کشورهای عربی به دنبال سامانه های ضد پهپادی

دیپلماسی ایرانی: با وجود امکان مقابله با پهپادهای بزرگ به وسیله فناوری های متعارف ضد هوایی، مقابله با پهپادهای کوچک با چالش هایی رو به رو است؛ چراکه دیدن این پرنده ها نیز با چشم غیر مسلح، حتی از فاصله نزدیک دشوار است.

از آنجا که پهپادهای مدرن عموماً توسط رادارهای پدافند هوایی، که در اصل برای شناسایی هواپیماهای بزرگ و سریع طراحی شده اند، غیرقابل شناسایی هستند، کشورهای عربی منطقه به تازگی و به ویژه پس از آسیب هایی که برخی از این کشورها مانند عربستان و امارات طی چند سال گذشته متحمل شدند، به فکر یافتن سامانه هایی برای شناسایی و مقابله با این پهپادها افتاده اند.

با گسترش انبوه این نوع پهپادهای کوچک، بازار سامانه های هوایی ضد پهپاد شروع به گسترش کرده است.

عربستان و مقابله با پهپادها

علی رغم اینکه عربستان به سمت آرام کردن فضای اطراف خود و نزدیک شدن به ایران (که بازوهایش در منطقه گسترده شده) رفته است، این کشور قراردادی با ترکیه برای خرید یک سامانه دفاع هوایی برای مقابله با تهدیدات پهپادی امضا کرد.

این قرارداد در جریان توافق شرکت صنایع دفاعی «اسر تکنولوژی» ترکیه با اداره کل صنایع نظامی عربستان در 11 سپتامبر 2023 برای تجهیز عربستان به سامانه پدافند هوایی «گوست» که سامانه ای ویژه مقابله با پهپادها است، صورت گرفت.

اصلی مراد، معاون مدیر کل شرکت اسر تکنولوژی گفت که سامانه گوست دارای قابلیت های متمایزی برای شناسایی پهپادها از فواصل دور و جلوگیری از حملات احتمالی است.

چند روز پس از این قرارداد، ایالات متحده امریکا اعلام کرد که رزمایش مشترکی را با عربستان برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین در چارچوب رزمایش «شن های سرخ 2» انجام داده است.

فرماندهی مرکزی ایالات متحده امریکا (سنتکام) 14 سپتامبر 2023 در بیانیه ای اعلام کرد: رزمایش «شن های سرخ 2» پیشرفت قابل توجهی را توسط امریکا و عربستان در شکست سامانه های هوایی بدون سرنشین، که تهدیدی از سوی دشمنان است، نشان داد.

گفتنی است سامانه های مقابله با حملات پهپادها در دو سال گذشته در عربستان مورد توجه قرار گرفته اند.

در مارس 2022 عربستان نخستین «نمایشگاه جهانی دفاع» را در مرکز صحرای شمال ریاض برگزار کرد.

در جریان این نمایشگاه، توماس کوسووسکی، مدیر عامل شرکت Advanced Protection Systems لهستان گفت: توجه زیادی از سوی عربستان به سیستم ها و سامانه های دفاعی برای مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین در این نمایشگاه وجود دارد.

اقدامات قطر

قطر یکی از کشورهای عربی منطقه است که به این موضوع علاقه نشان داده است. این کشور در چارچوب بهبود توانایی های نظامی خود در مقابله با هواپیماهای بدون سرنشین و به عنوان بخشی از یک قرارداد با امریکا به ارزش یک میلیارد دلار، سامانه های ضد پهپاد دریافت خواهد کرد.

طبق بیانیه وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) وزارت امور خارجه امریکا در 29 نوامبر 2022 با فروش تجهیزات نظامی به قطر که شامل سامانه های ضد پهپاد نیز می شود، موافقت کرد.

این قرارداد مربوط به سامانه های ضد پهپاد FS-LIDS و سایر تجهیزات نظامی و نیز برنامه ای آموزشی است.

به گفته پنتاگون، این قرارداد با ارائه قابلیت هایی در مقابله با سامانه های پهپادی، توانایی قطر را برای رویارویی با تهدیدات فعلی و آتی بهبود می بخشد.

