علی ودایع در یادداشتی می نویسد: روابط ترامپ-پوتین همچنان پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی باقی می‌ماند. بازی مرد دیوانه با رولت روسی ممکن است به یک معامله بزرگ ختم شود، ممکن است به رویارویی مستقیم منتهی شود. نکته اینجاست که تقابل ژئوپلیتیکی جدیدی در شمالگان یا حتی فضا آغاز شده و تخاصم بلوک غرب با بلوک شرق با شمایلی متفاوت از دوران جنگ سرد ادامه خواهد داشت.
ادامه مطلب
بیژن اشتری در یادداشتی می نویسد: استالین معتقد بود سربازانش باید تا آخرین قطره خون‌شان بجنگند. او اعتقاد داشت سرباز شوروی هرگز نباید تسلیم و اسیر شود. از نظر استالین اسارت به معنای خیانت بود.
ادامه مطلب
عیسی محمدحسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: "گرگ و میش ایدئولوژی" عبارتی است که به وضعیتی اشاره دارد که در آن دولت‌ها و نهادهای حکومتی از روابط بین‌المللی تنش‌آور، دوستانه‌ترین تدابیر را به گردن میش‌ها و خطرناک‌ترین تدابیر را به گردن گرگ‌ها انداخته‌اند. این مفهوم به وضوح در روابط بین کشورها، به خصوص در زمان‌هایی که تنش‌های سیاسی، نظامی یا اقتصادی وجود دارد، قابل مشاهده است.
ادامه مطلب
بیژن اشتری در یادداشتی می نویسد: وای به حال رفقای علاقمند به سیاست. یکی از اینها که برای بیش از سی سال صادقانه به او خدمت کرده و سر پیری متهم به خیانت شده و به زودی قرار بود راهی دیار عدم شود خدمت استالین رفت و گفت: «رفیق استالین من سی سال است که صادقانه دارم به شما خدمت می‌کنم، سزای من مرگ نیست. حق‌شناسی حکم می‌کند که از جان من درگذرید». و جواب استالین به او: «حق‌شناسی صفت سگ‌هاست, سزای تو اعدام است»
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در میان همه عجایب آن، یک نکته به شکل قابل توجهی عجیب بود و آن هم وجود یک نوع وسواس عجیب در رابطه با «آمریکا» در میان متفکران و اندیشمندان آن بود! شاید باورش سخت باشد اما اشاره به «آمریکا» آن چنان زیاد و قابل توجه بود که نه تنها در مثال ها بلکه حتی در مذاح های اندیشمندان آن هم می شد مشاهده کرد، آن هم اندیشمندانی که بعضا حتی سخنرانی های رئیس جمهور روسیه در مراسم مختلف را می نوشتند!
ادامه مطلب
محمد کرمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گرچه قدرت توضیح اصلی ترین معیار ارزیابی یک نظریه است. اما نظریه ای که بر مفروضات غیر واقع بینانه یا غلط مبتنی باشد، نمی تواند در مورد حقایق جهان و نحوه عملکرد آن توضیح چندان دقیقی ارائه کند. در نتیجه نظریه های محکم بر مفروضات محکم استوارند.
ادامه مطلب
کالدر والتون در گفت و گو با هاروارد گزته می گوید: برای کرملین، جنگ سرد هرگز تمام نشده است. یکی از نکات مهمی که از کتاب به دست آوردم این است که غرب فکر می‌کرد که جنگ سرد، در سال‌های ۱۹۹۰-۱۹۹۱ تمام شده است. اما برای کرملین، به ویژه سرویس های اطلاعاتی آن، این تصور صدق نمی‌کرد. آنها تحت تأثیر نوعی تحقیر و انتقام جویی در صحنه جهانی قرار داشتند و دقیقاً از دل آن رسوایی تلخ و انتقام‌جویی روسیه است که پوتین دهه ۱۹۹۰ بیرون آمده به قدرت می‌رسد. به نظر من، امروز هم این تحقیر و انتقام جویی را در قضیه اوکراین می‌بینیم که در حال اجراست.
