پیام ترکیه به اسرائیل چیست؟
خبرگزاری آناتولی اعلام کرده بود که عملیات سازمان اطلاعات ترکیه علیه افرادی که برای موساد جاسوسی می کنند، همچنان ادامه دارد.
ادامه مطلبخبرگزاری آناتولی اعلام کرده بود که عملیات سازمان اطلاعات ترکیه علیه افرادی که برای موساد جاسوسی می کنند، همچنان ادامه دارد.
ادامه مطلبعلی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد:تهران و آنکارا در دهه های گذشته با اتخاذ رویکرد پراگماتیک سطح روابط خود را دوستانه نگه داشته اند و در برخی بزنگاه ها نیز از هم حمایت کرده اند.
ادامه مطلبحسین امیرعبداللهیان در یادداشتی در روزنامه ملیت ترکیه در آستانه سفر سید ابراهیم رئیس جمهوری کشورمان به آنکارا می نویسد: «سفر آیت الله دکتر رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران به آنکارا به دعوت جناب آقای اردوغان، رئیس جمهور محترم ترکیه به منظور شرکت در هشتمین دور نشست شورای عالی همکاری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه انجام می گیرد. سفر ریاست محترم جمهوری ایران در مقطع بسیار حساس فعلی که منطقهی آسیای غربی را در مرکز تحولات بیشماری قرار داده است، انجام می پذیرد. در چارچوب این سفر، سران دو کشور مسلمان، دوست و برادر پیرامون مسائل مهم و مورد علاقه مناسبات دوجانبه، منطقهای و موضوعات بینالمللی بحث و تبادل نظر خواهند نمود. قطعا این سفر تجلی بارز تمایل و اراده جدی سران دو دولت برای گسترش مناسبات در تمامی ابعاد آن است.»
ادامه مطلبسرگئی ملوکنیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طی چهار سال اخیر، حضور اسرائیل در قلمرو تحت کنترل آذربایجان در نزدیکی مرز با ایران گسترش یافت و در سال های اخیر، هند به تامین کننده اصلی تسلیحات ارمنستان تبدیل شده است. با حضور بازیگران جدید که به طور مستقیم و غیرمستقیم در تحولات دخیل هستند، آذربایجان و ترکیه اهداف جدیدی را برای خود تعیین می کنند. اینها اهدافی هستند که بر ژئوپلیتیک منطقه تأثیر خواهند گذاشت.
ادامه مطلبتنها به فاصله یک روز پیش از اغاز سفر منطقه ای آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، ارتش رژیم صهیونیستی از پنج شنبه هفته گذشته آغاز مرحله سوم جنگ در غزه را اعلام کرد تا به نوعی رئیس دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده را در عمل انجام شده قرار دهد. در این باره رسانه رژیم صهیونیستی روز پنجشنبه گزارش کرد ارتش این رژیم در برخی مناطق نوار غزه وارد مرحله سوم جنگ شده است. به گزارش ایسنا، در حالی که رژیم صهیونیستی آغاز مرحله سوم جنگ را به شکل رسمی اعلام نکرده اما نحوه عملکرد ارتش این رژیم در نوار غزه از جمله کاهش تعداد نیروهایش نشاندهنده این است که این مرحله آغاز شده است.
ادامه مطلبآنتونی بلینکن در آغار سال جدید میلادی مجددا راهی خاور میانه شد. وزیر امور خارجه ایالات متحده که سفر منطقهای خود را از روز جمعه شروع کرده است به ترکیه، اردن، قطر، عربستان، امارات، مصر و اسرائیل فلسطین خواهد رفت. تا به اینجای کار بلینکن پس از ترکیه به یونان رفته و بامداد دیروز یکشنبه هم وارد اردن شد. او قرار است پس از آن به قطر، امارات، عربستان سعودی، سرزمینهای اشغالی، کرانه باختری و مصر برود. دستور کار چهارمین سفر بلینکن به منطقه، بررسی تحولات مربوط به غزه و نیز جلوگیری از تشدید و گسترش جنگ به کل منطقه است. چرا که بی تردید تداوم جنگ حماس و اسرائیل تبعات مخربی را در سال انتخابات ریاست جمهوری برای بایدن به همراه داشته است.
