جنگ اروپا و بازترسیم نقشه ائتلاف‌های بین المللی

نویسنده: إبراهیم النحاس

دیپلماسی ایرانی: نزاع مسلحانه کنونی در قاره اروپا نیست جز یک مرحله از مراحل بازترسیم نقشه ائتلاف های منطقه ای و بین المللی در میان مدت و بلندمدت که طی بیست سال اخیر برای تضمین سیطره و سلطه جهانی و جلوگیری از پیشرفت قدرت های بین المللی برای آن برنامه ریزی شده است.

صحنه سیاسی بین المللی در حال حاضر شاهد تحرکات پرشتابی است که تاثیر مستقیمی بر شکل و ماهیت و پایه ریزی ائتلاف های منطقه ای و بین المللی در میان مدت و بلندمدت خواهد گذاشت، دلیل این تحرکات پرشتاب و بحران های بین المللی پیچیده، تلاش برای سیطره بین المللی و جهانی از طریق انحصاری کردن بازوهای قدرت و سیطره بر ساختار و مقدرات و سرنوشت ملت های دیگر است و پیشران های آن، کشورهای اصلی و بزرگی هستند که قادر به عبور از بحران ها و به کارگیری بحران ها در راستای خدمت به تحقق خواسته ها و اهداف سیاسی عالی خود هستند و بازوهایشان، کشورهای وابسته از نظر سیاسی یا کشورهای متوسط و کوچک زیر پرچم ائتلاف های وابسته به کشورهای بزرگ است؛ اگر این ابعاد اصلی سیاست بین المللی و اهداف اصلی و نهایی آن درک شود، پیش بینی مسیر سیاست جهانی و ماهیت ائتلاف های بین المللی که در آینده شکل خواهد گرفت، آسان است.

اگر به واقعیت سیاست بین المللی در حال حاضر نگاه کنیم و آنچه تحرکات سیاسی میان قدرت های اصلی در صحنه بین المللی شاهد است و بحران های پیچیده و نزاعات نظامی خونین به ویژه در قاره اروپا را شاهدیم، آن گاه خود را در برابر یک وضعیت سیاسی پیچیده و دشوار می یابیم که پیامدهایی نه فقط برای قاره اروپا بلکه برای تمام طرف های جامعه بین المللی در نتیجه جایگاه بین المللی و جهانی طرف های نزاع و درگیری و جایگاه اقتصادی و صنعتی و فناوری متمایز این کشورهای درگیر خواهد داشت، بله بحران سیاسی و نزاع مسلحانه فعلی در قاره اروپا حتما تاثیر مستقیمی بر شکل و ماهیت ائتلاف های بین المللی در آینده نزدیک و میان مدت خواهد گذاشت به ویژه این که طرف های این نزاع مسلحانه به شکل مستقیم یا غیر مستقیم قدرت های بزرگی هستند که قادر به تاثیرگذاری بر روند سیاست بین المللی و اقتصاد جهانی هستند.

این قدرت های درگیر جهانی برای پیروزی در این جنگ به هر طریق ممکن تلاش می کنند و در راستای خدمت به منافع عالی خود صرف نظر از منافع دیگران عمل می کنند، هر یک از این قدرت های درگیر جهانی از همپیمانان و دوستانشان انتظار موضع سیاسی طرفدارانه و حمایت دیپلماتیک مستقیم و حمایت لجستیکی یا استراتژیکی را دارند که به تحقق پیروزی مدنظرش کمک کند، بله این قدرت های جهانی درگیر در مرحله انتظار هستند تا ببینند همپیمانان و دوستانشان چه موضع سیاسی اتخاذ می کنند. مرحله انتظار یا مرحله مشخص شدن مواضع بین المللی در خصوص نزاع موجود مرحله بی نهایت مهمی برای قدرت های جهانی درگیر به شمار می رود تا مشخص کنند همپیمانان و دوستانشان چه کسانی هستند و مرحله بی نهایت حساسی برای کشورهای دیگر است، زیرا نظام بین المللی آنها را وادار به انتخاب جانبداری از طرفی علیه طرف دیگر می کند، چرا که بی طرفی و مواضع خاکستری از آنها پذیرفته نمی شود.

