اثر حاضر با طرح این ایده که ادبیات نظری دیپلماسی اقتصادی بایستی در بستر فهم مؤلفه‌های نظم‌جهانی کنونی آموخته شود، در بخش اول به موضوعاتی از قبیل انقلاب‌های فناورانه، تطور معنایی مفهوم قدرت، وابستگی‌متقابل، جهانی‌شدن، تجارت‌آزاد، نظام مالی‌بین‌الملل دلار پایه و منطقه‌گرایی پرداخته است.
ادامه مطلب
دکتر سید حسین حسینی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی ۲۲ مدل تحلیل پدیده ها و کنشهای اجتماعی- سیاسی را تشریح می کند.
ادامه مطلب
نوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به روی کارآمدن دولت جدید فرصت مناسبی برای تحول آفرینی در کشور ایجاد شده لذا برای ایجاد تحول جدی در عرصه فعالیت‌های تبلیغی خارجی کشور ضروری است که دولت در کنار تجدید ساختار و چابک سازی نهادهای تبلیغی، فرهنگی و رسانه‌ای، نوسازی و کارآمد سازی نیروی انسانی این نهادها را نیز از طریق بکارگیری جوانان متخصص در سطوح مختلف کارشناسی و مدیریتی در دستور کار قرار دهد. پر واضح است که در مسیر ایجاد تحول دولت بایستی با سعه صدر به خطاها و اشتباهات گذشته نیز توجه داشته باشد.
ادامه مطلب
طرد کردن یک دولت، منزوی کردن و امتناع از تعامل با آن، به منظور تنبیه یا تضعیف دولت مذکور یا تلاش برای وادار ساختن آن به تغییر سیاست های خود، ناگزیر مستلزم خود انکاری است. در دیپلماسی طرد کردن نه تنها هدف نیست که طرد می شود. دستیابی به هر نتیجه مثبتی که مستلزم دیپلماسی و ناگزیر مستلزم تعامل با هدف ترد شده باشد، برای طرد کننده غیرممکن می شود. ایران که از سوی ایالات متحده هدف گرفته شده، یک نمونه برجسته به حساب می آید. در سراسر چهار دهه گذشته بعد از انقلاب اسلامی، روند دیپلماسی بین ایران و ایالات متحده یا دچار اختلال یا با مانع مواجه شده است. هدف منع گسترش تسلیحات هسته ای از طریق برجام تنها از طریق تعامل دیپلماتیک واشنگتن با تهران محقق شد و این اتفاق در همه دوره هایی که آمریکا از تعامل با ایران خودداری می کرد، دور از دسترس بود. تا وقتی کانال دیپلماتیک مذاکرات هسته ای باز بود، منافع دیگر ایالات متحده نیز تامین می شد.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در دوره چهل ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بر اساس اسناد بالادستی به ویژه قانون اساسی و متأثر از آموزه های اسلامی و رهنمودهای رهبران نظام، ابتنای سیاست خارجی به طور عمده و برجسته بر آموزه های اعتقادی و ایدئولوژیک استوار شده است. جهت گیری کلان سیاست خارجی و ارائه الگوهائی همچون"نه شرقی و نه غربی، استقلال طلبی، استکبارستیزی، عدم سلطه گری و سلطه پذیری، حمایت از جنبش های رهائی بخش به خصوص جریان مقاومت اسلامی"؛ علاوه بر مبانی مذهبی و اسلامی، متأثر از ایدئولوژی "راه سوم" و ضدیت با شرق کمونیست و غرب کاپیتالیست شکل گرفت. می توان گفت جهت گیری عقیدتی – ایدئولوژیک سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بسی بیش از ترجیحات عینی از ترجیحات ذهنی تأثیر پذیرفته است.
ادامه مطلب
جواد شعرباف در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دیپلماسی مضاف، مفهومی نوین است که در فضای روابط خارجی هویدا شده است. به طور خلاصه این دیپلماسی را چنین می توان تعریف کرد: گونه ای از کاربست تعاملات خارجی با تکیه ویژه بر توانمندی و ظرفیت های موجود در ساحت های دیگر زندگی جمعی و اجتماعی.