علاوه بر این قرارداد و نیز تلاش قطر برای خرید بهترین سامانه های دفاعی ضد پهپاد، پدافند هوایی قطر در اکتبر 2022 رزمایش سپر 6 (Sky Nex) را در میدان القلایل متعلق به نیروهای مسلح این کشور انجام داد.

این رزمایش شامل درگیری مستقیم بین یگان های تیراندازی پدافند هوایی قطر و تعدادی پهپاد بال ثابت و بال متحرک بود.

در جریان این رزمایش، وزارت دفاع قطر اعلام کرد که میزان موفقیت اصابت به تمامی اهداف در مدت زمانی بی سابقه به 100 درصد رسیده است.

امارات و ارتقای توانمندی های ضد پهپادی

امارات در اولین معامله بزرگ خود با اسرائیل از زمان عادی سازی روابط بین ابوظبی و تل آویو در سال 2020، سامانه های دفاعی خود را با سامانه پیشرفته پدافند هوایی «رافائل» اسرائیل تقویت کرد.

در سپتامبر 2022، خبرگزاری فرانسه به نقل از دو منبع اعلام کرد که اسرائیل در اواسط تابستان با درخواست امارات برای تامین موشک های رهگیر اسپایدر، تولید شرکت رافائل، موافقت کرد.

منبع سوم در آن زمان گفت که امارات به فناوری اسرائیلی دفع حملات پهپادها دست یافته است.

انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات در ژوئیه 2023 گفت که کشورش تا زمانی که ماهیت دفاعی داشته باشد و کشور ثالثی را هدف قرار ندهد، پذیرای هر تسلیحاتی است که در برابر حملات پهپادی و موشکی از خود محافظت کند.

ناکارآمدی سامانه‌های دفع پهپاد

در حالی که کشورهای عربی منطقه به وضوح به دنبال دستیابی به سامانه های هوایی برای محافظت از خاک خود در برابر حملات هواپیماهای بدون سرنشین هستند، عبدالعزیز الهداشی، کارشناس نظامی و استراتژیک، معتقد است که سامانه های موجود برای دفع پهپادها تا حد زیادی ناکارآمد هستند.

وی افزود: دیدیم که اسرائیل چگونه با تمام توانایی هایش، که دارای تسلیحات فراوانی در جهان است، نتوانست تمام پرنده هایی را که حماس در جنگ اخیر غزه از آن ها استفاده کرد، کنترل کند.

این کارشناس نظامی خاطرنشان کرد که سامانه ها و سیستم های بین المللی کنونی نمی توانند همه پهپادها را دفع کنند و توانایی مقابله با آنها را ندارند.

الهداشی همچنین اظهار داشت که جنگ روسیه و اوکراین، شکست سامانه های روسی در دفع پهپادهای اوکراینی را ثابت کرد. در مقابل، تمام سامانه هایی که امریکا، اسرائیل و کشورهای اروپایی در اختیار اوکراین قرار دادند، نتوانست حملات پهپادهای روسیه را دفع کند.

وی معتقد است که در شرایط فعلی، هواپیماهای بدون سرنشین تنها با سلاح های شخصی مانند کلاشینکف و گلوله های ضد هوایی قابل توقف است.

این کارشناس استراتژیک خاطرنشان کرد که پرونده پهپادها برای کشورهای عربی مهم است، اما گزینه ای برای محافظت کامل از آن وجود ندارد؛ به ویژه اینکه پهپادها در دستیابی به اهداف خود در کشورهایی چون لیبی، سوریه، جمهوری آذربایجان و اوکراین موثر بوده اند، بدون اینکه سیستم های موجود قادر به دفع آن ها باشند.

وی افزود که عربستان و سایر کشورهای عربی منطقه در تلاش برای دستیابی به سامانه های ضد موشکی هستند، اما در واقعیت، در حال حاضر هیچ چیز بهتر از سلاح های معمولی وجود ندارد، زیرا تا این لحظه هیچ یک از سامانه های غربی در این موضوع موفق نبوده اند.

منبع: الخلیج آنلاین / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11