تحریم ها ابزار حمایتی ارزشمندی هستند اما به ندرت می توانند یک گلوله جادویی باشند یا محاسبات تصمیم گیری یک حریف را در کوتاه مدت تغییر دهند. کشورها در دنیایی با قدرت سخت به فعالیت خود ادامه می دهند.
ادامه مطلب
در ادامه گزارش روز پنجشنبه «شرق» پیرو جنگ دیپلماتیک اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل با محوریت آمریکا و روسیه بر سر جنگ حماس و اسرائیل و برقراری آتش‌بس در باریکه غزه، شامگاه چهارشنبه پیش‌نویس قطع‌نامه‌های مسکو و واشنگتن از سوی طرفین وتو شد. در این راستا دومین پیش‌نویس قطع‌نامه روسیه با وتوی ایالات متحده و بریتانیا همراه بود و پیش‌ازآن نیز، قطع‌نامه آمریکایی‌ها از طرف روسیه و چین وتو شد و به‌این‌ترتیب چهار پیش‌نویس قطع‌نامه ارائه‌شده از سوی آمریکا، برزیل و روسیه (دو بار) برای مدیریت تحولات فلسطین ناکام ماند.
ادامه مطلب
تنش‌ها و هماوردی هایی همچون کشمکش میان هند و پاکستان، تاریخچه رقابت سعودی و ایران، مداخله های کنونی در سوریه و یمن و تهدید گروه‌های تحت حمایت ایران در سوریه و لبنان علیه اسرائیل. این تنش‌های ژئوپلیتیک می‌تواند همکاری را متوقف کند و اجرای پروژه‌های اتصال منطقه‌ای را متوقف سازد.
ادامه مطلب
سعید سیفی و علی رضوان پور در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: کشورهای بریکس پلاس برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را محکوم نکرده‌اند و عضویت ایران در بریکس پلاس ممکن است اهرم فشاری در مذاکرات آتی با ایالات متحده برای رفع تحریم ها باشد در حالی که تهران روابط اقتصادی و امنیتی نزدیکتری را با مسکو و پکن برقرار کرده است. در نتیجه، ایالات متحده باید پیوسته از ادغام BRICS+ در میان مدت و بلندمدت به یک رقیب ژئوپلیتیکی جلوگیری کند و به طور گسترده تر از جنوب جهانی که با نظم غربی رقابت می‌کند، جلوگیری کند.
ادامه مطلب
در اواخر سال ۲۰۲۲، رئیس جمهوری چین، شی جین پینگ، در جریان نشستی که در ریاض، پایتخت عربستان سعودی برگزار شد، به رهبران کشورهای عربی خلیج فارس گفت: «چین برای خرید نفت و گاز به یوان تلاش خواهد کرد»؛ اما اقدام عملی برای رهایی از دلار آمریکا، در اوایل ماه مارس سال جاری اتفاق افتاد یعنی وقتی که هند عملا خرید نفت از روسیه را با روبل روسی آغاز کرد. این امر به این معناست که یک حرکت عملی به سمت شورش علیه سیستم «دلار نفتی» وجود دارد.
ادامه مطلب
فرض کنید که این ارز فرضی را "بریک" بنامیم. اگر گروه بریکس، تنها از بریک برای تجارت بین المللی استفاده کند، مانعی را از میان بر می دارد که تا کنون تلاش هایشان برای فرار از سلطه دلار را خفه کرده است. آن تلاش ها اغلب به شکل توافق های دوجانبه برای انجام تجارت دوجانبه بر پایه ارزهای غیردلاری همچون یوآن انجام می شد که اکنون ارز مورد استفاده در تجارت میان چین و روسیه است.
