تنش آفرینی های آنکارا بی پاسخ نمی ماند
بحران بین المللی در انتظار ترکیه
نویسنده: پاتریک ساهاکیان، دانشجوی دکتری روابط بین الملل
دیپلماسی ایرانی: پایان جنگ سرد، پیامد فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بود، رویدادی که منجر به بهم خوردن توازن قوا در جهان و مناطق شد. جهان دوقطبی، امنیت اروپا را تضمین می کرد، اما جهان تک قطبی نیاز به وجود ناتو و تامین امنیت اروپا را دیگر الزام نمی دانست. تهدید امنیتی به واسطه قدرت یافتن مجدد روسیه و اقداماتی در جهت ایجاد بحران های بین المللی، با وجود هزینه های هنگفت، عامل پیشگیری از انحلال ناتو بود. اتحادیه اروپا خود را در مدیریت بحران های بین المللی ناتوان احساس کرد و همکاری های بیشتر را به لحاظ نیاز به حفظ امنیت، با ناتو و ایالات متحده پیشه کرد. در دنیای معاصر پس از جنگ سرد، عملکرد ناتو به همکاری با سازمان ملل برای انجام ماموریت های نظامی و غیرنظامی محدود شده و ماده 5 پیمان آتلانتیک شمالی که قلب ناتو محسوب می شد، به واسطه کاهش در ارزش مسائل ژئوپلتیکی، درجه کمتری از اعتبار را به خود اختصاص داده است.
ترکیه که روزگاری به واسطه موقعیت جغرافیایی و دروازه دو قاره آسیا و اروپا بودن، نزدیکی به اتحاد جماهیر شوروی، از اهمیت ژئوپلتیکی خاصی برخوردار بود، با پایان جنگ سرد، اهمیت و توجه اعضای ناتو به این پهنه سرزمینی کاهش یافت. ترکیه ای که روزگاری در انتظار پذیرش اتحادیه اروپا بود و چراغ سبز را به واسطه جنگ سرد، از طرف اروپایی ها دریافت کرده بود، امروز با وجود تحول در عرصه نظام بین الملل، دیگر جایگاهی برای پیوستن به اروپا ندارد.
ژئوپلتیک با اکونومیک جایگزین و نیاز ترکیه به منابع انرژی روز افزون شده است. ترکیه برای دستیابی به منابع انرژی، در خاک سوریه با گروه های تروریستی همکاری کرد. این در حالی است که ترکیه با امنیتی جلوه دادن رفتار همسایگان (کردهای عراق و سوریه)، در مشروعیت بخشیدن به کشور گشایی و تصاحب سرزمینی دیگر دولت ها به لحاظ نیاز به منابع و ثروت دیگران سعی دارد.
اقدام روزهای گذشته ترکیه و ورود به مرزهای دریایی همسایگان (یونان و قبرس) به بهانه واهی، اقدامی برای دسترسی به منابع انرژی در منطقه است. تهاجم و عدم به رسمیت شناختن حاکمیت دولت ها بر عرصه های سرزمینی و عدم رعایت تمامیت ارضی دولت ها، نه تنها با رویای احیای امپراطوری عثمانی بلکه نیاز مبرم به منابع انرژی است. اقتصاد رو به شکست و کاهش ارزش لیر در برابر ارزهای دیگر، نمودی از شرایط اقتصادی است که نقش کویید 19 بر درآمد توریستی این کشور را نمی توان در نظر نداشت.
نهایتا، در نگاه لیبرالیسم نهادگرا، همکاری دولت ها به عنوان بازیگران عرصه نظام بین الملل، با وجود حاکم بودن نظامی آنارشیک، همکاری و عضویت در رژیم های بین المللی را به عنوان قدرت تلقی می کنند. پیمان ها و رژیم های بین المللی در رفتار خود، تعدی از سیاست ها و قوانین را پذیرا نیستند و معتقدند، بازیگر خاطی باید تنبیه شود. زمانی که این عضو ناتو، اقدام به خرید تسلیحاتی از روسیه کرد و سامانه اس 400 را دریافت کرد، طبعا باید انتظار می داشت که دیگر پاتریوت را نمی تواند داشته و منتظر انزوای بیشتر از ناحیه ایالات متحده و ناتو باید باشد.
آینده نگری؛
آذربایجان متحد استراتژیک ترکیه، با هماهنگی ترکیه روابط امنیتی و نظامی با رژیم صهیونیستی برقرار کرده است. این اقدام آذربایجان خوشایند همسایگان و دولت های منطقه نیست. از طرفی ماجراجویی های منطقه ای اردوغان، انزوای ترکیه را در بین دولت های منطقه ای پیامد دارد. عدم حمایت ناتو و ایالات متحده به واسطه تعدی از خط مشی رژیم بین المللی ناتو امری طبیعی و دور از انتظار نیست. نهایتا ترکیه نمی تواند با ادامه این شرایط و رفتار، بحران پیش رو را مدیریت کند، مگر اینکه متحدان جدیدی را در صحنه سیاسی بیابد!
نظر شما :