فرار رو به جلو!

دیپماسی ایرانی: درحالی‌که هنوز خبری از واکنش ایالات متحده برای پذیرش یا رد درخواست‌های ایران درخصوص برجام منتشر نشده است، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در کنفرانس خبری دیروز خود درباره پاسخ نهایی واشنگتن به جوابیه مکتوب تهران که 9 روز پیش به بروکسل ارسال کرده بود، چنین گفت: «ما به‌طور جدی در حال بررسی این نظرات هستیم. در‌عین‌حال، درباره مسیری که پیش‌رو داریم، با اتحادیه اروپا و متحدان اروپایی‌مان در تعاملیم. این رایزنی‌ها در سطوح مختلفی انجام شده است». پرایس در پاسخ به اینکه در چه بازه زمانی مشخصی باید شاهد ارائه پاسخ آمریکا باشیم، عنوان کرد: «ما به سریع‌ترین شکل در تلاش هستیم پاسخ مناسبی به متن پیشنهادهای ایران بدهیم. این روند، روندی است که می‌خواهیم مطمئن شویم با دقت و توجه لازم برای مسئله‌ای به مهمی این شرایط، آن را طی می‌کنیم. من به شما تضمین می‌دهم که یک روز بیش از آنچه لازم است، صرف ارائه پاسخ‌مان به اتحادیه اروپا نخواهیم کرد». در بخش دیگری از گفته‌های ند پرایس، او سعی داشت ایران را مقصر شرایط فعلی جلوه دهد. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «ایران برای متن پیشنهادی اتحادیه اروپا پاسخ‌های متعددی ارائه کرده است. به همین دلیل است که بررسی این نقطه‌نظرات و تعیین پاسخ ما زمان بیشتری برده است». البته پرایس پا را فراتر گذاشت و تصریح کرد: «آمریکا در صورت آماده‌بودن ایران برای بازگشت دوجانبه به اجرای برجام (توافق هسته‌ای) آماده است به توافق بازگردد. ایران حاضر نبوده متن توافقی را بپذیرد که ماه‌هاست روی میز مذاکرات بوده است».

این در حالی است که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، پیش‌تر در‌این‌باره گفته بود: «طرف ایرانی مبتنی بر رویکرد سازنده و مسئولانه خود پاسخ خودش را به پیشنهاد اتحادیه اروپا در زمان مقرر داد. تا اینجای کار هنوز از سوی طرف مقابل مشخصا آمریکایی‌ها پاسخی به پیشنهادهای طرف اروپایی دریافت نکرده‌ایم و زمانی می‌توانیم از نتیجه‌بخش‌بودن این مرحله از مذاکرات صحبت کنیم که طرف اروپایی اعلام کند پاسخ طرف آمریکایی را دریافت کرده است. همان‌طور که هفته پیش نیز اشاره کردم تا اینجای کار پیشرفت‌های نسبتا خوبی داشتیم، اما مذاکرات یک مجموعه است و باید روی همه موضوعات مرتبط با مذاکرات توافق شود و تا زمانی که روی همه موضوعات توافق نشود، نمی‌توانیم بگوییم به توافق رسیده‌ایم و نسبت به مرحله بعدی پیش‌داوری کنیم یا به استقبال آن برویم».

