محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: بیش از صد و پنجاه سال است که زندگی ایرانیان درگیر روابط خارجی است. امید است که ایرانیان بتوانند خود را از مدارهای سیاسی قدرت های بزرگ خارج کنند و به سوی تنوع سازی در روابط بین الملل خود بروند.
ادامه مطلب
حسین ملائک در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر رهبران کشور داشتن تسلیحات اتمی را برای کشور لازم می دانند این تصمیم را اتخاذ کنند و با همکاری مردم یک دوره دیگر از فشار را تحمل و به این هدف نائل شوند. داشتن تسلیحات اتمی حتما امنیت کشور را در این منطقه از خطرات خارجی حفظ خواهد کرد.
ادامه مطلب
در میانه درخواست امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، برای وارد کردن عربستان به مذاکرات و تایید این ایده از سوی آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، فشارها برای یک رویکرد چندجانبه در واشنگتن ریشه دوانده؛ اما چنین رویکردی به ضرر سیاست ایالات متحده است. موافقت با اینکه بازیگران منطقه ای مفاد توافق جدید را دیکته کنند، احتمالا به شرایطی حداکثری خواهد انجامید که ایران به سادگی آنها را رد خواهد کرد. منافع ایالات متحده با منافع کشورهای حاشیه خلیج فارس متفاوت است و تنش زدایی با ایران باید هدف اصلی باشد.
ادامه مطلب
پرستو بهرامی راد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بایدن از بازگشت دیپلماسی، برگرداندن آمریکا به میان متحدان خود و حتی پایان جنگ یمن سخن گفت، اما در ارتباط با ایران و بازگشت به برجام لب به سخن نگشود. با این حال تیم سیاست خارجی او بارها در مورد برجام و ایران اظهار نظر کردند، اما هنوز با قطعیت از بازگشت به برجام پرده برنداشته اند. به نظر نمی‌رسد روزهای پر باری در انتظار برجام باشد.
ادامه مطلب
در رابطه با برجام، یک مساله مهم وجود دارد و آن این است که اکنون همه طرفین آن، از آمریکا که از توافق خارج شده، تا طرف های اروپایی و روسیه و چین و همچنین ایران، به این نتیجه رسیده اند که توافق حقیقتا نقص هایی داشته و همین نقص ها بوده که به دردسر های کنونی انجامیده است و اکنون، همه امضاکنندگان باید با یکدیگر برای احیای توافق هسته ای تلاش کنند.
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: آنچه معلوم است اینکه تهران هنوز درک روشنی از رویکرد آتی واشنگتن ندارد. تا وقتی این مشکل باقی است، نمی‌توان اراده محکمی را از سوی طرف ایرانی برای بازگشت به گفت‌وگوها نشان گرفت.
ادامه مطلب
علی سلیمانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر از حاشیه به متن توجه کنیم؛ تمامی کشورها دریافته اند که دولتمردان امریکایی از قدرت تحلیل واقعیات برخوردار نیستند و به عنوان "قدرت سخت" می توانند در اختیار لابی های متعدد قرار گیرند.
ادامه مطلب
در انتخابات ریاست جمهوری بعدی ایران حسن روحانی دیگر امکان نامزد شدن ندارد. با توجه به میزان اندک مشارکت در آخرین انتخابات مجلس ایران (مشارکت تنها ۴۳ درصد از رای دهندگان واجدالشرایط رای دهی در انتخابات)، احتمالا سطح مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری نیز چندان بالا نخواهد بود و هرچه میزان مشارکت مردم کمتر باشد، احتمال پیروزی یک نامزد محافظه کار شاید حتی تندرو بیشتر خواهد شد. و این مساله برنامه های دولت جدید جو بایدن را برای احیای مجدد برجام و پیوستن دوباره به توافق هسته ای ایران پیچیده خواهد کرد.
ادامه مطلب
در حالی که دعوت های ایران برای گفت وگو نشانه موضع راهبردی و ناشی از قدرت نظامی و علمی این کشور و نیز ائتلاف هایش با روسیه و چین است؛ اما دعوت عربستان برای گفت وگو تنها تاکتیکی مرحله ای برای وقت تلف کردن بود تا نتایج انتخابات آمریکا مشخص شود.