ادامه مطلب
سرویس های اطلاعاتی روسیه خود را وارث مستقیم کی‌جی‌بی (KGB) می‌دانند. اگرچه کی‌جی‌بی در سال ۱۹۹۱ منحل شد اما بسیاری از افسران سابق آن و تمامی سازوکار‌ها، پرونده‌ها و حتی عواملش در غرب به سرویس امنیتی جدید روسیه، که اکنون به نام اف‌اس‌بی (FSB) شناخته می‌شود، و سازمان اطلاعات خارجی، اس‌وی‌آر (SVR)، منتقل شدند. سال‌ها پس از پایان جنگ سرد، اطلاعات روسیه از عوامل پیشین شوروی در غرب، از جمله آلدریچ ایمز، مسئول ضدجاسوسی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) و رابرت هانسن، عامل پلیس فدرال آمریکا (FBI) ادامه داد. از نظر روسیه امور به همان روال همیشگی ادامه داشت.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: وضعیت کنونی ارمنستان در قفقاز جنوبی را نیز می‌توان مصداقی از وضعیت شوروی دانست که پس از یک دوره سیاست گسترش‌گرای سرزمینی، دچار سستی سیاستگذاری و کمبود منابع قدرت شده و اکنون حتی تمامیت ارضی خود را نیز در خطر می‌بیند!
ادامه مطلب
نعمت الله ایزدی می گوید: زمانی که گورباچف روی کار آمد و شعار تنش‌زدایی با جهان را مطرح کرد، طبیعتا اتحاد جماهیر شوروی باید روی نقاطی که مناقشه جدی در آن وجود داشت، تمرکز می‌کرد که به نظر من یکی افغانستان بود و دیگری ایران.
ادامه مطلب
ناصر نوبری در گفت گویی معتقداست که مهمترین ویژگی تفکر سیاسی گورباچف که نام آن را "تفکر نوین سیاسی' گذاشته بود این بود که اولویت نظامی گری و لشکرکشی را در روابط خارجی کنار گذاشته بود.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه کودتای گروه نظامی و امنیتی "گروه واگنر Wagner Group" به رهبری یوگنی پریگوژین در روسیه در ژوئن ۲۰۲۳ نامیده می‌شود را می‌توان در قالب الگوی نیرنگ روسی مورد بررسی قرار داد.
ادامه مطلب
علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شورش اخیر واگنر اگرچه حتی ۲۴ ساعت هم ادامه نیافت اما شاید سرعت و ناگهانی آن باعث شد تا به یکی از بزرگ ترین بحران های تاریخ معاصر روسیه تبدیل شود. در ادامه قصد داریم تا نگاهی به پنج دوره پر هرج و مرج در تاریخ روسیه بیندازیم. پنج اتفاقی که دانستن آن ها برای هر کسی که قصد درک بهتر اتفاقات در روسیه را دارد ضروری است.
ادامه مطلب
مصاحبه لو شای با یک شبکه تلویزیونی فرانسوی، که در آن به نظر می رسید او حق حاکمیت کشورهای شوروی سابق و اکنون مستقل اروپای شرقی را زیر سوال می برد، یک حادثه دیپلماتیک بزرگ بود.
ادامه مطلب
محمد یوسف رؤفی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طبق بررسی‌های تاریخی مخصوصاً بررسی دوره جنگ سرد، آنتونی گیدنیز در مورد وقوع جنگ اتمی میان شوروی و آمریکا بر این نظر بود که ترومن دیوار برلین استالین را نشکست، کارتر با بایکوت المپیک روسیه حمله شوروی به افغانستان را پاسخ داد و ریگان حمله برژنف بر خطوط هوایی کره جنوبی را که در آن شهروندان آمریکا کشته شدند، پاسخ نداد. این رؤسای جمهور بزدل نبودند بلکه به ساده‌گی به سمت جنگی که منافع حیاتی آمریکا در آن نبود، نمی‌رفتند. حتی اگر بوش گرجستان را عضو ناتو می‌ساخت بازهم با سربازان روس وارد جنگ نمی‌شد، چون هیچ‌کس در آمریکا گرجستان را بر مقابلهٔ رو در رو با روسیه ترجیح نمی‌دهد.
