سوریه

از مدل طالبان تا فدرالیسم

سناریوهای آینده نظام سیاسی سوریه

حامد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ابزار فشار ایالات متحده شامل تحریم‌های اقتصادی و حضور نظامی در سوریه به همراه نیاز دمشق به سرمایه‌گذاری اروپایی و عربی و بودجه برای بازسازی و توسعه، قدرت انتقالی را وادار می‌کند تا خواسته‌های این بازیگران را در مسیر ترسیم آینده در نظر بگیرد. این سیستم حکومتی به‌ویژه با توجه به بازگشت پناهندگان می‌تواند با شکل دیگری از فشار بر مقامات در نتیجه افزایش جمعیت و بار اقتصادی مواجه شود.

ادامه مطلب

تحولات اخیر تله یا فرصتی برای محمد بن سلمان است

عربستان سعودی در معماری امنیتی جدید منطقه

در یک نگاه کلی ژئوپلیتیکی، به نظر می رسد که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در تله مهلکی گیر افتاده است. او باید در اسرع وقت تصمیمات سرنوشت سازی را در مورد سیاست‌های عربستان در قبال ایران، سوریه و یمن اتخاذ کند. 

ادامه مطلب

رویکردی تخریبی که علیه ایران پیش گرفته شده است

تلاش برای ضربه به سازه امنیت منطقه ای تهران

علیرضا مکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به جرات می توان گفت که خاورمیانه از سال ۱۹۷۹ که همزمانی پیروزی انقلاب اسلامی ایران و امضا پیمان کمپ دیوید و در نتیجه تغییر مسیر و روند پیمان ها و ائتلاف های منطقه ای را موجب شد این حجم از نقاط عطف راهبردی در یک بازه زمانی بسیار کوتاه را شاهد نبوده است.

ادامه مطلب

مراقبت از تحرکات ترکیه در قفقاز جنوبی

بعد از تحولات سوریه، پروژه زنگزور کلید می خورد؟

محسن پاک آیین طی یادداشتی می نویسد: به دنبال تحولات سوریه و سقوط بشار اسد، برخی از افراد، این تحولات را مشوق ترکیه و اردوغان برای بازکردن مجدد پرونده راهگذر زنگزور در قفقاز دانسته و معتقدند فرصت تازه ای برای بهره برداری از پیامدهای منطقه‌ای برای بازگشایی زنگزور فراهم شده است.

ادامه مطلب

وزرای خارجه آلمان و فرانسه برای نخستین‌بار پس از سقوط اسد به سوریه رفتند

نمایش دیپلماتیک در دمشق

وزیر خارجه آلمان و همتای فرانسوی او برای دیدار با احمد الشرع، رهبر حکومت جدید در سوریه، روز گذشته وارد دمشق، پایتخت این کشور شدند. سفر این دو مقام عالی‌رتبه اروپایی که اعلام شده «به نمایندگی از اتحادیه اروپا» انجام می‌شود، بالاترین سطح از بازدید مقامات اروپا از سوریه در پی سقوط حکومت بشار اسد است. به گزارش شرق، سفر وزرای خارجه آلمان و فرانسه به سوریه اولین سفر مقام‌های ارشد غربی به دمشق از زمان سقوط بشار اسد محسوب می‌شود. احمد شرع پیش از این خواستار لغو تحریم‌هایی شده بود که کشورهای غربی علیه سوریه در دوران حکومت بشار اسد وضع کرده بودند. شورشیان مخالف بشار اسد از زمان فتح دمشق تاکنون تلاش کرده‌اند تا به جامعه جهانی اطمینان دهند که حقوق همه سوری‌ها از جمله اقلیت‌های مذهبی و قومی را محترم خواهند شمرد.

ادامه مطلب

پیامی به ایران است؟

عملیات جسورانه‌ اسرائیل در سوریه

این عملیات که در تاریخ ۸ سپتامبر انجام شده، جسورانه و قهرمانانه توصیف شد. ارتش اسرائیل همچنین تصاویری از دوربین‌های سربازان واحد ویژه "شلداغ" نیروی هوایی اسرائیل را منتشر کرد. این تأسیسات که در حدود ۲۰۰ کیلومتری (۱۲۵ مایلی) شمال شرقی مرز اسرائیل و سوریه قرار داشت، توانایی تولید ۳۰۰ موشک دقیق و دوربرد را داشت که ایران و نیروهای نیابتی‌اش می‌توانستند به سمت اسرائیل شلیک کنند.

