روسیه و اروپا

برندگان و بازندگان هژمونی جدید

حمله روسیه به اوکراین، آغاز فرآیند تغییر نظم موجود

حافظ حاجی کریم جباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: برخی کشورها مانند چین، نقشی کمتر از قدرت خود در نظام بین الملل دارند و برخی مانند روسیه، نقشی بیشتر از قدرت خود دارند. این کشورها در زمره تجدیدنظرطلبان در نظم جهانی قرار می گیرند. می توان تصور کرد که حتی در آینده، کشورها و تشکل هایی مانند آسه آن، مرکوسور و شانگهای و برخی قدرت های منطقه ای مانند هند، ترکیه، ایران، برزیل، اندونزی و ... نیز خواهان سهم بیشتری از نظام بین الملل باشند. امریکا به عنوان هژمون، تلاش دارد تا از افزایش نقش قدرت های جدید جلوگیری کند. اروپا به این نتیجه رسیده که باید از چالش های امنیتی با چین و روسیه بکاهد، ولی آمریکا با همدستی انگلستان درصدد شکست این تفکر در اروپاست. حمله روسیه به اوکراین، اروپا را مجددا در کنار آمریکا و علیه روسیه و چین قرار می دهد.

ادامه مطلب

جنگ جهانی سوم در راه است؟

ایران در بحبوحه یک کش مکش غربی - شرقی

محور روسی جدید در صورتی که بحران به تحولاتی نامطلوب بینجامد، بی‌تردید ایران را نیز در برخواهد گرفت به ویژه که تهران با وجود مذاکرات وین همچنان در تیررس آمریکا قرار دارد. ائتلاف اجباری میان روسیه و ایران در سوریه  بی‌تردید در آینده به مکان های دیگر نیز کشیده خواهد شد به ویژه که ایران احتمال ندارد بعد از قرار گرفتن چین در کنار روسیه طرفی را از دست بدهد که آن را تنها متحد بین المللی خود می‌بیند.

ادامه مطلب

در عین ناتوانی کشورهای عربی منطقه و بی عملی متحدان آنها

در اوج بحران اوکراین، امریکا می خواهد مذاکرات وین را به نتیجه برساند

امریکا با این ناامیدی در قبال قطر، به سمت بازی با برگهای برنده امنیت و ثبات در منطقه حرکت کرده است، و هرگز بهتر از نظام ایران پیدا نخواهد کرد، به ویژه که مذاکرات توافق هسته ای ادامه دارد و ایران و کشورهای عربی خلیج (فارس) درباره آن اختلاف دارند. آمریکا برگ های بازی خود را در میان همپیمانان اساسی خود به ویژه عربستان سعودی توزیع کرده است و سبب شده تا کشورهای خلیج (فارس) در موضع دشواری قرار بگیرند.

ادامه مطلب

واشنگتن باید مسکو را جدی بگیرد

انتقام روسیه

آمریکا باید روسیه را جدی‌تر بگیرد. نادیده گرفتن این کشور به عنوان یک «قدرت منطقه‌ای»، همان‌طور که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده انجام داد، به طرز خطرناکی نتیجه معکوس دارد. روسیه با وجود تمام نقاط ضعفش، قدرتی است که می توان روی آن حساب کرد و باید به نگرانی های مشروع آن احترام گذاشت. 

ادامه مطلب

اعداد دروغ نمی گویند

تقصیر ماست از چین و روسیه نیاموختیم

مهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: بیایید اعداد و ارقام را باور کنیم. اعداد هیچ‌گاه دروغ نمی‌گویند. اگر یک سینی با ده سیب روی میز باشد، هیچ معلم، دانشمند، روحانی، استاد و شعبده‌بازی نمی‌تواند شما را مجاب کند تعداد سیب‌ها ده‌تا نیست و هفت‌تاست. اعداد را همه باور داریم. حقیقت در اینجا نهفته است. این همان درس اصلی است که ما باید از چین و روسیه می‌آموختیم و نیاموختیم! و اگر نیاموختیم گناهش را گردن چین و روسیه نباید بیندازیم. البته اگر چین و روسیه روزی به این جمع‌بندی رسیدند که تجارت را از سیطرۀ سیاست ــ تا حد امکان ــ مستثنا کنند، چیزی نبود که یک‌شبه آموخته باشند. روسیه هفت دهه لجوجانه کاپیتالیسم‌ستیزی پیشه کرد تا سرانجام روزی سرش به سنگ خورد. چین نیز پس از سه دهه تجربۀ کمونیستی مطلق فهمید باید راهش را عوض کند. و البته هر دو کشور نیز پاداش این تغییر سیاست را گرفتند.

