یک منبع آگاه: موج اقدامات هسته ای ایران تا قبل از گام چهارم در راه است

هادی محمدی، دکترای روابط بین الملل و روزنامه نگار 

دیپلماسی ایرانی: «رونمایی از زنجیره 30 تایی سانتریفیوژ IR6، راه اندازی قسمت ثانویه رآکتور اراک و نصب ماشین (روبات) جا به جایی سوخت رآکتور اراک» سه خبر جدید علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان بود که روز دوشنبه در حاشیه حضورش در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد و گفت که این ها ظرف دو تا سه هفته آینده عملی خواهند شد.

درباره رونمایی از زنجیره 30 تایی سانتریفیوژ IR6 باید گفت که طبق برجام، ایران  8.5 سال پس از اجرای برجام (اواسط سال 1403) می توانست این زنجیره را مورد تست قرار دهد اما بدعهدی های اروپایی در کنار نقض آمریکایی برجام باعث شد ایران کاهش تعهدات خود را به صورت گام به گام آغاز کند و بر این اساس کشورمان در چارچوب گام سوم خود کاری را که باید حدود پنج سال دیگر انجام دهد به جلو انداخت و تا پایان مهرماه و در آستانه گام چهارم با بهره برداری از این زنجیره سی تایی که حدود 300 سو ظرفیت غنی سازی ایران را افزایش می دهد اقدام مهمی در عرصه تحقیق و توسعه انجام خواهد داد و در عین حال می توان انتظار داشت ذخایر اورانیوم غنی شده ایران نیز افزایش یابد.

مورد دیگر موضوع راه اندازی قسمت ثانویه رآکتور آب سنگین اراک است. صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت و گوی اختصاصی با خراسان در توضیح این موضوع اظهار کرد: رآکتور اراک یک قسمت هسته ای یا اولیه دارد که شامل قلب رآکتور از جمله کالندریا می شود که میله های سوخت و موادی که باید پرتو دهی شوند در آن قرار می گیرند، همچنین یک قسمت ثانویه دارد که این بخش نیز شامل چند ساختمان با تجهیزات پیچیده و پیشرفته است که مبدل‌های حرارتی برای کند و خنک کردن قلب رآکتور در آنها قرار دارند. در این قسمت آب سنگین جریان داشته و با عبور از لوله ها و دستگاه های سرد کننده و کند کننده، دمای زیاد خود را که ناشی از تبادلات هسته ای داخل قلب است از دست می دهد. وی تاکید کرد: این بخش با توانمندی متخصصان ایران و خارج از موضوع کارگروه 1+4 ساخته شده است و تست های خود را گذرانده و به زودی رونمایی خواهد شد.

اما سومین خبر رئیس سازمان انرژی اتمی به ماشین جابه جایی سوخت رآکتور اراک مربوط بود. دستگاهی شبیه روبات که باید سوخت اولیه و سوخت مصرف شده رآکتور را که به لحاظ حرارت و تشعشع هسته ای بسیار خطرناک است و انسان نمی تواند جابه جا کند، منتقل کند. در واقع هر مجتمع سوخت به یک قطعه فلزی وصل است تا جرثقیل قطبی بالای قلب رآکتور بتواند مجتمع سوخت را به داخل قلب رآکتور منتقل کند، اما بعد از یک سال که سوخت‌ها استفاده شدند به دلیل تشعشع بالایی که دارند نیروی انسانی نمی تواند این کار را انجام دهد و باید از ماشین سوخت برای انتقال آنها استفاده کرد. این ماشین پیشرفته و مهم در این فرایند روی ریلی بالای قلب رآکتور قرار می‌گیرد و کار جابه‌جایی سوخت‌های مصرف شده را به سمت استخر کناره رآکتور انجام می‌دهد. این استخر با 10 متر عمق با آب معمولی پر خواهد شد و سوختی که مصرف شده باید چند سال در اینجا بماند تا خنک شود و تشعشع آن کاهش یابد.

شنیده های خراسان حاکی است که جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد در کمتر از یک ماه آینده و قبل از پایان مهلت سوم 60 روزه به اروپایی ها، موجی از اقدامات هسته ای را رونمایی کند و به بهره برداری برساند که این سه مورد بخشی از این موج خواهند بود. به نظر می رسد این تحرک مهم در حوزه فنی بتواند بیش از گذشته جدیت و توان هسته ای تهران را در برابر بی عملی اروپا نمایش دهد.