ادامه مطلب

جنگ‌های بی‌پایان و مأموریت دشوار رئیس‌جمهور جدید آمریکا

ترامپ و چالش‌های جهانی ۲۰۲۵

کمتر از یک ماه پس از آغاز سال ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، از بیستم ژانویه سال ۲۰۲۵ رهبری ایالات متحده را بر عهده می‌گیرد. انتقال قدرت در واشنگتن در شرایطی رخ می‌دهد که جهان همچنان درگیر جنگ‌ها و تنش‌هایی است که برخی از آنها مستقیم و برخی غیرمستقیم بر آمریکا تأثیر خواهند گذاشت.

ادامه مطلب

درس‌هایی برای خاورمیانه در حال گذار

بحران سوریه: آیینه تمام‌نمای تحولات راهبردی غرب آسیا

نوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این واقعیت برای سیاست‌گذاران منطقه‌ای این پیام مهم را دارد که نباید به موفقیت‌های مقطعی دل بست و همواره باید برای مواجهه با تغییرات ناگهانی در معادلات قدرت آماده بود.

ادامه مطلب

حکومت جدید سوریه هم بی تفاوت است

اشغال خاک سوریه توسط اسرائیل زیر سایه سکوت مطلق جامعه جهانی

از زمان سقوط رژیم بشار اسد، نیروهای اسرائیلی کنترل مناطق وسیعی را در امتداد نوار حائل به دست گرفته است. این در حالی است که نیروهای حافظ امنیت سازمان ملل نیز در این مناطق غایب هستند و مقامات تازه به قدرت رسیده دمشق که به جای حکومت بشار اسد قدرت را به دست گرفته اند، با استدلال این که سوریه تحمل جنگی دیگر را ندارد، از آنچه در جنوب اتفاق می افتد فاصله گرفته اند و هیچ موضعی اتخاذ نکرده اند و نسبت به آن سکوت کامل اختیار کرده اند.

ادامه مطلب

واکاوی دلایل خلاء جایگاه ایران در معادلات کردی منطقه

چرا تهران از کردها غفلت کرد؟/ پیام عبدالله اوجالان باعث کنار گذاشتن سلاح گروه های مسلح کرد نخواهد شد

در میانه معادلات کردی منطقه، ذیل تحولات سوریه، بیش از همه چیز جای خالی ایران احساس می‌شود. این در حالیست که تهران می‌توانست با ارتباط ‌گیری با کردهای سوریه کماکان نقش آفرینی فعالی را برای خود در این منطقه داشته باشد. اگرچه ایران در طول این سال‌ها سعی کرده است با عدم مداخله جدی در معادلات شرق فرات از اصطکاک سیاسی، دیپلماتیک، امنیتی، نظامی و دفاعی با ترکیه و همچنین آمریکا جلوگیری کند و به نحوی وارد نقاط حساس و خطوط قرمز آنکارا پیرامون کردها نشود.

ادامه مطلب

واکاوی تحرکات دیپلماتیک عراق به بهانه سفر قریب‌الوقوع السودانی به تهران

بغداد از تهران فاصله می گیرد؟

محمدصالح صدقیان در گفت وگویی تاکید دارد که، واقعیت امر این است که اکنون همه کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از خود کشورهای حاشیه خلیج فارس گرفته تا اروپایی و حتی آمریکا، ارزیابی دقیق و صددرصدی از سوریه ندارند و همه چیز در یک حالت ابهام پیش می‌رود. ولی با توجه به آن چیزی که در چند روز گذشته از سوی عراق شکل گرفته، وضعیت متفاوت از گذشته است.

ادامه مطلب

دو کشوری که روابط تنگاتنگی داشتند

پیامدهای اوضاع سوریه بر اقتصاد عراق

کارشناسان بر این باورند با وجود آشفتگی‌ها در سوریه و منطقه، قیمت کالاها در عراق تثبیت خواهد شد و این کشور از لحاظ اقتصادی چندان تحت تاثیر اوضاع و تحولات سوریه قرار نگیرد.

ادامه مطلب

سناریوهایی که می توان تصور کرد

سقوط بشار اسد و مساله تجزیه سوریه

شقایق متقی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با سقوط بشار اسد آیا احتمال دارد کشور سوریه به کشورهای متعددی تجزیه شود و نقشه خاورمیانه دچار تغییرات متعددی شود.