ادامه مطلبعلی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: البته این منطقه بحرانهای نهفته زیادی ازجمله ترانس نیستر، اوستیای جنوبی، قره باغ، نزاع مرزی تاجیکستان و قرقیزستان و غیره در درون دارد که پدیده جدایی طلبی را در منطقه تقویت کرده است. رسیدگی به این بحرانها و دستیابی به راه حل درازمدت از اولویت های جمهوری اسلامی ایران و دیگر قدرت های منطقه ای و حتی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست. در بحران جدید قربانی اصلی ملتها و کشورهای منطقه خواهند بود و واقعیت مهم این است که چنانچه رهبران آذربایجان و ارمنستان و دیگر کشورهای منطقه از درایت و کفایت سیاسی و حکمرانی قوی برخوردار باشند، به راحتی میتوانند از بروز فاجعه عظیم و ویرانگر پیشگیری کنند.
ادامه مطلبرتبهبندی ۱۳۴ کشور جهان بر اساس شاخص رقابتپذیری استعدادهای جهانی در سال ۲۰۲۳ که توسط دانشگاه اینسید (INSEAD) انجام شده است، نشان میدهد که سوئیس (۷۸.۹۶ امتیاز)، سنگاپور (۷۷.۱۱ امتیاز) و ایالات متحده (۷۶.۶ امتیاز) در جذب، حفظ و پرورش استعدادها نسبت به سایر کشورهای جهان جایگاه برتری دارند.
ادامه مطلبعلیرضا سهرابی نور و زهرا فیروزی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: اگرچه برخی از صاحب نظران ادعا میکنند که اظهارات اردوغان بر جذب سرمایهگذاریهای خارجی ترکیه تأثیر منفی خواهد گذاشت، اما روابط اقتصادی ترکیه و اسرائیل همچنان ثبات داشته است.
ادامه مطلبمحافل حقوق بشری در گزارشهای اخیر خود از این مطلب می گویند که پیامدهای فاجعهبار عملیات نظامی ترکیه در ماه اکتبر، همچنان ادامه دارد. این بمباران سیستماتیک، که در ۴ اکتبر آغاز شد، آسیب شدید و ماندگاری را به زیرساختهای بشردوستانهی شکننده منطقه وارد کرده که با شروع زمستان باعث شده است مردم بدون سوخت، برق و آب کافی، به مشکلات زیادی دچار شوند.
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی می نویسد: در حالی که ارمنستان در مجاورت آذربایجان، روسیه و ترکیه خود را تنها می بیند و احساس می کند باید یکی از کشورهای همسایه را در کنار خود داشته باشد، ایران نیز به دنبال آن است که در منطقه قفقاز حضور پررنگ خود را داشته باشد و از این منطقه سهم خود را ببرد. برقراری موازنه در روابط پیچیده موجود در منطقه قره باغ به ویژه که پای کشورهای غربی به خصوص فرانسه و امریکا نیز به این منطقه باز شده، به گونه ای که حداقل هزینه های این پیچیدگی متوجه تهران شود، از اهداف اصلی ایران در قره باغ است.
ادامه مطلباصل ۹۰ قانون اساسی ترکیه کنوانسیونهای بینالمللی را بر قوانین داخلی برتر میداند. با این حال، جمهوری ترکیه که حتی از قانون اساسی خود تبعیت نمیکند، متأسفانه از نظر حقوق اساسی مانند حق زندگی، حق رهایی از شکنجه، حقوق آزادی بیان و تشکل، حق رهایی از تبعیض و… عملکرد بسیار ضعیفی دارد.
