
نخستین تحریم
حدود دو هفته پس از آغاز دولت دوم دونالد ترامپ، اولین تحریمهای جدید امریکا علیه ایران وضع شد و به ادعای مقامهای امریکایی، «شبکه پیچیده و گسترده» انتقال نفت ایران به چین هدف این تحریمها هستند.
ادامه مطلبحدود دو هفته پس از آغاز دولت دوم دونالد ترامپ، اولین تحریمهای جدید امریکا علیه ایران وضع شد و به ادعای مقامهای امریکایی، «شبکه پیچیده و گسترده» انتقال نفت ایران به چین هدف این تحریمها هستند.
ادامه مطلبطی یک جمله، رئیسجمهور دههها موضع دگم واشینگتن را منفجر کرد و چیزی را گفت که قبلاً هرگز نمیشد بیان کرد. در حالی که ترامپ یک یادداشت ریاستجمهوری برای اعمال تحریمهای فشار حداکثری علیه ایران امضا میکرد، به طرز غیرمنتظرهای سیاست مذکور را زیر سؤال برد و آشکارا، نارضایتی خود را از آن بیان کرد.
ادامه مطلباین اختلافنظرها بین نخستوزیر اسرائیل و رئیسجمهور آمریکا از نگاه تحلیلگری مانند صادق زیباکلام هم دور نماند و در گفتوگو با «شرق» معتقد است: «با توجه به همین مواضع متناقض نتانیاهو و ترامپ در قبال ایران، نمیتوان دیدار و نشست مشترک خبری این دو را مشخصا با هدف تقابل علیه جمهوری اسلامی ایران در نظر گرفت». ضمن آنکه این استاد دانشگاه با ارجاعی به گفتهها و مواضع نتانیاهو و ترامپ در نشست خبری خاطرنشان میکند: «نخستوزیر اسرائیل تنها اشاره کوچک و گذرایی به ایران داشت» و به گفته او، «دونالد ترامپ هم با ادبیاتی مثبت، به دنبال تکرار چندباره جمله کلیدی خود برای اعلام آمادگی در جهت آغاز مذاکره با ایران بود».
ادامه مطلبسرانجام دو هفته پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و در واپسین دقایق سهشنبه، وی دستور احیای کمپین فشار حداکثری علیه ایران را صادر کرد. رئیسجمهور آمریکا پس از امضای یادداشتی از آمادگی برای مذاکره با رئیسجمهور ایران خبر داد و درباره آینده مناسبات با تهران و تداوم سیاست فشارحداکثری خود ابراز امیداوری کرد که «نیازی به استفاده از این گزینه (فشار حداکثری) نباشد. اما باید دید آیا میتوانیم به توافقی با ایران برسیم؟» ترامپ در ادامه از تردیدش برای امضای دستور بازگشت فشار حداکثری به ایران گفت و مدعی آن بود که «این برای ایران خیلی سخت است و من امیدوارم مجبور نباشیم خیلی از آن استفاده کنیم».
ادامه مطلبرامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: لازمه پرداختن به بزرگترین بخش استراتژی آمریکا یعنی مهار چین این مسئله است که ایالاتمتحده در ابتدا به چالشهای امنیتی خود دررابطهبا جنگ اوکراین و خاورمیانه فائق بیاید و پساز آن به سراغ موضوع اصلی و رقیب اصلی خود چین برود و طرح مهار چین را بهپیش ببرد.
ادامه مطلبمحمد ایرانی در گفت وگویی باور دارد که اگر نتانیاهو احساس کند که برای بقای خود در صحنه سیاسی و قدرت نیاز به حمله و جنگ با کشوری مانند ایران دارد، حتما این کار را خواهد کرد.
