ترکیه میان روسیه و ناتو

نویسنده: محمد نورالدین

دیپلماسی ایرانی: یکی از تصمیمات نشست سران ائتلاف ناتو در مادرید در اواخر ماه گذشته که ممکن است تاثیر منفی بر روابط ترکیه و روسیه بگذارد، موافقت ترکیه و در نتیجه ائتلاف ناتو با پیوستن سوئد و فنلاند به این ائتلاف است. 

درخواست پیوستن این دو کشور نتیجه مستقیم جنگ روسیه و اوکراین و احساس خطر این دو کشور از روسیه بود؛ اما فشارهای غرب به ویژه آمریکا اساس تمایل دو کشور برای ارائه این درخواست بود. 

دست برداشتن ترکیه از مخالفت با پیوستن فنلاند و سوئد در مقابل چشم پوشی این دو کشور از حمایت از حزب کارگر کردستان و نیز یگان‌های مدافع خلق در سوریه نقش تعیین کننده‌ای در گسترش ناتو و تنگ‌تر کردن محاصره روسیه از شمال داشت. تردیدی نیست که تصمیم ناتو موجب آزردگی و خشم روسیه نسبت به ترکیه شد چرا که اگر ترکیه می‌خواست نگرانی‌های همسایه خود (روسیه) را در نظر بگیرد، می‌توانست مانور دهد و گرفتن تصمیم مناسب را چند ماه به تعویق بیندازد.

بهانه ترکیه درباره این که دستاوردهایی را از سوئد و فنلاند درخصوص نبرد خود علیه حزب کارگر کسب کرده است می‌توانست قابل قبول باشد، اگر این بهای اندک به اندازه هدف بزرگی بود که ناتو با پیوستن سوئد و فنلاند محقق ساخت. اما حوادث نشان داد که علت واقعی این عقب نشینی ترکیه از استفاده از وتو، تهدید مستقیم بایدن علیه ارودغان پیش از توافق سه جانبه مادرید میان ترکیه، سوئد و فنلاند بوده است مبنی بر اینکه پیامدهای این حمله روسیه برای ترکیه شدیدتر خواهد بود.

بنابراین ترکیه موافقت کرد و بهای این موافقت ناچیز بود و حتی پایبندی سوئد و فنلاند به آن حتمی نیست.

اگرچه هنوز خیلی زود و یا حتی بعید است که آنکارا کاملاً به آغوش غرب بازگردد و به نوک پیکان ناتو علیه روسیه تبدیل شود؛ اما رجب طیب اردوغان با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری در این کشور به حمایت غرب برای کاهش شدت بحران اقتصادی در ترکیه شدیدا نیاز دارد. به خصوص که نظرسنجی‌ها نشان می دهد احتمالا اردوغان جایگاه ریاست جمهوری را از دست خواهد داد. لازم به ذکر است که به نظر می‌رسد غرب قادر نیست (و نمی‌خواهد) ترکیه را از بحران‌هایش بیرون بیاورد؛ زیرا غرب خودش در بحران‌هایش غوطه‌ور است و به کسی برای نجات خود نیاز دارد.

نگرانی روسیه به جاست و نیاز ترکیه به غرب نیز به همین ترتیب به جاست؛ اما منافع ترکیه تا کنون ایجاب می‌کند که بی‌طرف باشد تا زمانی که تصویر آینده مشخص شود. تصویری که ظاهرا برای مدت طولانی مبهم خواهد ماند.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11