ایران بیش از تصور امریکایی‌ها توان دستیابی به تکنولوژی بالای هسته‌ای را دارد

نویسنده: مایکل هرش

دیپلماسی ایرانی: طبق اسناد محرمانه ایران که اوایل سال جاری میلادی به دست ماموران اسرائیلی افتاد، برنامه هسته ای ایران از آنچه آژانس های اطلاعاتی غربی و آژانس بین المللی انرژی اتمی تصور می کردند، پیشرفته تر بوده است. این را یک کارشناس هسته ای که اسناد را بررسی کرده می گوید. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا پیشتر این کشور را از توافق هسته ای چند جانبه سال 2015 ایران خارج کرده و دیوید آلبرایت، فیزیکدانی که موسسه غیرانتفاعی علوم و امنیت بین المللی را در واشنگتن اداره می کند معتقد است که اگر ایران اکنون تصمیم بگیرد از توافق خارج شود، دانش فنی مورد نیاز برای ساخت بمب در فاصله زمانی کوتاه (احتمالا چند ماهه) را دارد.

آلبرایت که مسئول تهیه گزارشی از اسناد به دست آمده است، افزود، ایران همچنان به تولید اورانیوم غنی شده در سطح تسلیحاتی، نیاز دارد. اما اگز سانتریفیوژهای خود را مجددا راه اندازی کند، می تواند طی 7 تا 12 ماه به اورانیوم غنی شده مورد نیاز دست یابد. پیش از مذاکرات چندجانبه هسته ای که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و جان کری، وزیر امور خارجه وقت آمریکا چهره های اصلی آن بودند، ایران با دستیابی به قابلیت ساخت بمب تنها 2 ماه فاصله داشت، اما از جمله موارد مطرح شده در برجام این بود که ایران باید 97 درصد سوخت هسته ای خود را به خارج از کشور منتقل و برچیدن سانتریفیوژها را آغاز کند.

کارشناسان معتقدند که این مساله که قابلیت های ایران در دستیابی به فناوری ساخت بمب از آنچه آژانس های اطلاعاتی تصور می کردند بیشتر بوده، دردسر ساز خواهد شد. اسناد به دست آمده بیش از 100 هزار صفحه و مربوط به دوره زمانی 1999 تا 2003 هستند که یک دهه پیش از آغاز مذاکرات هسته ای است. آلبرایت به فارن پالسی گفت: «ایالات متحده در آن زمان بیانیه هایی صادر کرد مبنی بر اینکه دست کم یک سال یا شاید هم دو سال طول می کشد تا ایران به قابلیت تولید تسلیحات هسته ای دست یابد. اما این اسناد نشان می دهند که ایران (اگر می خواست) می توانست در فاصله زمانی کوتاه تری چنین کاری کند. برآوردهای دولت فرانسه که در آن زمان می گفت ایران می تواند در عرض سه ماه به تسلیحات اتمی برسد، به واقعیت نزدیک تر بود.»

آلبرایت که به دلیل ردیابی های برنامه هسته ای کره شمالی و تحقیق درباره تسلیحات کشتار جمعی عراق که در دهه 1990 نیز شناخته شده است، گفت تحلیلگران هنوز مشغول بررسی اسناد ایران هستند: «فکر نمی کنم حتی اسرائیلی ها هم همه آنها را بررسی کرده بودند؛ هر مرتبه که نگاهی به آنها می اندازند، چیز جدیدی پیدا می کنند.» مأموران موساد این اسناد را اواخر ژانویه در یک حمله شبانه به انباری در تهران به دست آوردند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، برخی از این اسناد را در یک سخنرانی فاش کرد که تلاشی ملودراماتیک برای ترغیب ترامپ به خارج شدن از توافق هسته ای ایران بود. نتانیاهو گفت: «این اسناد ثابت می کنند که ادعای ایران درباره اینکه هرگز به دنبال تسلیحات هسته ای نبوده، دروغ بوده است.» عباس عراقچی ، معاون وزیر امور خارجه ایران هم در واکنش، سخنان نتانیاهو را نمایش از پیش برنامه ریزی شده با هدف تاثیرگذاری بر تصمیم ترامپ یا حتی برنامه ای هماهنگ شده با او برای نابود کردن برجام، توصیف کرد. دونالد ترامپ چند روز پش از این اتفاقات خروج ایالات متحده را از برجام اعلام کرد.

آلبرایت که در رابطه با همین اسناد چندین مرتبه به تل آویو سفر کرده، می گوید از صحت و اعتبار اسناد به دست آمده اطمینان دارد و دولت ایالات متحده نیز آنها را تایید کرده است. با این حال، این اسناد هیچ اطلاعاتی درباره فعالیت های ایران پس از توافق هسته ای سال 2015 ارائه نمی کنند و بیشتر کارشناسان بر این باورند که در زمان خروج ترامپ از برجام، تهران کاملا به توافق پایبند بوده است.

الکساندرا بل، یکی از مقامات دولت باراک اوباما که درباره تعهد ایران به برجام گزارش تهیه می کرد، می گوید حتی اگر ایران در گذشته دروغ گفته باشد، اما اکنون باید تنها تعهد این کشور را به توافق هسته ای مبنای قضاوت قرار داد: «همانند هر توافق دیگری، ممکن است مسائلی پیش بیاید؛ اما باید از طریق طرف های برجام به این مسائل رسیدگی شود.» او در ادامه به این مساله اشاره کرد که پیش از خروج ترامپ از برجام، دولت او دو مرتبه متعهد بودن ایران به توافق را تایید کرده بود و آژانس بین المللی انرژی اتمی هم 15 گزارش درباره متعهد ماندن ایران به برجام داده است. بل گفت: «برجام هنوز کار می کند.»

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی