اتحاد جماهیر شوروی

دولت پوتین به دنبال چیست؟

تحکیم همکاری روسیه با کشورهای آفریقایی

در حالی که روسیه حمله به اوکراین را دنبال می کند، دولت پوتین در نظر دارد در پاسخ به انتقادات بین المللی روابط با کشورهای آفریقایی را تحکیم بخشد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، از روز بیست و سوم تا بیست و ششم ماه ژانویه به چهار کشور آفریقایی آنگولا، ‌اریتره،‌ اسواتینی و آفریقای جنوبی سفر و از این کشورها در حمله به اوکراین درخواست حمایت کرده است. به نظر می رسد روسیه از طریق همکاری نظامی قصد دارد، قدرت نفوذ خود را در آفریقا گسترش دهد.

ادامه مطلب

نگاهی به تاریخ منطقه قفقاز

از مشهدی حسین سرابی تا الهام علیف

صلاح الدین خدیو در یادداشتی می نویسد: از جدایی رسمی آذربایجان شمال ارس از ایران، تنها دویست سال می گذرد. جدایی عملی و واقعی میان دو سرزمین، عمری از این هم کوتاه تر دارد. از دهه سی قرن بیست بود که با تثبیت حکومت شوروی، عملا دیواری ستبر میان آذربایجان های ایران و قفقاز کشیده شد.

ادامه مطلب

آثار آرامنوش آرکلیان +دانلود فایل (۳)

کارنامهٔ فرهنگی، ادبی، و اجتماعی آرمنوش آراکلیان:

ادامه مطلب

زمانه و کارنامه آکسل باگونتس

«سرایندهٔ بزرگِ زانْگِزور» +دانلود فایل (۲)

انتخاب، ترجمه، و تألیف: آرمنوش آراکلیان

ادامه مطلب

نگاهی تاریخی به خیانت کمونیست‌های خودفروخته

فرقه دموکرات، فتنه ای که دود شد

امیربختیاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مملکت سربازان آزموده و کاردان می‌خواهد، نه سرباران همیشه مدعی... به‌راستی «چه یک مرد جنگی چه یک دشت مرد». سر آخر اینکه با خروج نیروهای شوروی و ورود ارتش، فرقه دموکرات از هم پاشید و سرانش متواری شدند. پیشه‌وری که روزی گفته بود: مرگ هست اما بازگشت نیست، به شوروی بازگشت و چندی بعد به طرز مشکوکی درگذشت. بخشی از نظامیان ارتش که تحت تاثیر القائات حزب توده و دستورات مسکو ترک خدمت کرده و به شوروی گریخته بودند نیز به خدمت فرقه درآمدند. خلبان عنایت‌الله رضا که یکی از هواپیماهای ارتش را به پرواز درآورده و به عشق‌آباد گریخته بود، از همین جمله است.

ادامه مطلب

فاوست دوباره احیا می شود

بازگشت روسیه به عصر مسکوویچ

صلاح الدین خدیو در یادداشتی می نویسد: با شکست روسیه در اشغال اوکراین و رکود اقتصادی، احتمالا اقتدارگرایی پوتین در سرازیری قرار می گیرد. اما معلوم نیست روسیه بتواند معمای حکومت قانون را حل و از حلول دوباره روح فاوست در کالبد خود جلوگیری کند!

ادامه مطلب

چهره اصلاح طلبی جهانی گورباچف

چگونه معمار ژئوپولیتیک نوین‌، گذار در ساختار نظام بین الملل را رقم زد؟

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روی هم‌رفته، گورباچف با سیاست هایش چنین جهانی را برای ما به ارث گذاشت و خودش را به زعم دنیای غرب، قهرمان و برنده جایزه صلح نوبل اما در نظریات جامعه روس، جهان سوم و مناطقی که بیشتر در نتیجه فروپاشی این تحول گفتمانی ژئولتیکی، آسیب دیدند، یک خطاکار نابخشودنی، در ذهن ها ماندگار ساخت. 