ادامه مطلبدر بازی در حال تغییر یارگیری های منطقهای، که در آن منافع سیاسی و اقتصادی عامل اصلی «جنگ نیابتی» است، به نظر میرسد که درگیری ها بیشتر به منطقهای کوتاه مدت و فرصتطلبانه تکیه دارد تا به اصول ایدئولوژیک روشن و مشخص. برای بازیگران محلی و منطقه ای، مسئله بیش از هر چیز ایجاد عواملی برای دفاع از منافع سیاسی و اقتصادی آنهاست. از این نظر، ما شاهد تحول محیط استراتژیک به سمت سیالیت بیشتر اتحادها هستیم که غلبه بر اختلافات خاص را موجب می شود: گرم شدن روابط ترکیه و امارات، ادغام مجدد قطر در بازی منطقه ای، نزدیک شدن چندین کشور عربی به دشمنان بزرگ دیروز مانند اسرائیل و ایران و غیره.
ادامه مطلببیشتر ترکهایی که روابط گستردۀ تجاری با اسرائیل دارند، از نزدیکان اردوغان و حزب «عدالت و توسعه» هستند. متین جهان، نام بعضی از بازرگانان و سرمایه داران ترک را که با اسرائیل داد و ستد گستردۀ تجاری دارند افشا کرده است. احمد بوراک اردوغان، پسر ارشد رجب طیب اردوغان، صاحب شرکت دریایی «مانتا دنیزجیلیک»، و اِرکان ییلدیریم، پسر نخست وزیر پیشین ترکیه، در صدر فهرست آن بازرگانان و سرمایه داران قرار دارند.
ادامه مطلبکشورهای مختلف هریک به طریقی چشم به تحولات دوخته و هر یک به فراخور حال خود برای کاهش پیامدهای این بحران بر اقتصاد خود تلاش میکند. در این میان، اقتصاد ترکیه و هند و روسیه نیز از این تحولات تأثیر پذیرفته است.
ادامه مطلباردوان امیر ارسلانی در نوشتاری معتقد است که ترکیه امروز به راحتی خود را بهعنوان اولین شریک اقتصادی «دولت شکستخورده» سومالی معرفی کرده است که هیچکس جز دولتهای نفتی خلیج فارس حتی تمایل نداشت چیزی درباره آن بشنود. در واقع، نزدیکی سومالی به شبهجزیره عربستان و مسیرهای تجاری دریایی اصلی نیز در علاقه فزاینده ترکیه به آن کشور بدون تأثیر نیست. علاوه بر رقابت اسلامِ ترک با اسلامِ وهابی که سومالی را گرفتار کرده (اگرچه با سنتهای مذهبی آن کاملا بیگانه است)، اردوغان قصد دارد رقبای اصلی خود یعنی عربستان سعودی و امارات را از نظر ژئوپلیتیک و نظامی کنار بزند. سرمایهگذاری درخور توجه ترکیه در حوزه امنیت و مبارزه با تروریسم الشباب وابسته به القاعده برای نشاندادن این موضوع مشهود است.
ادامه مطلبناصرقلی سارلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: از همان شب اعلام نتایج انتخابات، خواست تغییر در حزب اصلی اپوزیسیون بهویژه ازسوی هواداران جوانتر حزب جمهوری خلق به فریادی بلند تبدیل شد و اکرم اماماوغلو، شهرداری که محبوبیت بالایی درمیان این طیف هواداران دارد، کارزاری در فضای مجازی آغاز کرد برای تغییرات گسترده در این حزب.
ادامه مطلباسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سیاستگذاری خارجی دولت ترکیه در دو دهه حکمرانی اردوغان بهویژه در مسئله فلسطین و اسرائیل، بیشتر بر سیاست اعلامی نیرنگگونه استوار بوده است. فرآیندی که سیاست اعلامی انقلابی و اسلامی اردوغان در حمایت از آرمان آزادی قدس و فلسطین با تندی و تحکم موضع و سخن اردوغان علیه سران اسرائیل در رسانههای این کشور و جهان اسلام مورد استقبال و تشویق افکار عمومی قرار گرفته و فریب مسلمانان به خوبی اجرا میشود.
ادامه مطلبعباس ترابی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ی توان چنین نتیجه گیری کرد که میان مشروطه خواهی در ایران به عنوان یک جنبش توده ای و از پایین که بدون همکاری فقها هرگز میسر نمی شد، با جنبش تنظیمات خیریه در عثمانی که با ابتکار شخص سلطان و دربار برای رهایی از خطر شورش نظامیان و مفتی اعظم و همچنین گسترش جنبش ملی گرایی، از بالا و به عنوان یک اصلاحات حکومتی انجام شد، تفاوت ماهوی و معناداری وجود دارد.
ادامه مطلبپروفسور اشتفان هرتوگ استدلال می کند که نقش بی حد دولت ها در اقتصاد کشورهای خاورمیانه، شکاف های موجود میان خودی ها و غیرخودی ها و ترکیب ناخوشایند "مهارتِ پایین با مولدبودن پایین"، اقتصادهای چند تکه ای را شکل داده که همکاری موثر میان حاکمیت، کسب و کارها و نیروی کار را مختل می کند.
ادامه مطلبیکشنبه هفته گذشته بود که ژرژ مالبرونو، روزنامه نگاری فرانسوی در روزنامه «فیگارو» به نقل از منابع خود نوشت، «بنیامین نتانیاهو، به قطر قول داده که اسرائیل علیه رهبران حماس ساکن قطر اقدام برای ترور آنها انجام نخواهد داد.» براساس گزارش این روزنامه فرانسوی، قطر از اسرائیل قول گرفته که موساد، در این کشور تروری انجام ندهد. این در حالی است که به گفته منبع آگاه روزنامه فیگارو، نتانیاهو پیشتر به موساد دستور داده بود تا رهبران حماس را ترور کند. چهارشنبه گذشته، نتانیاهو به همراه یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل در نشست خبری به صراحت اعلام کرد که به موساد دستور داده تا علیه رهبران حماس اقداماتی انجام دهد. نتانیاهو حتی مدعی شد که «در این توافق هیچ تعهدی مبنی بر عدم اقدام در زمان آتشبس علیه رهبران حماس وجود ندارد.»
ادامه مطلبماریا فانتاپی و ولی نصر در یادداشت مشترکی می نویسند: اکنون که حمایت ایران، در تاب آوری و توانمندی نظامی حماس به حساب می آید، به نظر می رسد که توانمندی های نظامی منطقه ای خود ایران نیز کاملا قدرتمند باشد. تهران همچنین جسارت تازه ای را بروز می دهد. هرچند تهران به یک منازعه گسترده تر مایل نیست اما بر نمایش قدرت حماس حساب کرده و در حالی که حزب الله به تبادل آتش با اسرائیل ادامه می دهد و دیگر گروه های تحت حمایت ایران نیروهای آمریکایی را هدف می گیرند، هزینه ها و ریسک ها را افزایش می دهد.
ادامه مطلبدر قیاس با ابزارهای رسانه ای موثر و مصممی که توسط قطر، ایران و ترکیه بسیج شدند، نفوذ رسانه ای محور میانه روی، ضعیف بود. این سه گانه، گفتمان غالب را کنترل کردند، تعبیر و تفسیر خود از رخدادهای منطقه را جا انداختند. آنها از همانجایی حمایت شدند که کمتر انتظارش را داشتند: سیاست های احمقانه رهبری تندروی اسرائیل که توسط یک نخست وزیر فرصت طلب به نام بنیامین نتانیاهو به پیش رانده شد، کسی که تنها هدفش، بقا در حکومت و فرار از پاسخگویی است.
ادامه مطلببه نظر می رسد که ترکیه و ایران در پی آن هستند که ببینند آیا همگرایی شان در غزه می تواند به حل و فصل پرونده های دشوار دوجانبه بینجامد. قرار است ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران اواخر این ماه به ترکیه برود.