ادامه مطلبکوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: در حالی که روند تصمیمگیری بسیاری از رهبران پیشین آمریکا و دیگر کشورها معمولا تابع یک سیر حزبی و نهادی و دکترینهایی در حوزههای مختلف است، درباره ترامپ، روانشناسی و مراحل رشد فردی و خصایص شخصی او نقش پررنگی در روند تصمیمگیریهایش دارد. او کمتر از هر رئیسجمهور دیگر آمریکا حزبی است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: رئیس جمهوری منتخب آمریکا که بازگشتی پرتنش به قدرت داشته، اینبار به نظر میرسد در مواضع راستگرایانه خود از جمله اخراج مهاجران و کوچک و بهینهسازی دولت بسیار صریحتر است، حتی برای مراسم تحلیف خود نیز دست از جنجال و سنتشکنی بر نداشت.
ادامه مطلببا توجه به اینکه اوکراین در بحبوحه جنگ ادامهدار خود با روسیه در شرایط حکومت نظامی قرار دارد، چرخه انتخابات این کشور به حالت تعلیق درآمده است. به گفته فرستاده ویژه آمریکا در امور اوکراین و روسیه، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، از اوکراین میخواهد که انتخابات جدید را تا پایان سال جاری برگزار کند. کیت کلوگ، فرمانده بازنشسته ارتش آمریکا، در مصاحبه با رویترز گفت که اوکراین باید انتخابات ریاستجمهوری و مجلس را از سر بگیرد.
ادامه مطلبمحمود فاضلی در یادداشتی می نویسد: بیتوجهی آشکار ترامپ به قوانین بینالمللی، مرزهای حاکمیتی و متحدان ناتو، با مجموعه تهدیدات مضحک او برای الحاق «گرینلند» با زور، واکنش سریع و متحدانهای از سوی فرانسه، آلمان و اسپانیا را درپی داشته است. بسیاری از رهبران اروپا اعلام کردند از دانمارک حمایت میکنند و از اظهارات ترامپ شوکه شدهاند.
ادامه مطلبمرتضی بنانژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اعضای کابینه جدید ترامپ عموما از محافظه کاران سخت هستند و مواضعی سخت در مسائل جهانی دارند و با شعار ترامپ (اول آمریکا) تا حد زیادی همراه و همگام هستند. آیا واقعا آمریکا میخواهد با این ایده خود را محصور در جغرافیای آمریکای شمالی کند و کاری به امور جهان نداشته باشد؟
ادامه مطلبهرچند که برخی رسانهها گفتههای جدید علی لاریجانی را «تیر خلاص به تندروها و پایداری چی ها» توصیف کرده و همزمان وی، مخالفت خود را هم با هرگونه شتابزدگی در آغاز مذاکرات عنوان داشته است. اما بیشک ارزیابی و تحلیل مشاور رهبری در حوزه سیاست خارجی در لایه عمیقتر، میتواند دوباره شائبه و گمانهزنیها پیرامون بازگشت علی لاریجانی به عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی را پررنگتر کند.
ادامه مطلباردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد:کشورهای منطقه میتوانند از کاهش نفوذ ایران برای رسیدن به توافقی استفاده کنند که در ازای رفع تحریمها و بازگشت تهران به سیستم مالی بینالمللی، به نقش ایران در خاورمیانه پایان دهد. علاوه بر این، جاهطلبیهای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، بهویژه عربستان سعودی، شرایط را برای مذاکرات مساعد میکند.
ادامه مطلبمحمدعلی وکیلی در گفت وگویی باور دارد که نباید تهران همه چیز خود را به مذاکره با آمریکا گره بزند. یعنی نباید همه چیز متوقف سیاست ابهام آمریکا شود که استراتژی ابهام به تصمیمات عملی بدل خواهد شد. دولت چهاردهم نمیتواند منتظر گامهای عملی دولت دوم ترامپ باشد که چه زمانی نوبت اولویت ایران در سیاست ابهام وی میرسد.
ادامه مطلبرضا زارعی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این یادداشت، مفهوم قطبیدگی حزبی، تاریخچه آن در جامعه آمریکا، تأثیر آن بر هویت و فرهنگ، وضعیت کنونی و آینده احتمالی این پدیده بررسی میشود.
ادامه مطلبرئیسجمهوری ایالات متحده فرمانی اجرائی برای ایجاد سپر دفاعی «نسل جدید» امضا کرد تا آمریکا را در برابر موشکهای بالستیک و دیگر حملات دوربرد محافظت کند. ترامپ میگوید این سیستم کاملا در آمریکا ساخته میشود.
