ایران و افغانستان

فریدون زندفرد، حسین شهیدزاده و محمود فروغی

مناقشه هیرمند به روایت دیپلمات های ایرانی

معین نیک طبع در گزارش مفصلی که برای دیپلماسی ایرانی تهیه کرده است، می نویسد: در نوشتار حاضر، گزارش‌هایی از اختلافات ایران و افغانستان بر سر هیرمند از کتب برخی دیپلمات های ایرانی حاضر و درگیر در مذاکرات ایران و افغانستان بر سر هیرمند تلخیص و تدوین شده است. بدین منظور شرحی از کتاب های دکتر فریدون زندفرد، دکتر حسین شهیدزاده و محمود فروغی بدین منظور گرده آوری شده است. روایت های ارایه شده از سوی این سه دیپلمات عالی رتبه، نمونه یک گزارش سیاسی ارزنده و مستند است.

ادامه مطلب

نگاهی به واقعیت های موجود

آی اس آی با تغییر رهبری، در پی چیست؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر اساس اطلاعات موجود، جنرال ملک نخستین رئیس آی اس آی است که تا سطح دکتورا تحصیل کرده و در امریکا و انگلیس، تحصیلات نظامی داشته است. وی مسئولیت فرماندهی واحدهای ارتش پاکستان در دو منطقه بحرانی وزیرستان و بلوچستان را به عهده داشته است. وی از جمله جنرال زاده هایی است که پدرش نیز جنرال ارتش بوده است. 

ادامه مطلب

چاره کار چیست

چالش های آبی ایران با همسایگانش، از ترکیه تا افغانستان

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بحران‌های آبی در خاورمیانه، به‌ویژه بین ایران و همسایگانش، در سال‌های آینده به‌شدت تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و مدیریت نادرست منابع آبی قرار خواهند گرفت. ایران باید با اتخاذ رویکردی جامع و هماهنگ، به‌ویژه در حوزه دیپلماسی آبی، از بروز بحران‌های جدید جلوگیری کرده و به سمت ایجاد همکاری‌های پایدارتر حرکت کند.

ادامه مطلب

با توجه به موج اخیر این پروژه

واکاوی پروژه ایران هراسی در افغانستان

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایجاد کینه و تفرقه‌افکنی بین دو ملت ایران و افغانستان که از جملۀ اهداف رسانه‌های معاند در پروژه ایران‌هراسی است، سال‌هاست که با ضعف مدیریت رسانه‌ای ایران، برخی از گام‌های برنامۀ خود را محقق کرده است. حال آنکه ایران و افغانستان به دلیل مشترکات تاریخی، دینی، اجتماعی و فرهنگی بسیار، از دﯾﺮﺑﺎز دارای رواﺑﻂ ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺴﺘﺤﮑﻤﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ بوده‌اﻧﺪ. اﯾﻦ رواﺑﻂ اگرچه در سال‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻓﺮاز و ﻓﺮودﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده، اﻣﺎ پیوستگی خود را تاکنون حفظ کرده اﺳﺖ.

ادامه مطلب

مشکلاتی که گسترده هستند

طالبان و چالش های بقا در قدرت

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طالبان با چالش های متعددی منجمله مشکلات و چالش ها با همسایگان، منطقه و جهان مواجه است. این گروه، با وجود چالش های موجود، بسیار دشوار است، بتواند به یک نظام سیاسی استحکام یافته مبدل شود و به یک شریک بین المللی و منطقه برای منطقه و جهان، مبدل شود. در حالی که دلایل زیادی برای شکنندگی ساختار قدرت آن در آینده وجود دارد که به سقوط آنی آن، منجر خواهد شد.

ادامه مطلب

ایران، روسیه، هند، پاکستان و چین نقش‌آفرینی می‌کنند

آسیا به مثابۀ قدرت جهانی و آینده افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حضور چین، هند، روسیه، ایران، توانمندی اقتصادی و سرعت پرشتاب حرکت این قاره به سوی رهبری نظم جهانی جدید، نشان می دهد که قاره آسیا و تحت شعاع آن، افغانستان، کماکان در محور رقابت های خونین باقی خواهند ماند.

ادامه مطلب

سلسله یادداشت‌های دیپلماسی ایرانی درباره بایدها و نبایدهای سیاست خارجی دولت چهاردهم (بخش سوم)

لزوم درک واقعیت‌های امنیتی – سیاسی شرق و شمال غرب کشور

علی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: ایران باید ضمن ایجاد محدودیت برای ورود اتباع غیرقانونی به داخل کشورمان از مرزهای شرقی، دغدغه‌های امنیتی خود را نیز به کشورهای همسایه منتقل کند و برای رفع این دغدغه‌ها آنها را تحت فشار بگذارد. همچنین هوشیاری بالایی به خرج دهد و اجازه ندهد که وضعیتی پیش بیاید که قره‌باغ به بحرانی برای ایران تبدیل شود.

ادامه مطلب

به مناسبت سومین سال سقوط کابل

طالبان و همسایگان

ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران از همان روز نخست دچار یک دوگانگی شد. در حالیکه دولت می کوشید تا پیروزی طالبان را شکست آمریکا و بیرون رفتن نیروهای بیگانه بخواند و قندهار را در بخشی از محور مقاومت جای دهد، جامعه مدنی و به ویژه دانشگاهیان ایرانی بر سر کار آمدن نیروهایی که سر ستیز با اسلام شیعی و زبان فارسی و زنان و دختران افغانستان داشتند را تهدیدی آشکار برای ایران و دیگر کشورهای حوزه فرهنگی مشترک می دیدند. هرچه که جلوتر آمدیم، رفتار و گفتار طالبان کفه ترازو را به سوی استدلال های دانشگاهیان ایرانی سنگین تر کرد. طالبان نتوانست برادری اش را به ایران ثابت کند. 

ادامه مطلب

نگاه امنیتی تا نیت سیاسی

واکاوی اهداف طرح اخراج اتباع افغانستان از پاکستان

مهدی سهرابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طبق آمار دفتر هماهنگ‌کننده‌ کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل (اوچا)، بیش از ۱.۶ میلیون نفر از اتباع افغانستان از طریق مبادی رسمی و غیر رسمی به کشورهای همسایه به‌ویژه ج.ا.ایران و پاکستان مهاجرت کرده و بر تعداد اتباع افغانستانی این دو کشور افزودند؛ البته آمارهای رسمی پاکستان و ج.ا.ایران در این خصوص به مراتب بیش‌تر است.

ادامه مطلب

نظری درباره یک پدیده

انتخابات و مهاجران افغانستانی

کوروش احمدی در یادداشتی می نویسد: یک سیاست مهاجرتی همچنین باید دارای یک پیوست منطقه‌ای به‌ویژه درباره شرایط در مبدأ یعنی در افغانستان باشد. در دو، سه سال گذشته، گزارش‌ها حاکی از خالی‌‌شدن برخی مناطق هزاره‌‌نشین و تاجیک‌نشین و جایگزین‌شدن آنها با پشتون‌هاست که باید موجب نگرانی باشد.

ادامه مطلب

ٰآینده پژوهی روابط تهران و کابل در دولت چهاردهم

چهار سناریو برای آینده روابط ایران و طالبان

سید محمدعلی مدرسی یزدی و علی اصغر بهشتی لتحری در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اگرچه در دولت سیزدهم رویکرد اصلی جمهوری اسلامی ایران گسترش روابط در سطح منطقه ای و نگاه به شرق و به دنبال کاهش تنش با همسایگان و ایجاد منافع مشترک منطقه ای میان خود و دیگر بازیگران بود. اختلافاتی حل نشده کماکان میان این دوکشور پابرجا ماند. از جمله مهمترین بحران در روابط میان دو کشور همسایه، اختلاف بر سر تقسیم آب است. اختلاف ایران و افغانستان بر سر حقابه رود هیرمند پدیده ای نیست که مربوط به چند سال اخیر باشد؛ بلکه ۱۵۰ سال است که ایران و افغانستان بر سر این مسئله اختلافاتی داشته اند. با به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، این روند ادامه پیدا کرد. با اینکه تهران پیش از کشورهای دیگر دست دوستی خود را به سوی این گروه دراز کرد بود، اما به نظر می رسد بحران آب و چالش های آن در مقطع زمانی کنونی تاثیر خود را بر روابط ایران و طالبان خواهد گذاشت. 