‌کنعانی تأکید کرد: «موضوعات باقی‌مانده هر‌چند ممکن است اندک باشد، ولی موضوعات مهمی هستند و باید راجع به آنها تصمیم‌گیری شده و توافق شکل بگیرد. ایران همواره به صورت جدی، سازنده و مسئولانه در مذاکرات حضور پیدا کرده است. ما به پیشنهادهای طرف اروپایی نیز به‌موقع پاسخ دادیم. ما در مذاکرات مبتکرانه عمل کرده و انعطاف لازم را برای دستیابی به توافق از خود نشان داده‌ایم و آنچه اکنون مهم است، تعلل طرف آمریکایی در ارائه پاسخش به پیشنهاد مطرح‌شده است». اما اینکه چرا با تأخیر و تعلل آمریکایی‌ها در ارسال پاسخ نهایی مواجهیم، سؤالی است که در روزهای اخیر بیشتر خودنمایی می‌کند؛ به‌ویژه آنکه ایالات متحده پیش‌تر موضع مثبت و موافقت خود را نسبت به متن پیش‌نویس اتحادیه اروپا مطرح کرده بود. حال باید دید آیا عوامل دیگری باعث تردیدهایی در طرف آمریکایی برای دادن پاسخ شده‌اند و مانور‌دادن روی بررسی تغییرات مد‌نظر ایران بهانه است یا آنچه جمهوری اسلامی در متن اصلاحیه خود به بروکسل ارسال کرده است، سبب شده تا شاهد این تأخیر باشیم؟

‌بایدن در منگنه سیاسی اسرائیل و انتخابات کنگره

آن‌گونه که به نظر می‌رسد، تأخیر در ارسال پاسخ نهایی آمریکا به چند عامل گره خورده است. نخستین و شاید مهم‌ترین مانع به تلاش‌ها و تکاپوهای اسرائیل در عدم احیای برجام باز‌می‌گردد. چنان‌که ند پرایس درباره موضوع مشورت آمریکا با اسرائیل درباره احیای توافق هسته‌ای، اذعان کرد: «ما در هر قدم این روند (مذاکرات احیای برجام) با شرکای اسرائیلی‌مان در ارتباط بوده‌ایم تا آنها را در جریان اطلاعات جدید از وضعیت قرار دهیم و درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران تبادل نظر کنیم. مسلما اسرائیل هم مانند ما نگرانی‌های عمیقی درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران دارد. ما به سهم خود عقیده داریم بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام، مؤثرین راه پرداختن به این نگرانی‌هاست، اما همچنان در‌این‌باره با شرکای اسرائیلی‌مان صحبت خواهیم کرد».

این اقرار صریح سخنگوی دستگاه سیاست خارجی آمریکا در ادامه به یک فرار رو به جلو بدل شد؛ چرا‌که گفته‌های پرایس نشان از آن دارد که تل‌آویو تا چه حد مانع احیای برجام شده است؛ چون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سؤال که آیا در‌حال‌حاضر آمریکا برای ارائه پاسخش به اتحادیه اروپا منتظر رایزنی با مشاور امنیت داخلی اسرائیل است یا نه، گفت: «ما در حال انجام‌دادن برخی رایزنی‌ها هستیم که مواردی از آنها داخلی‌اند، برخی دیگر خارجی‌اند، درباره برخی از آنها صحبت کرده‌ایم و درباره برخی دیگر نه؛ من در جایگاهی نیستم که جزئیات تمام آنها را شرح بدهم».

اینکه پرایس در جایگاهی قرار دارد که از جزئیات تلاش‌های اسرائیل برای مانع‌تراشی در مسیر احیای برجام گزارشی ارائه دهد یا خیر، در اصل موضوع خللی وارد نمی‌کند؛ چرا‌که مقامات اسرائیل از لاپید گرفته تا گانتس و... به هر شکلی سعی در به شکست کشاندن توافق احتمالی پیش‌رو دارند. این موضوعی است که در روزهای اخیر به‌صراحت از زبان آنها بیان شده است. بر کسی پوشیده نیست که احیانشدن برجام درست در مقابل منافع و امنیت اسرائیل قرار دارد. اینها علاوه بر آن است که اسرائیل پس از سقوط کابینه ائتلافی بنت - لاپید و آماده‌شدن برای برگزاری دور جدید انتخابات کنست به اهرم یا برگ برنده‌ای در جهت پیروزی در انتخابات پیش‌رو نیاز دارد؛ بنابراین موفقیت در احیانشدن برجام و به شکست کشاندن گفت‌وگوها می‌تواند فضای لازم را در این راستا ایجاد کند. حضور ایال هولاتا، مشاور امنیتی اسرائیل و دیدارش با مقامات کاخ سفید را باید جزء آخرین تلاش‌های تل‌آویو برای احیانشدن برجام تصور کرد. پرایس درباره همین دیدار مقامات امنیتی اسرائیل و آمریکا در واشنگتن و رایزنی در‌خصوص ایران گفت: «تقریبا در همه تعاملات عمیق‌مان با شرکای اسرائیلی، ایران موضوع بحث است. اغلب موضوع اصلی بحث است و من پیش‌بینی می‌کنم در بحث‌های این هفته هم این‌طور باشد».