ادامه مطلب
دولت بایدن مسئولیت ایالات متحده را بر عهده گرفته و مشخص است که اصلاح و ایجاد تغییرات در سیاست خارجی را آغاز کرده. یکی از این تغییرات، تلاش برای برقراری روابط با ایران پس از خروج دولت دونالد ترامپ از توافق هسته ای و آغاز استراتژی «اعمال فشار حداکثری» علیه این کشور است. کاخ سفید بایدن بارها از سیاست دولت پیش از خود در قبال ایران انتقاد کرده است. اما گمانه زنی های زیادی درباره چگونگی موضع گیری مقامات اصلی سیاست خارجی دولت بایدن از جمله جان کری، وزیر امور خارجه پیشین که اکنون مسئول مذاکرات تغییرات آب و هوایی است، وندی شرمن، معاون وزیر خارجه، و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، وجود دارد. به نظر می رسد آنها یک استراتژی اولیه برای مذاکره مجدد با ایران دارند و می خواهند تلاش کنند تهدیدهای این کشور را به عنوان یک کشور تنها، منزوی و نظامی که در صورت داشتن سلاح هسته ای خطرناک تر می شود، از بین ببرند.
ادامه مطلب
سوریه یک دهه است درگیر جنگ داخلی است. یمن با یک بحران انسانی درگیر است. درگیری های مداوم بین اسرائیل و فلسطینی ها تمام نشدنی به نظر می رسد و شمار قربانی های کووید-۱۹ در سراسر خاورمیانه روندی فزاینده دارد. هر کدام از این بحران ها یک چالش عمده در سیاست خارجی ایالات متحده را نشان می دهند، اما پنج کارشناس عرب، اسرائیلی و آمریکایی بر سر این مساله توافق نظر داشتند که احتمالا آنچه اول مورد توجه دولت جدید آمریکا قرار خواهد گرفت، پیشرفت های اخیر هسته ای ایران است.
ادامه مطلب
متحدان اروپایی آمریکا امیدوارند که دولت جدید بایدن بتواند در میانه فشارهای فزاینده از سوی ایران از جمله توسعه فعالیت های غنی سازی اورانیوم، اقداماتی سریع برای احیای برجام انجام دهد. رئیس جمهوری منتخب جو بایدن از پیمان منعقد شده در زمانی که خودش معاون رئیس جمهوری باراک اوباما بود، حمایت کرده و وندی شرمن، نامزد بایدن برای معاون وزیر خارجه، نیز یکی از دست اندر کاران در تحقق توافق ایران در سال ۲۰۱۵ بوده است. با این حال، معلوم نیست که در پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ ایران تا چه اندازه پذیرای مذاکره با قدرت های جهانی باشد. از نظر اروپا، پس از مراسم تحلیف بایدن در روز چهارشنبه تنها فرصتی کوتاه برای نجات توافق وجود خواهد داشت.
ادامه مطلب
مایک پومپئو روز سه شنبه ایران را به عمل کردن به عنوان «پایگاه جدید» القاعده متهم کرد؛ این، آخرین تلاش وزیر امور خارجه آمریکا در روزهای پایانی فعالیتش برای توجیه حمله نظامی به ایران از طریق اتهام زنی تروریستی یا خرابکاری در تلاش های دیپلماتیک جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب، برای پیوستن مجدد به برجام و ترمیم روابط واشنگتن-تهران بود. دولت ترامپ پیشتر هم چندین مرتبه برای ارتباط دادن ایران به القاعده تلاش کرده بود؛ ادعایی که بیشتر ماهیت سیاسی و دروغین داشت تا ابراز نگرانی امنیتی. پومپئو این آخرین تیر را در تاریکی در حالی رها کرد که کمتر از دو هفته از کارش باقی مانده است.