ادامه مطلب

بررسی یک پدیده همسایگی

حضور مهاجران افغانستانی، فرصت یا تهدید؟!

فتح الله جوادی در یادداشتی می نویسد: در این میان عده‌ای هم طنزی تلخ را به ما گوشزد می‌کنند که ما کشور عجیب و غریبی هستیم؛ از یک طرف بسیاری از نخبگان و تحصیل‌کردگان و نیروهای انسانی به درد بخور کشور، حتی بسیاری از جوانان مهاجرت می‌کنند یا میل به مهاجرت دارند و از این نظر کشور ما از جمله کشورهای مهاجر فرست به حساب می‌آید و از طرف دیگر با بیشترین حجم مهاجر پذیری از کشورهای همسایه به‌ویژه افغانستان روبروییم تا حدی که احساس نگرانی می‌کنیم و این میزان حضور مهاجرین در مناطق کشور را حتی خطرناک و نوعی تهدید به حساب می‌آوریم.

ادامه مطلب

در نشست هفتگی سخنگوی وزارت امور خارجه با خبرنگاران

کنعانی: هند بدون توجه به آمریکا دنبال اجرای توافقات با ایران است/طالبان به تعهداتش عمل کند

کنعانی با اشاره به توافق طولانی‌مدت هند با ایران، گفت: روند اجرایی خوبی میان دو کشور در حال طی‌شدن است؛ بندر چابهار مرکز مهم ترانزیتی و تجاری است که ظرفیت‌های آن در خدمت منافع کشورهایی است که علاقه‌مند به استفاده از ظرفیت‌های بنادر ایران هستند. دو کشور ایران و هند مایل هستند با نادیده‌گرفتن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه کشورهای مستقل، همکاری‌های خود از جمله اقتصادی را بنیان‌گذاری کنند؛ توافق‌نامه ایران و هند طبیعتاً با درک کشور هند از ماهیت تحریم‌های غیرقانونی آمریکا انجام شده و به کشور هند محدود نیست. گستره تعامل‌های اقتصادی ایران با کشورهای مختلف نشان می‌دهد که تحریم‌های یک‌جانبه به رغم محدودیت‌ها، در مسیر همکاری‌های سازنده، بازدارندگی ایجاد نکرده است و کشورها می‌توانند با حفظ استقلال سیاسی خود، همکاری‌های تجاری خود با ایران را دنبال کنند. هند یکی از کشورهایی است که بدون توجه به تحریم‌های آمریکا، در حال تلاش و پیگیری برای اجرای توافق‌نامه با ایران است.

ادامه مطلب

استراتژی متحدان آسیایی در مبارزه با داعش چیست؟

ساخت طالبان: قصر تروریسم شرقی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: داعش همانند گذشته، حربه ای به دست قدرت های متخاصم فرامنطقه ای است که تحت نظریه بی ثبات سازی در آسیا، برنامه خود را پیش می برد. فعال سازی جمجمه های فکری داعش، تلاش برای گسترش حلقه های هدف گیری و ایجاد شبح ترسناک این پدیده ی خودساخته طالبان، تحت نظر استخبارات طالبان، نشان می دهد که داعش برای افغانستان نه، بلکه برای منطقه منحیث یک مدل کار آمد و خوب طراحی شده است تا منطقه را دچار استحاله امنیتی کند.

ادامه مطلب

کشوری که چهارراه یا قلب آسیاست

افغانستان؛ عرصه ای برای همکاری ایران و روسیه

یادداشت خانم ماندانا تیشه یار که در همایش بین المللی به مناسبت «چهل و پنجمین سالگرد انقلاب اسلامی در ایران» که توسط انستیتو شرق شناسی در آکادمی علوم روسیه در سوم و چهارم اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزار شد، نوشته شده است. 