ادامه مطلب
محمدرضا فرقانی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون نگاه دولت رئیسی به تحولات افغانستان تصریح کرد که در صورت تشدید جنگ داخلی در افغانستان بحران ناامنی به مرزهای شرقی کشور سرازیر می شود. در کنار آن نباید چالش افزایش مهاجرین افغانستانی را هم نادیده گرفت که بی شک هزینه ها و تبعات خود را به دولت آقای رئیسی تحمیل می کند. لذا دولت سیزدهم برای جلوگیری از به وجود آمدن این چالش ها، هزینه ها و بحران ها هم که شده باید برنامه و تلاش جدی برای حل و فصل و پایان دادن به بحران جنگ داخلی در افغانستان داشته باشد. اینها علاوه بر آن است که سید ابراهیم رئیسی از نظر جغرافیایی متعلق به استانی است که احساس نزدیکی با کشور و مردم افغانستان می کند. لذا مسایل مربوط به افغانستان از اهمیت جدی برای رئیس جمهور جدید برخوردار است. با توجه به مجموعه این نکات به نظر می رسد که در چهار سال پیش رو دولت سیزدهم نقش و جایگاه جدی در کاهش بحران افغانستان خواهد داشت.
ادامه مطلب
پروفسور سیدحسن امین در گفت وگو با دیپلماسی ضمن تاکید بر این نکته که صرفا منافع ملی است که تعیین می کند مذاکره ایران با آمریکا یا هر کشور دیگری تا چه اندازه اخلاقی، منطقی، توجیه پذیر، درست و یا به صرفه است، پیرامون احتمال بسته شدن فضای دیپلماتیک کشور در دولت رئیسی، ذیل طرح مجلس یازدهم بر این باور است که اگر بخواهیم در مذاکره را ببندیم، خبرنگاران خارجی را به کشور راه ندهیم و اجازه ندهیم که رسانه های داخل هم فعالیتی آزاد داشته باشند، ضمن اینکه چهره ایران را در جهان مخدوش می‌کند، با بستن فضای رسانه‌ای کشور، محدود کردن گردش آزاد اطلاعات و آزادی بیان برای خبرنگاران چالش حقوق بشری برای خود را دو چندان می‌کنیم، آن هم در شرایطی که در داخل کشور و بر اساس آنچه که از نتیجه عدم مشارکت مردم و آرای باطله در انتخابات ۲۸ خرداد بر می آید بیش از نیمی از مردم اعتمادی به رسانه های داخلی ندارند و منبع اصلی کسب اطلاعات را رسانه های خارجی می‌دانند.
ادامه مطلب
جلال میرزایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرنی بر این نکته تاکید دارد که کاهش مشارکت و میزان آرای پایین رئیسی در جمعه گذشته اثر مخربی بر توان چانه‌زنی دیپلماتیک تهران در آینده خواهد گذاشت. اگرچه لزوماً این مسئله به معنای انفعال دیپلماتیک ایران نخواهد بود. اما دولت رئیسی برای رفع این نقیصه، ضمن عمل به وعده هایش و ایجاد امید به منظور پر کردن گسل حاکمیت با نظام باید دیپلماسی فعال و در عین حال هوشمندی را با اولویت رفع تحریم‌ها و لغو سیاست فشار حداکثری هم در دستور کار قرار دهد تا در آینده نزدیک شاهد کمرنگ‌تر شدن چالش ها و بحران های کنونی در کشور شویم. چراکه قطعاً خود آقای رئیسی و جریان وابسته به آن بیش از هر فردی به این واقعیت آگاهند که پیوستگی و وابستگی جدی بین مشکلات داخلی به خصوص در حوزه اقتصادی و معیشتی با بحران های دیپلماتیک کنونی وجود دارد. از این رو بهبود وضعیت داخلی تا حد زیادی در گرو رفع چالش های دیپلماتیک کشور است.
ادامه مطلب
سید محسن امامی فر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه، برای تحقق منافع و امنیت ملی خود باید با اعمال «خاص گرایی» در سیاست خارجی، حضور و نفوذ موثر خود را از طریق راهبرد واقع گرایانه ائتلاف و اتحادسازی در منطقه افزایش دهد و خود را به عنوان بازیگر و بازیگردان قدرتمند در سطح منطقه ای معرفی کند تا نقش خود را در نظام بین الملل تثبیت کند.
ادامه مطلب
فریدون مجلسی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که قطعاً مسئله سیاست خارجی و دیپلماسی به قدری حیاتی است که باید جزو مسائل جدی کاندیداها و مناظرات انتخاباتی می بود، ولی به دلیل نگرانی نسبت به این قبیل مسائل سعی شده است که دیپلماسی، برجام، تحریم، FATF و مسائلی از این دست از دستور کار مناظرات حذف شود.