ادامه مطلب
بیژن اشتری در یادداشتی می نویسد: پروپاگاندا زمانی برای دیکتاتور خطرآفرین و مهلک می‌شود که او دروغ‌هایی را که دستگاه تبلیغاتی خودش ساخته و پرداخته کرده راست می‌انگارد و بر همین اساس سیاستگذاری می‌کند و ماشین حکومتی اش را به جلو می‌راند. استالین در زمانی که میلیون‌ها نفر از مردم شوروی به دلیل سیاست های غلطش بر اثر گرسنگی در حال مرگ بودند تحت تاثیر فیلم‌های تبلیغاتی سینمای شوروی گمان می‌کرد که روستاییان در اوج رفاه و تنعم به سر می‌برند و میزهای غذای آنها از فرط سنگینی تاب ورداشته است.
ادامه مطلب
سعید هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ناتو کلان بین المللی، اتحادی سیاسی-نظامی است که کشورهای قدرتمندی از اروپا و امریکای شمالی را گردهم آورده است. کشورهای عضو به منظور همکاری های امنیتی و دفاعی، همکاری دارند که از این منظر، ناتو به عنوان پیوندی خاص برای همکاری های سیاسی و نظامی میان این دو قاره به شمار می رود. در بیان ساده می توان گفت: ناتو تعهد دارد تا از راه های سیاسی و نظامی از اعضای خود دفاع کند.
ادامه مطلب
در حالی که روسیه حمله به اوکراین را دنبال می کند، دولت پوتین در نظر دارد در پاسخ به انتقادات بین المللی روابط با کشورهای آفریقایی را تحکیم بخشد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، از روز بیست و سوم تا بیست و ششم ماه ژانویه به چهار کشور آفریقایی آنگولا، اریتره، اسواتینی و آفریقای جنوبی سفر و از این کشورها در حمله به اوکراین درخواست حمایت کرده است. به نظر می رسد روسیه از طریق همکاری نظامی قصد دارد، قدرت نفوذ خود را در آفریقا گسترش دهد.
ادامه مطلب
صلاح الدین خدیو در یادداشتی می نویسد: از جدایی رسمی آذربایجان شمال ارس از ایران، تنها دویست سال می گذرد. جدایی عملی و واقعی میان دو سرزمین، عمری از این هم کوتاه تر دارد. از دهه سی قرن بیست بود که با تثبیت حکومت شوروی، عملا دیواری ستبر میان آذربایجان های ایران و قفقاز کشیده شد.
ادامه مطلب
انتخاب، ترجمه، و تألیف: آرمنوش آراکلیان
ادامه مطلب
امیربختیاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مملکت سربازان آزموده و کاردان می‌خواهد، نه سرباران همیشه مدعی... به‌راستی «چه یک مرد جنگی چه یک دشت مرد». سر آخر اینکه با خروج نیروهای شوروی و ورود ارتش، فرقه دموکرات از هم پاشید و سرانش متواری شدند. پیشه‌وری که روزی گفته بود: مرگ هست اما بازگشت نیست، به شوروی بازگشت و چندی بعد به طرز مشکوکی درگذشت. بخشی از نظامیان ارتش که تحت تاثیر القائات حزب توده و دستورات مسکو ترک خدمت کرده و به شوروی گریخته بودند نیز به خدمت فرقه درآمدند. خلبان عنایت‌الله رضا که یکی از هواپیماهای ارتش را به پرواز درآورده و به عشق‌آباد گریخته بود، از همین جمله است.
ادامه مطلب
صلاح الدین خدیو در یادداشتی می نویسد: با شکست روسیه در اشغال اوکراین و رکود اقتصادی، احتمالا اقتدارگرایی پوتین در سرازیری قرار می گیرد. اما معلوم نیست روسیه بتواند معمای حکومت قانون را حل و از حلول دوباره روح فاوست در کالبد خود جلوگیری کند!
ادامه مطلب
عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روی هم‌رفته، گورباچف با سیاست هایش چنین جهانی را برای ما به ارث گذاشت و خودش را به زعم دنیای غرب، قهرمان و برنده جایزه صلح نوبل اما در نظریات جامعه روس، جهان سوم و مناطقی که بیشتر در نتیجه فروپاشی این تحول گفتمانی ژئولتیکی، آسیب دیدند، یک خطاکار نابخشودنی، در ذهن ها ماندگار ساخت.