ادامه مطلب

چرا تنش به جمهوری های سابق شوروی بازگشته است؟

تشدید تضاد منافع ترکیه و روسیه در قفقاز

در این میان ترکیه به عنوان یکی از بازیگران منطقه‌ای از جمله کشورهایی بوده است که از ابتدای فروپاشی شوروی نقشی اساسی در ترتیبات منطقه ای جمهوری های سابق با تمرکز بر منطقه قفقاز جنوبی داشته است. قرار گرفتن قفقاز جنوبی در میان دو حوزه نزدیک دریای ترکیه یعنی دریای خزر و دریای سیاه باعث اهمیت مضاعف این منطقه برای آنکارا شده است. لذا به نظر می رسد ترکیه همان گونه که مشخصا در جنگ ۴۴ روزه پاییز سال ۲۰۲۰ قره باغ به شکلی مستقیم ورود پیدا کرد، در سال‌های آتی نیز به دنبال افزایش حضور و نفوذ خود در قفقاز جنوبی باشد.

ادامه مطلب

دیگر از آن اصلاحات خبری نیست

میراث اقتصادی گورباچف

موسی غنی نژاد در یادداشتی می نویسد: شاید زمان پایان روند اصلاحات، حداقل با تعاریف رایج و غربی آن را به سال ۲۰۰۷ و ماه های آخر رهبری (ریاست جمهوری) ولادیمیر پوتین نسبت داد که در دو دوره ریاست جمهوری وی برخی نهادهای دموکراتیک تازه تاسیس به حالت تعلیق درآمد، برخی فعالیت های اقتصادی و بنگاه های بزرگ مجددا متمرکز  شد و اگر چه استبداد به شکل سابق احیا نشد، نفوذ و قدرت رهبران سیاسی افزایش یافت.

ادامه مطلب

شوروی خواهان حفظ صدام بود

گورباچوف چه نگاهی به جمهوری اسلامی ایران و انقلاب داشت؟

نعمت الله ایزدی تاکید دارد: به دلیل شرایطی که در ادامه جنگ ایران و عراق پیش آمده بود، تهران هم تمام تمرکز خود را در آن سال‌های پایانی جنگ که هم‌زمان با روی کار آمدن گورباچف شده بود، روی جنگ با عراق و حمایت‌های شوروی از صدام‌ حسین و رژیم بعث گذاشته بود. گورباچف که در آبان سال ۶۴ و در میانه جنگ تحمیلی دبیرکل حزب کمونیست شوروی شد، عملا برنامه‌ محوری خود را روی بازسازی و احیای اقتصاد در آستانه بحران، اصلاح ناکارآمدی کشور و ایجاد فضای باز سیاسی در جامعه شوروی گذاشت.

ادامه مطلب

آقای ایدئولوگ ناسیونال – بولشویک

الکساندر دوگین، ضدکمونیستی که دشمن لیبرالیسم و مدرنیته‌ستیز شد

مهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: مردی، با ریش بلند و چهره‌ای که آمیزه‌ای از چهرۀ استادان فلسفه، روحانیان و رهبران فرقه‌های معنوی است. با آن «رسالتی» که دوگین غرب‌ستیز برای خود تعریف کرده بود، باید هم به همه‌جور ابزاری مجهز می‌شد: فلسفه، روحانیت، معنویت، دین، کلیسا، فرهنگ، اقتدار، مرجعیت، سنت... چهرۀ او، ترکیب همۀ این عناصر است.

ادامه مطلب

از توسعه اقتصادی تا مداخله در امور داخلی دیگر کشورها

آمریکا چگونه ابرقدرت جهان شد؟

محمد حسین واحدی و پریسا باقرزاده افشاری در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: از ۱۶۰۰ دانشمند آلمان نازی که آمریکا وارد خاک خود کرد ۱۰۴ دانشمند علم هوافضا بودند و تا می توانست از آنها استفاده کرد. آنها در زمینه فیزیک، شیمی، تولیدات صنعتی، پزشکی مورد استفاده آمریکایی‌ها قرار گرفتند. رقیب آمریکا، شوروی یک شب در سال ۱۹۴۶، ۲۲۰۰ نفر از دانشمندان آلمانه نازی را به همراه خانواده هایشان وارد خاک شوروی کرد تا از آنها استفاده کند و جنگ سرد بین آمریکا و شوروی و همینطور جنگ فضایی بین آمریکا و شوروی به نوعی جنگ بین نخبگان آلمانی بود.

