آیا ترامپ به برجام متعهد خواهد ماند؟

گاردنر هریس

دیپلماسی ایرانی: واشنگتن - طی چند روز آینده، ناظران بین المللی، گزارش بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران را به دولت های سراسر جهان ارسال می کنند و این امر ممکن است منجر به درگیری میان رئیس جمهور ترامپ و جمهوری خواهان کنگره آمریکا و حتی مشاوران ارشد خود شود.

به گفته کارشناسان، گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای احتمالا حاکی از آن خواهد بود که ایران به توافق نامه هسته ای 2015، متعهد بوده است. این امر، سبب آغاز مشکلات در دولت ترامپ خواهد شد.

آقای ترامپ اعلام کرده که بدون توجه به متن گزارش بازرسی سازمان، وی اطمینان دارد که ایران این قرارداد را نقض کرده است، و اگر وی اختیار تام داشت، 180 روز پیش ایران را به عدم رعایت آن متهم می کرد.

اگر چنین شود، توافق نامه هسته ای، که در مقابل برداشتن تحریم ها علیه ایران، فعالیت هسته ای این کشور را طی 15 سال محدود می کند، لغو خواهد شد. ترامپ که این قرارداد را ناکارآمد تلقی می کند، به تنهایی، توانایی پاره کردن توافقنامه و برقراری مجدد تحریم ها را دارد.

جمهوری خواهان مجلس سنا اعلام کرده اند که با لغو این قرارداد موافق نیستند و همچنین مشاوران امنیتی ترامپ نیز به او توصیه کرده اند، به قرارداد متعهد بماند.

سناتور باب کورکر، جمهوری خواه اهل تنسی و رئیس کمیته روابط خارجی که در زمان عقد این قرار داد، رهبری تیم جمهوری خواهان سنای مخالف توافقنامه را بر عهده داشت، اخیرا در یک گردهمایی سیاسی، به آقای ترامپ این مسئله را گوشزد کرده است که وی تنها یک بار می تواند توافق نامه را پاره کند و نباید در این خصوص عجولانه تصمیم بگیرد. وی عقیده دارد اگر ترامپ این کار را انجام دهد، باعث به وجود آوردن بحران خواهد شد.

سناتور ریچارد جی دوربین، دموکرات اهل ایلینوی که در سال 2015، برای امضای این معامله تلاش می کرد، نیز کاملا مخالف لغو توافقنامه است و این مسئله را در یک مصاحبه خبری اعلام کرد.

با این حال، برخی از مخالفان این پیمان همچنان معتقدند باید آن را ار بین برد. به عنوان مثال سناتور تام کاتن، نماینده مجلس آرکانزاس، اخیرا گفته است: "من فکر نمی کنم که ما از این معامله سود زیادی برده باشیم، بنابراین به نظر من، لغو این قرارداد به نفع آمریکا خواهد بود."

در اواسط ماه جولای ترامپ ناچاراً اعتراف کرد که ایران به توافقنامه متعهد مانده است، اما به تیم امنیتی خود هشدار داد که این روند به همین صورت پیش نخواهد رفت.

دیگر طرفین توافقنامه، از جمله بریتانیا، چین، فرانسه، روسیه و آلمان، عقیده دارند که که این توافقنامه به سود جامعه جهانی است و برخی از آنها طی هفته های اخیر دیپلمات های خود را به کاپیتال هیل فرستاده اند تا در خصوص تبعات لغو آن هشدار دهند. آنان اذعان داشته اند که پاره کردن برجام، ایالات متحده را به انزوا خواهد کشاند.

ورود اروپا به این معامله و اصرار بر حفظ آن، برخی از مخالفان را به تلاش برای ایجاد شرایطی وا داشته که طی آن ایران، خود محبور به عقب نشینی از این قرارداد شود. پس از اینکه ترامپ تحریم های جدیدی را علیه ایران به بهانه برنامه های موشکی بالستیک، وضع کرد، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه ای در ماه ژوئیه گفت که تحریم های بیشتر ممکن است برجام را نقض کند. پس از آن حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، در سخنرانی خود اعلام کرد اگر دولت آمریکا تحریم های بیشتری را علیه تهران تحمیل کند، ایران طی چند ساعت، به روند برنامه هسته ای پیشین خود بازگشته و فعالیت عادی آن را از سر خواهد گرفت.

دوبوویتز، یکی از اعضای بنیاد دفاع از دموکراسی، از جمله کسانی است که از ترامپ می خواهد ایران را وادار به زیرپا گذاشتن برجام کند ولی خود، اقدام به پاره کردن آن نکند.

آرون دیوید میلر، تحلیلگر و مذاکره کننده سابق وزارت امور خاورمیانه نیز عقیده دارد تنها راه موجود فشار آوردن به ایران برای پایان دادن به این معامله است.

دوربین نیز اظهارداشت: "اگر رئیس جمهور این قرارداد را بدون هیچ گونه شواهدی مبنی برنقض آن از سوی ایران، لغو کند، اعتبار ایالات متحده را نه فقط در ایران، بلکه در کره شمالی و در تمام دنیا، خدشه دار خواهد کرد. در این صورت کره شمالی نیز هرگز راضی به نشستن بر سر میز مذاکرات مشابه ایران نخواهد شد. این امر به نفع ایالات متحده نخواهد بود."

منبع : نیویورک تایمز / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33

انتشار اولیه: یکشنبه 12 شهریور 1396 / انتشار مجدد: دوشنبه 27 شهریور 1396