ادامه مطلب

سفر رئیس جمهوری روسیه به چین

شوک به کشورهای غربی که برای حل دیپلماتیک بحران اوکراین تلاش می کنند

قرار است پوتین روز چهارم ماه آینده برای حضور در مراسم افتتاحیه المپیک زمستانی به چین سفر و با رئیس جمهوری این کشور دیدار و گفت وگو کند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهوری روسیه روز بیست و هشتم ماه ژانویه درباره سفر پوتین به پکن گفت: «این یک نشست مهم برای تبادل نظر خواهد بود. مذاکره با آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نیز در دستور کار قرار دارد.» به نظر می رسد رئیس جمهوری روسیه با سفر به پکن می خواهد همکاری دو کشور برای مقابله با آمریکا را تضمین کند. 

ادامه مطلب

پوتین بی اعتنا به تحرکات اروپایی ها

اروپا برای اوکراین وارد عمل شده است

مکرون به خوبی از معضل عدم حضور اتحادیه اروپا بر سر میزهایی که کرملین انتظار دارد در آنها در خصوص حتی معادلات ژئواستراتژیک مستحکم در اروپا و نیز مسأله حساس صادرات گاز گفت وگو شود، آگاهی دارد. بنابراین خود را  به عنوان میانجی با روس ها مطرح کرد که تاکنون یک رابطه مستقیم با آمریکایی ها را ترجیح داده بودند. 

ادامه مطلب

مذاکره با دوحه برای صادرات گاز به اروپا

قطر جای روسیه را می گیرد؟

به نظر می رسد اتحادیه اروپا که سال ۲۰۲۱ به علت کمبود گاز طبیعی با بحران رو به رو شده، نگران قطع گاز طبیعی روسیه به این اتحادیه است. اما در عین حال چنانچه قطر گاز طبیعی مایع را به بازار اروپا عرضه کند، ممکن است بتواند از افزایش قیمت انرژی در اروپا جلوگیری کند. 

ادامه مطلب

از گاز تا قطعات الکترونیک، پیش‌بینی تحریم‌های بی‌سابقه غرب علیه روسیه

اروپا از تحریم روسیه نگران است اما امریکا نه

نقطه ضعف این تحریم ها این است که هزینه بالایی برای اروپا خواهد داشت، در حالی که امریکا چندان تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت، زیرا تقریباً هیچ نفت و گازی از روسیه خریداری نمی کند. 

ادامه مطلب

گزینه های پیش روی پوتین

واقعا قرار است روسیه به اوکراین حمله کند؟

استقرار نیروها به رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین، گزینه های نظامی متعددی را ارائه می دهد. جامع‌ترین آنها تهاجم از چندین جبهه است، گزینه های دیگر شامل الحاق جمهوری‌های جدایی‌طلب یا تلاش برای ایجاد یک پل زمینی به کریمه هستند.

ادامه مطلب

تهدید روسیه همچنان جدی است

جنگ اعصاب در کی‌یف در برابر رفتارهای خصمانه مسکو

در نظرسنجی اخیر مؤسسه بین المللی جامعه شناسی در کی یف، یک سوم اوکراینی ها و ۲۲ درصد داوطلبان مقاومت مدنی می گویند که آماده اند برای مقاومت در برابر مداخله روسیه سلاح به دست گیرند. قطعا هزینه انسانی چنین تهاجمی برای مسکو بسیار بالا خواهد بود.

ادامه مطلب

پرونده‌های ایران و اوکراین بین جنگ و صلح می‌ماند

نه آشتی دست یافتنی است نه جنگ ممکن

نبیل فهمی می نویسد: تنش های کنونی بر سر اوکراین و ایران، یادآور مفهوم «نه جنگ و نه صلح» است که در قرن گذشته سال ها بر خاورمیانه حاکم بود و در عین حال هر چند وقت یک بار، برخی درگیری های نظامی محدود و تحرکات دیپلماتیک برای کنترل اختلافات – نه حل آن – روی می داد. 

ادامه مطلب

مبانی امنیت اروپایی و لزوم ورود به حل تنش با روسیه

کلید حل بحران اوکراین در دست اروپاست

خاویر سولانا، دبیر کل اسبق ناتو و عضو برجسته موسسه بروکینگز می نویسد: میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، از تغییراتی که روسیه در دهه‌های آینده با آن مواجه خواهد شد، آگاه بود. او در سخنرانی‌ای که رسماً اتحاد جماهیر شوروی را در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ منحل کرد، اعلام کرد: «ما در دنیای جدیدی زندگی می‌کنیم». در «دنیای جدیدی» که گورباچف به آن اشاره کرد، بخشی از این سرزمین از دست رفته موقعیتی منحصر به فرد در قلب و ذهن رهبران روسیه اشغال کرده است: اوکراین. 

ادامه مطلب

اقتداری که روسیه به نمایش گذاشت

بازی اوکراینی پوتین در قزاقستان

شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اجازه دادن به قزاقستان برای انحراف بیشتر در مدار غربی ضربه ای به غرور روسیه خواهد بود و پوتین در قزاقستان از همان الگویی بهره می گیرد که بیش از یک دهه از آن برای تهدید حاکمیت اوکراین استفاده کرده است. اوکراین تجربه تلخی برای پوتین بود زیرا اعتراض های مردمی منجر به انقلابی شد که در نهایت رژیم مورد حمایت روسیه را سرنگون کرد. پوتین مدعی است که انقلاب سال ۲۰۱۴ در اوکراین یک کودتای تحت حمایت و هماهنگی ایالات متحده بوده و غرب را به تلاش برای سرنگونی رژیم‌های دوست کرملین در کشورهایی مانند اوکراین، گرجستان، ارمنستان، بلاروس و اکنون قزاقستان که در سال های اخیر در معرض خطر شورش های مردمی قرار گرفته، متهم می‌کند.

ادامه مطلب

همه آنچه مسکو دنبال می کند

مذاکره درباره اوکراین یک پیروزی برای پوتین است

اکنون روس‌ها در حالت آماده‌باش حداکثری خواهند بود. اما باز هم روسیه نمی تواند شکست بخورد، همانطور که نمی تواند به پیروزی مطمئن باشد. در نهایت، آنچه روس ها در مذاکرات به دست خواهند آورد، این است که توانسته اند برابر امریکایی ها و در مقابل چشمان بقیه جهان بنشینند. همانطور که در تنیس، امریکا امتیاز را واگذار می کند اما بازی ادامه خواهد داشت. و اروپایی ها برای صدمین بار پایان قدرت امریکا را اعلام خواهند کرد.

ادامه مطلب

آیا شاهد قربانی کوچکی خواهیم بود؟

قاره سبز کانون تشدید جنگ سرد جدید

علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اقدامات عملیاتی و سیاسی دولت های قدرتمند ناتو و روسیه در جغرافیای قاره سبز در ماه های اخیر اگر چه با هدف تقویت مواضع صورت پذیرفته ولی حکایت روشن از تشدید اختلافات دارد و حسب تجربه تاریخی این گونه کنش ها و تنش ها معمولا با یک قربانی کوچک حل و فصل می شود.

ادامه مطلب

پیامدهای تنش‌های روسیه با ناتو

پوتین در رویای احیای شوروی

محمود فاضلی در یادداشتی می نویسد: پوتین خواستار کنار گذاشتن هرگونه گسترش بیشتر ناتو، مسدود کردن دائمی پایگاه‌های آن در قلمرو شوروی سابق و خروج تسلیحات هسته‌ای آمریکا از اروپا است.

ادامه مطلب

رفتارهای متناقض مسکو در تعامل با غرب و ایران

آیا روسیه با پرونده اوکراین در مذاکرات وین گروکشی می کند؟

تصمیم‌های سیاسی پوتین درباره اوکراین و ایران به‌خوبی بیانگر راهبرد ضدغربی مسکو است. از این رو، ضروری است که واشنگتن در خصوص اعتماد به تضمین‌هایی که روسیه در هر دو جبهه می‌دهد، محتاط باشد. این ضرورت با نگاهی به مداخله‌های فنی و دیپلماتیک پیشین روسیه در برنامه هسته‌ای ایران روشن‌تر می‌شود.