بله این بحران سیاسی و نزاع مسلحانه میان قدرت های بین المللی و جهانی در قاره اروپا، سبب بازترسیم ائتلاف های بین المللی بر اساس مواضع سیاسی اعلام شده کشورها و مواضع اقتصادی و لجستیکی و استراتژیکی طرف های جامعه بین المللی خواهد شد به طوری که دیگر هیچ بی طرفی و میانه روی در مواضع سیاسی وجود ندارد، یا شاهد تایید کامل و مستقیم هر طرفی برای تثبیت عمق روابط و درستی ائتلاف ها از سوی کشورها و یا سکوت یا بی طرفی خواهیم بود که به شکست و ناکامی تاریخی تمام طرف های درگیر منجر خواهد شد و بر اساس این داده های ناشی از مواضع سیاسی کشورها، قدرت های بین المللی درگیر در قاهره اروپا چه کسانی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم درگیر هستند، برای بازتعریف همپیمانان و دوستانشان تلاش خواهند کرد به طوری که جایگاه همپیمانان و دوستان سنتی که مواضع آشکار اتخاذ می کنند، ارتقا پیدا خواهد کرد و مرحله جدیدی از کشورهایی آغاز خواهد شد که برای کسب منافع و جایگاه سیاسی متمایز در آینده به موضعگیری جانبدارانه می پردازند، اما هر کشوری که بی طرفی سیاسی اتخاذ کند، بر اساس دیدگاه قدرت های جهانی، جایگاه و امتیازها و منافع خود در ائتلاف های بین المللی را از دست خواهد داد و در آینده هرگز مورد قبول قدرت های جهانی نخواهد بود.

اگر مواضع سیاسی اعلام شده، مواضع کشورها را در ائتلاف های بزرگ بین المللی تقویت می کند، چیزی که باید مورد توجه قرار دهیم، چگونگی این ائتلاف های بین المللی پس از پایان نزاع مسلحانه است، طرفی در این نزاع مسلحانه پیروز شود، جایگاه جهانی خود را در سطح سیاسی و استراتژیکی و توامندی ها و امکانات اقتصادی و صنعتی خود را تقویت خواهد کرد و سیطره فناوری خود را بر جامعه بین المللی تقویت کرده و همپیمانان و دوستانش هم به منافع بزرگ و متنوعی به سبب حمایت علنی و مستقیم از آن دست خواهند یافت، اما طرف بازنده در این نزاع مسلحانه، جایگاه جهانی خود در زمینه سیاسی و استراتژیکی را از دست خواهد داد و توانایی ها و امکانات اقتصادی و صنعتی آن کاهش خواهد یافت و خسارت ها و زیان های همپیمانان و دوستانش در تمام سطوح و زمینه ها به سبب حمایت علنی و مستقیم از آن دو چندان خواهد شد.

وضعیت در سیاست بین المللی و تعاملات پیچیده و دشوارش این گونه است، دقت و نکته سنجی در محاسبات و شناخت دقیق توانمندی ها و امکانات و فهم عمیق ایدئولوژی ها و ارزش ها و اصول که به اتخاذ مواضع سیاسی کمک می کند، مواضعی که سبب تقویت نکات مثبت و کاهش خسارت ها می شود. 

در پایان باید گفت که نزاع مسلحانه فعلی در قاره اروپا، تنها مرحله ای از مراحل بازترسیم نقشه ائتلاف های بین المللی است و مرحله بسیار حساسی برای طرف های جامعه بین المللی است به طوری که اتخاذ مواضع سیاسی جانبدارانه یا مخالف دشوار می شود، اما این ماهیت سیاست بین المللی پیچیده است؛ به همان اندازه امتیازها و منافعی که امکان دستیابی به آن در صورت درستی محاسبات وجود داشته باشد، به همان اندازه خسارتها و نکات منفی در صورت ارزیابی اشتباه و سوء محاسبات هم ممکن است رخ دهد.

منع: الریاض (عربستان) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11