ادامه مطلب
جلال میرزایی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون پاشنه آشیل سیدابراهیم رئیسی در حوزه سیاست خارجی و تاثیرش بر دیپلماسی کشور بر این باور است که دولت سیزدهم و رئیس جمهوری که در حوزه سیاست خارجی، اقتصاد و یا هر زمینه دیگری دانش و تخصص لازم را ندارد، برای پر کردن این خلاء از یک تیم کاملا تخصصی در حوزه اقتصاد، سیاست خارجی و یا هر زمینه دیگری استفاده کند. رئیس جمهور دیگر رئیس قوه قضائیه نیست؛ نمی توان با نگاه شعاری، ایدئولوژیک، غیرواقع بینانه کشور را اداره کرد و با همین نگاه وارد دنیای سیاست خارجی و روابط بین‌الملل شد. چرا که در این صورت بهترین وضعیت تکرار همان کارنامه فاجعه‌بار احمدی نژاد است که آن میزان از خسارت را به کشور تحمیل کرد. اما نکته مهم اینجاست که دیگر کشور و ملت ظرفیتی برای تحمل خسارت های جدید را نخواهند داشت. لذا کوچکترین اشتباه دولت سیزدهم می تواند آخرین اشتباهش برای آن دولت و کل سیستم باشد.
ادامه مطلب
رضا رسالت در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دیپلماسی در مفهوم محدود آن به شیوه مسالمت آمیز سیاسی در حل و فصل منازعات بین المللی اطلاق می شود که علی الاصول در نقطه مقابل بهره گیری از روش های قهرآمیز نظامی قرار می گیرد ولی در شکل گسترده و وسیع ان به معنای مدیریت سیاست خارجی است که طی آن کلیه اقداماتی را که یک دولت در روابط خارجی خود در زمینه های مختلف انجام می دهد را شامل می شود. به عبارت دیگر تحت این شرایط، دیپلماسی کلیه الگوهای رفتاری یک دولت را در عرصه روبط بین الملل پوشش می دهد. تا آن جایی که تجلی منافع، استراتژی ها و اولویت بندی هدف های ملی یک دولت را می توان به صورت عینی و ملموس در چارچوب دیپلماسی ملاحظه کرد.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کشور ایران به واسطه قرار گرفتن در یک موقعیت خاص ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک در میانه سه حوزه امنیتی غرب آسیا (مشتمل بر خاورمیانه و خلیج فارس)، حوزه خزر (مشتمل بر قفقاز و آسیای مرکزی) و جنوب آسیا (شامل شبه قاره و افغانستان)؛ خواه ناخواه فارغ از هر نظام سیاسی با هر ایدئولوژی و رویکرد و راهبردی ناچار به حضور فعال و تاثیرگذار در این حوزه هاست تا بهتر و مطمئن تر بتواند به دفاع از کیان و حریم امنیت ملی، حفظ تمامیت ارضی و حمایت از منافع ملی خود بپردازد. از قضا مهمترین دستورکار سیاست خارجی و دیپلماسی نیز صیانت از سه گانه "کیان، حریم و منافع" است، لذا با این نگاه اساسا ً دوگانه سازی و دوگانه انگاری مفهوم "میدان" و "دیپلماسی" از اساس نادرست و جبهه گیری یکی علیه دیگری، بلاوجه و زیانبار است.
ادامه مطلب
تنها دو روز پس از خرابکاری نسبت داده شده به اسرائیل در تاسیسات غنی سازی نطنز ایران، تحریریه واشنگتن پست نوشت: «بایدن باید بر استراتژی دیپلماتیک خود پافشاری کند و امیدوار باشد که ایران بین اسرائیل و ایالات متحده تمایز قائل شود.» این جمله صریح تاکیدی بود بر شکاف فزاینده بین رئیس جمهوری جو بایدن که در صدد احیای برجام است و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که مصمم است مذاکرات غیرمستقیم ایالات متحده با ایران را در وین از مسیر خارج کند. با توجه به اینکه مقامات ایرانی و آمریکایی هر دو از پیشرفت واقعی دور اول مذاکرات سخت گفته بودند، زمان بندی حمله ۱۱ آوریل نمی توانسته تصادفی باشد.
ادامه مطلب
درباره برجام اتفاق نظری وجود نخواهد داشت و افراد منطقی همیشه در مورد خوب، بد یا تا حد زیادی بی نتیجه بودن این توافق اختلاف نظر خواهند داشت. اما استراتژی اعمال فشار حداکثری علیه ایران توسط ایالات متحده داستان دیگری است. اگرچه برخی از تحلیلگران همچنان اصرار دارند که رویکرد شدیدالحن به دور از دیپلماسی می تواند مشکل ایران را مطابق خواسته ایالات متحده حل کند، شواهد چیز دیگری نشان می دهند.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دیگر اصل مهم این که سیاست خارجی یک مقوله حاکمیتی و نه صرفا ً حکومتی است. لذا اساس سیاست خارجی و شاکله اصلی آن تابع فراز و فرود دولت ها و تغییر رهبران و روسای جمهور نبوده و نباید باشد. هر چند حتی در نظام های پیشرفته نیز تغییر دولت و رئیس حکومت ممکن است سبب تغییر اولویت ها، جابجائی اهداف و استفاده از مسیرها و ابزارهای متفاوت گردد؛ معذالک اصول ثابت و منافع ملی همیشگی و جاودانه اند و کشتی تایتانیک سیاست خارجی با تغییر ناخدا تغییر مسیر و تغییر مقصد نمی دهد. سیاست خارجی مقوله ای حاکمیتی است که لازم است مجموعه عناصر تشکیل دهنده حاکمیت در تعیین منظومه آن و برای تحقق آن تلاش کنند.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بسط روابط دوجانبه بر مبنای مقتضیات تعمیق و سکون داشته باشد. انعطاف پذیری با تشخیص موقعیت دولت ها ضروری است. اگر فرضیه فوق پذیرفته شود؛ چگونگی تعریف نقش سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران ساده است. نظم جدید جهان در حال شکل گیری است. دوران گذار است و فرصتی برای تعریف نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان است.
ادامه مطلب
محمود اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شایسته است به جای تخریب بهترین فرزندان این مرز و بوم که دغدغه ای جز منافع ملی و سربلندی مردم کشورمان ندارند، بدنبال نفوذی هایی بگردیم که ناکامی‌های امنیتی اخیر را در کشور رقم زده و درصدد تضعیف ایران در صحنه بین الملل با حمله به دستگاه دیپلماسی هستند. «چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید.»
ادامه مطلب
سیاست های دولت ترامپ در به سختی انداختن مردم ایران بسیار موفق بود اما در برآوردن منافع آمریکا نه. تحریم های تازه به نظامی تر شدن ایران منجر شده است.
ادامه مطلب
پوریا نبی پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نمی توان توییتر را جایگزین دیپلماسی سنتی دانست. یک توییت نمی تواند جای جلسات ارتباطات و تبادل دیپلماتیک را و بین دیپلمات ها در مورد سیاست خارجی بگیرد. اما توییتر می تواند این کانال ها را به خوبی تکمیل کند. فعالیت دیپلمات ها را شفاف و قابل دسترسی کند و پیروان بازیگران جامعه مدنی و افراد علاقه مند می توانند تقریباً در زمان واقعی در مذاکرات دیپلماتیک حضور داشته باشند. همچنین به دلیل افزایش استفاده از دیپلماسی دیجیتال به طور خلاصه نیز می توان گفت که روابط دیپلماتیک شکننده تر نخواهند شد. دیپلماسی دیجیتال شیوه های حفظ و برقراری ارتباط را گسترش می دهند، اما شیوه های سنتی – کلاسیک دیپلماسی را منسوخ نمی کنند.
ادامه مطلب
سید حسین طباطبایی نسب و ماندانا تیشه یار در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: به نظر می رسد که ایران می تواند بنیانگذار برنامه های علمی همگرایانه در سطح منطقه ای بوده و مشارکت دیگر کشورها را نیز برای همکاری جلب کند. این امر به گسترش روابط میان ایران و کشورهای اروپایی در قالب دیپلماسی علمی نیز یاری خواهد رساند. نمونه موفق سیاست همگرایی علمی منطقه ای را می توان در برنامه افق اروپا دید که حاصل برنامه ریزی و همکاری مشترک نهادهای علمی در ۲۷ کشور اروپایی است.