ادامه مطلب
در این میان ترکیه به عنوان یکی از بازیگران منطقه‌ای از جمله کشورهایی بوده است که از ابتدای فروپاشی شوروی نقشی اساسی در ترتیبات منطقه ای جمهوری های سابق با تمرکز بر منطقه قفقاز جنوبی داشته است. قرار گرفتن قفقاز جنوبی در میان دو حوزه نزدیک دریای ترکیه یعنی دریای خزر و دریای سیاه باعث اهمیت مضاعف این منطقه برای آنکارا شده است. لذا به نظر می رسد ترکیه همان گونه که مشخصا در جنگ ۴۴ روزه پاییز سال ۲۰۲۰ قره باغ به شکلی مستقیم ورود پیدا کرد، در سال‌های آتی نیز به دنبال افزایش حضور و نفوذ خود در قفقاز جنوبی باشد.
ادامه مطلب
موسی غنی نژاد در یادداشتی می نویسد: شاید زمان پایان روند اصلاحات، حداقل با تعاریف رایج و غربی آن را به سال ۲۰۰۷ و ماه های آخر رهبری (ریاست جمهوری) ولادیمیر پوتین نسبت داد که در دو دوره ریاست جمهوری وی برخی نهادهای دموکراتیک تازه تاسیس به حالت تعلیق درآمد، برخی فعالیت های اقتصادی و بنگاه های بزرگ مجددا متمرکز شد و اگر چه استبداد به شکل سابق احیا نشد، نفوذ و قدرت رهبران سیاسی افزایش یافت.
ادامه مطلب
نعمت الله ایزدی تاکید دارد: به دلیل شرایطی که در ادامه جنگ ایران و عراق پیش آمده بود، تهران هم تمام تمرکز خود را در آن سال‌های پایانی جنگ که هم‌زمان با روی کار آمدن گورباچف شده بود، روی جنگ با عراق و حمایت‌های شوروی از صدام حسین و رژیم بعث گذاشته بود. گورباچف که در آبان سال ۶۴ و در میانه جنگ تحمیلی دبیرکل حزب کمونیست شوروی شد، عملا برنامه محوری خود را روی بازسازی و احیای اقتصاد در آستانه بحران، اصلاح ناکارآمدی کشور و ایجاد فضای باز سیاسی در جامعه شوروی گذاشت.
ادامه مطلب
مهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: مردی، با ریش بلند و چهره‌ای که آمیزه‌ای از چهرۀ استادان فلسفه، روحانیان و رهبران فرقه‌های معنوی است. با آن «رسالتی» که دوگین غرب‌ستیز برای خود تعریف کرده بود، باید هم به همه‌جور ابزاری مجهز می‌شد: فلسفه، روحانیت، معنویت، دین، کلیسا، فرهنگ، اقتدار، مرجعیت، سنت... چهرۀ او، ترکیب همۀ این عناصر است.
ادامه مطلب
محمد حسین واحدی و پریسا باقرزاده افشاری در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: از ۱۶۰۰ دانشمند آلمان نازی که آمریکا وارد خاک خود کرد ۱۰۴ دانشمند علم هوافضا بودند و تا می توانست از آنها استفاده کرد. آنها در زمینه فیزیک، شیمی، تولیدات صنعتی، پزشکی مورد استفاده آمریکایی‌ها قرار گرفتند. رقیب آمریکا، شوروی یک شب در سال ۱۹۴۶، ۲۲۰۰ نفر از دانشمندان آلمانه نازی را به همراه خانواده هایشان وارد خاک شوروی کرد تا از آنها استفاده کند و جنگ سرد بین آمریکا و شوروی و همینطور جنگ فضایی بین آمریکا و شوروی به نوعی جنگ بین نخبگان آلمانی بود.
ادامه مطلب
الکساندر دوگین می نویسد: عملیات ویژه روسیه در اوکراین دقیقاً همان رُخداد درستی است که انتظار آن را داشتیم، چون قبلاً الهیات سیاسی روسیه بر اساس آن ساخته شده است. عملیات ویژه روسیه در اوکراین، شروع زایش دوباره روسیه و برآمدن آن از دل خاکستر امپراتوری سابق در این کشور است. زین پس جهت گیری تازه ای شروع شده است. بازخیزی امپراتوری جدید روسیه احتمالاً وارث مبارزه با فرهنگ و تمدن کفر و الحاد جهانی است و به تدریج به زمان و هدفی نزدیک می شویم که خداوند ملت روسیه را برای آن زمان و هدف خاص آفریده است.
ادامه مطلب