عامل دیگری که به نظر می‌رسد در تأخیر پاسخ دولت بایدن برای روشن‌شدن تکلیف برجام مؤثر باشد، به انتخابات کنگره در ایالات متحده آمریکا باز‌می‌گردد. در این رابطه شاهد دو سناریو کاملا متفاوت هستیم؛ از یک طرف بسیاری معتقدند حصول هرچه زودتر توافق می‌تواند برگ برنده‌ای را برای جو بایدن و حزب دموکرات در انتخابات پیش‌رو به همراه داشته باشد، بنابراین واشنگتن با احیای هر‌چه زودتر برجام موافق است. در مقابل، برخی تحلیلگران، ناظران و کارشناسان تأکید دارند به دلیل فشارهای ناشی از مخالفت جریان‌های ضد برجامی با محوریت کنگره، حداقل تا پایان انتخابات میان‌دوره‌ای، دولت بایدن به دنبال یک پروسه فرسایشی در مذاکرات هسته‌ای با طرف ایرانی است، بنابراین اعلام نتیجه نهایی برجام تا آن زمان به تعویق می‌افتد. به همین دلیل احتمالا واشنگتن سیاست «مذاکره برای مذاکره» را در دستور کار قرار خواهد داد. به هر حال بعد از انتشار جزئیات جوابیه ایران توسط رسانه‌های داخلی در کشور و همچنین رسانه‌های لبنانی، واکنش‌هایی جدی در میان مقامات آمریکایی شکل گرفت؛ تا جایی که دولت بایدن را متهم به باج‌دادن به جمهوری اسلامی کردند. کما‌اینکه جیم ریش، سناتور جمهوری‌خواه ارشد آمریکایی، جمعه گذشته در رشته‌توییتی با طرح ادعاهایی نوشت: «ایران به دنبال دریافت تضمین‌های برجامی از دولت بایدن است تا نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تمام کرده، از فعالیت شرکت‌های غربی در ایران حفاظت کند و به ایران اجازه دهد در صورت خروج دولت بعدی از توافق، برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را تسریع کند». ریش در توییت بعدی مدعی شد: «این درخواست‌ها از سوی ایران باج‌خواهی هستند. این در تاریخ به‌عنوان یکی از شکست‌های بزرگ سیاست خارجی بایدن ثبت خواهد شد و در کنار خروج فاجعه‌بار از افغانستان جای خواهد گرفت. حتی لازم نیست اشاره کنم که این توافق امنیت شرکا و آمریکایی‌ها را در منطقه به خطر خواهد انداخت». این سناتور جمهوری‌خواه در توییت دیگری ادعا کرد: «ایران به نقشه خود برای ترور مقامات پیشین آمریکایی ادامه می‌دهد، روسیه را با پهپاد برای حمله به اوکراین مجهز کرده، نظارت‌های آژانس اتمی را مختل می‌کند، به جهاد اسلامی فلسطین برای حمله به اسرائیل کمک ارائه می‌دهد و به نیروها و دیپلمات‌های ‌ما حمله می‌کند. رفع تحریم‌های برجامی بایدن تنها تروریسم ایران را افزایش می‌دهد». توالی این‌دست واکنش‌ها سبب شد تا دولت بایدن نوعی انفعال و رفتار محتاطانه را در پیش بگیرد که مبین آن به پاسخ شورای امنیت ملی آمریکا باز‌می‌گردد. توییتر رسمی این شورا (شورای امنیت ملی آمریکا) در واکنش به ادعاهای کسانی همچون جیم ریش نوشت: «هیچ چیزی در اینجا حقیقت ندارد. ما هرگز چنین شرایطی را نخواهیم پذیرفت. ما همچنین برای اینکه ایران برنامه هسته‌ای‌اش را شدیدا تسریع کند، از توافقی که کارایی داشت خارج نمی‌شدیم». در عین حال احتمال خروج برخی نهادها مانند بنیاد ۱۵ خرداد از لیست تحریم‌ها باعث شد تا دیگر مقامات آمریکایی به آن واکنش نشان دهند؛ آن‌هم در شرایطی که این بنیاد اکنون به دلیل ترور سلمان رشدی به یک سیبل جدی برای حمله جریان ضد برجامی در ایالات متحده ذیل شعار حقوق‌بشری بدل شده است. مجموعه این شرایط باعث شده است روز‌به‌روز فشارها و انتقادها به دولت بایدن به بهانه‌های واهی در زمینه احیای برجام بیشتر شود. به همین دلیل، کاخ سفید در تلاش است با تأخیر در پاسخ نهایی خود، شرایط را به نحوی مدیریت کند. به دیگر سخن، اکنون کاخ سفید در نوعی منگنه سیاسی اسرائیل - کنگره برای احیای برجام قرار دارد و تا زمان برگزاری انتخابات کنست و کنگره این فشارها ادامه خواهد داشت.