ادامه مطلب

از تشدید بحران در خاورمیانه تا تداوم رقابت امریکا و چین

برآوردهای نظامی - سیاسی سال ۲۰۲۱

جنگ سرد میان امریکا و روسیه در حال افزایش است و اروپای شرقی با تلاش های واشنگتن در حال تبدیل شدن به پرده آهنین جدید علیه روسیه است. این انتخاب روسیه نیست، اما انتخاب دیگری ندارد – یا باید تسلیم شود و یا بجنگد. روسیه مسیر مبارزه را انتخاب کرده است. به موازات اوکراین، منافع روسیه و امریکا در مسائل بلاروس، مولداوی، صربستان، ارمنستان و گرجستان ضد یکدیگر است. کشورهای ناتو در اکثر موارد، خواسته و یا ناخواسته از روند تشدید تنش ها از سوی امریکا حمایت می کنند.

ادامه مطلب

مساله اوکراین یا پیمان آسمان های باز

تنش جدید درک تهدید در روابط روسیه و غرب

عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مسکو با این نگرانی که متحدان ایالات‌متحده اطلاعاتی را که از پروازهای روسیه جمع‌آوری می‌کنند با ایالات‌متحده به اشتراک بگذارند، حتی اگر این کشور دیگر عضو این معاهده نباشد، ضمن اینکه خود نیز با خروج آمریکا از این پیمان قادر به پرواز برفراز آمریکا نیست، در روز ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱ از خروج کامل این کشور از این پیمان خبر داد.

ادامه مطلب

محدوده شوروی نباید قابل نفوذ شود

حسابرسی پوتین از غرب

پوتین بر «ضمانت های امنیتی» درخواستی مسکو تمرکز کرده که پیش نویس آن هفته گذشته به آمریکا و ناتو ارائه شد که شامل رد هر گونه گسترش در آینده و هرگونه فعالیت ناتو در قلمرو شوروی سابق به عنوان یک منطقه حائل است. در غرب، این موضوع به عنوان حمله به حاکمیت چندین کشور و تلاش برای معکوس کردن پایان پیمان ورشو و اتحاد جماهیر شوروی مورد انتقاد قرار می گیرد. با این حال پوتین گفت، "یک واکنش مثبت کلی" به این پیشنهادها وجود دارد و اعلام کرد که اولین مذاکرات بین نمایندگان روسیه و آمریکا در اوایل ژانویه در ژنو انجام می شود.

ادامه مطلب

پوتین از غرب چه می خواهد؟

پایان دکترین سیناترا: آغاز فنلاندی شدن اوکراین

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فنلاندیزاسیون یک اصطلاح زمان جنگ سرد بود و به رفتار ویژه هلسینکی در طول رقابت شرق و غرب و تمهید آن برای جلوگیری از قورت داده شدن بدست غول همسایه شرقی می پرداخت. فنلاند بر خلاف کشورهای کمونیستی شرق و مرکز اروپا دارای نظام دموکراسی و اقتصاد بازار بود. اما برای جلوگیری از هراسان شدن مسکو و حفظ حاکمیت ملی خود، از ورود به اتحادیه های سیاسی و نظامی غربی خودداری کرد و همیشه سهم ویژه ای هم در تجارت خارجی برای روسیه در نظر می گرفت. پیگیری موفقیت آمیز این سیاست مستلزم همراهی نیروهای اجتماعی و بخش های اقتصادی برای کنترل عرصه سیاسی و تضمین حضور نیروهای میانه و اجتناب از قدرت گیری نیروهای ضد شوروی بود. این سیاست مماشات و باج دهی، بخشی از تکاپوی حفظ استقلال ملی و همسایگی خرگوش با خرس بود.

ادامه مطلب

دلیلی برای تسلیم در دونباس وجود ندارد

سردرگمی اروپا در تعامل با روسیه برسر اوکراین

آیا غرب برای جلوگیری از وقوع جنگ باید حقوق نئوامپریالیستی روسیه در اوکراین را به رسمیت بشناسد؟ شاهد شنیده شدن این گونه بحث ها هستیم، اگرچه این صحبت ها به بیراهه می روند.

ادامه مطلب

اهدافی که روسیه دنبال می کند

جنگ قدرت پوتین در اوکراین

شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جای تعجب است که بایدن در ژوئن گذشته در ژنو در یک نشست سه ساعته با همتای روسی خود، ولادیمیر پوتین، تایید کرده بود که روسیه خواهان جنگ سرد جدیدی نیست و پوتین نیز با تحسین تجربیات بایدن موافقت کرد که دو کشور برای تشکیل گروه های کاری برای کنترل تسلیحات استراتژیک اقدام کنند. اما در اثنایی که سازوکار تنش زدایی با غرب در حال شکل گیری بود، پوتین با دستور استقرار گسترده نیروها در مرز با اوکراین یک چرخش ناگهانی در رویکرد از سازش به تقویت نظامی تهاجمی را به نمایش گذاشته است. 

