سه گام برای اعمال بیشترین فشار اقتصادی بر پوتین

نویسنده: جفری سونفلد

دیپلماسی ایرانی: مارین لوپن، سیاستمدار فرانسوی، اخیراً خواستار پایان دادن به تحریم‌های بی فایده علیه روسیه در واکنش به تهاجم روسیه به اوکراین شد و گفت: تحریم‌های غرب علیه روسیه نادرست‌ترین و ناکارآمدترین سیاست در تاریخ بین‌المللی اخیر است.

آیا فشار های اقتصادی نتیجه می دهد یا کشورهای مورد تحریم می توانند این فشارها را دور بزنند؟ تحقیقات ما نشان می‌دهد که تنها در چند دهه گذشته، دست کم 10 نمونه برجسته وجود دارد که تأیید می‌کند فشار اقتصادی جواب می دهد. معمر القذافی از لیبی، اسلوبودان میلوسویچ از یوگسلاوی، آگوستو پینوشه از شیلی، وویچیخ یاروزلسکی از لهستان، اریش هونکر از آلمان شرقی، نیکولای چائوشسکو از رومانی و غیره نشان دادند فروپاشی اقتصادی قبل از انقلاب داخلی رخ می دهد و خودکامگان مشروعیت خود را از دست می دهند.

کشور تحریم شده را تا آنجا که امکان دارد کاملا منزوی کنید. بقای آزاردهنده کشورهایی که سال هاست تحت تحریم هستند – کره شمالی و کوبا – همواره مورد استناد بدگمانان به رژیم تحریم ها قرار می گیرد. کره شمالی از نظر اقتصادی کاملاً به چین وابسته است که بیش از 90 درصد از کل تجارتش شامل واردات مواد غذایی و انرژی است. کره شمالی یک دارایی راهبرد دفاعی برای چین است. برخی از کارشناسان معتقدند که چین ممکن است برای از کار انداختن سیستم هشدار زودهنگام ایالات متحده و افزایش توانمندی های غافلگیرکننده چین، به توانایی حمله تهاجمی کره شمالی متکی باشد.

وضعیت کوبا شبیه کره شمالی است. کوبا و اتحاد جماهیر شوروی، و سپس روسیه، از زمان انقلاب فیدل کاسترو در سال 1959 از همکاری عمیق اقتصادی و نظامی برخوردار بودند. تحریم‌های ایالات متحده علیه کوبا تا حدی به لطف پشتیبانی شوروی و روسیه، دولت کوبا را سرنگون نکرد.

روشن نیست که آیا روسیه همان روابطی که کره شمالی با چین و کوبا با خودش دارد را با چین برقرار می کند یا نه. روسیه برای مدت طولانی منبع حیاتی نفت، گاز و سایر مواد خام بوده که به رشد چین کمک کرده و به این کشور امکان تبدیل شدن به دومین اقتصاد بزرگ جهان را داده است. درست چند هفته قبل از حمله روسیه به اوکراین، روسیه و چین توافقنامه ای را امضا کردند. چهار ماه بعد، شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین بر حمایت دوباره کشورش از حاکمیت و امنیت روسیه پافشاری کرد. با این حال، در هفته های اخیر، روسیه سه تن از دانشمندان برجسته خود را به اتهام خیانت به توطئه با سرویس های امنیتی چین دستگیر کرده است. صادرات چین به روسیه نیز در چهار ماه اول سال جاری بیش از 50 درصد کاهش یافته و از بیش از 8.1 میلیارد دلار در ماه به 3.8 میلیارد دلار در آوریل رسیده است. 

تحریم های دولتی را با اقدامات داوطلبانه بخش خصوصی همراه کنید. هنگامی که کسب و کارها از کشورهای مورد تحریم خارج می شوند این تصمیماتِ مستقل بر اساس دلایل اخلاقی، مالی و ریسک تجاری گرفته می شود. نمونه هایی از سرنگونی آپارتاید در آفریقای جنوبی وجود دارد که دولت و شرکت های خصوصی مستقیما موقعیت یکدیگر را تقویت کردند. 200 شرکت از جمله جنرال موتورز، آی‌بی‌ام، فورد، جنرال الکتریک، کداک و کوکاکولا همگی خروج کامل خود از آفریقای جنوبی را فراتر از پایبندی به تحریم‌ها اعلام کردند و اقتصاد آفریقای جنوبی را ظرف چند سال کوتاه از بین بردند. 

تحریم های دولتی را در بین بخش ها و کشورها فراگیر کنید. کارشناسان تحریم‌ها عموماً با اقدامات محدود و دقیق‌ میانه بهتری دارند. چیزی که از آن با عنوان تحریم های هوشمند یاد می شود و تنها چند صنعت کلیدی فرضی را هدف قرار می دهد. با این حال، بایکوت بین المللی توسط مصرف کننده جنبه متفاوتی دارد. جنبش سوادشی، با رهبری مهاتما گاندی، میلیون‌ها هندی را تشویق کرد که از خرید همه کالاهای بریتانیایی، از جمله منسوجات، چای و فولاد دست بردارند. این امر تأثیری بر کاهش شدید ارزش صادرات بریتانیا در این صنایع کلیدی قبل از استقلال هند در سال 1947 داشت. نمونه دیگر جنبش ضد آپارتاید بود. این درس‌ها حاکی از آن است که دست کم فشار اقتصادی زمانی بیشترین تأثیر را دارد که همه توانِ دستورات دولتی را با خروج‌های داوطلبانه گسترده بخش خصوصی ترکیب کند.

تحریم ها نباید یک گزینه پیش فرض تکه تکه در نظر گرفته شوند، آن هم زمانی که دیپلماسی برچیده می شود یا زمانی که اقدام نظامی از طریق شکست پی در پی آتش بس و بن بست گفت وگوها بی نتیجه می ماند. در عوض، تحریم ها باید یک گزینه جایگزین راهبردی اساسی برای جنگ باشد، چرا که تحریم ها اشتیاق تمامیت خواهان را نابود می کند.

به این ترتیب، صداهای مخالف جامعه که تا کنون مخفی بوده اند سر برمی آورند و توده های ناراضی پوتین را مسئول این نارضایتی و دشمن واقعی مردم روسیه خواهند دید. از بین بردن مشروعیت داخلی پوتین راهی امن تر از تلاش برای خلع سلاح او در نبرد مستقیم است.

منبع: فارن افرز/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11