ادامه مطلبشکستن طلسم منطقهای، نیازمند فراتر رفتن از مرزهای سنتیِ رقابتهای ژئوپولیتیک است. یک پیشنهاد قابل اجرا، ایجاد یک بلوک منطقهای است – مشابه سازمان دولتهای آمریکای لاتین (OAS) یا اتحادیه آفریقا (AU) که بر چالشهای مشترک و نیز منافع مشترک تمرکز دارد. این ایده پیشنهاد میکند که فراتر از سازمانهای کنونیِ همکاری زیرمنطقهای مانند اتحادیه عرب، اتحادیه مغرب عربی، شورای همکاری خلیج فارس و شورای همکاری چهارجانبه گام برداریم. نمونههای گذشته نشان میدهد که سازمانهای منطقهای اغلب پس از تنشهای مزمن یا در روند تنش زدایی شکل می گیرند، سناریویی که در منطقه خاورمیانه بزرگ یا MENA غریبه نیست.
ادامه مطلباگرچه بازگشت به مذاکرات راهحل دو کشوری همواره محور اصلی دیپلماسی ترکیه در خصوص مسئله فلسطین را تشکیل میداده، اما رویکرد و راهبرد آنکارا درباره تحولات غزه با ابهاماتی روبهروست.
ادامه مطلبحُسنی محلی، یکی از کارشناسان و روزنامه نگاران ترکیه که زاده سوریه است و چند سال قبل هم به خاطر انتقاد از سیاست خارجی ترکیه نسبت به سوریه بازداشت شده بود در شبکه تله ۱ با اشاره به حملات حماس و انهدام تانک های رژیم صهیونیستی می گوید که عملا جنگ یک ارتش منظم با نیروهای چریکی و نامنظم غیرممکن است. آیا محلی سپس این سوال را مطرح می کند که «چرا اسرائیل از حزب الله می ترسد» و سپس در پاسخ می گوید که «۲۰ تا ۳۰ هزار مبارز حماس در حال حرکت در زیر زمین هستند. حالا هرچقدر می خواهید بمباران کنید اما نابودی آنها غیر ممکن است». سپس کارشناس برنامه می گوید «به این جبهه کنونی جبهه شمال را هم اضافه کنید»! آن زمان چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آن زمان اسرائیل کجا را بمباران خواهد کرد؟!
ادامه مطلبعلی موسوی خلخالی در یادداشتی می نویسد: حمله زمینی به یکی از متراکمترین نقاط جهان با ۲.۵ میلیون نفر جمعیت شهروندان عادی، کار بسیار دشواری است که معلوم نیست نتایج آن چه خواهد بود. دولتمردان اسرائیلی شاید به پشتوانه سلاح های غربی و امریکایی از روی احساسات برترپنداری درصدد برآیند گزینه حمله نظامی را انتخاب کنند اما این واقعیت را نمی توان پنهان کرد که چنین جنگی جنگ چریکی و پارتیزانی خواهد بود و نبردهای این چنینی عموما طولانی، پیچیده و پرتلفات و بی نتیجه خواهند شد.
ادامه مطلبذیل یک سناریوی احتمالی باید در نظر داشت که همین تحولات میتواند مؤیدی بر این باشد که تهران برای خارجنشدن شرایط و وضعیت از «کنترل»، بیش از گذشته به دنبال ازسرگیری مذاکرات هستهای با طرفهای غربی باشد تا از این مسیر، موفق به مدیریت تحولات و اتفاقات در دیگر حوزهها شود. فراموش نکنیم که نشست فصلی شورای حکام را پیشرو داریم و با توجه به لاینحلماندن اختلافات پادمانی و تشدید گسل تهران-آژانس، امکان بغرنجترشدن پرونده هستهای ایران به موازات وضعیت شکننده منطقه بعد از عملیات طوفان الاقصی نیز وجود دارد که میتواند یک مشکل چندبُعدی سیاسی و دیپلماتیک را شکل دهد تا جایی که دیگر فعالیتهای دقیقه ۹۰ طرفین در آستانه نشست فصلی هم نتواند کاری از پیش ببرد. به همین دلیل بدیهی است که تهران از دالان مذاکرات هستهای و دیپلماسی در نقطه جوش، حتی صوری، نیمنگاهی به این دارد که وضعیت به نقطه غیرقابل مدیریت سوق پیدا نکند.
ادامه مطلبتالیف: اسماعیل حقی اوزون چارشلی ترجمه: دکتر وهاب ولی ناشر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادامه مطلب