ادامه مطلب
از ماه مه ۲۰۱۸ که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، به طور یکجانبه از توافق هسته ای با ایران خارج شد و تحریم های جدیدی را علیه این کشور اعمال کرد، تهران منتظر خروج ترامپ از کاخ سفید و روی کار آمدن یک رئیس جمهوری متعادل تر از حزب دموکرات بود. به گفته جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، این جان کری، وزیر خارجه پیشین، بود که به ایران توصیه کرد در برجام بماند و تا پایان ریاست جمهوری ترامپ شرایط را تحمل کند. ایران به این توصیه عمل کرد و جای تعجب نیست که اکنون فشارها را بر جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب دموکرات، با هدف وادار کردن او به پیوستن مجدد به برجام بدون هیچ تغییری در توافق و لغو همه تحریم ها، افزایش داده است. با این حال، ممکن است تهران درباره چگونگی واکنش نشان دادن بایدن اشتباه محاسباتی کرده باشد.
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: چه بایدن رییس جمهور می شد چه ترامپ، موضوعِ اوّل آمریکا در صحنۀ جهانی در حد ۶۰-۷۰ درصد «چالش های اقتصادی و امنیتی چین» می بود. سپس: روسیه، اتحادیۀ اروپا، بازسازی روابط دوجانبه با انگلستان، موضوع محیطِ زیست، چندجانبه گرایی برای تعدیل کرونا و احیای جایگاه اقتصادی آمریکا در جهان.
ادامه مطلب
گروهی متشکل از بیش از ۵۰ کارشناس روابط بین الملل و خاورمیانه با امضای نامه ای از رئیس جمهوری منتخب جو بایدن بازگرداندن سریع ایالات متحده به توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با ایران را خواستار شده اند. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، از توافق خارج شد و کارزار اعمال فشار اقتصادی و نظامی را جایگزین همکاری کرد. دولت ترامپ اصرار داشت که هدف دستیابی به یک توافق بهتر را دنبال می کند. اما مقامات دولت پیشین معتقدند که هدف واقعی او براندازی دولت ایران بوده است. بایدن وعده بازگشت به توافق هسته ای را با این استدلال مطرح کرده که کارزار اعمال فشار حداکثری شکست خورده است و بازگشت به برجام می تواند اولین گام برای دستیابی به یک راه حل گسترده دیپلماتیک با ایران باشد. با این حال، بایدن احتمالا در بازگشت به مسیر دیپلماسی با ایران با موانع جدی سیاسی مواجه خواهد شد.
ادامه مطلب
تصمیم ایران به از سرگیری غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در تاسیسات هسته ای زیرزمینی فردو احتمالا تنش های موجود بین ایالات متحده و ایران را تشدید خواهد کرد و به مانعی جدید در مسیر دولت منتخب جو بایدن برای احیای توافق هسته ای ایران تبدیل خواهد شد. اگرچه، به رغم تشدید مجدد تنش ها بین دو کشور مشاوران ارشد بایدن گفته اند که دولت جدید تصمیم دارد مجددا با ایران درباره محدودسازی برنامه هسته ای این کشور وارد مذاکره شود.
ادامه مطلب
مشهودترین مشخصه سال ۲۰۲۰ تشدید کارزار اعمال فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ علیه ایران شامل تحریم های آمریکا، محدودیت سفر دیپلمات های ارشد ایرانی در سازمان ملل و ترور سردار قاسم سلیمانی، استراتژیست ارشد نظامی ایران، بود. این کارزار که پس از خروج رئیس جمهوری ترامپ از توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، فشارهای فزاینده بر اقتصاد ایران وارد آورد، اما نتیجه ای در جلوگیری از پیشرفت توانایی ایران در زمینه توسعه برنامه هسته ای نداشت. در همین حال، تلاش های مداوم کاخ سفید ترامپ برای نابود کردن برجام، ایالات متحده را از نظر دیپلماتیک در سازمان ملل منزوی کرده است. اما هر اندازه هم که ایران حسن نیت خود را در رابطه با برنامه هسته ای نشان داده باشد، اتفاقات اخیر در داخل این کشور بر روابط آن با غرب تاثیر منفی داشته.