ادامه مطلبعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، روز پنجشنبه به قطر سفر کرد. پیشتر عنوان شده بود که دیدار با مسئولان ارشد «حماس» و بررسی آخرین تحولات فلسطین و تبریک پیروزی مردم فلسطین در مقاومت اسطورهای ۱۶ ماهه طوفان الاقصی، در دستورکار این سفر قرار دارد.
ادامه مطلبدرحالی روسیه میزبان بشار اسد، رئیسجمهور سابق سوریه پس از سقوط حکومتش است که روز سهشنبه یک هیئت عالیرتبه روس برای نخستین بار از زمان کنار رفتن دولت سابق سوریه از قدرت و تسلط مخالفان بر این کشور، وارد دمشق شد.
ادامه مطلبدر حالی طی روزهای اخیر و پس ازمواضع محمدجواد ظریف در نشست داووس شاهد فعالیت پررنگ برخی تریبونها و بلندگوهای داخلی علیه مذاکرات و تنشزدایی با غرب هستیم که هنوز در طرف مقابل اقدام عملی برای تعامل با دولت چهاردهم صورت نگرفته است
ادامه مطلبدرحالیکه تنها یک هفته از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید میگذرد، طبق برخی گزارشها یک کمپین گسترده و پنهانی در حال شکلگیری است که توسط نئومحافظهکاران در واشنگتن هدایت میشود. نشریه آمریکایی «دراپ سایت نیوز» خبر داد: «این افراد از انتصاب مجموعهای از مشاوران سیاست خارجی توسط دونالد ترامپ که مخالف جنگ با ایران صحبت کردهاند، وحشتزده شدهاند». اولین ضربه به جناح جنگطلبان آسیبدیده زمانی وارد شد که مایک پمپئو از دستیابی به سمتی در کاخ سفید منع شد و اخیرا نیز حفاظت امنیتی از او گرفته شد. این اقدام پس از بیاعتناییهای مشابه به جان بولتون و برایان هوک، دو چهره ضدایرانی دیگر، صورت گرفت که هر دو از حفاظت امنیتی محروم شده و از دولت کنار گذاشته شدهاند.
ادامه مطلبحسین راغفر در گفت وگویی باور دارد: بازگشت ترامپ به کاخ سفید صرفاً یک توجیه برای افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر است در حالی که نهادهای انحصارگر، منتفعان تحریم و خصولتیها، بازیگردانان سقوط ارزش پول ملی هستند.
ادامه مطلبمحمود سریع القلم در یادداشتی درباره نشست داوس می نویسد: حدود ۳۰۰۰ نفر از ۱۳۰ کشور در این اجلاس شرکت کردند و ۱۶۰۰ شرکت (۴۵ درصد از آمریکا) در آن حضور داشتند. ۳۵۰ مقام دولتی شامل ۶۰ رئیس دولت نیز مشارکت کردند. ۱۷۰ نماینده از گروههای جامعه مدنی از هر پنج قاره نیز فرصت اثرگذاری بر موضوعات و مباحث را داشتند. حدود ۲۵۰ استاد دانشگاه یا محقق یا نویسنده به دعوت داوُس، آخرین دستاوردهای علمی و دیدگاههای خود را در حدود ۳۰۰ جلسه طی پنج روز مطرح کردند. دونالد ترامپ در روز چهارم کنفرانس به صورت آنلاین حدود ۲۰ دقیقه سخنرانی کرد و سی دقیقه به پرسشهای پنج رئیس هیأت مدیره بانک یا شرکت مالی و نفتی پاسخ داد.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، اندکی پس از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، با همتای روس خود، ولادیمیر پوتین، گفتوگو کرد که طی آن رهبر پکن آمادگی خود را برای ارتقای روابط روسیه و چین به قله های جدید اعلام کرد.