ادامه مطلب

چرخش اوراسیا گرایی روسیه برای همیشه

چرا جنگ اوکراین رخدادی درست است؟

الکساندر دوگین می نویسد: عملیات ویژه روسیه در اوکراین دقیقاً همان رُخداد درستی است که انتظار آن را داشتیم، چون قبلاً الهیات سیاسی روسیه بر اساس آن ساخته شده است. عملیات ویژه روسیه در اوکراین، شروع زایش دوباره روسیه و برآمدن آن از دل خاکستر امپراتوری سابق در این کشور است. زین پس جهت گیری تازه ای شروع شده است. بازخیزی امپراتوری جدید روسیه احتمالاً وارث مبارزه با فرهنگ و تمدن کفر و الحاد جهانی است و به تدریج به زمان و هدفی نزدیک می شویم که خداوند ملت روسیه را برای آن زمان و هدف خاص آفریده است.

ادامه مطلب

مذاکرات هسته ای و لزوم درک واقعیت های موجود

متوهم نشویم

علی موسوی خلخالی می نویسد: تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان با قدرت و با سختی ها و فشارهای بسیار توانسته امور را به مرحله ای برساند که توافق به گفته مسئولین کشورمان در دسترس است. نگذاریم انگیزه شان را از دست بدهند و مذاکرات که تا همین الآن هم فرسایشی شده بیش از این کشدار شود و فرصت ها از دست ما بروند. هیچکس نمی داند، فردا چه اتفاقی خواهد افتاد. چشمانمان را به روی واقعیت های موجود نبندیم.

ادامه مطلب

اهداف چندگانه ای که دنبال می شود

بحران اوکراین؛ جنگ نیابتی ایالات متحده با روسیه

طاهره حسن پور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برگ برنده ای برای ایالات متحده آمریکا به دست داد و با ایجاد سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) درصدد ایجاد امنیت دسته جمعی به نقش خود در مرکب قدرت شد. ایالات متحده آمریکا, مهمترین و بزرگترین مهره اساسی ناتو و یکی از کشورهایی است که با توجه به گسترش کمک های نظامی به اوکراین به نظر می رسد جنگ قدرت را با روسیه در زمین اوکراین بازی می کند.

ادامه مطلب

ترانس نیستریا و زنده شدن خاطرات دوره شوروی

نگرانی مولداوی از دامنگیر شدن جنگ اوکراین

پس از وقوع یک رشته انفجار در این منطقه جدایی طلب در شرق مولداوی، نگرانی از سرایت درگیری ها در اوکراین به این کشور شوروی سابق دوباره زنده شده است.

ادامه مطلب

سقوط روبل و اقتصادی که با تحریم از نفس می افتد

عقبگرد مستمر روسیه به سمت اتحاد جماهیر شوروی

مارکوس ماتیاس کئوپ می گوید همچنین این تلاشی برای دور زدن تحریم ها علیه بانک مرکزی است که ذخایر یورو آن در خارج از کشور مسدود شده است. اما باید این را در نظر گرفت که قراردادهای تامین گاز اغلب بسیار طولانی مدت هستند و بر اساس یورو و دلار منعقد می شوند. اگر پوتین بخواهد آن را اجرا کند، باید قراردادها را به هم بزند. بنابراین می توان این سخنان را فقط به عنوان یک مداخله کلامی در نظر گرفت. اعلام پوتین در حال حاضر باعث شده است قیمت بنزین حدود ۲۵ درصد افزایش یابد.

ادامه مطلب

کشوری که نتوانسته توسعه یافته شود

روسیه؛ قدرتی سیاسی با ضعف های اقتصادی

علی اخوان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: قبل از همه چیز برای فهم درست از موقعیت فعلی روسیه به لحاظ سیاسی و اقتصادی بهتر است به تئوری آلوین تافلر موسوم به موج سوم نگاهی انداخته شود. این چارچوب نظری در تبیین جایگاه اقتصادی و سیاسی روسیه در روندهای بین المللی کمک شایانی می کند. تافلر در این نظریه مهم سه موج را در روند توسعه تاریخی ملت ها در نظر می گیرد. اولین موج ابر تمدن ده هزارساله کشاورزی است که در آن نخستین موج دگرگونی اتفاق می افتد. موج بعدی ابر تمدن صنعتی است که ابتدا در اروپای غربی و آمریکای شمالی به راه افتاد و تاکنون نیز در پهنه گیتی در حال گسترش است. موج سوم نیز موسوم به ابر تمدن دانش پایه ای است که در جوامع صنعتی و شرق آسیا در حال پا گرفتن است.