ادامه مطلب

دلایلی که به سقوط اسد انجامید

علل ترویج هم‌آمیزی خشونت ‌و جامعه در سوریه

فرزاد محمدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حال سؤال اینجاست که چگونه یک جامعه با توجه به دیدن و شنیدن نتایج خشونت و تأثیرات ویرانگر آن بر مؤلفه‌های امنیت، اما به‌طور عجیبی به‌سوی جریان‌ها و گروه‌های حامی و ترویج‌دهنده آن تمایل پیدا می‌کنند؟ مگر چه اتفاقی رخ‌داده است که حاضر می‌شوند ناامنی و بحران را به آرامش ظاهری خود ترجیح دهند؟ در این نوشتار قصد داریم به‌اختصار به چرایی و علل گرایش جامعه سوریه به خشونت یا بهتر بگوییم به ریشه‌های هم‌آمیزی خشونت‌گرایی در سوریه بپردازیم. 

ادامه مطلب

سقوطی که می‌تواند حاوی درس بزرگی برای همه باشد

سقوط بشار اسد و یک توصیه!

بیژن عبدالکریمی در یادداشتی می نویسد: این رویداد تاریخی می‌تواند حاوی درس بزرگی باشد و آن این که احساسات، عواطف، خواست و ارادۀ مردم، حتی اگر در پاره‌ای موارد نیز درست نبوده و نیروهای بیگانه بخواهند از آن در جهت منافع خویش بهره‌برداری سیاسی کنند، آنچنان که آمریکا، اسرائیل و ترکیه از نارضایتی و اعتراضات مردم سوریه و سقوط اسد در سوریه یک چنین بهره‌برداری‌ای را به عمل آوردند، به هر تقدیر، امری مهم و اساسی در تعیین نیروها و موقعیت‌های سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک است و در جبهۀ مقاومت نمی‌توان صرفاً بر نیروهای نظامی حاضر در میدان تکیه داشت.

ادامه مطلب

آینده سوریه در گرو میزان مداخله‌گری آمریکا و ماهیت توافق بین قدرت‌های منطقه

کردها قربانی خواهند شد؟

اردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد:آینده سوریه بستگی زیادی به میزان مداخله‌گری آمریکا و ماهیت توافق بین قدرت‌های منطقه خواهد داشت. آیا آنها خواهند توانست از بهره‌برداری دولت اسلامی از آشفتگی سیاسی برای بازسازی نیروهایش جلوگیری کنند؟ چه نقشی به کردها، که متحدان کلیدی آمریکا در مبارزه با داعش هستند، واگذار خواهد شد؟ با پیروزی اخیر دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا و یادآوری مجدد خواسته خود مبنی بر خروج از منطقه، آیا ایالات متحده محدودیت‌هایی برای ترکیه در حمله به کردها اعمال خواهد کرد یا بار دیگر اجازه خواهد داد تا آنها قربانی بشوند؟

ادامه مطلب

واکاوی دلایل مطرح شدن ادعای غرامت ۳۰۰ میلیارد دلاری دمشق از تهران

درخواست غرامت از ایران فرار رو به جلوست/ اردوغان نمی تواند کردها را با اسلحه دفن کند

حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگویی باور دارد که، طرح ادعای غرامت ۳۰۰ میلیارد دلاری از ایران همان فرار رو به جلو برای عدم پرداخت بدهی ۳۰ میلیارد دلاری به ایران است .

ادامه مطلب

نگاهی به مواضع و ارزیابی‌ها

اسرائیلی‌ها برای سوریه چه در سر دارند؟

رژیم صهیونیستی که به واسطه تحولات شتابان دچار نوعی سردرگمی شده است، سه تهدید اصلی را متوجه خود می‌داند و به همین منظور اخیرا هیئتی را در پوشش گفت‌وگو در زمینه تبادل اسرا در غزه، روانه روسیه کرد تا ملاحظات خود را درباره آینده سوریه با مقامات مسکو مطرح کند.