ادامه مطلب
وزرای خارجه اتحادیه اروپا با تعیین پیش شرط های جدید برای احیای توافق هسته ای ایران موافقت نکردند چرا که معتقدند که تهران و واشنگتن باید بتوانند بدون هیچ پیش شرطی به تعهدات کامل خود در برجام بازگردند و نیازی به اینکه شرایط توسعه توافق یا تقویت آن را بپذیرند، وجود ندارد. در نتیجه این رویکرد، به شرط آنکه ایالات متحده تحریم های خود را لغو و قطعنامه های سازمان ملل را رعایت کند، یکی از موانع عمده موجود در مسیر بازگشت ایران به تعهدات هسته ای از بین می رود.
ادامه مطلب
طبق گزارش جدید رویترز در ۱۶ دسامبر، دولت منتخب جو بایدن در حال برنامه ریزی برای حفظ تحریم های ایالات متحده علیه ایران است. این، دو مجموعه تحریمی که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ اعمال شده و همچنین تحریم هایی که حتی پس از امضای توافق هسته ای ۲۰۱۵ باقی ماندند (مربوط به موضوعات غیر هسته ای یعنی حقوق بشر، منطقه ای و تروریسم) را شامل می شود. حتی دولت باراک اوباما هم پس از توافق هسته ای موسوم به برجام و اجرایی شدن آن در ژانویه ۲۰۱۶، چندین تحریم دیگر در رابطه با موضوعات غیر هسته ای علیه ایران اعمال کرده بود. این گزارش رویترز با استناد به منابع رسمی، ضربه ای به امید ایران برای آغاز فصل جدید دیپلماسی با ایالات متحده بود.
ادامه مطلب
رئیس جمهوری منتخب جو بایدن در بازگرداندن ایران به تعهدات هسته ای، در مقابل زمان رقابت می کند. در ایالات متحده، دولت دونالد ترامپ سعی بر حفظ تحریم های «اعمال فشار حداکثری» از طریق اعمال آخرین موج تحریم ها علیه ایران دارد. در ایران هم وضعیت به همان اندازه ناخوشایند است چرا که قانون جدیدی برای توسعه غنی سازی هسته ای و متوقف کردن بازرسی های هسته ای آژانس در فاصله دو هفته ای از مراسم تحلیف بایدن ارائه شده است. جدای از این قانون، انتخابات ایران هم به طور بالقوه می تواند فرصت مذاکرات را از بین ببرد. اما بایدن همچنان این قدرت را دارد که به کارزار اعمال فشار حداکثری پایان دهد و اعتبار آمریکایی را در مدت زمان کوتاه بازگرداند.
ادامه مطلب
رئیس جمهوری ایران گفته یک ساعت پس از اینکه آمریکا به توافق هسته ای و تعهداتش بازگردد، ایران نیز چنین خواهد کرد. این در حالی است که تهران با فشار فزاینده دونالد ترامپ در روزهای پایانی او در واشنگتن و اعمال تحریم علیه دو مقام ایرانی به اتهام دست داشتن آنها در ربوده شدن یک عامل سابق اف.بی.آی مواجه شده است.
ادامه مطلب
با شکست چندجانبه سیاست «اعمال فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ، انتظار می رود دولت منتخب جو بایدن رویکرد موثرتر ایالات متحده در قبال ایران را امکان پذیر کند. بازگشت طرفین به تعهدات برجامی کاهش ذخایر اورانیوم غنی شده ایران که در واکنش به سیاست های ترامپ به ۱۲ برابر بیشتر از حد مجاز در توافق رسیده را ممکن می سازد. اگر ایالات متحده تلاشی برای نابود کردن تجارت ایران نداشته باشد، ایران هم تمایلی به اقدامات تحریک آمیز نخواهد داشت. و روند از بین بردن اعتبار میانه روهای ایران و تقویت محافظه کاران و تندروهای این کشور در پی سیاست های آمریکا پایان خواهد یافت.
ادامه مطلب
رهبران حزب دموکرات در کنگره پیام «حمایت قاطع» خود از وعده جو بایدن به بازگرداندن ایالات متحده به توافق هسته ای ایران را بدون هیچ پیش شرطی، به رئیس جمهوری منتخب ارسال کردند. گرگوری میکس، نماینده دموکرات از نیویورک و رئیس آتی کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، این مساله را در گفت و گو با موسسه کوینسی به وضوح ابراز داشت: «ما این پیام را به متحدان خود می فرستیم که آمریکا در حال بازگشت به میز مذاکره است!»