ادامه مطلب

دیپلماسی علمی، ضامن روابط پایدار با ملت افغانستان است

لزوم توجه ویژه به کشورهای حوزه تمدنی ایران و فارسی زبان

اشکان پیرزاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: یکی از اصولی که در سیاست خارجی دولت سیزدهم پیگیری می شود تعامل موثر با کشورهای همسایه خصوصا تعامل با کشورهای حوزه تمدنی ایران و کشورهای فارسی زبان بوده است که در دولت های قبل به دلیل عدم اهتمام به این راهبردها، خالق تهدیداتی برای کشور شد.

ادامه مطلب

آسیب شناسی دخالت سیاست زدگان در روابط خارجی ایران

اشتباه محاسبات در روابط با همسایگان را جدی بگیریم

حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: رصد و ارزیابی سیر تحولات ماه های اخیر در روابط تهران با سایر کشورها و به ویژه همسایگان، گویای سرعت گرفتن روند قهقرایی در روابط خارجی کشورمان است. این یادداشت ناظر بر بررسی و تحلیل رفتارهای آن دسته از سیاست زدگان غیرمتخصصی است که بی توجه به شعارهای دولت های جمهوری اسلامی ایران طی چهار دهه گذشته همواره بدون برخورداری از دانش سیاسی در حوزه روابط خارجی کشور دخالت کرده و پیامدهای ناخوشایند و پرهزینه ای را به طور مشخص از ناحیه دو کشور پاکستان و افغانستان به مردم، کشور و نظام تحمیل کرده اند. 

ادامه مطلب

همسایه‌هراسی، پروژه استعمار در تاریخ معاصر افغانستان،

طرح مشکوک مهاجر هراسی

سید علی موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در طول دوران اشغال ۲۰ ساله افغانستان، علی رغم تبلیغات سهمگینی که علیه ایران در رسانه‌ها و افکار عمومی افغانستان جریان داشت و به طور مشخص مورد حمایت مالی و سیاسی و سیاست‌گذاری فرهنگی غرب و نیروهای نیابتی محلی آن قرار می‌گرفت، در ایران، وضعیت کاملا آرام بود، دولت، کانون‌های تصمیم‌ساز، رسانه، افکار عمومی و شبکه‌های اجتماعی بیش از هر زمان دیگری با مهاجران و پناهندگان، احساس یگانگی و همذات‌پنداری می‌کردند و تلاش و تماس و تعامل در تمام ابعاد قویا جریان داشت و حتی اگر حرکت‌های آسیب‌زای ناشی از ملی‌گرایی برخی افراد و جریان‌ها نیز رخ می‌داد به سرعت با واکنش دولت، رسانه و افکار عمومی مواجه می‌شد و متوقف می‌شد. 

ادامه مطلب

اهداف و انگیزه‌ها

راهبرد منطقه‌ای ایران، چین و روسیه در افغانستان

مهدی امیرجعفری در یادداشتی می‌نویسد: از یک‌سو، امریکا تلاش می‌کند در قالب سازمان ملل متحد نقش خود در افغانستان را احیا کند و از سوی دیگر، ایران، چین و روسیه تلاش می‌کنند موضوع افغانستان را در قالب ابتکارها و تماس‌های منطقه‌ای حل و فصل کنند.

ادامه مطلب

آینده روابط طالبان و پکن

کی نوبت چین می شود؟

مهدی امیرجعفری در یادداشتی می نویسد: نگرانی پکن از آیندۀ روابط با طالبان زمانی بیشتر می‌شود که نگاهی گذرا به سیاست همسایگی طالبان نشان می‌دهد این کشور به شیوه‌های گوناگونی برای همسایگان خود بحران و تنش به وجود آورده است.