ادامه مطلب

ادعایی که بر چندین استدلال متکی است

تحولات سوریه و لزوم اتخاذ رویکرد کوانتومی در سیاست خارجی

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می‌رسد، تحلیل‌هایی که تا کنون در حوزه تحولات منطقه صورت گرفته بیشتر در قالب رویکرد سنتی و نیوتنی بوده و به همین دلیل نتوانسته تصویر درست و دقیقی از این تحولات ارائه دهد. به عبارت دیگر، تحلیل‌های سیاست خارجی در ایران و سایر کشورهای منطقه بسیار به الگوی فیزیک نیوتنی نزدیک بوده که بر اتم محوری و جبرگرایی (دولت محوری و پیش بینی پذیری حوادث) تکیه داشته است. بنابراین تغییر دولت در سوریه یک مورد مطالعاتی جدید و جالب است که می تواند برای تحلیل‌گران و تصمیم سازان حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل مفید باشد و به آنها در انتخاب رویکرد تحلیلی جدید کمک کند.

ادامه مطلب

شام آخر اسد، فروپاشی از درون بود

آموزه های رئالیستی سقوط شام

امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از جامع ترین و دقیق ترین مبانی نظری برای نقد تحول اخیر در سوریه، نظریه رئالیسم (Realism) یا واقع گرائی است. به طورکلی واقع بینی سیاسی و واقع گرائی نظری لازمه تحلیل درست از حوادث کنونی در سطح بین المللی است. تحولاتی که بیش از پیش بر درستی نظریه رئالیسم صحه گذارده و ظرفیت درونی آن را در نقد صحیح روندهای سیاسی، نظامی و امنیتی به منصه ظهور رسانده است. در این مجال مختصر، با بهره گیری از عناصر کلیدی و آموزه های نظریه رئالیسم تلاش می شود به نقد و بررسی واقع بینانه و واقع نگرانه واقعه عظیم"سقوط شام" پرداخته شود.

ادامه مطلب

تاریخچه یک دگردیسی

از جولانی تا احمد الشرع

محمدرضا بابایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الشرع از جنگ در راه تحکیم شریعت تبدیل به یک شخصیت سیاسی شد که دارای یک رویکرد کثرت‌گرا و در عین حال مصلحت‌گراست که برای بقای سیاسی فرسنگ‌ها از ایدئولوژی گذشته‌ فاصله گرفت.

ادامه مطلب

سال سخت سیاست خارجی ایران

۲۰۲۵ و «بهار عربی سوم»!/افزایش ناپایداری‌های منطقه و جهان

محمد ایرانی در گفت و گویی باور دارد که، هر‌گونه تنش، چه در قالب جنگ نظامی یا ضربه نظامی، بستگی به رفتار تهران دارد؛ اینکه‌ بناست ما چه اقدامی در قبال واقعیات منطقه و جهان داشته باشیم که بخشی از این واقعیت‌ها به روی کار آمدن دونالد ترامپ از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ باز‌می‌گردد. بله یک طرف این داستان، دونالد ترامپی است که‌ نه‌تنها مناسبات حزب جمهوری‌خواه را دارد، بلکه نگاه و قرائت خاص در حوزه سیاست خارجی نیز مطرح است. اما در سوی دیگر، اینکه ما چگونه باید رفتار کنیم و صحنه را چگونه باید ارزیابی و ترسیم کنیم و چه سناریو یا سناریوهایی را برای تعامل یا تقابل احتمالی با آمریکا و دونالد ترامپ داشته باشیم، مسئله مهم‌تر است. این در حالی است که متأسفانه ما اکنون روابط‌مان با اتحادیه اروپا هم چندان مطلوب نیست. لذا متأسفانه من شرایط خوبی را برای سیاست خارجی ایران در سال ۲۰۲۵ متصور نیستم.

ادامه مطلب

۲۰۲۵، سال پایان دو جنگ؟

امنیت و ثبات بیشتر برای ایران بدون حمله یا ضربه نظامی

صادق زیباکلام در گفت وگویی تاکید دارد که سال ۲۰۲۵، سال ثبات و امنیت بیشتر برای جمهوری جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. شاید برخی به من این نقد را داشته باشند، اما این ارزیابی و تلقی من برای سال آینده است. چون در یک نگاه کلی تمایلی از سوی هیچ کشوری و هیچ بازیگری وجود ندارد که این جنگ با ایران شروع شود. حتی دونالد ترامپ هم به دنبال جنگ با ایران نیست و گزینه اول او هم مذاکره است.

ادامه مطلب

استراتژی‌ها و تحولات کلیدی

ترکیه و پایان حکومت بشار اسد

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ترکیه با استفاده از استراتژی‌های متنوع نظامی، سیاسی و دیپلماتیک، نقش برجسته‌ای در فشار به دولت سوریه برای کنار رفتن ایفا کرد. این یادداشت به بررسی استراتژی‌های ترکیه در راستای سقوط دولت بشار اسد و تحولات کلیدی در این زمینه می‌پردازد.