ادامه مطلبوزیر خارجه ایالات متحده دستور داد که اختصاص بودجه به برنامههای مربوط به کمکهای خارجی آمریکا متوقف شود تا این برنامهها از نظر همسویی با اهداف سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ بررسی شوند؛ در این دستور چند مورد مستثنا شدهاند.
ادامه مطلبرحمان ولایتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در برش تحلیل گفتمانی که زبان در آن مجرای تولید معنا و صورتبندی اجتماعی و سیاسی را شکل میدهد ادبیات سخنرانی تحلیف چهل و هفتم متشکل از دقایق و دال و مدلول های گفتمانی بود که در بستر تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف، استعاره از پیام های مهمی به نظم جهانی حاکم بود.
ادامه مطلبحافظ حاجی کریم جباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نمی گوییم آمریکا ضعیف شده، بلکه می گوییم نیروهای جدیدی پیدا شده اند و روز به روز قدرت بیشتری پیدا می کنند و لذا سهم بیشتری می خواهند. لذا آمریکا مجبور است یا با آنها کنسرت قدرت تشکیل بدهد و تقسیم سهم کند؛ یا مقاومت کند و از حداکثر ظرفیت آمریکا برای مانع شدن در برابر چالشگران، استفاده کند و دوران تقسیم نقش و منافع را حتی الامکان عقب اندازد تا موقعیت هژمونیک فعلی را حتی الامکان برای مدت بیشتری حفظ کند. معلوم است که ترامپ راه دوم را برگزیده و از سیاست های سخت ابزاری و تند برای این منظور استفاده می کند.
ادامه مطلببا روی کار آمدن جو بایدن، بسیاری تصور کردند که «دوران ترامپ» به پایان رسیده که نشانهای از بازگشت به وضعیت عادی است. با این حال، نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ نشان داد که نفوذ ترامپ و رویکرد غیرمتعارف او به سیاست، همچنان در جامعهٔ آمریکا طنینانداز است.
ادامه مطلبسید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به هرحال ترامپ رئیس جمهور شد و قدرت انتقال پیدا کرد، اما این انتقال قدرت، ساده نخواهد بود. بدین دلیل که اولاً ترامپ شخصیتی کاملاً متفاوت و با دستور کاری، واقعاً بیسابقه در سیاست داخلی آمریکا به کاخ سفید وارد میشود. او قصد دارد، زلزلهای در ارکان اداری و سیاسی آمریکا ایجاد کند، بیتردید نهادهای اصلی حکمرانی در آمریکا در دوران دوم ترامپ، دگرگون خواهند شد.
ادامه مطلبمحمود فاضلی می نویسد: با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا، بسیاری از دولتها و احزاب اروپایی به دو گروه مخالف و موافق سیاستهای ترامپ تقسیم شده اند. احزاب راست گرا در کل جهان بهویژه در اروپا که در سالهای اخیر رو به رشد هستند، در کنار ترامپ قرار گرفته اند و به نظر میرسد چرخشی بزرگ و یک تحول کیفی در نظام سرمایه داری درحال وقوع است و این جناح توانسته است بخشهای بزرگی از جوامع را هم متقاعد کند که در کنار احزاب راستگرا قرارگرفتن بهنفع آنهاست.
ادامه مطلبطی روزهای اخیر شاهد موضعگیریهای متفاوتی از جانب دونالد ترامپ درباره ایران هستیم که شاخصترین آنها، گفتوگوی رئیسجمهور جدید آمریکا با شبکه فاکسنیوز است. مسعود پزشکیان هم پنجشنبه هفته گذشته با خواندن این بیت که «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا»، با مثالی از کشور چین افزود «این کشور (چین) با تمام عظمتی که دارد اولین دشمن خود را آمریکا میداند، با این حال با او مدارا میکند برای اینکه میخواهد حداکثر منفعت را از دنیایی که در آن زندگی میکند داشته باشد». لذا رئیسجمهور ایران با یادآوری این نکته که «مقام معظم رهبری سیاست خارجی را بر اساس عزت و مصلحت و حکمت تبیین کردهاند»، تأکید داشت که «به جز اسرائیل باید با همه ارتباط داشته باشیم».
ادامه مطلب