در این شرایط، حتی مطرح‌شدن برخی عقب‌نشینی‌های ایران نیز نمی‌تواند باعث تعدیل فشارها برای شکست در توافق شود. چنان‌که مقام ارشد آمریکایی دوشنبه‌شب به رویترز گفت: «ایران تا پیش از این نیز از اصرار بر خارج‌کردن نام سپاه از لیست سازمان‌های تروریستی خارجی دولت آمریکا دست شسته و در آخرین دور از مذاکرات وین اصرار کرد برخی از شرکت‌های وابسته به سپاه از تحریم خارج شوند که آمریکا پاسخ داد تحت هیچ شرایطی این کار انجام نمی‌شود». در همین راستا سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در بخش دیگری از کنفرانس خبری هفتگی‌ دیروز خود درباره موضوع حذف نام سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های ترورریستی خارجی آمریکا و ارتباط آن با روند احیای برجام مدعی شد: «رئیس‌جمهوری آمریکا در این زمینه صریح و قاطع بود. او مصر بوده است نام سپاه پاسداران را از این لیست خارج نخواهد کرد. درخواست ایران برای اینکه ما این کار را انجام بدهیم، از آخرین نسخه متنی که دیده‌ایم حذف شده و این بخشی از این دلیل است که انجام توافق الان نسبت به دو هفته پیش نزدیک‌تر شده، اما نتیجه این مذاکرات و رایزنی‌های ادامه‌دار هنوز نامعلوم است؛ چون هنوز شکاف‌ها و اختلاف‌هایی وجود دارد. ما در نهایت توافقی را امضا خواهیم کرد که در راستای منافع اصلی‌مان در زمینه امنیت ملی باشد». فارغ از اینکه این ادعا‌ها تا چه اندازه نزدیک به واقعیت است، فعلا این دست مانورهای سیاسی مقامات دولت بایدن بر روی عقب‌نشینی تهران نیز باعث کاهش تلاش‌های ضد برجامی مخالفان توافق با محوریت اسرائیل و کنگره نشده است.