ادامه مطلب
عملیات طوفان الاقصی فقط به جنگ نظامی حماس و اسرائیل منجر نشد، بلکه همزمان در ۱۹ روزی که از آغاز این عملیات می‌گذرد، یک کشمکش دیپلماتیک و سیاسی تمام‌عیار نیز در سازمان ملل و شورای امنیت شکل گرفته است؛ جنگی که از یک سو دامنه آن به اعضای دائم شورای امنیت رسیده و در سوی دیگر تنشی کم‌سابقه یا حتی می‌توان گفت بی‌سابقه را هم بین سازمان ملل و اسرائیل به وجود آورده است. در همین راستا و تا‌کنون، شورای امنیت سازمان ملل پنج جلسه اضطراری برگزار کرده و همزمان سه پیش‌نویس قطع‌نامه درباره جنگ و اسرائیل نیز ارائه شده است. این سه پیش‌نویس قطع‌نامه منهای دو پیش‌نویس قطع‌نامه جدیدی است که دیروز (چهارشنبه) توسط روسیه و نیز گروه عربی ارائه شده است. در‌مجموع، برگزاری این پنج جلسه اضطراری شورای امنیت و ارائه سه پیش‌نویس قطع‌نامه نتیجه و خروجی خاصی در پی نداشته است.
ادامه مطلب
در واپسین ساعات روز دوشنبه بود که حسین امیرعبداللهیان در نشستی خبری که متعاقب برگزاری نشست وزیران امور خارجه در قالب ۳+۳ در تهران برگزار شد به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد و از ابتکار تهران با عنوان «کریدور ارس» به جای دالان موهوم و جعلی زنگه‌زور خبر داد.
ادامه مطلب
اگرچه پیش از این نفوذ مخرب و به دنبال آن ناکارآمدی نهادهای حقوق بشری و بین المللی مشخصاً در قبال موضوع فلسطین مسجل بود، اما طی ۱۷ روزی که از کشتار بی‌امان ساکنان غزه توسط صهیونیست‌ها می‌گذرد نقطه عطفی در استانداردها و سیاست‌های دوگانه حقوق بشری از سوی نهادهای جهانی و بازیگران غربی شکل گرفت. با توجه به این نکته به نظر می‌رسد ایالات متحده آمریکا در کنار تروئیکای اروپایی آلمان، فرانسه و انگلستان عملاً اجازه موثر نهادهای حقوق بشری و بین‌المللی برای توقف کشتار و جنایت صهیونیست‌ها در باریکه غزه را نمی‌دهند.
ادامه مطلب
بعدازظهر دیروز دوشنبه بود که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجی روسیه وارد تهران شد. هر چند که هدف اصلی این سفر حضور در نشستی موسوم به ۳+۳ با هدف بررسی تحولات قفقاز جنوبی عنوان شده است. اما در تحلیل بین خطوط و بین سطور این سفر بی‌شک باید حضور سکاندار سیاست خارجی روسیه در تهران را در لایه ها و سطوح دیگر مورد ارزیابی قرار داد، به خصوص در شرایطی که شاهد تداوم جنگ اسرائیل و حماس هستیم انجام سفر لاوروف می تواند ابعادی فراتر از تحولات قفقاز را شامل شود.
ادامه مطلب
امیرعبداللهیان در خصوص همکاری‌ها در حوزه قفقاز گفت: در نشست امروز موضوع عدم تغییر ژئوپولیتیک مورد تاکید قرار گرفت. در دیدار خودم با آقای علی‌اف در باکو اعلام کردند که ما به دنبال تغییر مرزها نیستیم و بنایی برای تغییر ژئوپلتیک قفقاز جنوبی نداریم. ضمن اینکه در خصوص مسیر مواصلاتی زنگزور، اکنون کریدوری از مسیر ایران به سمت نخجوان بین دو کشور تعریف و طراحی شده است. شرکت‌های مربوطه و وزارتخانه‌های تخصصی دو کشور برای اجرای پروژه در حال اقدام هستند. وزارتخانه های دو کشور برای اجرای پروژه در حال همکاری هستند. حضور طرف های خارجی جز خسارت برای ما برجا نگذاشته است. دو نمونه در عراق و افغانستان یک تجربه گران بها در دخالت در امور داخلی است. نشست امروز هم پیام قوی به جامعه جهانی صادر کرد.