ادامه مطلب

به زودی اشتباهات نمایان خواهند شد؟

چرایی تعامل کشورها با طالبان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خصوصیت عجیب و غریب طالبان مبنی بر انطباق پذیری و انعطاف بیشتر در قسمت جلب توجه کشور های دنیا، شرایط را برای این تعامل مساعده ساخته است. طالبان در این عرصه، با هوشمندی بیشتری عمل کرده اند و توانسته اند تا حدودی قفل های بسته را به روی شان، بگشایند. دیگر برای طالبان، احساسات عقیدتی، دینی و ایدیولوژیک مهم نیست. بحث تداوم در قدرت و حفظ آن، در اولویت قرار دارد. 

ادامه مطلب

ویژگی های منطقه ای

ایران و همکاری‌های منطقه‌ای

بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ایران در منطقه ای واقع شده است که امکان ارتباط کشورهای محصور در خشکی را در سه جهت شمالی، آسیای مرکزی(شامل پنج جمهوری ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان) در شرق دریای خزر و قفقاز (جمهوری آذربایجان و ارمنستان) در غرب دریای خزر و افغانستان در شرق را با آبهای آزاد فراهم می سازد. 

ادامه مطلب

چه کسانی در برابر طالبان ایستاده اند

درباره مقاومت افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حال حاضر، جبهات گوناگونی در استقامت مختلف افغانستان، مخصوصا شمال و شمال شرق افغانستان، خیلی جدی فعال است. جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود در ولایت های شمال و شرق و هم در مرکز فعال است. تخمین زده می شود در حدود چهار هزار نفر در این جبهه فعال باشند. این جبهه توانسته است شمار از نیروهای خود را در کوهستان‌های پنجشیر نگه دارد و به تدریج نیروها و حوزه عملیاتی خود را گسترش دهد. در حال حاضر، مسعود و سایر اعضای این جبهه، در تاجیکستان اقامت دارند. جبهه آزادی ملی که در حال حاضر، نیروهای این جبهه عملیات‌های ضد طالبانی را در ولایات اندراب، تخار، قندوز و بدخشان انجام می‌دهند. جبهه افغان‌های آزاد که هیچ رهبر نمادینی ندارد، این گروه در ولایات کابل، کاپیسا، خوست و پروان فعالیت دارد و ارتباطاتی با «جبهه مقاومت ملی» به رهبری احمد مسعود دارد.

ادامه مطلب

ظهور گروه ها و تعاملات جدید تروریستی در پاکستان و الزامات صیانت از منافع و امنیت ملی

مؤلفه های نوظهور ضد امنیتی در خاک بلوچستان

حسن محسنی فرد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همچنین برخی ناظران استفاده گروه های مسلح بلوچ از شیوه های انتحاری (تروریسم انتحاری) در مبارزات خود را از ارتباط آنها با نیروهای تحریک طالبان متاثر دانسته اند، گرچه بلوچ ها آن را رد می کنند. 

ادامه مطلب

ایران از ناتوانی پاکستان در سرکوب اختاپوس بنیادگرایی و تروریسم متاثر است

آتش در خانه همسایه

غفور کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طی سال های اخیر حسن هم جواری از سوی ایران در قبال پاکستان با انجام اقدماتی نظیر هدایت خط لوله صلح تا نقطه صفر مرزی، فراهم کردن امکانات صادرات برق، عدم تعدی به خاک این کشور با وجود حملات تروریستی متعدد از آن سوی مرزها از طرف ایران، نسبت به این کشور ادا شده است.

ادامه مطلب

گزارشی از همایش بین المللی جریان شناسی مقاومت در افغانستان

دانشگاهیان و مقاومت در افغانستان

ماندانا تیشه یار در یادداشتی درباره همایش بین المللی جریان شناسی مقاومت در افغانستان برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران یکی از مهمترین کانون های پذیرش دانشگاهیان افغانستانی در سال های اخیر بوده است. راست است که اینک شمار استادان و دانشجویان افغانستانی در ایران، بیش از هر کشور دیگری است. پیوستگی های زبانی، فرهنگی، دینی و تاریخی میان ایرانیان و مردم افغانستان و نزدیکی جغرافیایی به سرزمین مادری، سبب شده است که بسیاری از روشنفکران افغانستانی ترجیح دهند که ایران را به عنوان نخستین خانه پس از مهاجرت برگزینند.