ادامه مطلب

پایان جنگ مهمتر از آغاز آن است

رئالیسم توسیدیدی و جنگ روسیه با اوکراین

احسان شاکری خوئی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به تعبیر هنری کسینجر از نمایندگان برجسته مکتب رئالیسم، آغازِ جنگ مهم نیست، پایان جنگ و چگونگیِ پایان آن بسیار مهم است. روسیه، اوکراین و بسیاری از کشورها، در قمار جنگی که فراتر از نزاع دو کشور است درگیر شده‌اند. تحولات آتی و مدیریت پایان جنگ نشان خواهد داد که برنده و بازندۀ این قمار، کدامین کشورها در نظام بین الملل خواهند بود؛ روسیه، اوکراین و یا ناظران و حامیان طرفین جنگ روسیه و اوکراین؟!

ادامه مطلب

نود سال بعد، از قحطی تصنعی تا بحران تصنعی

پوتین جای پای استالین گذاشته است

محمدرضا بارز در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ژوزف استالین هیچ وقت فکر نمی کرد در سال ۱۹۳۲ به هنگام اجرای فرمان ایجاد قحطی تصنعی (هولودومور) برای از بین بردن استقلال طلبان اوکراین، درست ۹۰ سال بعد خلف اولیگارش او لقب آزاد کننده اوکراین را به او اعطا کند.

ادامه مطلب

تلاش برای انزوا و یک‌جانبه‌گرایی در سیاستگذاری خارجی ایران

هراس آفرینی از لیاخوف یا اولیانوف روسی، از روسیه تزاری تا روسیه پوتینی!

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در تقابل نامتوازن افکار عمومی درون ایران و حمله به دیپلماسی فعال دولت سیزدهم از سوی مدعیان منتقد و مدعیان طرفدار دولت، یک طرف به امید جنگ اوکراین هستند تا ایران از اقدام نظامی احتمالی آمریکا دور شود و طرف دیگر به دنبال معامله احتمالی روسیه و آمریکا برای حمله محدود و کوچک آمریکا به ایران هستند!

ادامه مطلب

چرا از تجربه چین بهره نمی بریم؟

چرخش به چپ به اسم اصلاح اقتصادی

موسی غنی نژاد در یادداشتی می نویسد: دولت سیزدهم اقتصاد را آن‌گونه تفسیر می‌کند که سیاستمداران شوروی در دهه ۱۹۷۰ می‌کردند و  ایده‌هایی که در این دولت برای سیاستگذاری اقتصادی مطرح می‌شود از جنس سیاست های شوروی سابق است. در این چارچوب، به نظر می ‌رسد تئوریسین های دولتی توصیه می‌کنند دولت به طرف خودکفایی و بستن اقتصاد گام بردارد. 

ادامه مطلب

مبانی امنیت اروپایی و لزوم ورود به حل تنش با روسیه

کلید حل بحران اوکراین در دست اروپاست

خاویر سولانا، دبیر کل اسبق ناتو و عضو برجسته موسسه بروکینگز می نویسد: میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، از تغییراتی که روسیه در دهه‌های آینده با آن مواجه خواهد شد، آگاه بود. او در سخنرانی‌ای که رسماً اتحاد جماهیر شوروی را در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ منحل کرد، اعلام کرد: «ما در دنیای جدیدی زندگی می‌کنیم». در «دنیای جدیدی» که گورباچف به آن اشاره کرد، بخشی از این سرزمین از دست رفته موقعیتی منحصر به فرد در قلب و ذهن رهبران روسیه اشغال کرده است: اوکراین. 

ادامه مطلب

پیامدهای تنش‌های روسیه با ناتو

پوتین در رویای احیای شوروی

محمود فاضلی در یادداشتی می نویسد: پوتین خواستار کنار گذاشتن هرگونه گسترش بیشتر ناتو، مسدود کردن دائمی پایگاه‌های آن در قلمرو شوروی سابق و خروج تسلیحات هسته‌ای آمریکا از اروپا است.

ادامه مطلب

اندر حکایت مذاکره نیابتی ‌

به روسیه اعتماد کنیم یا نکنیم؟

جاوید قربان اوغلی در یادداشتی می نویسد: کافی است جناب رئیسی به سازمان‌های مربوطه دستور دهد به میان مردم رفته و با نظرسنجی کم‌هزینه، بازخورد رفتار نماینده روسیه در وین را در غرور ملی آحاد کشوری که ریاست بر آن را بر عهده گرفته، به مقامات کشور گزارش کنند.

