جنگ داخلی سوریه به فاز جدید وارد شده است

دیپلماسی ایرانی: از آغاز سال جدید میلادی سه منطقه در جنگ داخلی سوریه برجسته شده است: عفرین، ادلب و دمشق. در این مناطق نیروهای شبه نظامی و نیروهای نیابتی مختلف درگیر بوده اند. ترکیه، ایران و دولت سوریه و بسیاری از گروه های شبه نظامی و شورشیان به دنبال اهداف خاص خود هستند. در این مناطق سه گانه اهداف گروه های مختلف با یکدیگر تداخل داشته و به همین دلیل جنگ داخلی سوریه را وارد فاز جدیدی کرده است. اگر در ماه های آینده نیز وضعیت به شکلی مشابه باقی بماند در این مناطق شاهد درگیری های مرگبار و حملاتی خونین خواهیم بود که می تواند تغییراتی قابل توجه در کنترل اراضی در سوریه داشته باشد.

ترک ها در عفرین

منطقه عفرین در شمال سوریه نقطه کانونی حملات ترکیه از ماه ژانویه بوده است. ترکیه به همراه متحدین سوری خود عملیاتی به نام شاخه زیتون را راه اندازی کرد. این عملیات نظامی به بهانه محافظت از منطقه برای اینکه کنترل آن به دست نیروهای کرد YGP قرار نگیرد انجام شد. سربازان روسی نیز در این منطقه برای جلوگیری از تجاوز نظامی ترکیه حضور داشتند و این احتمال وجود دارد که تلفاتی از این نیروها ایجاد شود. اما منافع روسیه و ترکیه آنقدر در هم گره خورده است که آنکارا بتواند مسکو را متقاعد کند که نیروهای خود را عقب ببرد.

روسیه در تلاش برای اینکه بتواند از جنگ داخلی روسیه خود را بیرون بکشاند به دنبال ایجاد مناطق عاری از تنش در نزدیکی ادلب است و ترکیه متحدی حیاتی در این راه است. ترکیه با استفاده از این اهرم فشار موفق شده است که عملیات خود را در عفرین بدون دخالت نظامی روسیه پیش ببرد. به هرحال برای مسکو همکاری با ترکیه بسیار با ارزش تر از اوضاع YGP است.

شورشی های جنگ های داخلی در ادلب

با پیشرفت نیروهای ترکیه در عفرین، درگیری و حضور آنها در همسایگی ادلب قوی تر و جدی تر می شود. این منطقه از سوی روس ها به عنوان منطقه عاری از تنش درنظر گرفته شده است. ترکیه با استفاده از منافع همکاری با روسیه علاوه بر اینکه توانست دست بالا را در عملیات عفرین به دست بگیرد، می تواند از مزایای توان دخالت ار ادلب هم بهره ببرد. نیروهای ترکیه به این ترتیب بهتر قادر خواهند بود از حملات نیروهای وفادار به سوریه جلوگیری کنند و در نتیجه از نیروهای شورشی متحد خود حمایت بیشتری به عمل آورند.

درحالی نیروهای ترکیه در حوالی ادلب مستقر می شوند که با بررسی اوضاع منطقه ای که عاری از تنش نام گرفته مشخص می شود که درگیری میان نیروهای شورشی مختلف فزونی گرفته است. شبه نظامیان در ادلب هرگز به اتحاد نرسیدند و در حال حاضر به دو جبهه مختلف تقسیم شده اند: آنهایی که متحد ترکیه محسوب می شوند و آنهایی که بیشتر مستقل و افراطی عمل می کنند. بیشتر شبه نظامیان گروه اول در گروه جبهه التحریر مستقر هستند که از ترکیب دو گروه احرار الشام و نورالدین زینکی تشکیل شده اند. بزرگ ترین گروه های شورشی اما در جبهه دوم مستقر هستند. روند اوضاع نشان می دهد که ترکیه قصد دارد با قوی تر کردن گروه های مورد حمایت خود کنترل اوضاع را در منطقه به دست بگیرد.

نبرد دمشق

به دلیل همکاری مشترک ترکیه و روسیه، ایران و نیروهای دولتی سوریه از انجام حملات و پیشروی در شمال غرب سوریه بازمانده اند. آنها در عوض اما بیشتر تمرکز خود را معطوف دمشق و مناطق اطراف آن کرده اند. هزاران نیروی وفادار راه خود را به پایتخت باز کرده اند و با تصرف قدرت در منطقه دست بالا را دارند. روسیه عمیقا از چنین عملیاتی پشتیبانی می کند و این مناطق را غرامتی برای ایران و نیروهای وفادار به این کشور قرار داده است. این نیروها به روسیه کمک می کنند تا هزینه ایجاد مناطق عاری از تنش در ادلب پایین بیاید. علاوه بر این ایجاد نیروهایی وفادار در دمشق حرکتی هوشمندانه از جانب سوریه است شورشی ها را در جنوب سوریه ایزوله کرده و خطر حملات نظامی آنها را دفع می کند. پیشرفت نیروهای وفادار به ایران در این منطقه باعث ترس نیروهای اسرائیل در بلندی های جولان شده است و موجب افزایش احتمال درگیری میان این نیروها می شود.

فاز جدید در جنگ

در پی حوادث اخیر در عفرین، ادلب و دمشق طی ماه های آینده جنگ های گسترده و خونین داخلی در سوریه کمتر شده اما در مرزهای به وجود آمده احتمال اصطحکاک میان نیروهای مختلف بالا گرفته است. نیروهای مورد حمایت ترکیه در مناطق شمالی، نیروهای مورد حمایت ایالات متحده در شرق و نیروهای مورد حمایت ایران، روسیه و دولت سوریه در غرب و جنوب.

پایداری اوضاع در جبهه های مختلف بسیار شکننده است و هرآن امکان دارد یک اشتباه پتانسیل درگیری را تشدید کند. اگر چرخشی نابهنگام در اوضاع متزلزل کنونی اتفاق بیفتد جنگ داخلی فاز جدید سوریه می تواند به مراتب از حالت قبل خونین تر و خشن تر باشد.

منبع: استراتفور/ مترجم: روزبه آرش