ادامه مطلب

نقش کلیدی افغانستان

کریدور واخان؛ گذرگاه کلیدی شرق و غرب آسیا

فرشاد عادل در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می‌توان به درستی افغانستان را به عنوان سرزمینی دید که اهمیت اش وابسته به موقعیت جغرافیایی متمایزی است که از آن برخوردار است. موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای که اگرچه برای عملیات نظامی ایده آل نیست اما از جهت شکل دادن به ارتباطات تجاری میان شرق و غرب از سابقه و ظرفیتی چشم‌گیر برخوردار است. کریدور واخان یکی از مناطقی است که می‌تواند مانند گذشته‌های دور، ظرفیت ویژه‌ی جغرافیایی افغانستان را بالفعل کند.

ادامه مطلب

واکاوی روند صعودی مهاجرت افغانستانی ها به ایران و راهکارهای مدیریت آن

آینده پیچیده تر از آنچه به نظر می رسد

حسام الدین حجت زاده در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف از این مقاله، بازخوانی مصائب و مشکلات مهاجران افغانستانی مقیم ایران نیست؛ بلکه ریشه یابی مشکلات فراروی ایشان و ارائه راهکارهایی برای برون رفت از این وضعیت بغرنج هدف اصلی است؛ آن هم در شرایطی که جریان افغانستانی ستیزی در ایران می رود تا از کنترل خارج شود که آثار ویرانگر آن در بلندمدت فقط گریبان مهاجران افغانستانی را نخواهد گرفت!

ادامه مطلب

گزارش گردهمایی نمایندگان نهادهای مطالعاتی در مسکو برای بررسی تاثیرات امنیتی وضعیت افغانستان بر منطقه

افغانستان، محور همکاری های منطقه ای

ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف از برگزاری گردهمایی نمایندگان نهادهای مطالعاتی در مسکو برای بررسی تاثیرات امنیتی وضعیت افغانستان بر منطقه، رایزنی و گفت وگو درباره شرایط کنونی افغانستان و تعریف ابتکارهای نوین برای همکاری میان اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی با دیگر کشورهای منطقه که عضو این پیمان نیستند، بود. در ادامه کوشش شده تا با دسته بندی مطالب طرح شده در این گردهمایی تخصصی، رویکرد اصلی بحث ها و نتایج به دست آمده از این برنامه ارائه شوند. 

ادامه مطلب

از تحریم تا اتهامات بی پایه

چرا این قدر تحت فشاریم؟!

محمدرضا لشینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حوزه ی تمدنی ایران که جغرافیایی مشخص چه از نظر تاریخی و چه از نظر مردمی، فرهنگی و زبانی دارد، اساساً جمهوری اسلامی هیچ دخالتی نکرده است. با وجود اینکه جمهوری اسلامی تنها دولتی بود که کشورش بیشترین قرابت هویتی را با افغانستان داشت اما در قبال تغییر دولت در افغانستان و تشکیل مجدد امارت طالبان، مطلقا نظاره گر بود تا بازیگرانی همچون پاکستان نقش اصلی را ایفا کنند. حتی در قبال حق آبه ی هیرمند نیز کاملاً محجوب به حیا و با گذشت بوده است. در مورد جنگ بین دولت باکو و ارمنستان بر سر آرتساخ، مطلقا هیچ دخالتی نکرد، حال آنکه حتی با دولت الهام علی‌اف که تمایلات کاملاً ضد ایرانی دارد، تنها به سبب مسلمان بودنش، همدلی داشت. حتی پس از فروپاشی شوروی با وجود اینکه عده ای در اران و شروان، به خصوص تالش ها خواهان الحاق مجدد به ایران بودند اما از آن زمان تا کنون دولت جمهوری اسلامی ایران هرگز ادعایی بر قفقاز نداشته است.

ادامه مطلب