ادامه مطلب
جلسه پنجمین پیش نشست کنفرانس یکجانبه گرایی و حقوق بین الملل؛ یکجانبه‌گرایی و امنیت سایبری روز یکشنبه ۱۹/۱۱/۱۳۹۹ در محل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی با همکاری پردیس دانشگاه علامه و موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران برگزار شد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نمونه‌های بسیاری از اثرگذاری نصیحت واقع‌گرای لرد پالمرستون در سیاستگذاری خارجی بازیگران نظام بین‌الملل قابل مشاهده و درک هستند. اما طی دو دهه اخیر دولت ترکیه و فرآیند سیاستگذاری رجب طیب اردوغان را می‌توان نمونه برجسته عملیاتی کردن اندرز "لرد پالمرستون" در مناسبات قدرت منطقه‌ای و جهانی دانست.
ادامه مطلب
محمدتقی امراللهی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هر انتخابی حاصل اندیشیدن بین هزینه ها و فایده هایی است که یک فرد از یک اقدام مشخص در ذهن دارد. در درجه اول باید بررسی شود که این هزینه ها و فایده ها به طور جامع و فراگیر دیده شده اند تا همه موارد شمرده شود و در درجه دوم تاثیرات آن خواه مثبت یا منفی با تکیه بر عقل سلیم و تجربه خود و دیگران ارزیابی شود و در فضایی آکنده از شناخت رفتار فرد تعیین شود.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امروزه همکاری های ورزشی کشورمان در عین تنوع و گستردگی از فرایند شبکه سازی و تمرکز بهره گیری از ظرفیت های این بخش در تعاملات دو جانبه محروم است که ضرورت دارد با هماهنگی بخش های تخصصی و ذیربط اقدام عاجل برای بهره گیری مناسب از این نیروی کارآمد در مسیر تامین منافع طرفین استفاده کرد.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اصلاحات اقتصادی و دموکراتیک مورد هدف اردوغان در سال ۲۰۲۱ از یک سو با سرمایه گذاری های کلان در پروژه های نوین در معماری جدید جهانی در رسیدن به جایگاه شایستگی های سیاسی و اقتصادی مد نظر وی درنظر گرفته می شود و از سوی دیگر اعلام آمادگی وی برای مذاکره و همکاری با هر کشوری که به حاکمیت، حقوق، قانون و پتانسیل ترکیه احترام بگذارد اعم از اروپا، آمریکا، روسیه، چین و یا کشورهای دیگر در منطقه خاورمیانه حاکی از سیاستی آشتی جویانه است که فصل جدیدی در روابط خارجی با دیگر کشورها خواهد گشود.
ادامه مطلب
دکتر عابد اکبری در یادداشتی که در اختیار دیپلماسی ایرانی گذاشته است، می نویسد: دیپلماسی ورزش به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر دیپلماسی علاوه بر ایجاد ارتباط نزدیکتر بین دشمنان، در موارد بسیاری به‌منزله ابزاری برای تقویت روابط خوب با متحدان و همسایگان نیز استفاده شده است. رویدادهای ورزشی فرصتی برای تغییر تصویر یک کشور بین افکار عمومی خارجی، دلیلی غیررسمی را برای رهبران بین الملل برای ملاقات و شروع گفت وگو، تسریع پذیرش تکثر و تفاوت های فرهنگی و زبانی میان ملتها و مسیری میان‌بر برای توافق جدید یا توافقات تجاری، و غیره ارائه کرده است.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کسب احترام در جامعه جهانی، نسبت مستقیم با درصد مشارکت مردم در انتخابات دارد. همانطور که سرداران نشانه «قدرت سخت» هستند، دیپلمات ها نماد «قدرت نرم» هستند.
ادامه مطلب
اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با نگاهی به تحولات منطقه می توان به این نتیجه رسید که در پی اعلام نتیجه انتخابات آمریکا، قدرت‌های رقیب منطقه‌ای همگی دست به دست هم داده اند تا با ایجاد انواع تهدیدات سنتی و مدرن، معمای امنیتی را هر چه بیشتر برای جمهوری اسلامی ایران پیچیده کنند و با قرار دادن ایران در تنگنا، قدرت مانور و چانه زنی کشور در برابر دولت جدید آمریکا را کاهش دهند. چنین وضعیتی سبب بروز برخی اختلاف نظرها در داخل کشور شده و نوعی دوگانگی ایجاد کرده است؛ گروهی طرفدار پاسخ سخت و کوبنده هستند و برخی دیگر بر ادامه سیاست «صبر استراتژیک» حداقل تا پایان دوران ترامپ تأکید می کنند.
ادامه مطلب