در همین راستا محسن جلیلوند به «شرق» می‌گوید: «اساسا شرایط کنونی باعث شده است که نوعی ابهام، تردید و تعلل در دولت بایدن برای دادن پاسخ به برجام پیش بیاید؛ چرا‌که این شرایط نتیجه فشارهای بسیار زیادی است که به کاخ سفید وارد کرده است. از این‌رو دولت بایدن سعی دارد با تأخیر در ارسال پاسخ نهایی خود، فضا را به سمتی بکشاند که احیای برجام و حصول توافق کمترین هزینه را برای این دولت به دنبال داشته باشد؛ به‌ویژه آنکه ما در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره هستیم و جریان دموکرات به برخی برگ‌های برنده نیاز دارد. آنچه مشخص است، این است که فعلا توپ در زمین آمریکاست و باید ببینیم آیا دولت بایدن می‌تواند با کنار‌گذاشتن جریان‌های فشار، در نهایت پاسخ مثبتی به برجام بدهد یا خیر؟».

واکنش‌ها به تأخیر آمریکا در  ارسال پاسخ نهایی

علاوه بر آنکه تأخیر آمریکایی‌ها در ارسال پاسخ نهایی و تعیین تکلیف برجام واکنش مقامات داخلی را به دنبال داشته است، سبب شده تا دیگر طرف‌های حاضر در گفت‌وگوها هم مواضعی را اتخاذ کنند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین و مذاکره‌کننده ارشد این کشور در گفت‌وگوهای هسته‌ای در صفحه توییترش نوشت: «آمریکا عقیده دارد برخی مسائل هنوز در مذاکرات وین باقی‌ مانده‌اند و به زمان بیشتری برای تشریح مواضعش درباره آنها نیاز دارد. این تبدیل به یک رویه شده است؛ به محض اینکه تقریبا به خط پایان نزدیک می‌شویم، مشکلات جدیدی ایجاد می‌شوند. اما این دلیلی برای بدبینی نیست». در کنار واکنش روس‌ها شاهد واکنش اروپایی‌ها به تأخیر دولت بایدن برای تعیین تکلیف برجام نیز بودیم. دوشنبه هفته جاری جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس خبری سمینار کوادیس در اسپانیا گفت: «بیشتر کشورهای شرکت‌کننده در مذاکرات هسته‌ای ایران موافق پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای برجام هستند. پاسخ ایران به آمریکا انتقال داده شد و ما منتظر پاسخ آمریکا هستیم. امیدواریم این پاسخ به ما اجازه دهد که مذاکرات را کامل کنیم. امیدوارم این اتفاق بیفتد. اما نمی‌توانم به شما در این زمینه اطمینان بدهم». مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه بیان داشت: «این پاسخ باید تا الان ارائه می‌شد. پیش‌بینی شده بود نشستی تا پایان هفته پیش در وین برگزار شود. امکانش وجود نداشت. احتمال دارد این هفته برگزار شود». اما جمله کلیدی که بورل در این سمینار بر زبان آورد تقریبا پاسخ روشنی برای تأخیر آمریکایی‌ها در ارسال پاسخشان بود. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا صراحتاً گفت: «پاسخ ایران به پیشنهاد این اتحادیه درباره احیای برجام معقول بود». با این موضع‌گیری دیگر نمی‌توان توپ تعلل آمریکا را در زمین ایران انداخت، بلکه باید فشارهای اسرائیل و جریان ضدبرجامی کنگره را عامل اصلی انفعال سیاسی بایدن و به تبعش تعلل و تردید برای احیای برجام دانست. محسن جلیلوند در ادامه گفت‌وگوی خود با «شرق» به این نکته مهم اذعان دارد: «دولت بایدن نمی‌تواند در طولانی‌مدت ارسال پاسخش به متن پیش‌نویس اروپایی‌ها را به تأخیر بیندازد. به همین دلیل کاخ سفید مجبور است ضمن دادن پاسخ، فضایی را فراهم کند که بتواند از ایجاد بستر برای تأخیر در حصول برجام نهایت استفاده را ببرد. به این معنا که احتمالاً در آینده برای بررسی برخی اختلافات شاهد برگزاری نشست‌هایی در وین خواهیم بود که به نوعی راهکار برای خرید زمان است تا دولت بایدن بتواند فشارها را بکاهد، اما در عین حال بایدن پاسخی هم برای جامعه جهانی داشته باشد که مسئول عدم احیای برجام نیست».