ادامه مطلب
وزرای امور خارجه کشورهای روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، به میزبانی وزیر امور خارجه ایران، برای حضور در دومین نشست «۳+۳»، امروز در تهران تشکیل جلسه خواهند داد تا به بررسی مسائل منطقه قفقاز جنوبی و تلاش برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای (سیاسی، اقتصادی، امنیتی، ترانزیتی، انرژی و...) بپردازند.
ادامه مطلب
موقعیت جغرافیایی نزدیک این کشورها به حداکثر هماهنگی تجارت و قیمت گذاری گاز کمک می کند. ایران دارای مرز مشترک با ترکمنستان و قطر در سراسر خلیج فارس است. روسیه از طریق آذربایجان با ایران و از طریق قزاقستان با ترکمنستان همسایه است. بازارهای اصلی فروش نیز در این نزدیکی هستند؛ چین و هند.
ادامه مطلب
ایالات متحده خود را آماده می‌کند تا در صورت لزوم با ورود به یک میدان جنگی دیگر، به طور همزمان در دو جنگ درگیر شود؛ جنگ‌هایی که پایانی پیش‌بینی‌پذیر برای هیچ‌کدام وجود ندارد. از یک سو واشنگتن حدود ۲۰ ماه است با کمک‌های نظامی به اوکراین، از این کشور در جنگ با روسیه حمایت می‌کند و از سوی دیگر در آستانه حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه، کمک‌های نظامی و مالی واشنگتن روانه اسرائیل شده و ناوهای آمریکایی هم با استقرار در مدیترانه شرقی خود را آماده می‌کنند تا در صورت ورود طرف سوم در جنگ، به‌عنوان بزرگترین حامی تل‌آویو وارد میدان شوند.
ادامه مطلب
رابرت گیتس می نویسد: رهبری سیاسی آمریکا – چه جمهوری‌خواهان و چه دموکرات‌ها، در کاخ سفید و در کنگره – نتوانسته اند به اندازه کافی آمریکایی‌ها را متقاعد کنند که تحولات چین و روسیه اهمیت دارند. رهبران سیاسی نتوانسته‌اند توضیح دهند که تهدیدات این کشورها چگونه در هم پیوسته هستند.
ادامه مطلب
علی اکبر دارینی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی می گوید: در ۲۰ سال پیش اگر کسی صحبت از این می کرد که می خواهد دلار را به چالش بکشد یا دلار را از تجارت کنار بگذارد آمریکایی ها یا کودتا می کردند یا حکومت را سرنگون می کردند، اما امروز دیگر چنین شرایطی وجود ندارد. بسیاری از کشورها مایل هستند دلار را کنار بگذارند و در تجارت با ارزهای دیگر کار بکنند چه یورو چه یوان چین چه ارزهای محلی.
ادامه مطلب
اگر همه کشورهای دعوت شده، رسما به بریکس بپیوندند، پروژه‌های همکاری فضایی تازه میان اعضای آن قطعاً امکان پذیر است. با این حال، تأثیر مهمتر این گسترش، احتمالا در حوزه مدیریت فضا و اجرای قوانین ناظر بر آن باشد. حاکمیت یا مدیریت فضا به مجموعه پیچیده‌ای از قوانین، مقررات و چارچوب‌هایی اشاره دارد که استفاده از فضا را در سطوح ملی و بین‌المللی تنظیم می‌کند. این امر، ذاتا یک مسئله سیاست خارجی است چرا که فضا متعلق به هیچ کشوری نیست و فیزیکِ فضا نیاز به هماهنگی بین‌المللی دارد.
ادامه مطلب
رئیس صندوق بین المللی پول هشدار داد: پس از دهه ها ادغام جهانی، این خطر فزاینده وجود دارد که جهان به بلوک های اقتصادی متخاصم تقسیم شود. چرا این اتفاق می افتد، جهان آینده چگونه خواهد بود و روسیه چه جایگاهی در آن خواهد داشت؟
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: موضوع مهم این که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز در مجمع کمربند و جاده حضور خواهد داشت و برخی شواهد حکایت رهبران مجارستان و روسیه دارد؛ چرا که گای ورهوفستات، نماینده پارلمان اروپا، منتقد اوربان، در یک پست آنلاین از تصمیم اوربان انتقاد و نوشته است در حالی که پارلمان و شورا درباره تهدیدات ژئوپلیتیکی علیه اروپا بحث می کنند... اوربان برای دیدار با پوتین به چین می رود!