ادامه مطلب

سرنوشت مشابه دو رقیب

رویارویی اردوغان و نتانیاهو در سوریه

سرنوشت نتانیاهو همانند اردوغان به نظر می‌رسد. یک بازمانده سیاسی که بی رحمانه تلاش می‌کند تا به میدان برگردد. هر دوی آن‌ها از دو دهه پیش به قدرت رسیدند و خودشان را به عنوان انسانی سرنوشت ساز معرفی کردند. 

ادامه مطلب

چگونگی از دست رفتن سوریه

یک آینده باثبات پس از اسد مستلزم دخالت دادن ایران است

ایالات متحده باید در واقع به ایران برای شرکت در مذاکرات منطقه‌ای درباره آینده سوریه فرصتی بدهد، به نگرانی‌های امنیتی تهران رسیدگی کند و در عین حال از تهران ایران بخواهد تا در سایر جبهه‌ها تنش‌زدایی کند.

ادامه مطلب

چهار عاملی که می‌تواند بی‌ثباتی سوریه را باعث شود

تهدید گسترش جنگ و افزایش تمایل به سلاح هسته‌ای

غسان سلامه در گفت‌وگویی اختصاصی با روزنامه الشرق الاوسط تصریح کرد که جدای از مسائل سیاسی در سوریه و موضوعاتی چون خشونت و سرکوبگری و روحیه طائفه گرایی و فرقه‌گرایی، این کشور با چهار عامل اصلی روبه‌روست که مانع ایجاد ثبات در آن خواهند شد.

ادامه مطلب

سقوط اسد و بحرانی که همچنان ادامه دارد

صلح ایرانی در خاورمیانه پرآشوب

سهراب انعامی علمداری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تحولات پرشتاب در منطقه غرب آسیا از جمله جنگ غزه و لبنان و بحران در سوریه همگی نشانه هایی از کلان روند آشوب و گذار نظم در این منطقه ژئواستراتژیک دارد. محیط امنیتی آشوب زده خاورمیانه پس از سال‌های ۲۰۱۱ تا به امروز با فضایی مبهم و حتی می‌توان گفت که منحصربه فرد روبه رو شده است، فضایی که از دید روزنا «امنیت آشوب زده» نامیده می‌شود و بحران‌ها در زنجیره‌‌ای از پیش‌بینی‌ناپذیری و تداخل، در فقدان ساز وکار مدیریت نظم منطقه‌ای، وضعیت و روندی پیچیده ای به خود می گیرد. در چنین فرایندی از بحران های مزمن، دستیابی به صلح امری پیچیده، درهم تنیده و چندوجهی خواهد بود. 

ادامه مطلب

سیاست مسکو در قبال سوریه تغییر می کند؟

انتقال تجهیزات نظامی روسیه به آفریقا

وسیه در‌حال کاهش حضور نظامی خود در سوریه و انتقال هرچه بیشتر تجهیزات نظامی خود از این کشور به آفریقا‌ست. این نتیجه‌گیری بر‌اساس داده‌های پروازی و تصاویر ماهواره‌ای است که نخستین بار توسط ایتالیا اعلام شد و پس از آن هم نشریه وال‌استریت ژورنال آن را تأیید کرد. بنابر این گزارش، به نظر می‌رسد مسکو از زمان برکناری بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه و متحد دیرینه روسیه، در تاریخ ۸ دسامبر بخش قابل توجهی از تجهیزات نظامی خود را از پایگاه‌هایش در سوریه خارج کرده است.

ادامه مطلب

ترکیه برای غزه و سوریه برنامه دارد

اردوغان در برابر اسرائیل

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در راه تبدیل کردن سوریه به کشوری تحت حمایت ترکیه، وقت تلف نمی کند. قطر و ترکیه در سیاست‌های سنی‌گرایانه خود در خاورمیانه شرکای قدیمی هستند، ترکیه پایگاه نظامی بزرگی در قطر دارد، آن‌ها با هم در لیبی فعالیت و همکاری دارند و هر دو روابط نزدیکی با حماس و ایران دارند. به نظر می رسد که این دو کشور از فرصت ایجاد شده برای رهبری تامین مالی و بازسازی سوریه صرف نظر نخواهند کرد، به خصوص که سوریه می‌تواند آن‌ها را مرکز تامین انرژی اروپا کند. 

ادامه مطلب