آژانس دوباره پای کار

در شرایطی که با ابهاماتی در پاسخ نهایی آمریکا برای برجام روبه‌رو هستیم و تعلل دولت بایدن در حصول توافق ادامه دارد، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اظهارنظری جدید به کمک آمریکایی‌ها آمد تا دوباره توپ را در زمین ایران بیندازد و فضا را برای ادامه تأخیر واشنگتن فراهم کند.

گروسی در گفت‌وگوی دوشنبه هفته جاری با شبکه سی‌ان‌ان عنوان داشت: «برای اعضای این سازمان قابل قبول نیست که به خاطر مسائل سیاسی وظایف خود را انجام ندهند چراکه این نهاد یک وظیفه حقوقی دارد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد این پرونده (فعالیت‌های هسته‌ای ایران) را ببندد، اما مشکل اینجاست که تاکنون توضیحات فنی معتبری که ما نیاز داریم که منشأ بسیاری از آثار (ذرات) اورانیوم را بیان کند، از ایران دریافت نکرده‌ایم. ایران کماکان می‌گوید به دنبال تسلیحات هسته‌ای نیست، ولی ناظران می‌گویند که برخی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران منحصر به کشورهایی است که برنامه تسلیحات هسته‌ای دارند. مضافا ایران توضیحاتی ارائه نکرده است که از نظر فنی در رابطه با یافته‌های آژانس در سه مکان اعلام‌نشده در ایران، سنخیت داشته باشد. ایران همچنین موقعیت فعلی مواد هسته‌ای و یا تجهیزات آلوده به مواد هسته‌ای را که در سال ۲۰۱۸ از تورقوزآباد خارج شده ‌است، به آژانس اطلاع نداده است».

گروسی در این مصاحبه خطاب به ایران گفت: «به ما اطلاعات و پاسخ‌های ضروری و دسترسی به افراد و اماکن را بدهید تا بتوانیم درباره چیزهای خیلی زیادی که هنوز به توضیحات نیاز دارند شفاف‌سازی کنیم. وقتی که این اتفاق رخ بدهد ما هر چیزی را کنار خواهیم گذاشت و گزارشی برای توضیح درباره آنچه اتفاق افتاده تهیه خواهیم کرد و این مسائل فیصله خواهند یافت». وی اضافه کرد: «اجازه بدهید توضیحی (درباره ادعاهای مربوط به مواد هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران) در اختیار ما قرار بگیرد که آنها الان کجا هستند؟ آن موقع، قادر خواهیم بود گزارشی داشته باشیم که می‌گوید درباره این مسئله شفاف‌سازی کرده‌ایم».

پیرو گفته‌های گروسی، ند پرایس هم در کنفرانس خبری سه‌شنبه خود درباره موضوع پادمانی نیز گفت: «مسئله پادمان‌ها از اصلی‌ترین بخش‌های دستور کار و اختیارات آژانس بین‌المللی اتمی است. تحقیقات پادمانی سیاسی نیستند. اهرم فشار یا برگ برنده نیستند. هیچ کسی نباید با آن چنین رفتاری داشته باشد. وقتی مدیرکل آژانس به شورای حکام گزارش بدهد که مسائل باقی‌مانده شفاف‌سازی و حل‌وفصل شده‌اند، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که ایران از دستور کار شورای حکام خارج شود نه پیش از آن. هیچ راه میان‌بری برای این وجود ندارد. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه گفت: «ایران باید به سؤالات آژانس پاسخ بدهد. این تنها راهی است که می‌توان به این مسائل یک بار برای همیشه رسیدگی کرد». در عین حال دوشنبه یک مقام ارشد آمریکایی در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری رویترز اظهار کرد: «ایران از چند خواسته مهم خود در مذاکرات احیای برجام عقب‌نشینی کرده و از جمله از اصرار بر بستن پرونده پادمانی سه مکان مشکوک به فعالیت اتمی نظامی دست کشیده است. همچنین در پاسخی که ایران به پیشنهادات اخیر اتحادیه اروپا ارائه کرده، از اصرار به بستن این پرونده در آژانس صرف‌نظر شده است». این مقام آمریکایی افزود: «به ایران که خواهان تضمین برای بستن همه پرونده‌‎‌های پادمانی در آژانس نیز بود، پاسخ دادیم: هرگز».