ادامه مطلب
هنوز مشخص نیست که ترور محسن فخری زاده، دانشمند برجسته هسته ای، در ۲۷ نوامبر در جاده ای در حومه تهران چه تاثیری بر برنامه هسته ای این کشور خواهد داشت. اما این ترور که پس از دیگر حملات مرتبط با اسرائیل در ایران رخ داده، برای جمهوری اسلامی به معنای لزوم اصلاح ساختارهای امنیتی داخلی و همچنین رسیدگی به درخواست های ضد و نقیض درباره گرفتن انتقام ترور دکتر فخری زاده است.
ادامه مطلب
جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده، در مصاحبه خود با نیویورک تایمز در تاریخ ۲ دسامبر درباره طیف وسیعی از موضوعات از جمله ایران نظر داد و مسیر سیاست گذاری دولت آتی در قبال این کشور را مشخص کرد. مصاحبه که توسط توماس فریدمن، حامی پرشور اسرائیل با ذهنیت شناخته شده «اول اسرائیل» انجام شد، در حقیقت تلاشی برای مانع تراشی در دیپلماسی دولت بایدن با ایران با درخواست محدودیت های جدید در برنامه موشکی پیشرفته و محدودیت در فعالیت های منطقه ای این کشور و حفظ تحریم های اساسی اعمال شده توسط دولت دونالد ترامپ بود. به عبارت دیگر، فریدمن هم مانند دیگر شاهین های اسرائیلی، به دنبال تداوم سیاست گذاری در قبال ایران از دولت ترامپ به بایدن و نگران منافع اسرائیل (توسعه طلب و نظامی گرا) است.
ادامه مطلب
ایران هفته گذشته از کشته شدن یکی از چهره های مهم در دستگاه امنیتی خود، دکتر محسن فخری زاده، خبر داد. این مساله که اسرائیل توانایی انجام چنین عملیات پیچیده ای در خاک ایران را داشته، نشان دهنده شکاف در امنیت داخلی جمهوری اسلامی و آسیب پذیری آن در برابر عملیات خارجی است و ایران را با معضلی اساسی مواجه کرده. این مساله همچنین به انگیزه ای برای ایران تبدیل شده تا نشان دهد که همچنان قدرتمند است. اما واکنش ایران به همه این اتفاقات، حساب شده و دقیق بوده و این کشور تلاش کرده است بین دو هدف بالقوه متناقض تعادل برقرار کند: این اقدامات و تهاجمات خارجی را بی پاسخ نگذارد و در عین حال، از تشدید بیشتر تنش ها و به طور بالقوه مواجهه مستقیم نظامی با آمریکا خودداری کند.
ادامه مطلب
اگر تنها یک نکته مشهود در رابطه با ترور دکتر فخری زاده وجود داشته باشد، این است که اسرائیل و دولت جدید رئیس جمهوری منتخب جو بایدن در ایالات متحده بر سر سیاست گذاری در قبال ایران به مشکل برخواهند خورد. دولت بایدن در اواخر ژانویه که کاخ سفید را از دولت ترامپ تحویل می گیرد، معضل شدیدی را در سیاست خارجی به ارث خواهد برد و در وخیم ترین حالت، آنطوری که بسیاری در اسرائیل معتقد هستند، باید اساسا بین اسرائیل و ایران یکی را انتخاب کند.
ادامه مطلب
ترور دانشمند برجسته هسته ای ایرانی در ۲۷ نوامبر که تقریبا همه دستگاه اطلاعاتی اسرائیل را در آن مقصر می دانند، خاورمیانه را در حالت آماده باش قرار و احتمال رویارویی نظامی را افزایش داده است و می تواند در هرگونه تلاش برای به کارگیری دیپلماسی بین ایران و آمریکا پس از روی کار آمدن رئیس جمهوری منتخب جو بایدن اختلال ایجاد کند.
ادامه مطلب
جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده، وعده داده در صورت تعهد ایران به توافق هسته ای، او نیز به این توافق خواهد پیوست، اما دو طرف برای رسیدن به این هدف باید در برابر زمان رقابت و از یک میدان مین سیاسی عبور کنند.
ادامه مطلب