ادامه مطلب
از شنبه هفته گذشته و با انجام عملیات طوفان‌الاقصی عملا همه تحولات دیپلماتیک و سیاست خارجی و حتی موضوعی نظیر جنگ اوکراین هم تحت‌الشعاع قرار گرفته و به حاشیه رفته‌اند. در این میان یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که از ماه‌ها پیش منتظرش بودیم هم به تبع رخدادهای فلسطین و اسرائیل به‌واسطه اقدام حماس در هفتم اکتبر کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. فردا چهارشنبه ۱۸ اکتبر/ ۲۶ مهر است؛ روزی که طبق سند برجام باید یکی دیگر از بندهای غروب برجام یا (Sunset Clauses) اجرا شود که ذیل آن، شاهد لغو تحریم‌های موشکی، پهپادی و هسته‌ای ایران طبق قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هستیم.
ادامه مطلب
از دیدگاه ژئوپولیتیک، این جنگ، نویددهنده همگرایی غیررسمی بیشتر میان چین و روسیه (که هیچ کدام حمله حماس را محکوم نکردند) و ایران است که چنانچه جنگ اوکراین تشدید شود یا اقدامات نظامی تهاجمی چین در اطراف تایوان و دریای شرقی و جنوبی چین افزایش یابد، می تواند آسیب‌پذیری‌های تازه ای هم برای آمریکا خلق کند.
ادامه مطلب
جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: اگرچه پکن در شروع جنگ، تنها به این نکته اشاره کرد که این درگیری منافع همه طرف‌ها و از جمله ثبات در خاورمیانه را دچار بحران و آشفتگی می‌کند اما مسکو بلافاصله سیاست‌های ایالات متحده را به باد انتقاد گرفت و بروز این جنگ را اجتناب‌ناپذیر خواند. مواضع پکن و مسکو در طول هفته خونبار گذشته تا همین‌جا محدود ماند. سکوت معنا‌دار این دو قدرت شرقی که اکنون در مواجهه با غرب در یک جنگ سرد به‌سر می‌برند، چنین تفسیر شد که از یک‌سو پکن در حال ارزیابی اوضاع از چگونگی توازن قوا میان دو طرف منازعه است تا در صورت لزوم وارد ماجرا شود. از سوی دیگر مسکو جنگ کنونی را تا آنجا که به کنترل و مهار لازم نیاز نباشد، فعلا در خدمت به ایجاد تنفس برای روسیه در جنگ اوکراین تحمل کند.
ادامه مطلب
سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: چگونه می‌توان نسبت بین قدرت عریان و فجایع پنهان در روابط بین‌المللی را مورد مداقه قرار داد؟ در پاسخ باید «موارد متفاوت» در جست وجوی «مفاهیم مشترک» مورد واکاوی قرار داد و روشن ساخت «کنشگری نوین سیاسی»، پرتوافکن و آگاهی‌بخش در ساحت تأثیرات ناهنجار انسانی تصمیمات و اقدامات استراتژیک است.
ادامه مطلب
جهان جنوب بازگشته است. این جهان وجود دارد نه به عنوان یک گروه همگن و سازمان یافته بلکه به عنوان یک واقعیت ژئوپلیتیک. تأثیرات آن در ائتلاف‌های نوین و رو به رشد مشخصی احساس می‌شود؛ مانند گروه بریکس که ممکن است به زودی از اعضای اصلی خود یعنی برزیل، چین، هند، روسیه و آفریقای جنوبی فراتر رود. این جهان اما حتی بیشتر از گذر کنش های فردی کشورهای آن احساس می‌شود. این کنش ها، که پیشران شان منافع ملی و نه آرمانگرایی همبستگی جنوبی است، به پدیده ای بیش از جمع اجزای خود تبدیل می‌شود. این جهان، شروع به محدود کردن کنشگری قدرت‌های بزرگ کرده و آنها را وادار به پاسخگویی به دست کم برخی از خواسته های جهانی جنوب می‌کند.
