عراق انجام داد تا امنیت مرزهای ایران و عراق به عهده نیروهای ارتش عراق باشد. او در سفرش به ایران نیز تعهد داد که این اقدام را با جدیت دنبال کند و در این رابطه تا کنون دست‌کم دو هزار و 500 نیروی عراقی در مرزهای دو کشور در اقلیم کردستان مستقر شده اند و تجهیزات لازم برای برقراری بازرسی های مرزی اختصاص داده شده است. 

اما السودانی با دو مشکل بزرگ رو به روست، دو مشکلی که هر کدام به تنهایی قادرند دولت عراق را زمین بزنند و سرنگون کنند. نخست، مقتدی صدر که مترصد فرصتی است تا مجددا به صحنه سیاسی عراق بازگردد. دیگری ایالات متحده امریکا که دولت السودانی را نزدیک به ایران می داند و در خوش بینانه‌ترین حالت به آن فشار می‌آورد تا موضعی میانه در رابطه اش با ایران و امریکا اتخاذ کند.

صدر برای سه هفته است که فراخوان نماز جمعه می دهد و نمایندگانش در عراق بیانیه هایش را می خوانند. بسیاری از ناظران این اقدام او را آغازی برای بازگشتش به صحنه سیاسی عراق می دانند و می گویند مقتدی صدر مترصد فرصتی است تا با حمله به دولت عراق که او را وابسته به رقبایش می داند، مجددا در صحنه حاضر شود و میدان دار عرصه سیاسی عراق شود. برای همین هم است که اخیرا موضوع کاهش ارزش دینار در برابر دلار را دستاویز قرار داده است و تا کنون دو بار طرفدارانش را تحریک کرده تا در مقابل بانک مرکزی عراق در بغداد تجمع کنند. البته او هنوز با قدرت وارد صحنه نشده اما صِرف فرستادن یارانش برای تظاهرات اعتراضی بیانگر آن است که او می خواهد پیام دهد که در صحنه است و همچنان توانایی بالایی برای به هم زدن بازی سیاسی کشور دارد. با پایان زمستان و آمدن گرما که عموما در عراق زودتر از جاهای دیگر آغاز می شود، فضای اعتراضی بابت خدمات رسانی دولتی نیز آغاز می شود و این مساله می تواند زمینه لازم برای میدان داری اعتراضات توسط صدر را فراهم کند. چه بسا امسال زودتر از هر سال فصل اعتراض در عراق آغاز شود.

ایالات متحده فعلا در حال مدارا با دولت السودانی و ارزیابی عملکرد اوست. دیدارهای مکرر سفیر امریکا در عراق با محمد شیاع السودانی که تا کنون دست‌کم هفت بار در دفتر نخست وزیر حاضر شده و با او ملاقات کرده‌، نشان از آن دارد که دولت امریکا به دقت دولت السودانی را زیر نظر گرفته است. روشن است که دولت السودانی با سازوکار امریکایی برسر کار نیامده و همین مساله کفایت می کند تا امریکایی ها نسبت به او حساسیت داشته باشند. موضوع دلار و نظارت شدیدی که خزانه داری امریکا بر چگونگی مصرف دلار در عراق صرف می کند و همچنین دستورالعمل سخت گیرانه ای که برای جلوگیری از قاچاق ارز از عراق به کشورهای دیگر به ویژه ایران در دستور کار قرار گرفته و امریکایی ها به دقت آن را زیر نظر دارند، ابزاری در دست امریکایی هاست که ضمن محک زدن دولت السودانی می توانند فشار را بر او به گونه ای تنظیم کنند که آنچه مطلوبشان است، حاصل شود. 

قرار است السودانی طی هفته های آینده به ایالات متحده برود؛ فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق در راس هیئتی اقتصادی با هدف مهار قیمت دلار در عراق و آماده سازی زمینه های سفر السودانی به امریکا، ظرف روزهای آینده به واشنگتن سفر خواهد کرد. این سفر برای السودانی اهمیت بسیاری دارد. اهمیت این سفر زمانی قابل درک می شود که به یاد آوریم عادل عبدالمهدی، نخست وزیر اسبق عراق در زمان دولتش سه بار تقاضای سفر به امریکا را داده بود که واشنگتن به دلیل همراهی بغداد با تهران فراتر از انتظارات واشنگتن، رد کرد و در نهایت بعد از تظاهرات اکتبر و تداوم حدودا 10 ماهه آن، دولتش سقوط کرد. 

در همین راستاست که السودانی تلاش دارد روابط عراق را با متحدان عرب ایالات متحده به ویژه کشورهای شورای همکاری و در راس آنها عربستان سعودی و امارات متحده عربی گرمتر کند. قرار است او آخر هفته جاری به دعوت محمد بن زاید به ابوظبی برود. پنج شنبه گذشته نیز میزبان وزیر امور خارجه عربستان بود تا زمینه های دور تازه ای از گفت وگوهای ایران و عربستان را فراهم کند. 

او همچنین طی هفته های گذشته نیز دو سفر به آلمان و فرانسه، کشورهای متحد امریکا در اروپا انجام داده بود تا سطحی از دیپلماسی فعال خود را به نمایش گذاشته باشد.

السودانی در مرحله حساسی به سر می برد. حساسیت این موضوع را بیش از همه خود عراقی ها درک می کنند. دقیقا به همین دلیل است که چارچوب هماهنگی – تشکل حامی اصلی السودانی – از سیاست های دولت السودانی از جمله سیاست های اقتصادی آن و به ویژه سیاست های بانک مرکزی عراق حمایت می کند و قبل از همه با برخورد جدی بانک مرکزی با قاچاق ارز موافقت خود را اعلام کرده است. دولتی که بعد از حدود 10 ماه بن بست سیاسی تشکیل شد، نمی خواهد دولت مستعجل باشد./اطلاعات