ادامه مطلب

از تصرف کریمه تا جلوگیری از الگو شدن

روسیه از جان اوکراین چه می خواهد؟

با وجود تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده، تلاش‌های دیپلماتیک هماهنگ و مقاومت شدید اوکراین، پوتین هیچ نشانه‌ای از تمایل به مذاکره برای پایان دادن به جنگ خود در اوکراین در دونباس نشان نمی‌دهد.

ادامه مطلب

برلین می تواند تقابل کند

بهره‌برداری روسیه از حربه گاز در آلمان

جمهوری فدرال آلمان با خط لوله گاز از طریق دریای بالتیک در موقعیت نامناسبی قرار گرفته است. روسیه اکنون از این موضوع استفاده می کند. آلمان باید اقدامات متقابل را انجام دهد، و می تواند این کار را انجام دهد.

ادامه مطلب

روسیه، چهارمین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای جهان

پوتین تغییرات اقلیمی را نادیده می گیرد

شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روسیه چهارمین تولید کننده بزرگ گازهای گلخانه ای در جهان که پنج درصد کربن جهان را تولید می کند، از تعهد به پیمان‌های توافق شده برای کاهش استفاده از زغال‌سنگ و انتشار گاز متان خودداری کرده و تمرکز خود را بر روی نیاز به نجات درختان در اجلاس Cop۲۶ قرار داده است. روسیه با حدود ۸۰۰ میلیون هکتار زمین جنگلی، پرجنگل ترین کشور جهان بوده و به صفر رساندن کربن و جذب گازهای گلخانه‌ای توسط جنگل‌های وسیع این کشور را تا سال ۲۰۶۰ هدف گذاری نموده است.

ادامه مطلب

افزایش ناگهانی قیمت گاز: کدام محرک های ژئوپلیتیکی در پشت آن هستند؟

روسیه خوشحال از آشفتگی گازی در اروپا

فرانسیس پرین، مدیر پژوهش موسسه روابط بین الملل و استراتژیک می گوید: . احتمالا مسکو می خواسته نشان دهد نورد استریم-۲، که یک خط لوله گازی از روسیه است و با عبور از دریای بالتیک به آلمان می رسد، ضروری است. احتمال دیگر، منفعت روسیه از قیمت بالای گاز است؛ مجازات اروپایی ها به دلیل تلاش برای تنوع بخشیدن به منابع گاز خود و توسعه پروژه های واردات ال ان جی هم از دیگر احتمالات است. خوشحالی از عدم انسجام در داخل اتحادیه اروپا که فریاد مخالفت با سوخت های فسیلی، شامل گاز، سر می دهد و در عین حال، خواستار تحویل بیش تر این نوع انرژی است که ادعا می کند می خواهد از شر آن خلاص شود. در همه این فرض ها، می توان تصور کرد که رهبران روسیه و گازپروم از وضعیت فعلی بازار گاز ناراضی نیستند.

ادامه مطلب

بازی های دوگانه

انتخاب استراتژیک پوتین، ایالات متحده یا چین؟

شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: معاملات تجاری و همکاری های نظامی میان روسیه و چین را می توان انگیزه قوی جهت عدم تغییر همگرایی فزاینده دوجانبه در نظر گرفت. روابط مسکو و پکن از سال ۲۰۱۴ همزمان با توقف بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در روسیه در نتیجه تحریم های غرب به دنبال الحاق کریمه توسط روسیه تقویت شده است. چین مهمترین مقصد صادرات انرژی روسیه بوده که برای اقتصاد بزرگ و رو به رشد پکن ضروری است. 

ادامه مطلب

پرونده ای که فشارهای امریکا بر آن سایه انداخته است

خط لوله نورد استریم دو و مناسبات اروپا و روسیه

ابوالقاسم دلفی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در جریان نشست ۲۵ فوریه کمیسیون کارفرمایان آلمانی مشغول فعالیت در منطقه اروپای شرقی، آقای فرانک والتر اشتاین مایر، رئیس جمهوری آلمان طی سخنانی فشارهای ایجاد شده بر جامعه مدنی روسیه را مورد انتقاد قرار داد و یادآوری کرد که نباید تمامی پلها با روسیه شکسته شود و خواستار مشارکت اروپای شرقی در مسیر توسعه مسالمت‌ آمیز و همزیستی با قاره اروپا شد.

ادامه مطلب