ادامه مطلب
در بند ۹ توافقنامه سه جانبه ایروان متعهد شد تا مسیر ارتباطی سرزمین اصلی جمهوری باکو و برونگان آن یعنی جمهوری خودمختار نخجوان را فراهم سازد. تقریبا یک سال بعد در تابستان سال ۲۰۲۱/۱۴۰۰ الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان، با توسل به همین بند کریدوری ادعایی در جنوب ارمنستان و استان سیونیک به نام «زنگه‌زور» را خواستار شد. کریدور مدنظر علی‌اف قرار نبود تحت حاکمیت ایروان باشد. این مسئله با مخالفت طرف ارمنی روبه رو شد. کارشناسان نیز به این اذعان داشتند که بند نهم توافقنامه آتش‌بس تصریحی بر عنوان «کریدور» ندارد و صرفا بر «مسیرهای ارتباطی» تاکید دارد. جمهوری اسلامی ایران نیز صراحتا با این ادعا که قطع مرز ایران و ارمنستان را متعاقبا در پی دارد مخالفت کرد.
ادامه مطلب
مهم‌ترین قطب این ائتلاف روسیه است که دیگر از زمان شروع جنگ روسیه و اوکراین و سرگرم شدن به مهم‌ترین و بزرگترین مسئله برای امنیت ملی‌اش به آن توجه ندارد.
ادامه مطلب
نوشتن در مورد تاریخ تمدن های گذشته، به ویژه در مورد تمدن های باستانی ساده تر و آسان تر است. امروز موضوع متفاوت است، زیرا جنگ یا درگیری همزمان شروع به اتحاد و تقسیم کشورها می کند. بی جهت نیست که اکنون، بسیاری بر این باورند که گنجاندن ارزش‌های توسعه تمدنی در گفتمان سیاسی مدرن یک «جهان بینی به یادگار مانده» است، زیرا ارزش‌های یک تمدن قابل درک است و اغلب توسط مردم تمدن دیگر قابل درک می شود.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گرجستان به عنوان تنها کشور منطقه قفقاز با دسترسی مستقیم به دریای سیاه، به افزایش نقش خود برای ترانزیت تجاری مایل است. بدون گرجستان، دسترسی اتحادیه اروپا به منابع طبیعی آذربایجان نیز محدود خواهد شد. توافق اخیر امضا شده بین بروکسل و باکو در مورد افزایش دو برابری صادرات گاز آذربایجان به اتحادیه اروپا از طریق خطوط لوله گاز ترانس آناتولی (TANAP) و ترانس آدریاتیک (TAP) نشان دهنده نقش فزاینده ترانزیتی گرجستان است.
ادامه مطلب
پرسشی که در حال حاضر جهان را به خود مشغول کرده این است که آیا عملیات ویژه روسیه علیه اوکراین می‌تواند جنگ جهانی سومی را شعله‌ور کند؟ پاسخ مثبت است. زیرا خط روند صعودی این جنگ می‌تواند به یک جنگ جهانی برسد و این مسئله از طریق اظهارات مقامات ارشد هر دو طرف حمایت می‌شود.
ادامه مطلب
علی ودایع در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر اساس برآوردها، ارتش روسیه از ماه آوریل موشک‌های بالستیک هواپایه کمتری شلیک کرده است. موضوع برای ناظران نظامی زمانی جالب‌تر می‌شود که کارخانجات تسلیحاتی روسیه اقدام به افزایش شدید تولید موشک‌های کروز کرده‌اند. علاوه بر این، در نتیجه توافق «کیم‌جونگ‌اون» با «ولادیمیر پوتین»؛ خطوط تولید موشک کره‌شمالی برای مسافت‌های کوتاه‌برد مبتنی بر ساختار شوروی در اختیار روسیه قرار خواهد گرفت.
ادامه مطلب