ادامه مطلب

لئونید برژنف و اریش هونکر

بوسه های سوسیالیستی

مهدی تدینی در یادداشتی می نویسد: بوسۀ برژنف – هونکر داستان درازی دارد و در سنت «بوسۀ برادری سوسیالیستی» ریشه دارد. پیشینۀ «بوسۀ برادری سوسیالیستی» به بوسۀ برادری کارگری می‌رسد که از میانۀ قرن نوزدهم در طبقۀ کارگر پدید آمد؛ به نشانۀ همبستگی و تعلق متقابل اعضا به یکدیگر. پس از انقلاب روسیه این رسم در میان دوستداران این انقلاب که خود را به روسیه می‌رساندند باب شد.

ادامه مطلب

آنچه بر نماد صنعتی شوروی گذشت

سرنوشت مشابه شوروی و ایستگاه فضایی میر

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: میر که در روسی به معنی صلح یا جهان است، به عنوان اولین ایستگاه فضایی مدارگرد در سال ۱۹۸۵ به فضا پرتاب شد و پس از ۱۶ سال روسیه به فعالیت آن خاتمه داد و در اقیانوس آرام سقوط کرد.

ادامه مطلب

محدوده شوروی نباید قابل نفوذ شود

حسابرسی پوتین از غرب

پوتین بر «ضمانت های امنیتی» درخواستی مسکو تمرکز کرده که پیش نویس آن هفته گذشته به آمریکا و ناتو ارائه شد که شامل رد هر گونه گسترش در آینده و هرگونه فعالیت ناتو در قلمرو شوروی سابق به عنوان یک منطقه حائل است. در غرب، این موضوع به عنوان حمله به حاکمیت چندین کشور و تلاش برای معکوس کردن پایان پیمان ورشو و اتحاد جماهیر شوروی مورد انتقاد قرار می گیرد. با این حال پوتین گفت، "یک واکنش مثبت کلی" به این پیشنهادها وجود دارد و اعلام کرد که اولین مذاکرات بین نمایندگان روسیه و آمریکا در اوایل ژانویه در ژنو انجام می شود.

ادامه مطلب

پوتین از غرب چه می خواهد؟

پایان دکترین سیناترا: آغاز فنلاندی شدن اوکراین

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فنلاندیزاسیون یک اصطلاح زمان جنگ سرد بود و به رفتار ویژه هلسینکی در طول رقابت شرق و غرب و تمهید آن برای جلوگیری از قورت داده شدن بدست غول همسایه شرقی می پرداخت. فنلاند بر خلاف کشورهای کمونیستی شرق و مرکز اروپا دارای نظام دموکراسی و اقتصاد بازار بود. اما برای جلوگیری از هراسان شدن مسکو و حفظ حاکمیت ملی خود، از ورود به اتحادیه های سیاسی و نظامی غربی خودداری کرد و همیشه سهم ویژه ای هم در تجارت خارجی برای روسیه در نظر می گرفت. پیگیری موفقیت آمیز این سیاست مستلزم همراهی نیروهای اجتماعی و بخش های اقتصادی برای کنترل عرصه سیاسی و تضمین حضور نیروهای میانه و اجتناب از قدرت گیری نیروهای ضد شوروی بود. این سیاست مماشات و باج دهی، بخشی از تکاپوی حفظ استقلال ملی و همسایگی خرگوش با خرس بود.

ادامه مطلب

فرق کره شمالی با دیگر کشورهای دیکتاتوری

وقتی دیکتاتور خنده را قدغن می کند!

صلاح الدین خدیو در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در نظام توتالیتر که اکنون کره شمالی تنها نمونه آن در جهان است، هیچ گونه قرارداد و میثاق اجتماعی میان دولت و شهروندان وجود ندارد و افراد هر لحظه در معرض دستگیری و خشونت دولتی قرار دارند. نمونه شاخص آن، امحای کولاک ها – طبقه دهقان متوسط الحال – در روسیه و نابودی یهودی ها و کولی ها و توان خواهان در آلمان رایش سوم است. به بیان دیگر در دو کشور یاد شده یک طبقه اجتماعی و یک گروه قومی، بخاطر منویات ایدئولوژیک طبقه حاکم، به طور کامل نابود شدند.

ادامه مطلب