در مقابل محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه تجدید میثاق هیئت دولت با آرمان‌های امام خمینی‌(ره) در واکنش به اتهامات پادمانی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران گفت: «موضوع بسیار حائز اهمیت این است که ایران عضو NPT است، کلیه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران طبق ضوابط پادمان انجام می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران مستقر است و فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تحت نظارت دقیق خودش دارد و ایران تمام فعالیت‌های خودش را از نخستین روز با هماهنگی و ضوابط آژانس دنبال کرده است». رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: «جنجال‌آفرینی‌هایی که رژیم صهیونیستی، منافقین و ضد انقلاب پرچمدار آن هستند، موارد اتهامی است. ما از مدیرکل آژانس انتظار نداریم به هیاهویی که ضد انقلاب و رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ایران ایجاد کرده‌اند و بیش از 20 سال است که اینها را دامن می‌زنند و دنبال می‌کنند، اهمیت بدهد و مزاحمت برای برنامه توسعه‌ای کشور ایجاد کند». اسلامی در ادامه بیان داشت: «ما به هیچ وجه نمی‌پذیریم که مواضع و فشارهای رژیم صهیونیستی به عنوان دستور کار مدیرکل آژانس مورد پیگیری قرار بگیرد. قدر مسلم اینکه اگر برجام یک دلیل داشته باشد، که تنها یک دلیل داشته، برای عبور و پاسخ‌دادن به همین اتهامات بوده که 20 سال است علیه کشور مطرح می‌کنند و حرف جدیدی نیست». رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به ادعای گروسی گفت: «موارد ادعایی، مکان‌های ادعایی و مدارک ادعایی ساخته و پرداخته ضد انقلاب و رژیم صهیونیستی است و بارها جوابش را گرفته‌اند. اگر قرار باشد این به عنوان یک اهرم فشار سیاسی استفاده شود، راه به جایی نخواهد برد؛ کما اینکه در برجام هم توافق کردند و کنار گذاشتند».

محسن جلیلوند در رابطه با مسائل پادمانی به «شرق» می‌گوید: «اساسا مسائل پادمانی اکنون محل بحث برای احیای برجام نیست، چراکه اختلافات کنونی یک اختلافات فرابرجامی است و بیشتر به نگاه و فشار جریان‌های ضد برجامی با محوریت اسرائیل باز می‌گردد. در غیر این صورت اگر فشار از روی دولت بایدن برداشته شود قطعا تهران، واشنگتن و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌توانند درخصوص مسائل پادمانی هم به یک راه‌حلی دست پیدا کنند. آنچه که فعلا مسائل پادمانی را به یک اهرم فشار بدل کرده است نبود و فقدان اراده جدی برای احیای برجام است. در نتیجه به نظر می‌رسد، هم تهران و هم واشنگتن در سایه نبود این اراده برای احیای برجام هر مسئله کوچک و بزرگی را به فصل تازه‌ای در ایجاد اختلاف برای عدم احیای برجام تبدیل می‌کنند. کما اینکه اکنون به واسطه فشارهای اسرائیل و کنگره، دولت بایدن مجبور است با مانور روی مسائل پادمانی برای خود قدری زمان بخرد».

این تحلیلگر در ادامه می‌افزاید: «به نظر می‌رسد بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایالات متحده آمریکا نوعی تقسیم وظیفه شکل گرفته است تا آژانس بتواند یک فضا و بازه زمانی را به عنوان بهانه با مانور روی مسائل پادمانی برای دولت بایدن فراهم کند»./شرق